GTSV Voetius bestaat driekwart eeuw
\j
Wees de secten voor
Vandaag
Amnesty pleit voor de
christenen in Rusland
Predikanten tegen
hulp aan Egypte
Eerste gebedsdienst
in Almelose moskee
ra
Trouw
K wartet
Simonis biedt
excuus aan
Steendirecteur
wordt dominee
fo
Beroepingsi
TROUW KWARTET WOENSDAG 16 OKTOBER 1974
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Vandaag viert de gereformeerde
theologenstudentenvereniging 'Voetius' te Utrecht
haar 75-jarig bestaan.
'Voetius' is verreweg de grootste
van de theologische disputen aan
de Utrechtse universiteit, met zo'n
160 leden. Globaal genomen wordt
een derde deel van de Utrechtse
eerstejaars theologen lid van deze
vereniging, die zich ten doel stelt,
de theologie te bestuderen in gere
formeerde zin. Men mag haar ove
rigens niet als een gere formeerde -
bonds-aangelegenheid beschouwen,
al oriënteert het merendeel van de
leden zich wel in deze richting.
Wat doet zo'n vereniging nou. vra
gen we in een gesprekje met de
bestuursleden. De praktische vor
ming op het predikantschap neemt
een belangrijke plaats in. Vandaar,
dat de 'preekvergaderingen' een
centrale functie vervullen. Met veel
animo komt elk van de vijf secties
van Voetius cp dinsdaga"ond in
een kerkzaal bijeen. De predikator
van de avond houdt zijn preek, die
vervolgens besproken wordt. Dat
gebeurt met een liturgie: gebed,
schriftlezing, zingen. De hoogle
raars S. van der Linde. G. P. van
Itterzon. H. Jonker en C. Graafland
alsmede dr. C. van Leeuwen en drs.
N. den Oudsten treden als eindkri-
tikus op. Tweemaal per jaar trek
ken de voetianen 'naar buiten' voor
een preekvergadering in een gewo-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een zeventig-tal
personen, in hoofdzaak predikanten
en theologen, uit o.m. de hervorm
de. de gereformeerde en de christe
lijke gereformeerde kerken en de
doopsgezinde broederschap schrijft
aan de raad van kerken in ons
land dat zij 'met ontzetting kennis
hebben genomen van het voorne
men van onze regering om in het
kader van de ontwikkelingssamen
werking hulp te gaan verlenen aan
Egypte. Egypte is immers een land.
dat een groot deel van zijn natio
naal inkomen uitgeeft voor de op
bouw van een militair apparaat,
waarmee het de staat Israël naar het
leven staat'.
Zij zeggen verder in hun brief:
'Het plan van de regering om in
het kader van de ontwikkelingssa
menwerking hulp te gaan verlenen
aan Egypte, betekent dan ook. dat
geld. dat bedoeld is om de armoede
te bestrijden, aan zijn bestemming
onttrokken wordt, en gebruikt voor
steun aan een land. dat zelfs de
staat van oorlog met Israël nog niet
heeft willen beëindigen en dat dus
geholpen wordt eventuele oorlogs
handelingen tegen Israël te hervat
ten. Daarom verzoeken wij U er bij
de Tweede Kamer op aan te drin
gen om bij de behandeling van de
begroting voor ontwikkelingssa
menwerking de post voor hulp aan
Egypte te schrappen, en het op die
manier vrijgekomen geld te gebrui
ken voor steun aan een land. dat
door de verhoging van de olieprij
zen. en de daarmee gepaard gaande
verhoging van de kunstmestprijzen.
op de rand van de hongersnood
wordt gebracht'.
Tot de ondertekenaars behoren: dr.
J. J. Buskes. Amsterdam: ds. W. C.
van Dam. Vlaardingen: dr. E. Em-
meo. Den Haag: ds. S. Gerssen,
Utrecht: ds. J. P Jacobszoon, Haar
lem: ds. M. Drayer. Hilversum:
prof. dr. P. J. Roscam Abbing, Gro
ningen: ds. A. A. Spijkerboer. Am
sterdam: dr. G. de Ru. Den Haag:
dr. A. E. Schouten. Den Haag.
ne gemeente. Daarnaast zijn er de
lezingen, die zich groeperen rond
een jaarthema. Dit jaar is dat 'O-
penbaring. Schrift en verkondiging'.
