President Costa Gomes
in premier Goncalves
ersterken hun posities
Verkiezingen in
Griekenland
op 17 november
Britse kiezer in ban
fan onheilsprofeten
ebat over gebaar
an Israels premier
Groot Iraans offensief tegen
marxistische opstandi n Oman
reep op Portugese strijdkrachten
Amerkanen paraderen in Moskou
Theodorakis mag
niet optreden
Ontslag voor 7000
bananenarbeiders
in Honduras
olitici waarschuwen voor economische rampspoed
ENGELAND WEER
TER STEMBUS
(snelle accelleratie
bij iedere
snelheid, dank zij
deVariomatic
gebouwd uit veiligheid
|UW/KWARTET VRIJDAG 4 OKTOBER 1974
BUITENLAND T7-K9
BSABON (Reuter, UPI, AP)President Francisco da Costa Gomes en
[mier Vasco Goncalves van Portugal hebben hun persoonlijke macht be-
[grijk versterkt door taken over te nemen, die controle op de strijdkrach-
mogelijk maken.
Gomes Is behalve president
stafchef van de strijdkrachten
toncalves is behalve premier nu
minister van defensie. Als zo-
wordt hij bijgestaan door
lor Vitor Alves, een minister
er portefeuille en prominent
de linkervleugel van de
ikrachten-beweging, die in
ïgal de werkelijke macht in
en heeft. Het ministerie van
lichting wordt opgeheven. Een
ssecretaris zal zich met de
van het voormalige ministerie
ten.
ïsen is nog altijd geen beslis
sing genomen over de vier vakante
plaatsen in de militaire junta, die
voor de crisis van het afgelopen
weekeinde nog uit zeven man be
stond. Er moeten twee vertegen
woordigers van de luchtmacht en
twee van het leger worden aange
wezen. Admiraal Rosa Coutinho,
president van de militaire junta in
Angola, is als één van de drie
overgebleven leden van de militaire
junta in Lissabon, uit Angola in
Portugal gearriveerd om aan het
beraad deel te nemen.
De stemming over de nieuwe Jun
ta-leden geschiedt achter gesloten
AVIV (Reuter, UPI) Het Israëlische parlement, de Knesset,
olgende week woensdag bijeenkomen om zich te beraden over
ïitlatingen van premier Jitzak Rabin, waarin deze verklaarde
Israël bereid zou zijn delen van de westelijke Jordaanoever
Jordanië terug te geven in ruil voor een belofte van niet-
ogvoering en erkenning van de staat Israël door Jordanië.
echtse Likoed-partij onder lei
van Menahem Begin heeft om
speciale zitting gevraagd. Be-
die gisteren voor een reis naar
Verenigde Staten en Canada
ok, verklaarde dat er in Israël
volgend jaar of in de zomer
nene verkiezingen zouden wor-
gehouden. De regering-Rabin
beloofd verkiezingen uit te
jven voordat een deel van de
;lijke Jordaanoever aan Jorda-
eruggegeven zal worden. Waar-
ers verwachten dat de kwestie
deze westelijke oever één van
belangrijkste onderwerpen zal
op de volgende gespreksronde
het Midden-Oosten in Genève.
Israëlische troepen op de Go-
hoogvlakten zijn gisteren in
oogde staat van paraatheid ge-
t gedurende grootscheepse oe-
nien van de Syrische leger- en
tmacht. De oefeningen, waarbij
modernste Syrische oorlogstuig
werd ingezet, werden gehouden op
bevel van president Hafèz Assad.
De Libanese present Soeleiman
heeft gisteren oud-premier Seb Sa
lem gevraagd een nieuwe Libanese
regering te vormen. De 69-jarige
Seb Salem volgt Takieddln Al-Shol
op die vorige maand aftrad na kri
tiek van politieke leiders en de pers
dat zijn regering er niet in was
geslaagd de inflatie te bestrijden
en de orde te handhaven. Seb Sa
lem was eerder premier van okto
ber 1970 tot april 1973.
