Hylke Tromp te
pessimistisch
dichtbij
'Kleuters uit flats
zijn agressiever'
Commentaar
A. v. d. Louw (1)
A. v. d. Louw (2)
A. v. d. Louw (3)
)or opvolging van
m Aartsen ook
ndidaat van SGP
Helft van Fransen
zou bij gijzeling
niet onderhandelen
Kinderarts op congres:
Plannen voor
prikacties bij
Jan de Poorter
'Zwartlezers' week
lang geen boete
het weer
Kille september
weerrapporten
van ver niet altijd lekkerder
mummie
tevreden
calvijn
K6 DUW/KWARTET DONDERDAG 3 OKTOBER 1974
BINNENLAND T5/K7
voorbereidingen tot benoeming
i een nieuwe burgemeester van
eg tterdam zijn bezig te ontaarden -
tschien moeten we zeggen: zijn al
_v> aard - in een prestigeslag. De
==j rt ij voorzitter van de PvdA, de heer
A. van der Louw, is al zolang
eden als eerste en enige kandidaat
Sur zijn partij naar voren geschoven
hij niet meer kan worden gepas-
rd zonder dat de PvdA - de
^^aartse steunpilaar van het kabinet
Uyl - een catastrofaal gezichtsvcr-
oar J
Aj. i zou lijden.
me' derzijds heeft de heer Van der
laa uw zichzelf in het verleden zozeer
^eenzelvigd met de polarisatiestrate-
iaa van zijn Rotterdamse partijgenoten
etti owel in gemeentelijk als gewestelijk
zijt band - dat men niet meer van de
isten-democratische coalitiepartners
I,i de PvdA kan en mag verlangen
d zij de intree van burgemeester
eedn der Louw met applaus begroeten.
ian arvoor hebben de Rotterdamse so-
laa,.
1ilitlisten de partijen met wie zij vroc-
ïtig blijkbaar wel (en nu ineens niet
!Cteer) collegiaal konden samenwerken,
rbuigend bejegend)- èn dat met al
niet stilzwijgende instemming van
Amsterdamse partijtop, waarbinnen
heer Van der Louw een zo mar-
ite positie inneemt.
heer# Van der Louw is een beetje
symbool geworden van de schei-
g der geesten in het bestuur, die bij
gemeentelijke en gewestelijke colle-
orming zo consequent is doorge-
;rd. Het gevolg daarvan voor zijn
oeming kah geen andere zijn dan
deze beslissing van het kabinet zal
rden ervaren als een bekrachtiging
itcraf van de methoden die bij de
egevorming zijn' gehanteerd,
ngezien die methoden rechtstreeks
gericht tegen het besfaan van de
isten-democratische partijen zelf,
icten deze partijen zo'n beslissing
ook wel ondergaan als een vijan-
daad van het kabinet. Daarom
men van een benoeming van de
(r Van der Louw tot burgemeester
Rotterdam niet verwachten dat zij
Iraagt aan de stabiliteit van een
k, inet, waarin socialisten en christen-
gg? locraten moeten samenwerken.
4zij de heren Den Uyl en Van der
w het zouden kunnen opbrengen
-_-e benoeming te begeleiden met een
klaring waarin zij op een of andere
lier afstand nemen van de metho-
"~~4 die op plaatselijk niveau zozeer
1 verwijdering van PvdA en chris-
j-democraten hebben geleid. Maar
I zal wel teveel gevraagd zijn.
bedenkelijke kant die bij de mo-
jke benoeming van de heer Van
Louw niet ongenoemd kan blijven,
le staatsrechtelijke. Een burgemees-
wordt in dit land niet rechtstreeks
ozen, maar door de kroon he
md. De volksinvloed kan bij zo'n
oeming tot gelding komen, doordat
:ijen of groepen kandidaten naar
en brengen,
PvdA, wier kandidaat de heer Van
Louw is, heeft hem als enige
oemd. Men kan zelfs zeggen dat
partij een sfeer liet ontstaan waarin
zo ongeveer een onfatsoenlijke
d werd, om naar de burgemeesters-
t van Rotterdam mee te dingen.