Roomsen
Wat denkt Voetius over de integra
tie met de katholieke theologische
hogeschool Utrecht (KTHU), over
de intocht van de roomsen in de
theologische faculteit? Hij vindt,
dat deze integratie geen succes ge
worden is. maar haast zich erbij te
zeggen, dat dit niet een mening
van Voetius alleen is. Er zijn duide
lijk twee groepen gebleven, die
weinig op elkaar ansluiten. Waar er
werkelijk een gesprek op gang ge
komen is. kwam dat door de colle
ges van sommige rooms katholieke
docenten. Maar tussen de studen
ten onderling lukte dat slecht.
Daarbij moet men wel verdisconte
ren. dat het aantal roomskatholieke
theologische studenten in Utrecht
na het begin sterk teruggelopen is.
Bijlkbaar zijn zij met de situatie
ook niet zo gelukkig.
Vorige maand uitte ir. J. van der
Graaf in De Waarheidsvriend zijn
verontrusting. Binnenkort moet be
slist worden over een definitief sa
mengaan. Van der Graaf vreest, dat
de protestantse identiteit verloren
zal gaan en dat de nadruk op de
bijbelvakken zal verzwakken ten
behoeve van meer aandacht voor
de menswetenschappen.
Studiepakket
De voetianen vinden, dat Van der
Graaf wel wat vroeg met zijn arti
kel gekomen is. Het gentlemen's
agreement tussen de faculteit en de
KTHU loopt pas september 1975 af.
De zaak is nog volop in discussie
en Voetius spreekt daarin een flink
woordje mee. Het verzet tegen een
grondige studie van de bijbeltalen
Hebreeuws en Grieks in het studie
pakket is overigens bepaald geen
specifiek rooms-katholieke aangele
genheid.
Het is natuurlijk de vraag, wat je
wil met de theoloeische studie
Voor de voetianen blijft dat: de
kerk dienen, in de meeste gevallen
als predikant. Theologie wil gege
ven worden vanuit Gods openba
ring en vooral gericht zijn op de
kerk. ten dienste van de kerk. Van
daar de sterke voetiaanse nadruk
op de bijbelwetenschappen. Psycho-
ALMELO In de Turkse moskee,
die in Almelo is gebouwd op kosten
van de circa duizend in Almelo en
omgeving wonende Turken, zal
morgen donderdag 17 oktober, om
zeven uur 's morgens voor het eerst
een gebedsdienst worden gehouden.
Ter gelegenheid van het einde van
de vasten worden morgen op tal
van plaatsen gebedsdiensten gehou
den. De moskee van Almelo zal op
deze dag in-officieel in gebruik
worden genomen. Aan interieur en
exterieur moet nadien nog een en
ander geschieden. De officiële ope
ning is pas over enige weken.
De Wereldomroep zal de eerste ge
bedsdienst in de nieuwe moskee
rechtstreeks uitzenden. De beperkte
ruimte staat niet toe dat alle isla
mieten de gebedsdienst in de mos
kee kunnen bijwonen, evenals in
voorafgaande jaren zijn daarom
ook andere ruimten hiervoor be
schikbaar.
UIT
VAN LEZERS
Vakbonden
Wat denken de vakbonden met hun
politiek van het willen beheersen
der Nederlandse economie te berei
ken? Hun eigen welvaart ondergra
ven? Zijn ze nu echt zo naief om
niet in te zien. dat de lust tot het
ondernemen in het bedrijfsleven zo
een leder wel vergaat; dat ons land
met z'n onverzadigde sociale voor
zieningen. waarin degene die niet
werken wil, evenveel 'verdient' als
degene die wel werkt, nooit kan
blijven concurreren met het bui-
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één bant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatfe wordt de naam van
de schrijver vermeld.
tenland.
Amsterdam
Prinses (slot)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B V. De Christe iike Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J Tamminga.
Hoofdkantoor NZ Voor
burgwal 280. Postbus
859, Adam Telefoon
020 - 22 03 83 Postgiro
2€ 92 74. Bank: Nea
Midd. Bank (rek nr
69 /3 60 768) Gem giro
X 500.
