inflatie
erkloosheid
anpakken
Creativiteit onmisbaar in de wetenschap
Volgende gespreksronde
over KLM zeer zwaar
voorlopig
Huisarts moet niet
enige portier voor
verdere hulp zijn
Zeeland tracht oogst te redden
inkomensaftrek voor
cleine zelfstandige
Den Uyl:
geen crisis
Bejaardenzakgeld
wordt verhoogd
J. Zijlstra: winst bedrijven herstellen
MOSmBSQIJE
HAT DOET
CHIP 555
TMAKnE
MOZAMBIQUE,
OEN HAAG.
inister komt tegemoet aan KVP-motie
UCI PT PAPUA'S EN ZUIDMOLUKKERS
ncx,,r i in nood
jTtÜTjyV<i^i|i'i84t i' tóp '*- laflB
;J_ of
T jjLsfl
Kerstaktie 1974 GIRO 11.30.000
Stichting Door De Eeuwen Trouw - Eindhoven
Afsluiten van
Oosterschelde
nog mogelijk
Zelfs meest verfijnde computer bereikt alleen logische processen
Broertjes aan de
haal; auto achter
paard en wagen
[JW/KWARTET ZATERDAG 26 OKTOBER 1974
BINNENLAND
T3/K5
eu
"AO
?io
W$RLEN Wie de inflatie niet wil bestrijden, kan de werkloos-
ideri niet bestrijden. Zonder een rendementsherstel van het be-
oor sleven komen wij er in Nederland niet meer uit. In een demo-
jktoi isch staatsbestel is de overheid niet in staat een ineenschrom-
en nde investeringsneiging van het bedrijfsleven voldoende te
enba penseren door vervangende eigen investeringen. Aldus de pre-
er e nt van de Nederlandsche Bank, dr. J. Zijlstra, bij de opening
RCiJhet agentschap van de Centrale Bank in Heerlen.
iomi
)olit
e K
Held
nna
wee
di
naast en hierboven zijn aan-
maatregelen nodig, met
p om het opeenhopende karak-
e,n 1 var: de economische neergang
'Hel toppen. Het is dan ook volgens
Vi Zijlstra terecht, dat de begro-
'rd van 1975 expansief is. Een
elijk beleid zal uiteraard op
mationale schaal moeten wor-
toegepast. Mits doeltreffend, en
betekent niet in de laatste
ts tijdig, aangepakt, kan men
iroblemen de baas en hoeft men
"ver hulpeloos af te drijven naar
ernstige werelddepressie. Het
3e p dr. Zijlstra wel onvermijdelijk
ora bet economische klimaat killer
o svorden dan 't in de afgelopen 25
,rno in het algemeen genomen Is
"est.
,phofcen reeds in de jaren voor de
vredf crisis vrij labiel geworden eco-
wp isch klimaat door toenemende
itie en de hiermee gepaard
ïde uitholling van de rende-
tcn die leidden tot steeds min-
investeringbereidheid in het
Kritiek op nota gezond heidszorg
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De huisarts behoort niet de enige portier (of 'uit
smijter') te zijn, die beslist over de toegang tot alle andere voor
zieningen van de gezondheidszorg. Dit is de vrijwel unanieme kri
tiek die bijna veertig organisaties, instellingen en actiegroepen
hebben geuit op plannen in die rchting, die staatssecretaris Hen
driks (volksgezondheid) heeft neergelegd in de in augustus uit
gebrachte structuurnota gezondheidszorg.
ADVERTENTIE
40.0
h
recri
aai
voi
k
iddi
rdei
iddi
n h
hii
utt<
bedrijfsleven.
Het is niet eenvoudig aan te geven,
welke weg voor een toereikende
bestrijding van de neergang moet
worden gekozen. Dit is ook uit de
gedachtenwisseling over de mil
joenennota wel gebleken, aldus dr.