PvdA beschikt over genoeg kandi-
:n die even geschikt zijn als de
Van der Louw om deze verant-
irdelijke post te vervullen. Maar
werd in die sfeer een eis van
jdiscipline, niet naar het Rotter-
ise ambt te solliciteren,
die manier heeft het kabinet geen
kelijke keus meer. Op die manier
den burgemeestersbenoemingen
zaak van partijen en niet van de
Dn.
irbij niet is gezegd dat de heer
der Louw geen goed burgemees-
- geen goed burgemeester van
terdam zelfs - zou kunnen zijn.
ïsen die hem en de functie kennen,
nen hem een 'bestuurlijk natuurta-
Maar het spel is tot nu toe zo
iccld dat de gevolgde methode
i belangrijk is als de voor het
it uitverkoren man.
Polemoloog ziet zichzelf ten onrechte
als 'een roepende in de woestijn'
door Ferry Mingelen
DEN HAAG Een wetenschapsman die zich jarenlang zonder re
sultaat inzet voor grote veranderingen, dreigt op den duur de
kleine successen op zijn pad over het hoofd te zien. De Groningse
polemoloog (iemand die zich met vraagstukken van vrede en vei
ligheid bezig houdt) Hylke Tromp geeft in zijn onlangs versche
nen boek: 'De NAVO-staarders, de bewapeningspolitiek voor ar
beiders verklaard', de indruk zo'n man te zijn.
onini:
dag
opg< l
ng
e mfem
t va|i
>rak
e br
ge
snel
ïen;
1 sc
Kerfit
het
iaddft
gels
e w<
de
De heer Tromp is de afgelopen
jaren bekend geworden door zijn
kritiek op de NAVO-strategie, met
name waar het om de mogelijke
inzet van kernwapens gaat. en als
afgeleide daarvan het Nederlandse
defensiebeleid.. In het boek heeft
hij zijn denkbeelden hierover nog
eens samengevat. Deze komen er
kortweg gezegd op neer dat Neder
land zich los moet maken van de
nucleaire strategie van de NAVO.
omdat deze heilloos is en. indien
het werkelijk tot een conflict tus-
,sen Oost en West komt. tot desas-
treuse en onaanvaardbare gevol
gen voor de betrokken landen zal
leiden. Tromp bepleit een ander
veiligheidsbeleid voor Europa, los
van de afschrikking met kernwa
pens, en wijst voorts op de grote
gevaren van de bewapeningswed
loop die volgens hem, ongeacht de
politieke situatie, ontspanning of
geen ontspanning, maar doorgaat,
omdat het onder meer zo goed voor
de werkgelegenheid is.
Voor die laatste stelling is zeker
wel iets te zeggen als je ziet hoe de
hele vakbeweging zich inspant om
minister Vredeling te bewegen de
Zweedse Saab-Viggen straaljager te
kopen als opvolger van de Starfigh-
ter omdat deze Viggen zo veel extra
werk in Nederland zal meebrengen.
Waar we het zeker niet mee eens
zijn is Tromps bewering dat er in
Nederland over de zaken die hij
terecht belangrijk vindt, in het ge
heel niet fundamenteel gediscussi
eerd wordt. Tromp beschouwt zich
wat dat betreft kennelijk, maar ten
onrechte, als een roepende in de
woestijn.
Hij schildert de betrokken politici
in zijn boek af als kruideniers, die,
als het om defensie gaat. uitslui
tend geïnteresseerd zijn in de
vraag: wat moet het kosten? Hij
constateert vervolgens (pagina's
178 en 179)'De werkelijk funda
mentele problemen zijn geen inzet
van politieke discussie, evenmin
binnen als tussen politieke partij
en. Het zal lang duren voor
dat langs democratische weg de be
wapeningspolitiek ter discussieis
gesteld en voordat de tegenstellin
gen erover tot partijvorming, tot
programmapunten en tot beleids
voorstellen hebben geleid'.