Prinses (10)
Waanideeën
3a;
Deze foto van Voetius werd gemaakt in het voorjaar van 1901. ruim een jaar na de oprichting. Thans heeft de vereniging 160 leden. Zittend van
links naar rechts het bestuur: G. Benes, Joh. Laurense, Tli. J. L. Ruys en G. H. Beekenkamp.
logie, sociologie voor theologen ak
koord. maar dan als hulpweten
schappen. De tegendruk tegen de
beklemtoning van de mensweten
schappen is overigens sterk in
Utrecht, verzekeren zij.
Het gerucht, dat er nu al studenten
naar Groningen of Leiden zouden
gaan. omdat je daar beter terecht
zou kunnen voor de bijbelse vak
ken, noemen de voetianen onzin.
Wel komen e: in Groningen en
DELFT In zijn antwoord op de
nota van de diocesane pastorale
raad over de oecumene biedt bis
schop Simonis van Rotterdam zijn
verontschuldiging aan over het feit.
dat hij onlangs over de protestant
se kerken gesproken heeft als ker
kelijke genootschappen. Dat was
een verspreking Het gaat om
christelijke geloofsgemeenschappen
aldus bisschop Simonis waar
wel degelijk sprake is van een ker
kelijk karakter, niet alleen in de
maatschappelijke, maar ook in de
diep theologische zin van het
woord. Hij vervolgt dan: 'De dis
cussie beweegt zich echter rondom
de vraag wat volgens katholieke
geloofsovertuiging behoort tot de
grondstruktuur van de kerk. zoals
die door Christus bedoeld is. Dan
mag er geen onduidelijkheid over
bestaan dat daartoe behoort de
eenheid met paus er bisschoppen
als opvolgers van Petrus en de an
dere apostelen alsook de onlosma
kelijke eenheid van kerk. eucharis
tie en ambt. Dat sluit natuurlijk
niet uit. dat wij wat betreft het
kerk-zijn in de existentiële zin van
het woord veel kunnen leren van
de andere kerken en kerkelijke ge
meenschappen'.
Leiden meer studenten uit het
rechter deel van de hervormde kerk
aan, zodat daar nu ook disputen a
la Voetius opgericht zijn, maar dat
heeft incidentele oorzaken, zoals de
benoeming van kerkhistoricus C. A.
Tukker in Leiden.
Vanmorgen leidt ds. L. Kievit een S. van der Linde de lustrumrede
dankdienst in de Geertekerk. Van- over 'Predikant wordev. theologie
middag houdt erevoorzitter prof. dr. studeren nu'.
Meisjes
Sinds vorig jaar kunnen ook meis
jes lid worden van Voetius. Daarbij
geldt wel de bepaling, dat zij geen
preek houden en ook niet de litur
gie verzorgen in de preekvergade
ringen. Niet omdat dat ambtelijke
arbeid is. maar een grote groep van
voetianen vond dat wel voorberei
ding tot het ambt en daarom niet
passend voor meisjes. Overigens
niet zo'n groot probleem: er zijn
maar twee vrouwelijke voetianen.
DOESBURG De Achterhoek zal
waarschijnlijk binnenkort de pri
meur krijgen van een directeur van
een steenfabriek, die voor de helft
van zijn tijd dominee is.
De heer G. Vieth te Doesburg, di
recteur van de steenfabriek De
Bahrse Pol. heeft de theologische
studie die hij in zijn vrije tijd
ondernam, vrijwel voltooid en is
thans in bespreking met de her
vormde gemeente van Lathum en
Giesbeek. Deze gemeente is niet
meer in staat een fulltime predi
kant te beroepen.
Wanneer het beroep doorgaat, dan
zal de heer Vieth in de morgenuren
directeur blijven. De provinciale
kerkvergadering van Gelderland
heeft al goedkeuring verleend, de
generale synode nog niet.
AMSTERDAM Amnesty International neemt het in een open
brief, ondersteund door dertien vooraanstaande persoonlijkheden
uit kerkelijke en politieke kringen, op voor de initiativniki in de
Sow jet-Unie
'T LIGT ANDERS
Deze laatste zondag zat ik
kerk waar de dominee pree^CT
de psalmen 42 en 43. die,
weet een eenheid vormen,
liturgie was een heel fijne v k
afgedrukt. Dichterbij om zo
gen. In die psalmen - en oo
aan kan je zien dat ze bij
horen - komt drie keer ee
refrein of keervers voor. Het
'Waarom ben ik zo teneergei
en zo onrustig van binnen?