Zijlstra. 'Wat wij voor alles nodig
hebben is een scherpe en zakelijke,
niet gepolariseerde analyse van de
oorzaken. Ik volsta met daarvoor
enkele aanwijzingen te geven. In-
flatiebestrijding en werkloosheids-
bestijding zijn onder de huidige
omstandigheden twee kanten van
de medaille. Wij hebben het
stadium van 'een beetje inflatie is
goed voor de werkgelegenheid' ach
ter ons gelaten. Het leren leven
met de inflatie, dat is het niet
kunnen of willen zien van de nood
lottige gevolgen daarvan, wordt
minder vaak gehoord, ook in aca
demische kringen, waar men zich
nogal eens in deze verwerpelijke
gedachtengang verlustigde', aldus
de bankpresident. Daarom zegt hij,
dat men de werkloosheid alleen
kan bestrijden als men de inflatie
iïhZ" Taren donmza°chtlgmewnasn om Drs. Zwanenburg na week onderhandelen:
de deflatie te bestrijden en daar
door niet in staat was de werkloos^
heid werkelijk aan te pakken.
Dr. Zijlstra stelde vast, dat van het
oorspronkelijke na-oorlogse opti
misme (wij hadden voldoende uit
de crisisjaren geleerd om deze toe-
standei te kunnen voorkomen en
voortdurende vooruitgang te boe
ken) weinig is overgebleven, na de
versnelde inflatie, de werkloosheid,
het kraken van het monetaire
systeem, de rapporten van de Club
van Rome en de klap van de olie
crisis. De werkloosheid bleek hard
nekkiger dan oorspronkelijk werd
vermoed. Pessimisme is in, de on
heilsprofeten hebben het gehoord,
en 'ik bedoel dit niet ironisch',
aldus de bankpresident.
De Zeeuwse boeren doen de laatste dagen een moeizame poging om iets binnen te halen van de
oogst, die op de akkers dreigt weg te rotten. Vooral de suikerbieten- en aardappeloogst is erg bemoei
lijkt door de zware regenval van de afgelopen weken.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG 'Een aanvaardbare maatregel, die een redelijke bijdrage levert tot het probleem van
de teruglopende marktsituatie op de Noordatlantische routes'. Aldus gisteravond het commentaar
van drs. R. J. Zwanenburg van de rijksluchtvaartdienst over de voorlopige overeenkomst met de
Amerikanen ten aanzien van de beperking van he t KLM-vervoer naar Amerika.
rdai
'In onze Haagse redactie
bi
t< N HAAG De regering is gistermiddag akkoord gegaan met
JJ wetsontwerp, waarin wordt voorgesteld de zelfstandigen
midden- en kleinbedrijf met ingang van het komend jaar een
age omens- aftrek toe te staan,
par
raat de voorgestelde aftrek is een
Tgalrag gemoeid van honderd mil-
gin n gulden. Tijdens de algemene
he itieke beschouwingen had de
t P-er Noteboom hierover een mo-
sing ingediend, waaraan minister
me'senberg (financiën) tegemoet
KVÏde komen. De aftrek voor zelf-
tojndigen bedraagt voor winsten
ko dertigduizend gulden een be-
ig van twaalfhonderd gulden.
paa hogere winsten wordt de aftrek
gen minderd met 120 gulden per elk
bedrag van duizend gulden dat
ing dertigduizend gulden te boven
dait. Wanneer de winst meer dan
jaa irtlgduizend gulden bedraagt, is
wo in extra aftrek mogelijk.
inkelsluiting
sen
bu elfstandige ondernemer zal
zijiarnaast een grotere vrijheid bij
£he t bepaken van de tijden waarop
he n winkel voor het publiek ls geo-
id. In een nieuwe regeling, die
■deij het gisteren door de minister-
ad aanvaarde wetsontwerp wine-
tvijl Isluitingswet wordt voorgesteld,
ktofg de ondernemer binnen bepaal-
grenzen bepalen wanneer zijn
trojnkel geopend is, zij het dat hij
erd^imaal 55 uur per week geipend
zijn.
di
bij.