Toegegeven, ook tijdens het defen
siedebat vorige week in de Tweede
Kamer voerde de financiële proble
matiek de hoofdtoon. Men kan ero
ver twisten wat nu precies de fun
damentele problemen zijn, maar als
in dat debat toch onder meer de
Kamerleden Boertien (AR), Dan-
kert (PvdA). Van Mierlo (D'66),
Van der Spek (PSP) en Waltmans
(PPR) vrij uitvoerig de problemen
van de kernwapens aan de orde
stellen, dan lijkt het er toch aardig
op dat ook in de Kamer die funda
mentele zaken aan de orde komen.
Het heeft nog niet tot grote veran
deringen in het Nederlandse rege
ringsbeleid geleid, maar te doen
alsof er helemaal niet over wordt
gepraat, lijkt al te pessimistisch.
Partijdiscussies
Hetzelfde geldt voor zijn uitlating
dat de tegenstellingen over de vei
ligheidspolitiek geen inzet zijn van
politieke discussie tussen en binnen
de partijen. Je vraagt je af waar
Tromp toch steeds uithangt als de
PPR voor de zoveelste keer over
deze zaken praat en er programma
punten over' formuleert. Heeft
Tromp ook r^ooit gehoord van de
discussies in de AR, in het verleden
en momenteel in de PvdA? En deze
discussies in en buiten de Tweede
Kamer zullen zeker voortgaan, ge
zien de komende ontwapeningsnota
van staatssecretatis Kooijmans en
het NAVO-congres, volgend jaar,
van de PvdA.
Tromp komt aan het eind van zijn
boek met een aantal praktische
aanbevelingen, redelijke stappen
gezien de gegeven situatie. Zijn be
langrijkste conclusie is wel dat Ne
derland beter binnen de NAVO dan
van buiten af, door het bondge
nootschap te verlaten, kan streven
naar terugdringen van de kernwa
pens en het bereiken van een se-
Hylke Tromp
rieuze vredespolitiek. Deze. op zich
zelf niet onredelijke, conclusie zal
voor de lezers van het boek wel
vreemd aankomen als zij het 170
pagina's lang hebben ondergaan
hoe Tromp in een bui van constan
te verontwaardiging diezelfde NA
VO en de mensen, die het daar en
in Nederland voor het zeggen heb
ben, 'plat maakt". De arbeiders,
voor wie Tromp zegt het boek te
hebben geschreven, zullen daarvan
zeker niets begrijpen.
Hylke Tromp: De NAVO-staarders,
de bewapeningspolitiek voor arbei
ders verklaard. Uitgever Contact
Amsterdam Prijs 17,50.
AMSTERDAM De helft van de
Franse bevolking is van mening,
dat er bij gijzeling niet met de
terroristen moet worden onderhan
deld. ook al zou hierdoor het leven
van de gegijzelden kunnen worden
gered. Dit blijkt uit een onderzoek
dat in opdracht van het Franse
dagblad Le Figaro is gehouden. Van
de ondervraagden was 39 procent
van mening dat aan de eisen moet
worden toegegeven en elf procent
heeft geen mening.
Het onderzoek, dat naar aanleiding
van het gijzelingsdrama in de
Franse ambassade in Den Haag
werd gehouden, wees uit dat van de
vrouwen 4 procent zou toegeven,
terwijl 42 zou weigeren te onder
handelen. Bij de mannen waren
deze perdentages respectievelijk 32
en 57. Slechts in de groep onder
vraagden met een voorkeur voor de
communistische partij was het per
centage dat zou toegeven groter
dan het percentage weigeraars. On
der regeringsgezinden en socialis
ten werd meer voor weigeren, dan
voor toegeven gekozen.