Wacht toch op God -
eenmaal loof ik hem weer.
als mijn bevrijder en mijn
'L Is duidelijk dat hier iema t
't woord is die in de moeilij
zit. Hij spreekt in zichzelf
kan daarvan een teken zi
dorst naar God. En toen
do/ninee iets dat ik heel go
begrijpen. Hij zei dat hier
varing van een mens stond:
die ervaring best ook hier
gevonden kon worden en m
wel mensen in de kerk wa
dat ook zo aanvoelden. Maai
hij vervolgens, we moeten
zo'n ervaring niet aanprai
van: je bent eigenlijk g
christen als je dat niet
zeggen. Sommige mensen p£t
dat wel eens. En dan krijj
een schuldgevoel van: zoiets
niet eensl Maar dat hoeft
Ligt anders. Bij iedereen
weer anders. Maar we li
naar elkaar. Ook naar deze
Israël en we kunnen wel naa
gaan staan en naast de mei
hem niet napraten maar
ervaringen hebben.
ir
ipir
rlec
is
Het is ons bekend, aldus de brief
van Amnesty, 'dat religieuze ge
meenschappen zich bij de daartoe
bevoegde instanties dienen te laten
registreren en dat sommige van
deze afgescheiden gemeenschappen
in gebreke zijn gebleven, zich voor
registratie aan te melden, maar dat
in andere gevallen de genoemde
instanties in gebreke gebleven zijn.
wél aangemelde gemeenschappen te
registreren. Gemeenschappen, die
door welke oorzaak dan ook. niet
geregistreerd zijn, worden geacht in
overtreding te zijn. Binnen het
Russische staatsbestel is het wel
licht onvermijdelijk dat dergelijke
administratieve nalatigheden wor
den bestraft, maar de straffen, die
zijn opgelegd aan vele afgescheiden
Evangelie-Christenen Baptisten
zijn wel onevenredig zwaar', aldus
de brief.
'Wij weten, dat de betreffende ge
lovigen zich om godsdienstige mo
tieven niet wensen aan te sluiten
bij de Unie van Evangelie-Christe
nen-Baptisten. Wij weten ook, dat
de maximum-straffen soms pas
werden opgelegd nadat lichtere
straffen en/of waarschuwingen on
doeltreffend waren gebleken. Maar
in vele gevallen werd terstond de
maximum-straf toegepast In hon
derden gezinnen heersen verdriet
en zorg om het lot van man of
vrouw, zoon of dochter. Vele gezin
nen moeten hun kostwinner mis
sen. Wij denken hierbij vooral óók
aan hun voorgangers, mensen, die
naast een gewone dagtaak in het
arbeidsproces een gemeente leiden
en op grond daarvan als 'parasiet'
worden vervolgd'.
De brief is ondertekend door de
hoogleraren dr. H. Berkhof, dr. J.
W. Bezemer en dr. J. Verkuyl. en
verder door dr. J. J. Buskes, Anne
van de Bijl. dr. B. de Gaay Fort
man, dr. J. A. Hebly, dr. A. H. van
den Heuvel, dr. M. A. M. Klompé.
dr. A. Kruyswljk, ds. Th. van dei-
Laan, ds. R. J. van der Veen en
mevrouw dr. J. ter Vrugt-Lentz.
Zij besluiten hun brief met een
pleidooi, dat deze gelovigen in de
gelegenheid worden gesteld contac
ten met geloofsgenoten in eigen
land en in andere landen te onder
houden. godsdienstige geschriften
uit te geven en hun kinderen in
het christelijk geloof op te voeden
De Open Brief verwijst in het eind
naar de Europese veiligheidsconfe
rentie. waartoe meer wederzijds be
grip bevorderlijk is.
NED. HERVORMDE KERK j
Beroepen te Wageningen:!