>ari
lonfN HAAG— De NOVIB en de Dr.
tel luardo Mondlane stichting voeren
ssiit najaar een actie 'Mozambique',
W e onder meer een geldinzameling
be houdt als 'uiting van de solidari-
no it van het Nederlandse volk met
ijktbevrijdingsbeweging het Freli-
he 'O'. Dit heeft de directeur van de
be OVIB, Sjef Theunis, gistermorgen
een persconferentie meegedeeld.
De regering verplicht enerzijds de
winkelier, die nu vaak gedwon
gen door de concurrentie lange
werktijden maakt, tot normale
werktijden. Anderzijds echter krijgt
de ondernemer de kans op het
meest gunstige tijdstip zijn winkel
open te hebben. Volgens het kabi
net is dit vaak ook in het voordeel
van de consument.
Nadrukkelijk stelde hij echter, dat
het hier maar om een tijdelijke
maatregel gaat, die geldt zolang
nog geen definitief akkoord is ge
sloten Of dat er in de volgende
gespreksronde zal komen, is nog
een vraag. 'Op het ogenblik liggen
de principiële standpunten ten
aanzien van de bestaande lucht
vaartovereenkomsten nog ver uit
een. De komende besprekingen in
Washington zullen dan ook bijzon
der moeilijk zijn', aldus de heer
Zwanenburg.
Hij acht het niet uitgesloten, dat
bij deze onderhandelingen ook po
litieke argumenten zullen worden
aangevoerd, al zei hij in dit ver
band de zaak van de opvolging van
de Starfighter niet te willen noe
men. 'Wel zal de Amerikanen wor
den gewezen op de belangrijke be
tekenis van de KLM voor onze eco
nomie. Dat facet gaat ver uit boven
de luchtvaartpolitieke kant van het
conflict.
Zoals bekend, openden de Amerika
nen hun aanval met de eis, dat de
KLM haar capaciteit op de Noord
atlantische routes met 50 procent
zou terugbrengen. Dit standpunt is
door de Nederlandse delegatie
steeds 'volledig onaanvaardbaar'
genoemd.
Vermindering van de voor de
winter geplande stoelencapaciteit
met 25 procent hakt er voor de KLM
overigens ook al stevig in. Vooral
om dat de maatschappij eigener
beweging die capaciteit al met 28
procent omlaag had gebracht. In
feite betekent de nieuwe ingreep
dus", £at de KLM komende winter
in vergelijking met de afgelopen
zomer met 46 procent minder stoe
len over de oceaan vliegt.
De enige concessie, die de Ameri
kanen hier tegenover hebben ge
steld, is de opschorting per 1 de
cember van de dagelijkse dienst
Boston-Amsterdam-Berlijn.
De twee landen zijn het er wel over
eens, dat er in beginsel opnieuw
onderhandeld kan worden over de
bestaande bilaterale overeenkomst.
Daarvoor zal Nederland echter eerst
met Suriname en de Nedelandse
Antillen moeten overleggen.
De KLM, die bestudeert hoe ver
mindering van de capaciteit in de
praktijk kan worden verwerkelijkt,
is blijkens een communiqué weinig
ingenomen met de Amerikaanse
houding. 'Inwilliging van de Ameri
kaanse eisen, zou een zware ingreep
betekenen op een belangrijk stuk
van de totale KLM-operaties'.
In de nota wordt voorgesteld de
huisarts de centrale figuur in de
directe hulpverlening (de eerste
lijnszorg) te maken. Zowel de huis
artsen als de ziekenfondsen zien
hierin een te zware belasting voor
de huisarts. Daarnaast doorkruist
een dergelijke positie van de huis
arts de plannen voor gezondsheids-
centra, waarin in teamverband
wordt gewerkt. In dergelijke centra
zouden naast artsen ook maat
schappelijke werkers en psycholo
gen werkzaam moeten zijn.
Van de zijde van de organisaties op
het terrein van de geestelijke ge
zondheidszorg bestaan ook bezwa
ren tegen deze beperking van de
mogelijkheden tot het doorsturen
naar specialisten. Het verwijzen
naar meer specialistische voorzie
ningen zou ook mogelijk moeten
zijn door medisch opvoedkundige
bureau's, het JAC, maatschappelijk
werkers en andere hulpverleners.