Arabische guerillastrijders van het
volksfront voor de bevrijding van
Palestina, hebben een 17-jarige
Amerikaan die in dienst was bij
het Israëlische leger, terechtgesteld,
zo hebben de kranten in Beiroet
gisteren meegedeeld. De Amerikaan
werd in augustus tijdens een actie
van de guerilla's op de door Israël
bezette Jordaanoever gevangen ge
nomen.
deuren. Aan alle zittingen nemen
naar schatting 300 tot 500 personen
deel. Een groep jonge officieren,
waarvan slechts enkele leden open
bare bekendheid geni eten, zullen
een leider van de beweging van de
strijdkrachten naar voren schuiven
voor de ministerspost van defensie,
die nu door premier Goncalves
wordt beheerd. De mogelijkheid be
staat echter, dat geen nieuwe mi
nister van defensie wordt benoemd.
Majoor Alves, die voor defensieza
ken aan premier Goncalves is toe
gevoegd. verklaarde gisteren dat
geen leden van de junta in haar
oude samensteling betrokken wa
ren bij het complot dat het afgelo
pen weekeinde uitgevoerd had moe
ten worden, 'hoewel sommigen ach
ter het idee van een pro-Spinola-
democratle stonden, omdat zij het
gevoel hadden dat wij de rege
ring naar links werden gedre
ven.' De minister voegde er aan toe
dat speculaties, als zou Portugal
communistisch worden, misleidend
zijn.
'Portugal blijft dezelfde koers va
ren, aldus Alves. 'We kunnen nu
duidelijkheid in de situatie bren
gen. We hebben altijd ideologische
meningsverschillen met Spinola ge
had. Voorheen wat het moeilijk om
te kunnen weten, wie voor het land
sprak en wie met autoriteit sprak.'
Alves zei ook dat de Beweging van
de strijdkrachten de verkiezingen
zoals gepland was, zal laten door
gaan in maart. Eerder had premier
Goncalves verklaard dat verkiezin
gen worden gehouden, 'tenzij er
iets geheel onverwachts gebeurt.'
Verzoek
De huiszoekingen en arrestaties
gaan in Lissabon enande re Portu
gese steden nog steeds door. Er
wordt vrijwel niets over gepubli
ceerd. Voor de Democratische volk
spartij, die met de socialisten, com
munisten en vertegenwoordigers
van de strijdkrachten in de rege
ring van premier Goncalves ae-
menwerkt, heeftgev raagd om een
voledlge opening van zaken van
wat zich sinds zaterdag in Portugal
heeft afgespeeld.
ATHENE (AP, AFP, Reuter) Voor het eerst in tien jaar zullen
op 17 november in Griekenland verkiezingen worden gehouden.
Premier Karamanlis had liever de Grieken aan het begin van de
maand ter stembus laten gaan maar zijn vice-premier en minister
van buitenlandse zaken George Mavros heeft hem hiervan weer
houden.
Leden van de oude en eerbiedwaardige Artillerie compagnie van
Massachusets paradeerden gisteren in Moskou, nadat ze een krans
hadden gelegd op het graf van de onbekende soldaat. De oorlogs
veteranen waren de eerste Amerikanen die in Moskou een parade
hielden sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dit om de partijen meer kans te
geven zich te organiseren en zich
op de stembusstrijd voor te berei
den. Met name van de communis
ten is er de laatste weken kritiek
geweest op de verkiezingen 'bij ver
rassing' die de gevestigde partijen
in de kaart zouden spelen.
Volgens traditie zal er de komende
dagen een overgangskabinet wor
den gevormd die onder leiding zal
staan van Karamanlis. Deze rege
ring zal de verkiezingen voorberei
den. De staat van beleg die vorig
jaar op 17 november werd afgekon-
BEIROET (AP) Iran (vroeger Perzië geheten) zou een groot
offensief in het Arabische oliestaatje Oman zijn begonnen om te
helpen een zes jaar oude marxistische opstand in de zuidwestelijke
provincie Dhofar neer te slaan. Dit heeft het officiële Iraakse
persbureau bekendgemaakt.
voerder van de opstandelingen van
Dhofar, in Beiroet heeft Iran zo'n
11.000 man gestuurd, maar volgens
waarnemers is dit getal overdreven.
De rebellen voeren hun strijd on
der de naam het Front voor de
bevrijding van Oman (PFLO).