Reehorst te Hoogkarspel c.at
I. Ambacht: J. Smit te Soel
teng. wijkgem.) te Katwij
Zee: W. C. Hovius te Ede T
Aangenomen naar BurumT
kenzijl (toez.)J. Hoogenkj
Voorhout: naar Enkhuizen:[
Pera kand. te Enkhuizen
GEREF. KERKEN r
Aangenomen naar Hardenhj -/W
Segger te 's Gravenzande.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Zutphen: A.
te Zeist: te Leek: J. M. Goe<
Zwolle: te Spakenburg N.:
Begemann te Assen.
Aangenomen naar Houwer
Luiten kand. te Groningen,
dankte voor Avereest-Dedei
Huizum-Minnertsga Opei
huisterveen en Zaamslag.
GEREF. GEMEENTE
Bedankt voor Randburg (Z
A. ZIJderveld te Middelhui
Wageningen: P. Blok te Dii
door dr. C. Rijnsdorp
Kan een van de dames die menen
dat Prinses beslist moet blijven be
staan. omdat het 'Christelijk' zou
zijn. me aantonen waaruit die
christelijkheid bestaat en in welk
deel van het blad die ik moet
zoeken? Laten we ons toch niet zo
belachelijk maken bij het zoge
noemde 'niet christelijke' deel van
onze bevolking.
IJlst
mej. N. Meinen
Eerste drie dominees, nu niet één?
Nu. wij hebben hetzelfde als we de
stukjes van Florence lezen: deze
wijze vrouw zegt het beter dan
menige predikant! Prinses had zich
niet moeten storen aan al die com
mentaren! Dat zijn de christelijke
vrouwen in Nederland! Ze kunnen
er niet eens een christelijk blad op
na houden! Geen predikant, prima,
wij vrouwen moeten het zelf in
stand kunnen houden. Dan betalen
we wat meer! Ik vind het triest!
Den Haag
J. J. Lankester v.d. Kruk
Deze week hebben wij in de dag
bladen kunnen lezen welke dwaze
meningen de naburige landen om
trent Nederland koesteren. Iedereen
vond deze mpningen be achelijk.
Maar het zonderlinge is dat iedere
leugen of dwaasheid betreffende
Zuid-Afrika (dat tienmaal zo ver
weg ligt) door het publiek in het
algemeen grif geloofd wordt. Men
kan dit moeilijk redelijk noemen.
Had Multatuli dan toch gelijk, toen
hij schreef: 'Publiek, ik veracht u'.
Den Haag
Dr. F. C. Dominicus
Dit stukje gaat niet over een boek, maar over
een verschijnsel dat schrijver dezes de laatste
tijd meent op te merken. Op het grondvlak
van het kerkelijk leven blijkt namelijk duide
lijk belangstelling te bestaan voor het laatste
bijbelboek. Niet dat er zoveel over gepreekt
wordt althans niet voorzover ik weet
maar de Openbaring van Johannes is onder
werp van gesprek in allerlei kringen en groe
pen.
Dit behoeft niet te verwonderen. Tot de jaren
vijftig hoorden wij alles al door de radio, maar
de laatste twintig jaar zien wij bovendien
alles. We kijken zelfs naar de aarde van de
ruimte uit gezien, en wat op die aarde gebeurt,
en gebeurd is voorzover tekeningen, foto's en
oude films dat kunnen tonen wordt ons op het
glazen scherm voorgeschoteld, desnoods in re
constructie.
Het gemeentelid, op welk peil van ontwikke
ling dan ook, voelt de actualiteit van het
laatste bijbelboek. Dit ziet immers de aarde
óók als één geheel; alle volken en rassen
vormen met elkaar de mensheid, 'zij die de
aarde bewonen'. Alle geschiedenis is wereldge
schiedenis en tevens kerkgeschiedenis. In de
politiek gaat de strijd tussen machtsblokken,
maar de onderdrukking van oepaalde minder
heidsgroepen. ook van christenen in totalitai
re staten en vooral ook dat teken aan de
wand: het volk Israël, wijst heen naar een
geestelijke achtergrond. Daarbij komt dat het
vooruitgangsoptimisme van de negentiende
eeuw heeft plaatsgemaakt voor angst. De mens
is van bouwer en bewaarder tot vernieler
geworden. Een of andere onverantwoordelijke
gek hoeft maar op een knop te drukken of een
incident te scheppen, dat kan leiden tot een
totale zelfverwoesting van onze planeet, en we
zijn er geweest.