Tijdens de hoorzitting van de vaste
commissie voor volksgezondheid uit
de Tweede Kamer, die gisteren ls
begonnen en maandag wordt voort
gezet, brachten ook enkele organi
saties naar voren dat er sprake is
van aantasting van de vrijheid van
artsenkeuze, Indien een patiënt al
leen met toestemming van de huis
arts een specialist zou kunnen
raadplegen.
Beperking kosten
Met het stimuleren van de zorg
buiten de ziekenhuismuur, hoopt
staatssecretaris Hendriks te komen
tot een beperking van de snel stij
gende kosten in de gezondheids
zorg. Deze kostenbewaking gaat
dan samen met een afremming van
de zorg binnen de muren van zie
kenhuizen en dergelijke. Voorge
steld wordt een vermindering van
het uitgavenniveau van algemene
ziekenhuizen met meer dan tien
procent tot 1980.
Tegen deze afremming bestaan gro
te bezwaren van de zijde van de
ziekenhuizen, de specialisten, de
verpleegkundigen en actiegroepen.
De Nationale Ziekenhuisraad meent
dat deze vermindering de gezond
heidszorg naar een onaanvaardbaar
peil terugbrengt. Er wordt, aldus de
NZR, in feite geen herstructuering
voorgesteld, maar een afbraak. Af
remming van de ziekenhuiszorg zou
pas mogen gebeuren als de andere
sectoren voldoende zijn toegerust.
En dat zal voor 1980 niet het geval
zijn.
Overigens oogst de nota van staats
secretaris Hendriks naast kritiek
ook waardering, met name het feit
dat de staatssecretaris heeft gepro
beerd de problemen op een rij te
moet worden gedencentraliseerd
(de gezondheidszorg per regio orga
niseren) vindt algemene instem
ming. Met deze regionalisatie kan
echter, zo menen enkele organisa
ties, niet worden gewacht tot de
gewestvorming, waarbij staatssecre
taris Hendriks wil aansluiten.
Vervolg van pagina 1
door anderen zou worden opge
drongen.
Een belangrijk discussiepunt bij het
kabmetsberaad is of minister Van
Agt met zijn beslissing nu wel of
niet afwijkt van de afspraken die
bij de kabinetsformatie zijn ge
maakt. Van KVP-kant wordt ont
kent dat er enige afspraak op
schrift staat die inhoudt dat er in
afwachting van een nieuwe abor
tuswetgeving geen vervolging tegen
abortusklinieken zou worden Inge
steld. De linkse fracties menen
daarentegen dat er wel een af
spraak in deze zin was gemaakt en
vinden dat minister Van Agt door
nu al te gaan vervolgen de over
eengekomen status quo schendt.
Minister Van Agt zelf zou zich op
het standpunt stellen dat hij als
ministe: van Justitie een geheel
eigen verantwoordelijkheid voor het
vervolgingsbeleid heeft, waarbij hij
in principe geen rekening hoeft te
houden met het kabinet of het
parlement. In dat verband noemde
premiei Den Uyl het van grote ook
staatsrechtelijke betekenis dat mi
nister Van Agt de datum van het
begin van de justitiële actie tegen
de abortuskliniek een week heeft
uitgesteld om de kamer en het ka
binet de gelegenheid te geven zich
over deze zaak uit te spreken.
Ontkenning1
Premier Den Uyl ontkende dat hij
dinsdag mevrouw Goudsmit de in
druk had gegeven dat de justitiële
actie tegen de kliniek voor veel
langere tijd van de baan zou zijn.
De progressieve regeringsfracties
meenden dat deze indruk door pre
mier Den Uyl was bevestigd, van
daar de berichten uit linkse kring
begin deze week dat de sluiting van
de kliniek van de baan was.
ADVERTENTIE
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Bejaarden, die in bejaardenoorden verblijven, zuilen meer
zakgeld krijgen. Door enkele maatregelen op het gebied van de bijstands
verlening, die de ministerraad gisteren heeft genomen, zal met ingang van
1 januari het bedrag voor persoonlijke uitgaven voor bejaarden (zakgeld)
met drie procent worden verhoogd.