Een meerderheid van 51 procent is
het eens met het voornemen dat de
Franse politie had in het geval de
commando's één van de gegijzelden
om het leven zouden hebben ge-1
bracht, namelijk het terechtstellen
van de Japanner Furuya, om wiens
uitlevering de terroristen hadden ge
vraagd. Veertig procent zou het met
deze tegenmaatregel niet eens zijn
geweest.
Bijna de helft 47 procent van
de ondervraagden gelooft dat men
de komende jaren een middel zal
vinden om gijzelingen te voorko
men: 39 procent gelooft hier niet
in. Tenslotte is 45 procent van
mening dat de afloop van het dra
ma in Den Haag een succes voor de
Franse regering kan worden ge
noemd. Volgens 33 procent is het
een nederlaag geworden en 22 per
cent heeft geen mening.
Van een verslaggever
NOORDWIJKERHOUT De agressie van kleuters uit hoogbouw-
flats is in sommige wijken duidelijk ernstiger dan die van kinde
ren uit eengezinswoningen. Dit is een van de stellingen die de Am
sterdamse kinderarts Ph. H. Fiedeldij Dop neergelegd heeft op een
door de Stichting Recreatie georganiseerd congres 'Volksgezond
heid en recreatie'.
In een pre-advies dat over wonen
handelde; stelde de kinderarts ook
dat volgens oogartsen voor veel
mensen het vele licht, vooral in de
hogere lagen van de flatgebouwen,
hinderlijk werkt. Zij zien de dingen
in de kamer na enige tijd niet
scherp nieer. Bij de bouw moet er
volgens de arts rekening mee ge
houden worden dat afscherming
van licht mogelijk is of gemakke
lijk kan worden aangebracht. Ook
meent de kinderarts dat een goede
geluidsisolatie verplicht moet wor
den gesteld en hij merkte ook op
dat leerstoornissen vaak een duide
lijk verband hebben met de woonsi
tuatie.
Dr. R. Vos. hoofd van de afdeling
verkeersongevallen, ambulancever
voer en revalidatie van het minis
ter van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne. pleitte onder meer
voor het scheiden onderling en ook
van het overige verkeer van 'fiets
en bromfietspaden. Ook moet vol
gens hem weer de mogelijkheid ge
schapen worden om een fiets per
trein mee te nemen.
Dr. H. A. Udo de Haes. wetenschap
pelijk medewerker aan de rijksuni
versiteit te Utrecht, noemde het
noodzakelijk (zowel uit een kosten-
oogpunt als uit een oogpunt van
volksgezondheid) de recratie-gebie-
den zo dicht mogelijk bij de woon
gebieden te situeren. Buitenlandse
vliegvakanties zag hij voor een deel
als een compensatie voor in ons
land verloren gegane recreatie-mo
gelijkheden.
De zenuwarts J. van Londen, hoofd
van de afdeling geestelijke gezond
heid van de GG en GD wees erop
dat veel mensen zich niet realise
ren dat als gevolg van verandering
van activiteiten een kwaal of een
ziekte weer kan gaan opspelen. Het
leek hem daarom erg moeilijk ie
mand om medische' redenen be
paalde gerichte recreatieve activi
teiten aan te raden, daar dan het
element van de vrije keuze ont
breekt er geen sprake is van 'echte
recreatie'.
Normen
Hij merkte ook op dat reizen soms
onthecht van de normen die thuis
gelden. Bevrijding van die normen
kan positieve maar ook negatieve
effecten hebben op de psychische
gezondheid, waarbij de heer Van
Londen nog niet wilde komen aan
dragen met dreigingen van ge-
slachtziekten en ongewenste zwan
gerschappen. Volgens deze spreker
is de voorpret, die ligt in het zich
voorbereiden op een reis. beslist
vergelijkbaar met het voorspel in
de liefde.
Van onze correspondente
GEERTRUIDENBERG Bij de In
ternationale Scheepvaart- en Han
delsmaatschappij Jan de Poorter in
Geertruidenberg gaat het personeel
op korte termijn prikacties houden
om spoedig tot bevredigende CAO-
onderhandelingen te kunnen ko
men.