Het leger van Oman, dat wordt
geadviseerd door Britse officieren
en gesteund door de Iraanse strijd
krachten, begint gewoonlijk rond
deze tijd van het jaar een offensief
tegen de opstandelingen van Dho
far. Irak is alleen al vanwege de
vijandige houding met Iran, ge
neigd achter de beweringen van
het Bevrijdingsfront te gaan staan.
Volgens het Iraakse persbureau
hebben door Britse piloten bestuur
de vliegtuigen van de Omaanse
luchtmacht en Iraanse jachtbom
menwerpers dinsdag en woensdag
al aanvallen ondernomen op stel
lingen in Dhofar.
Het bevrijdingsfront voor Oman
heeft telegrammen naar alle Arabi
sche staatshoofden en de Arabische
Het bureau wist niet te melden om
hoeveel Iraanse troepen het gaat.
De landing in Oman geschiedde
door de lucht. Volgens een woord-
ATHENE Dé tien concerten die
de Grikse componist Theodorakis
met ingang van zondag wilde geven
zijn verboden. Dit heeft Theodora
kis gisteren onthuld. Het verbod
was hem aangezegd doord e direc
teur van het kabinet van premier
Karamanlis.
Volgens de componist is hem geen
enkele reden voor het verbod gege
ven. Bovendien hadden de autori
teiten hem enkele dagen geleden
ook reeds verboden concerten te
geven voor Cyprische vluchtelingen
met de reden, dat de openbare orde
er door verstoord zou kunnen wor
den.
Liga gestuurd, waarin wordt gezegd
dat de 'gezamenlijke Iraans-Britse
aktie' wel eens vooraf zou kunnen
gaan aan een Invasie in Zuld-Ye-
men, de enige socialistische repu
bliek op het Arabische schiereiland.
Via Zuid-Jemen worden Russische
en Chinese wapens naar Dhofar
aangevoerd. Het rebellenleger
wordt geschat op 800 opgeleide ver
zetsstrijders, die in de bergen vech
ten, en 1200 man militia.
HONDURAS (Reuter) In Hondu
ras zullen 7000 bananenarbeiders in
dienst van United Brands uit Bos
ton worden ontslagen, omdat de
oogst door de recente overstromin
gen, veroorzaakt door de orkaan
Fifi, vernield werd. De maatregel,
waartegen de regering in Honduras
weinig kan beginnen, zal nog eens
duizenden gezinnen afhankelijk
maken van hulp vanuit het buiten
land. Bananen maken de helft van
de export van Honduras uit.
Britse kiezer leidt een ellendig bestaan. Voor de tweede keer binnen acht
anden wordt hij in een naargeestige crisissfeer naar de stembus geroepen.
ebruari werden de dertig mil-
kiezers verkleumd door kolen-
arste en stroomdistributies
de stemlokalen gehaald, ter-
de natie op een gedwongen
aagse werkweek was gezet. Zij
ten de knoop doorhakken van
rontale botsing met de mijn-
waarop de Conservatieve
lier Edward Heath het had la-
aankomen. Nu vraagt premier
ld Wilson, die na Heath slechts
mminderheidsregering kon vor-
het publiek om een comforta-
meerderheid voor zijn Labour
j in het Lagerhuis. Maar de
r die komende donderdag zijn
moet uitbrengen is drie weken
geestelijk gemasseerd door de
ici met de boodschap dat En
id naar een economische crisis
iheert, die de ergste herinne-
in uit de jaren '30 kan oproe-
:hten over op handen zijnde
omische rampsoed klinken de
rs vertrouwd in de oren. Het-
e werd in drie voorgaande
lagne's gehoord. 'Engeland is
ia's zieke man' en de Britsé
omle lijdt aan 'Engelse ziekte'
i commentaren, waaraan het
i publiek gewend is geraakt,
ion ook omdat de buikriem op
chranshaak kon blijven en
zo strak aangehaald moest
en dat de gemiddelde Brit er
Htvoerige ontbijt of uitbundige
tief voor moest laten staan,
ïeeste mensen zullen niet ge-
zijn genoegen te nemen met
verlagen van de levensstand-
tenzij de catastrofe hen in
[ezicht staart', zo schreef de
dian in een commentaar. Maar
>wel de politici als de econo-
ie experts zo luidruchtig en
emmig aan de alarmbel trek-
egint menig Britse kiezer zich
zorgen te maken en belang-
te krijgen voor economi-
ziekten.