Ten behoeve van bejaarden in bejaardenoorden en andere inrichtingen, die
naast hun AOW-pensioen nog andere pensioeninkomste hebben, zal een ge
deelte van deze inkomsten bij de bijstandverlening worden vrijgelaten. Het
bedrag van de pensioenvrijlating is bepaald op maximaal 33,voor een
echtpaar en 16,50 voor een alleenstaande per maand. Voor personen in
inrichtingen beneden 65 jaar wordt het vrijgelaten vermogen verhoogd tot
de bedragen die voor thuiswonenden gelden.
ïiïTe z™enhoottodê Kleuter gedood
gedachten dat de gezondheidszorg Jjjj aUtobotsing
HAARLEMMERMEER BIJ een
kettingbotsing ter hoogte van het
klaverblad bij Badhoevedorp is de
vierjarige kleuter Fokke Baarsse uit
Urk om het leven gekomen. Bij de
botsing waren vijf auto's betrokken.
Een ander kind en een vrouw wer
den licht gewond.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De mogelijkheid be
staat nog steeds dat de Ooster
schelde volledig zal worden afgeslo
ten. Na afloop van de wekelijkse
ministerraad zei premier Den Uyl
gisteren dat het kabinet zich be
raadt over een aantal alterna-
tiewn, die variëren tussen een vol
ledig afgesgoten en een open Oos
terschelde. Een beslissing heeft het
kabinet nog niet genomen: waar
schijnlijk valt deze eerst volgende
week.
Zoals bekend heeft de regering in
principe besloten de Oosterschelde
zodanig af te sluiten dat een zekere
getijden-weging mogelijk blijft.
Voorwaarde hiervoor was de tech
nische uitvoerbaarheid. Dit leek het
best te realiseren met een zoge
naamde caissondam met storm
vloedkering, die echter aanzienlijke
extra financiële uitgaven vergt. BIJ
een volledige afsluiting zoals mo
menteel nog open wordt gelaten,
zou echter van een getijdenbewe
ging geen sprake kunnen zijn.
ADVERTENTIE
Van een verslaggever
EINDHOVEN Twee broert
jes, Gerrie (7) en Jople (13)
S. hebben gistermorgen in
Eindhoven geprobeerd een
auto te stelen met behulp van
een paard en wagen. Het duo
had de personenauto op
sleeptouw genomen. De
broertjes zeiden de auto te
hebben gevonden terwijl zij
bezig waren met het ophalen
van oud papier. De auto werd
bestuurd door Gerrie, terwijl
het paard werd gemend door
zijn broer Jople.
EINDHOVEN 'Sommige mensen spelen met de gedachte dat een toekomstige
volmaakte computer het menselijk denken zou kunnen vervangen. Deze opvatting
Ls volkomen onjuist. Zelfs de meest verfijnde computer is alleen maar tot logische
processen in staat. De onmisbare creativiteit blijft een typisch menselijke eigen
schap'.
VOORLOPIG-lezers gedragen zich
nu niet bepaald als kuddedieren. Des
te opvallender is het grote aantal
abonnees op dit blad (ruim 8400!)
met zo'n speciale instellingAbon
neert u zich ook?! Het interessante
oktober-nummer wordt u gratis ge
zonden.
Gezond gezin?: Het moderne gezin
kan gebaat zijn bij kritiek, aldus
Drs. A. Schippers Het gezin ls ook
niet alles (Eimert Pruim) Ouder
schap komt in opspraak, constateert
Toos .Hartkamp.
Prof. Augustijn: Belijdende leden
mogen elkaar best tegenspreken.
Liegen met de waarheid: Schippers
leg 't uit.
Men kan niet leven van ijskasten,
politiek, balansen en kruiswoordpuz
zelsWat zegt Dr. Buskes daar
van? Politiek prenten-kabinet en
"Commentaar bij de tijd" (Drs. N.