Het worden korte werkonderbrekin
gen, waarvan het tijdstip van te
voren geheim wordt gehouden. De
industriebonden van het NKV en
NVV en de Unie BLHP staan volle
dig achter de prikacties. Zij zullen
de uren, waarop niet gewerkt
wordt, uitbetalen als de directie dit
niet wil doen. Ruim negentig pro
cent van de 150 werknemers bij
Jan de Poorter is georganiseerd. De
directie is al geruime tijd geleden
akkoord gegaan met de instelling
van een CAO, maar zit volgens de
vakbonden voortdurend dwars, als
het gaat om de verwezenlijking er
van. Er is bijvoorbeeld sluitend af
gesproken dat een werknemersdele
gatie de onderhandelingen zal bij
wonen. Deze afspraak wordt nu
door de directie ontkend.
DEN HAAG Bijna alle openbare
bibliotheken in ons land zullen am
nestie verlenen aan zwartlezers:
wie een boek langer dan toegestaan
in zijn bezit heeft, zal geen boete
behoeven te betalen als hij of zij
de boeken terugbrengt. De actie is
beperkt tot de periode van 11 tot
en met 19 oktober: de landelijke
bibliotheekweek wordt gehouden.
De bibliotheken die aan de actie
meedoen hebben een speciaal affi
che hiervoor op de ramen en deu
ren opgehangen.
een verslagever
:s De SGP xan desgewenst
kandidaat levererv voor het
it van comissaris der koningin
Zeeland. 'Mocht de bedoelde
estants-christelijke candidaat
het betrokken ambt niet in
lerking komen of wensen te
en.' Dit schrijven de fractie-
•zitters van de SGP. het GPV en
Boerenpartij in de provinciale
en van Zeeland aan minister
nGaay Fortman,
drie fracties zeggen zich geroe
te voelen, te wijzen op de
liste argumentatie waarmee een
didaat van politiek linkse zijde
voorgedragen voor dit ambt.
baseren dit op de zetelverdeling
le provinciale staten. 'De gees-
ke structuur van de bevolking
de provincie Zeeland is zoda-
dat een kerkelijk meelevend
j oon van protestants-christelijke
:e daarbij het beste past', aldus
srief.
September was een maand met
herjstallure. Alleen de tweede deca
de leverde rustig zomerweer, voor
het overige overheersten regen en
wind nog al eens het weerbeeld. De
gemiddelde etmaaltemper atuur te
de Bilt bedroeg 12.7 graden Celcius
tegen 14.3 normaal. Van alle sep
tembermaanden in de 250-jarige
periode f721 tot 1970 was niet meer
dan tien procent kouder (en 90
procent warmer dan de nu pas
voorbije maand).
September 1972 was overigens nog
kouder geweest met 11.9 gr. C. De
koudste september uit de moderne
historie blijft 1912 niet 10.7
gr. C.. de warmste die van 1949 met
17.2 gr. C. Op verzoek ook even de
dagelijkse minima en maxima. Van
september '74 respectievelijk 8.7 gr.
C. (afwijking -1.1) en 17 gr. C.
(afwijking -2.2.).
Vooral overdag zijn we dus tekort
gekomen, hoewel er deze eeuw nog
wel eens lagere cijfers in deze laat
ste categorie zijn bereikt, zoals in
1952 (15.8) en het laagte-record in
1912 (15.2). Ook 1972 was kouder
met gemiddeld 16.6 graden. Gemid
deld over Nederland viel er circa
125 mm regen tegen 72 normaal, de
natste september sedert 1960. In de
Bilt regende het 73 uur tegen 38
normaal. Onweren deed het ergens
in Nederland op 20 dagen tegen
normaal op 11.