Enorm veel
Op wetenschappelijk peil is over de Apocalyps,
en over verwante geschriften van ongeveer 200
voor Christus tot circa 200 na Christus, enorm
veel gesenreven. misschien wel meer dan over
welk ander bijbelboek ook. Die exegetische
(Uitleggende) literatuur vormt een wereld
apart: een wereld die voortdurend in beweging
is. waarbij verschillende methoden worden ge
hanteerd en waarin veel verschil van mening
aan de dag treedt. Dit alles gaat over de
hoofden van het gemeentelid heen. al sijpelt
het een en ander in vereenvoudigde vorm via
preken en in kerkblad-artikelen wel in de
richting van het grondvlak naar beneden.
Maar het zijn vooral de secten die zich van dit
zowel actuele als duistere boek meester maken
Zij weten alles precies, terwijl de ernstige
bijbelonderzoeker geneigd is de woorden van
de kerkvader Hiëronymus (plm. 348-420) te
onderschrijven: 'zoveel woorden, zoveel gehei
menissen. Al in de oude kerk is het boek door
belangrijke mensen afgewezen en heeft men
ertegen gewaarschuwd. De reformanten waren
er ook al niet gelukkig mee Luther schreef in
zijn Septemberbibel van 1522: Mijn geest kan
zich niet terechtvinden in het boek. Voldoende
reden voor mij dat ik het niet hoog aansla, is
dat Christus daarin noch geleerd, noch erkend
wordt'. Calvijn heeft wel spaarzamelijk bewijs
stukken uit de Openbaring gebruikt, maar er
wordt nooit een commentaar op geschreven.
Joseph Juste de l'Escale (1540-1609). oftewel
Scaliger (Scaliger zaliger, rijmde De School
meester). professor te Leiden, moet verteld
hebben dat Calvijn helemaal niet begreep wat
zo'n duistere schrijver als de auteur van de
Openbaring eigenlijk wilde Zwingli maakte
het al niet beter, toen hij schreef: 'Uit de
Openbaring van Johannes leren we niets, want
het is geen bijbels boek, hoewel alles wat de
tegenstanders erin willen zoeken ons steunt en
niet hen'.
Onafhankelijk
Men ziet hoe onafhankelijk de reformatoren
zich tegenover de canon opstelden, al hebben
ze die voorzover ik weet nooit bepaald aange
tast. In ieder geval is dit vizionaire boek in
ons verstandelijke westen er als zodanig nogal
bekaaid afgekomen, tenminste wat de officiële
kerken betreft. Daarbij komt dat het openwer
pen van de gehele wereld door de communica
tiemiddelen een sterke horizontale wind heeft
verwekt.
Onze aandacht wordt zózeer over de breedte
verspreid, dat alle diepgang dreigt verloren te
gaan. De mens. de mensheid, de relaties tussen
mensen vult onze gehele horizon. Dit blijft
natuurlijk niet zo: er komt eens een verzadi
gingspunt en de tekenen wijzen daar al op.
Prediking en meditatie zijn er in hoofdzaak
opuit, het stichtelijk aspect van de Apocalyps
naar voren te brengen. Dit is' in zover gewet
tigd. dat de Openbaring een sterk vermanende
inslag heeft. Wat óók helemaal niet overeen
komt met de algemene tendens is het antithe
tisch karakter van de Openbaring. In de school
van Schilder wordt dit karakter sterk bena
drukt. zo niet tot fundament gemaakt van het
eigen kerkelijke standpunt. Maar in die krin
gen krijgt het boek tenminste ernstige aan
dacht. getuige ook de herdruk, een paar jaar
geleden, van Schilders boek De Openbaring
van Johannes en het sociale leven, waarin
overigens naar mijn gevoel het sociale leven
weinig meer blijft dan een abstractie.
Mondigheid
Men heeft het over mondigheid van het ge
meentelid, waarmee uiteraard niet de grote
monden en de zure monden zijn bedoeld. Die
mondigheid heeft evenwel natuurlijke grenzen.