A. Schuman van de laatste weken
Recht op de dood: stellingen, cita
ten, vragen, conclusies en uitspraken
(Eimert Pruim).
20,50 (stud, 13,90). Adresseer:
VOORLOPIG, Antwoordno. 101,
Delft. Geen postzegel. Uitgave Kok/
Meinema.
Aldus pleitte gistermiddag
de Eindhovense werktuig
bouwkundige prof. ir. A. Ho
rowitz in zijn afscheidscolle
ge aan de Technische Hoge
school in Eindhoven voor
een volwaardige plaats van
creativiteit en intuïtie in de
technische wetenschappen.
Hij wees op de in ieder
mens aanwezige twee-een
heid van enerzijds redelijk
of rationeel, logisch of kri
tisch te denken, en ander
zijds het onredelijk of irra
tioneel, het intuïtief en cre
atief vormen van ideeën.
Elk van deze processen
heeft, aldus prof. Horowitz,
zijn eigenplaats in het men
selijk brein.
'Hoewel wetenschap en
techniek hun spectaculaire
ontwikkelingen te danken
hebben aan het logisch
denkvermogen, blijkt de in
tuïtieve Inbreng even on
misbaar', zo zei hij. Hoe
men op Ideeën komt, is vol
gens hem niet altijd logisch
na te gaan, maar ls er een
maal een idee ontstaan, dan
is het in de techniek wel
zaak dit logisch en rationeel
uit te werken op grond van
kennis en ervaring. Het ls
volgens prof. Horowitz een
zijdig om alleen op rationa
liteit of allen op intuïtie te
varen.
Het afscheidscollege spitste
zich toe op prof. Horowitz*
conclusie, dat de toekomsti
ge ontwikkeling van de sa
menleving in belangrijke
mate zal afhangen van het
creatief vermogen van tech
nici en wetenschapsmensen.
Hij staafde zijn beweringen
aan de hand van merkwaar
dige tegenstellingen, zoals
enerzijds de succesvolle
maanlanding en anderzijds
het nog altijd niet opgeloste
vraagstuk van opslag van
electrlsche energie. 'Reeds
Edison heeft dit probleem
onderkend, maar tot op he
den zijn pogingen om dit
probleem op te lossen niet
verder gekomen dan be
scheiden resultaten', aldus
prof. Horowitz, die ook nog
wees op de schijnbare on
mogelijkheid om op korte
termijn een schone verbran
dingsmotor te fabriceren.
Verstarring
Volgens prof. Horowitz heb
ben maatschappelijke en
economische factoren echter
een begrenzend effect op de
creativiteit als het gaat om
vernieuwelngen en verbete
ringen, die grote risico's of
investeringen met zich
meebrengen. 'De massale
toepassing van technische
verworvenheden heeft geleid
tot gemechaniseerde en
geautomatiseerde fabricage
methoden en tot gigantische
investeringen. Vooral dat
laatste wekt een bepaalde
verstarring in de hand en
vertraagt het invoeren van
nieuwe en betere processen
en methoden', aldus de
werktuigbouwkundige, die
tot de conclusie kwam dat
juist deze especten er ook de
reden van zijn dat de zo
noodzakelijke vernieuwingen
op het gebied van energie
voorziening en milieubeheer
zo langzaam tot stand ko
men.
Om dergelijke beperkingen
te kunnen doorbreken, moet
het creatief vermogen ge
richt worden op de ontdek
king van nog onbekende
natuurwetten, die aan de
techniek nieuwe Impulsen
kunnen geven, aldus prof.
Horowitz. 'In de weten
schappelijke wereld over
heerst echter de opvatting
dat alle belangrijke natuur
wetten reeds bekend zijn en
dat de techniek het ook in
de toekomst hiermee zal
moeten doen. De gevestigde
wetenschap lijkt al te ge
makkelijk te berusten ln de
ervaring, dat vele merk
waardige natuurverschijn
selen niet zijn te verklaren',
zo besloot hij.
RITA
Ifffl
\\i 1 tiPwi
'Ik leer Tommy alvast een
goed echtgenoot te zftn.'