Het weer is de laatste dagen van
gebied tot gebied sterk uiteenlo
pend geweest. In het binnenland
en ook op een eiland als bijvoor
beeld Ameland heeft de zon nu al
twee dagen uitvoerig geschenen en
bleven buien sterk op de achter
grond. Daarentegen was het in an
dere kustgebieden vaak somber en
buiig. Een plaats als Kollum. be
trekkelijk dicht bij de Waddenzee
gelegen, meldde zich bijvoorbeeld
gistermorgen met 26 mm neerslag.
Ook op de Britse Eilanden is giste
ren het een en ander te doen
Weerrapporten van gisteravond 19
uur.
geweest met Marham in het zuid
oosten op 12 mm regen. Verschil
lende plaatsen hadden geen hogere
middagtemper atuur dan 8 gr. C. Dit
hield verband met een storing uit
de Für-Oër. die snel in zuidelijke
richting over de Britse eilanden
koerste.
Achter deze storing zullen er van
daag in onze kustgebieden wel wat
meer buien opdoemen dan gisteren,
aangedreven door een wat toene
mende noordelijke wind. Een ander
regen gebied in Polen trok langs de
zuidwestelijke flank van een belang
rijk hogedr uk gebied van de Oeral
tot IJsland naar de Oostzee. Vooral
in zuid-Zweden werd daarbij veel
regen achtergelaten. Om 7 uur gis
teravond meldden Norköping zich
met 17 mm. Vtsby met 20 mm, het
vliegveld Arlanda bij Stokholm en
Oregrund met 22 mm, Stokholm,
vliegveld Bromma 25 mm en Land-
sort ten zuiden van de Zweedse
hoofdstad 29 fnm.
De trekrichting van de depressie
was westelijk. Zou het noordeuro-
pese hogedrukgebied
nog wat laat nazomer-weer uit
Rusland gaan importeren? In Mos
kou is het in elk geval de laatste
dagen herhaaldelijk warm met 23
graden geweest. In dat geval krijgt
proleet Pruiksma te Boxum gelijk
want hij verwacht een droge okto
bermaand met weer aan de fraaie
kant. onderbroken door een storm
rond 15 a 16 oktober. Hij baseert
dit allemaal op het normale aantal
Amsterdam
1 bew
12
0
De Bilt
1 bew
13
3
Deelen
1 bew
12
0.1
Eelde
1 bew
14
0
Eindhoven
z bew
12
0.5
Den Helder
h bew
12
0
Luchth. R'dam
h bew
12
U
Twente
z bew
12
1
Vlissingen
regenbul
11
4
Zd. Limburg
zw bew
12
1
Aberdeen
1 bew
11
2
Athene
1 bew
26
0
Barcelona
onbew
21
0
Berlijn
h bew
13
0.5
Bordeaux
h bew
15
0
Brussel
z bew
11
3
Frankfort
z bew
11
0.1
Genève
z bew
11
0
Helsinki
h bew
16
0
Innsbrtlck
z bew
10
0.2
Locarno i
1 bew
16
0
London
z bew
8
5
Luxemburg
h bew
10
0.3
Madrid
onbew
20
0
Malaga
zw bew
24
0
München
zw bew
8
3
Nice
1 bew
10
0
Oslo
geh bew
11
0
Parijs
regen
10
2
Rome
h bew
17
3
Stockholm
regen
12
25
Wenen
geh bew
12
0
Zürich
h bew
8
1
Casa Blanca
h bew
25
0
Las Palmas
1 bew
20
0
ZONNIO
rrfTTjjfo SNEEUW
OPKLARINGEN
ONWEER
EWOIKING
REGEN
HAGEL
WINDRlCHT ING
lloog water voor vrijdag 4 oktober
Vllssingen. 3.20-15.27. Harlngvlietslul-
zen: 4 59-17.15. Rotterdam: 6.05-18 10,
Schevenlngen: 4.27-16 44. IJmulden: 5.03-
17.20. Den Helder 920-21.28. Harllngen.
11 30-23 50. Dell Zijl; 1.21-13.30.
onder redactie van loessmit
Je kunt tegenwoordig studeren
voor 'marketing manager', je
wagen aan het vak van 'sales
engineering' of 'middle-manage
ment' Je kiest een 'part-time
job', je schaft een 'stationcar'
aan of een personenauto 'grand
super Luxe' natuurlijk bij de
'dealer' of een 'pick up'. Of je
koopt een winkelhuis met over
name 'goodwill'.