gflatie
undlge raadplegers van de
boeken voor economische ge-
:unst hebben al diverse jaren
in als diagnose gesteld dat
land aan een gevaarlijke vorm
economische stagnatie lijdt. De
omische groei blijft steeds
door
Chris Blankenburgh
maar weer achter op die van ande
re, gelijksoortige landen. De bedrij
ven moderniseren te weinig en
breiden zich onvoldoende uit, waar
door hun concurrentiepositie ver
zwakt en hun winsten dalen. Maar
door de dalende winsten komt er
weer te weinig geld beschikbaar
om te investeren In bedrljfsvergro-
ting en vernieuwing van het pro-
duktieapparaat.
Maar bovenop deze chronische
stagnatie is de epidemische kwaal
van de inflatie gekomen Inflatie-
betekent. vereenvoudigd gezegd, dat
lonen en prijzen voortdurend en
ongeveer tegelijkertijd omhoog snel
len. Het gevolg is dat het geld
steeds minder waard wordt en gro
te onrust ontstaat bij omvangrijke
bevolkingsgroepen. Experts hebben
berekend dat Engeland dit jaar het
recordpeil van 20 procent inflatie
gaat halen en daarmee slechts door
Italië zal worden overtroffen. Een
dergelijk inflatiepeil vormt een be
dreiging voor elke moderne demo
cratie. zo waarschuwde het gezag
hebbende weekblad The Economist.
Naast dit alarmerende inflatiecijfer
is Engeland bezig dit jaar een beta
lingsbalanstekort te kweken van
maar liefst 25 miljard gulden. Meer
dan de helft van dit tekort dat
een schuld aan het buitenland be
tekent is door de oliecrisis ver
oorzaakt. Engeland betaalt thans
een viervoudige prijs voor zijn aard-
olie-importen.
Het Britse bedrijfsleven dreigt, met
uitzondering van een beperkt aan
tal superconcerns, in ernstige beta
lingsmoeilijkheden te komen. Be
drijven die geld nodig hebben en
dat bij de banken willen lenen
moeten daarvoor ongekend hoge
rentes betalen. Gezien hun precaire
positie moeten zij vaak maar af
wachten of de bankiers riskeren
hen geld te lemen.
Werkloosheid
In dit sombere economische kli
maat wordt nu verwacht dat In de
maanden november en december
tal van kleinere en zelfs enkele
grotere bedrijven failliet zullen
gaan. Gevreesd wordt dat daardoor
naast de al 635.000 werklozen nog
eens ettelijke tienduizenden op
straat zullen komen te staan.
Het nationale Instituut voor Eco
nomisch en Sociaal Onderzoek
(IEXO) heeft voorspeld dat eind
dit Jaar 675.000 Britten zonder werk
zullen zijn en dat dit aantal eind
1975 de 900.000 zelfs zal overschrij
den. Nog somberder economen re
kenen op nog kortere termijn op
een werkloosheid van meer dan een
miljoen
De drie grote Britse partijen
Conservatieven, Labour, en Libera
len zijn de verkiezingsstrijd in
gegaan in volstrekte eensgezindheid
dat de sanering van de economie
de opperste voorrang moet krijgen,
met behoud van het grootst moge
lijke aantal arbeidsplaatsen. Maar,
aldus de partijen, ter voorkoming
van economische pestilentiën moet
allereerst de gevaarlijkste bacterie,
de Inflatie, worden aangepakt. Het
grote probleem is echter dat tussen
vooraanstaande Britse economen
felle onenigheid is ontstaan over de
vraag waardoor inflatie eigenlijk
ontstaat. Daardoor is men het er
evenmin over eens hoe Inflatie
moet worden bestreden.
In de Britse pers wordt nu een
woedende discussie gevoerd tussen
een zeer grote meerderheid econo
men die apostelen zijn van de be
roemde Britse economist John
Maynard Keynes en een nog kleine
groep aanhangers van nieuwe op
vattingen van de Amerikaanse neo
liberale econoom Milton Friedman.