Waar de leidinggevende figuren wél op moeten
letten, is dit: welke vragen leven er ten
aanzien van de bijbel op het grondvlak? Ik
bedoelniet zozeer de in de lucht zittende
Jesulatrie (de term herinner ik me van Kuy-
per), maar de vragen van trouwe gemeentele
den die op hun t.v.scherm verwante gruwelen
in wereldformaat aanschouwen als zij in de
vorm van vizioenen, van beelden en anato
misch absurde monsters, in de vorm van mon
diale plagen en van een strijd op leven en
dood tussen de machten van goed en kwaad,
in de Openbaring lezen. Deze vragen worden
bijna verstikt door de actualiteitenrubrieken,
waarin beroepshalve (en vaak terecht) alles
overhoop wordt gehaald, maar waarbij de diep
te-dimensie vaak pijnlijk wordt gemist of. zo
die er al is, soms eenzijdig-fundamentalistisch
en in wezen wereldvreemd wordt aangebracht.
Binnen het raam van een krante-artikel kan
ik het verschijnsel alleen maar signaleren
Maar als tegenhanger ten aanzien van allerlei
strevingen naar mystiek en bewustzijnsverrui
ming zou het geen kwaad kunnen als wij wat
beter gingen verstaan wat beeldend taalge
bruik is. als er wat meer affiniteit kwam met
het profetische en visionaire en als wij de
Apocalyps gingen zien als een taaigewas met
een organische structuur, doorgloeid van een
inspiratie die in de wereldliteratuur haar weerga
net heeft.
Italo Svevo: Bekentenissen
no Athenaeum Polak
Gennep Grote Bellettrie
440 blz. 35.tweede
vertaling Jenny Tuin.
Dit zeer uitzonderlijke boet
wereldliteratuur verscheen,
jaar nadat het geschreven
1964 voor het eerst in een
lande vertaling bij Van Diti
is niet het enige boek, m
het hoofdwerk van de
romancier Italo Svevo. Dat
zijn echte naam. Die luit
Schmitz. Hij werd in 1861
geboren en heeft er het
gedeelte van zijn leven
bracht. Hij was voor di
bestemd, maar zijn literai
ties wogen zwaarder. Tocl
er nauwelijks gehoor aai
Zijn rijke vader ging banj
Ettore moest de kost zien
nen in de handel. Toen hij
schreef, hij zijn eerste ro:
Vita'. Zes jaar later volgi
lita'. dat in 1967. eveneen;
Ditmar, in een vertaling
Tuin. onder de titel
wordt ouder' verscheen. B»
ken deden de Italiaanse ci
van hun stoel rollen. U
geloofde het wel en liet
geen letter meer op papier
ook voor een dem kwam
zijn zaken hem volledig
namen. In 1923 pas schreeifg^
lijvige boek 'Bekentenissen
no'. dat hem wereldfaam zo1JJKS
gen. Opnieuw was de II Sgoi
pers gereserveerd. Zijn 1
engel werd echter een s er t
een wereldberoemde nog 82
mes Joyce, met wie Svevo 'g g>
was geweest in de tijd dat Jls m
onbekende jongeman in ezig
Engels had gedoceerd. Joyi (an
de het boek in handen uw
Franse schrijvers Crémieux roor
baud. die de stoot gaven to Kru
roem. In 1928 overleed S
een auto-ongeluk. ar 1
'De bekentenissen van Svei
autobiografisch, bevat de 1 aa
schiedenis van Zeno Cosini daa
van de Triëstse bourgeoi y e
verhaal wordt gekenmerl za
zoals onze recensent I "e
schreef, 'heldere doorzicht 1
en niet in de woordgyi °est
waarmee Svevo's vriend Jo ee
latere werken onleesbaar tfft-as
maakt'. Hij concludeerde t Hens
der. bij die eerste druk: en l
ragfijne psychologische ob en',
vermogen, lichtvoetige ve
gevoel voor humor, geestil
voorkeur voor groteske scer
telijk in dit opzicht is hooi ncj"u
Hoe mijn huwelijk tot stall jja(j
maken de roman boeiend 1Uj h
bluffend. Wie van psych
romans houdt, vindt hier e 0np
mijn'. pen
loest
rg 1