Dat zijn zomaar een paar uit
drukkingen zoals die dagelijks te
vinden zijn in advertenties in
gewone Nederlandse kranten.
Allemaal uit Amerika overge
waaide (vaker: expres overgeno
men) termen die we intussen als
normaal beschouwen. Ons Ne
derlanders vallen ze blijkbaar
niet zo erg meer op. maar een
buitenlander des te meer. James
Brockway bijvoorbeeld, corres
pondent voor de Engelse krant
The Guardian in ons land, vér-
wondert zich in zijn krant hoge
lijk over dit verschijnsel. Tradi
tioneel Engelsman als hij is, kan
hij 'de verbazingwekkende ont
vankelijkheid voor vreemde in
vloeden' van de Nederlanders
nauwelijks vatten, net zo min
als hun 'schijnbare minachting
voor hun eigen cultuur'.
Achtereenvolgens signaleert hij
in ons land: een jongeman in
een stars-and-stripes-jasje vol
sterren en strepen in de origine
le kleuren: een driejarig jonge
tje dat op zijn drieioielertje in
het voetgangersdomein van een
winkelcentrum- Amerikaanse-
stijl rondjakkert als een TT-held
met een t-shirtje aan, bedrukt
met de waarschuioing: pas op.'
maar dat natuurlijk weer in
het Engelsde nieuwste rage
onder de Nederlandse jeugd om
naar Amerikaans voorbeeld op
borst- en rugzijde van hun t-
shirt met namen als 'University
of Texas' te pronken. 'Ze lijken
van top tot teen op hun Ameri
kaanse leeftijdsgenoten. Eigen
lijk is er niets Nederlands meer
aan hen', schrijft Brockway. Een
van de verbazingwekkendste
dingen vindt hij, dat je in een
folder vol plaatjes van op z'n
Amerikaans uitgedoste jongeren
(en Amerikaans aandoende arti
kelen) nog Nederlandse woorden
kunt aantreffen, want ook in
onze taal constateert hij een in
vasie van Amerikaanse termen.
In het woord 'public relations-
man' is het enige typische Ne
derlandse nog het verbindings
streepje. zegt hij (dat er in echt
Engels niet tussen mag). En zo
vond hij duizenden niet-Neder-
landse woorden in onze taal,
maar de ergste vindt, hij de ver
nederlandste: racen, smijlen,
turnen, mixen, runnen.
Al dat gedoe, zegt Brockway.
komt doordat de Amerikanen, al
dertig jaar zo nadrukkelijk in
Europa aanwezig zijn. Eerst zie
je hun invloeden opduiken in de
handel, en daarna ook in de
taal, kleding en gewoonten. Ra
dio- en tv-reportages staan vol
gens hem bol van de Ameri
kaanse technische termen. Niet
altijd te vermijden, vindt hij,
maar dit was niet nodig ge
weest: 'Nederlandse radio- en
tv-sprekers hebben zich beijverd
om zo gauw mogelijk de echt
Amerikaanse uitspraak van Wa
tergate onder de knie te krijgen.
Zij brachten het op het publiek
over als 'Warrergate'.
Nou overdrijft Brockway een
beetje als hij beweert dat je zo
goed als nooit een Nederlands
liedje op de radio hoort zingen,
maar zijn verhaal geeft toch wel
aanleiding om 'er eens over na
te denken of alles wat je van
ver h&alt echt zoveel lekkerder
Als je de kranten leest en luis
tert naar de gesprekken in
trams en bussen lijkt het wel of
niemand meer tevreden is. Maar
trap er niet in: het dagelijks
bestuur van de E.G.. dat Europe
se commissie genoemd wordt,
heeft eens haarfijn onderzocht
hoe tevreden of ontevreden de
mensen in de EG-landen nou
echt zijn. En dat valt nogal mee.