De 'Keynesianen' hebben de neiging
de machtige Britse vakbeweging als
de grote 'inflatiemakers' te be
schouwen. De vakbonden, zo menen
zij. zijn te sterk in Engeland en
dwingen hoge lonen af die door de
producent onmiddellijk in de prij
zen worden doorberekend, met in
flatie als gevolg. De 'monetaristen'
van de Milton Friedmanrichting,
die aanhang vinden bij de Conser
vatieve schaduwminlster van bin
nenlandse zaken sir Keith Joseph,
en die nu fervent worden gesteund
door het Engelse dagblad The Ti
mes, menen dat inflatie wordt ver
oorzaakt door regeringen die onbe
perkt nieuwe ponden sterling in
omloop hebben gebracht, zonder
dat die door een vergroting van de
produktie worden gedekt. Om infla
tie aan te pakken moet doodeen
voudig de gelddrukpers worden stil
gezet. Tal van bedrijven zullen in
financiële moeilijkheden komen en
failliet gaan en de werkloosheid zal
er ongebreideld door toenemen.
Maar de werkloosheid zal ook zon
der geldmaatregelen fors gaan stij
gen. zo redeneert deze denkschool.
Dus laat werkloosheid maar komen
en de inflatie zal vanzelf verdwij
nen.
Loon- en prijsstop
De Britse politieke partijen ook
Labour denken nog overwegend
'Keynesiaans.' Zij vinden dat de
inflatie moet worden bestreden
door het bedwingen van lonen en
prijzen en opvoeren van de produk-
tlviteit. Maar tussen deze partijen
wordt weer gebakkeleid over de
vraag hoe dat moet gebeuren.
De Labour Partij propageert een
krasse prijsbeheerslng. Maar gezien
haar nieuwe banden met de vakbe
weging weigert zij een wettelijke
looncontrole in te voeren. In plaats
daarvan heeft Labour alle kaarten
gezet op het 'sociale contract' dat
zij onlangs met de. tien miljoen
leden tellende, vakcentrale TUC
(Trade Union Congress) heeft ge
sloten. De vakbeweging heeft mati
ging beloofd van de looneisen in
ruil voor gunstiger belastingmaat
regelen, betere sociale voorzienin
gen en speciale zorg voor laagstbe
taalde groepen «werknemers.
De Liberale Partij wil straffe wette
lijke loon- en prijsbeheersing. Deze
zou moeten worden aangevuld met
een origineel nieuw pakket belas
tingmaatregelen, waarmee inflafoe-
digd zal over een week worden
opgeheven.
In Athene verluidde gisteren dat
president Ghizikis heeft geweigerd
een decreet van de minister van
defensie Evangelos Averoff, te teke
nen waarbij 300 officieren zouden
worden ontslagen. Het staatshoofd
zou van oordeel zijn dat deze maat
regel het moreel van het leger zou
aantasten in een periode van ern
stige spanningen tussen Grieken
land en Turkije. Van dit bericht
kon geen bevestiging worden ver
kregen.
Geen amnestie
De Griekse regering heeft woensdag
bepaald dat er geen amnestie zal
worden gegeven voor misdaden en
politieke delicten van het militaire
regime. Volgens de tekst van het
besluit zullen deze daden worden
behandeld door een hof voor straf
zaken, bestaande uit vijf rechters
van het hof van appèl.
Op 19 augustus van het vorig Jaar
proclameerde de toenmalige presi
dent Papadopoelos een amnestie af
voor niet alleen politieke vergrijpen
tegen het militaire bewind, maar
ook voor strafbare feiten waaraan
functionarissen van dit regime zich
bij de uitoefening van hun taak
schuldig zouden hebben gemaakt.
Dit betekende dat mensen die ge
vangenen hadden gemarteld, vrijuit
zouden gaan.
In een toespraak tot zijn ministers
verklaarde de premier, dat de geva
ren voor het land nog niet geweken
zijn. 'De democratie vereist een
kalm en rustig klimaat. Bepaalde
kringen proberen echter een toe
stand van politieke spanningen te
kweken die doet denken aan het
klimaat van vóór 1967, dat tot de
staatsgreep van 21 april 1967 zou
leiden', aldus Karamanlis. Hij
noemde terugkeer naar een parle
mentaire democratie een noodzaak
voor het 'Europese Griekenland.'
Regeringskringen in Nicosia heb
ben verklaard dat het vertrouwen
dat aartsbisschop Makarios in New
York heeft uitgesproken in presi
dent Klerides van Cyprus, niet der
mate positief is dat hij terugkomt
van zijn voornemen af te treden.
Over Klerides was gezegd dat deze
erover dacht als president af te
treden, tenzij hij een verklaring
van steun van ex-president Maka
rios zou krijgen.
Makarios sprak in New York zijn
vertrouwen in Klerides uit en gaf
hem zijn steun, maar volgens de
regeringskringen is dat niet vol
doende en wacht Klerides op een
aan hem en het Cyprische volk
gerichte verklaring van de kant
van de aartsbisschop. Klerides
iets meer dan twee maanden presi
dent van Cyprus heeft zijn we
kelijkse overleg met de Turks-
cyprische leider Denktash op de
maandagen opgeschort en volgens
regeringskringen is hij van mening
dat zijn politieke positie onhoud
baar is zonder steun van Makarios
voor wat hij tot nu toe tot stand
heeft gebracht.
ia", de 'wecie verkiezingscampagne binnen een jaar. Op donderdag 10 oktober wordt opnieuw
beslist tiie de 63a Br Isc Lagerhuiszetels gaat bezetten en wie Engeland zal regeren. Door de drie grootste par-
tijen. Labour. Liberalen en Conservatieven wordt daarom kwistig propagandamateriaal geplakt.
makers zowel werkgevers als
werknemers met extra heffingen
worden gestraft, zodra een afge
sproken prijs- of loonpeil wordt
overschreden.
De Conservatieve Partij, die vooral
sinds de mijncrisis op zeer slechte
voet staat met de vakbonden, pro
pageert loon- en prijsbeperking via
een vrijwillig akkoord tussen rege
ring, werkgevers, vakbonden, con
sumenten en andere maatschappe
lijke groeperingen. Lukt een vrij
willig akkoord niet, dan willen de
Conservatieven een wettelijke loon-
en prijsmaatregel afkondigen.
Voor de goed geïnformeerde Britse
kiezer is de boodschap duidelijk.
Engeland zal onder welke regering
dan ook de tering naar de nering
gaan zetten. En in het gevecht
tegen de inflatie zullen spaanders
vallen.
De grote vraag, die de Britten bezig
houdt, is echter wat de vakbewe
ging gaat doen. Zowel openlijk als
achter haar rug is zij als de groot
ste boosdoener aangewezen. Ge
vreesd wordt dat de vakbonden tij
dens een nieuw Labourkabinet uit
de ketens van het 'sociale contract'
zullen springen zodra massale
werkloosheid hun onderhandelings
positie ondermijnt. Hoe de vakbe
weging zal reageren tijdens een
Conservatief kabinet of onder een
Liberaal-Conservatieve coalitie, is
een gedachte die nog maar even
voor na de algemene verkiezingen
wordt bewaard.
Dit artikeL is het eerste van een
serie over de Britse verkiezingen
Jarenlang zonder
reden deserteur
WASHINGTON (Reuter)
Een jonge Amerikaan die
jarenlang in Canada woont
als deserteur en die op het
punt stond het Canadese
staatsburgerschap te aan
vaarden, kan naar de Vere
nigde Staten terugkeren
zonder dat hij kans loopt te
worden vervolgd.
Volgens Amerikaanse func-
tionarisen informeerde de
zes jaar geleden uitgeweken
man dezer dagen naar de
juiste voorwaarden van pre
sident Fords aanbod van
gratie. Bij onderzoek bleek
dat hij nooit voor militaire
dienst was opgeroepen en
derhalve niet te boek stond
als deserteur.
Van de duizenden deserteurs
hebben zich tot nog toe 17
gemeld voor de 24 maanden
alternatieve dienst, die Ford
als voorwaarde aan zijn gra
tie-aanbod heeft verbonden.
(ADVERTENTIE)