Driekwart van de inwoners van
die negen landen die lid van de
gemeenschap zijn. zijn uiterst of
altijd nog behoorlijk tevreden
met hun leefomstandigheden.
Toch is er verschil: in de kleine
landen blijken veel meer men
sen tevreden dan in de grote. Ih
zes van de tien onderzochte
streken van ons eigen land bij
voorbeeld vind Je allemaal
'meest tevreden' mensen: daar
leeft volgens het onderzoek vrij
wel iedereen blij. In Noord- en
Zuid-Holland. Limburg. Gronin
gen en Friesland schijnt het le
ven als iets minder vrolijk erva
ren te worden, maar zelfs dat
geeft daar geen reden tot echte
-ontevredenheid. Onder de 'minst
tevredenen' rekent de commissie
zowat heel Italië, het grootste
deel van Frankrijk en nog een
paar streken in andere landen
(maar niet in het onze).
'Links', constateert de commis
sie. is minder content dan
'rechts', en kerkgangers voelen
zich weer gauwer tevreden dan
mensen die niet naar een kepk
gaan. Het percentage tevreden
arbeiders ligt overal lager dan
dat van een bevolking in z'n
geheel, maar dat gaat voor Ne
derland en België niet op. Wel
voor de landbouwers; de Duitse
en Nederlandse boeren voelen
zich minder lekker dan de ge
middelde Duitser en Nederlan
der.
Mensen met hoge inkomens,
zegt het rapport, zijn vaker te
vreden met hun lot dan de an
deren. maar dat is nogal logisch.
Dat is altijd zo geweest en zal
w$l altijd zo blijven ook. Daar
voor hoef Je zelfs niet in een
Europese gemeenschap te leven.
Het enige nadeel van dit in Pa
rijs als slaapzak gepresenteerde
omhulsel is. dat je cr als een
stijf ingepakte mummie in uit
ziet. Warm is het ding wel en er
zit zelfs een eapuchon op. Verve
len hoef je je er niet mee: wie
niet in slaap kan komen, stapt
eenvoudig uit de slaapzak en
leest gezellig alle aanbiedingen
in de advertenties waarmee de
zak van top tot teen bedrukt ls.
Mensen die dat rijke roomse
tentoonstellingsgedoe in het VU-
gebouw maar zozo vonden, kun
nen gerust zijn: in het hoofdge
bouw van diezelfde VU aan de
De Boelelaan 1105 in de Amster
damse wijk Buitenveldert hangt
nu Calvijn te kijk, nadat op de
VU juist vorige maand een Eu
ropees congres voor Calvijn-on-
derzoek is afgesloten.
Alles wat er hangt, staat en ligt
is uit de VU-bibliotheek afkom
stig en dat is nogal wat: de
oudste Nederlandse vertalingen
bijvoorbeeld van werken van
Calvijn. waaronder twee boekjes
uit 1554 waarvan niemand ter
wereld buiten de VU exemplaren
schijnt te bezitten; verder por
tretten, prenten, penningen,
boeken en pamfletten. Behalve
geschriften van Calvijn zelf zijn
er ook werken van zijn volgelin
gen èn tegenstanders te zien. en
ook moderne studies. Als inter-
njezzo is een grote gravure uit
1639 over de Synode van Dor
drecht in 1618 én nog meer over
die synode aan de expositie toe
gevoegd.
Iedereen mag er zomaar ln, zo
lang die maar niet op zaterdag
of zondag wil komen dan is
de hele zaak gesloten en op
de andere dagen niet vóór negen
uur komt en niet na kwart voor
vijf weggaat. Haasten hoeft
overigens niet. want 'Calvijn en
Nederland' blijftr tot minstens
maart volgend jaar te bezichti
gen.
'Als hij iels voor uschudt. kunt u die beier omdoen.'
