Staat krijgt
monopolie
kernenergie
Wik
ff
Defensie
aibbers: 'Kalkar'
Groei van het
energieverbruik
wordt beperkt
Geen 65-ol'issers meer in
bestuur watersrbanpen
Moeder bij zoon in ziekenhuis
Bestuur NVSH laat
telefoon afsluiten
van abortuskliniek
Gorkumse moord:
beloning uitgeloofd
Singer heeft meer
hoop op behoud
werkgelegenheid
n METZLER-
Aantjes: D'66
geen politieke
partij meer
Er was eens een man
die zijn vakantie
wilde verzekeren tegen
een welgerichte bliksem
schicht.
Enteaen
een wilde beek.
Entegen
wegdrijvende paspoorten
Entegen
bedorven viskoekjes.
Entegen
lekke roeibootjes.
En tegen vingervlugge
autochtonen.
Entegen
overspannen obers.
En tegen't ondeskundig
bakken van een ei.
De AGO
Reisverzekering bracht
uitkomst
De AGO verzekert
alles (en nog wat ^g/
IUW/KWARTET VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1974
BINNENLAND T3-K5
;°1 (ubbers: We gaan voorzichtig te werk
rHI
ri onze parlementsredactie
N HAAG De staat krijgt het monopolie voor het opwekken
elektriciteit in kerncentrales. Aan de Tweede Kamer zal wor-
voorgesteld dit door uitbreiding van de-kernenergiewet wette-
mogelijk te maken.
hel
mei
n be-
;wem-|tgangspunt van het nieuwe be
ig erp is. blijkt uit de energienota. die
0 uu iteren aan de Tweede Kamer is
16 31 ngeboden, dat de centrale over-
t, diff'd de bouw van de kerncen-
'procales de beslissende stem krijgt,
bt wil ook zeggen, dat de gehele
itwikkeling van de kernenergie
n doder parlementaire controle komt.
waoordat met de bouw van drie
rncentrales wordt begonnen, zul-
e ka-m rapporten worden uitgebracht
er de gevolgen voor de volksge-
Twerj ndheid. de milieubelasting en
Canifer de veiligheid van de splijtstof,
e disbk zal nauwkeurig worden nage-
zakei an, waar de drie kerncentrales,
rereldorden gebouwd. De reeds genoem-
et, dü vestigingsplaats zoals Borsele, de
d.' d aasvlakte en de Flevopolder zijn
in het geheel niet zeker,
d waet staat overigens in het geheel
et vast of het plan, dat de drie
smcentrales over ruim tien jaar
ektriciteit gaan leveren, kan wor-
mem uitgevoerd. In de energienota
ionaaordt nadrukkelijk het voorbehoud
inuar smaakt, dat de bouw niet doorgaat
wordt opgeschoven, wanneer de
porgenomen studies negatief uit-
„,"°,tllen. Dit zal ee^ kenmerk van
'erfta !t beleld zljn'
ldvoofoorzichtig
f',;! /e gaan heel voorzichtig en terug-
uizen ^udend te werk', zei minister Lub-
ers van economische zaken, in een
lelichting op de nota. 'De rijkso-
■jerd zal op alle fundamentele pun-
sn de touwtjes in handen houden,
Nederland zullen alleen technie-
en. die elders deugdelijk zijn ge-
rp leken, worden toegepast'.
e bewindsman vervolgde: 'Wan-
eer dan aan alle voorwaarden is
stelle oidaan jS het denkbaar, dat in
n m®!)85 men de beschikking fyeeft over
raad rie kerncentrales van m totaal
ajrieduizend megawatt'. Dankzij de
Za*adfcnwezigheid van aardgas in de
ederlandse bodem is het mogelijk
u-gvuldlg te werken aan de ont-
et ee. ikkeling van de kernenergie. 'We
open zo', zei minister Lubbers,
SViiet alleen de technische, maar
vacht ok de mentaie en politieke proble-
toenen onder de knie te krijgen'.
lt eeDe bouw van de kerncentrales, die
:maa*en jaar of zes vergt, is overigens
gêérel. volgens de cijfers In de ener-
m9'ienota, een economische noodzaak,
erscn ^nneer dit type centrales er niet
omt. zou Nederland in 1985 in zijn
nergievoorziening voor 77 procent
fhankelijk zijn van het buiten-
tnd. Het zou een nadelige post van
egenhonderdmiljoen gulden op de
etalingsbalans betekenen. Als
oordeel van de kernenergie wordt
erder in de nota genoemd dat het
Ier gaat om een betrekkelijke
a aioedkope vorm van opwekking van
Memektriciteit. Ook is de luchtvervui-
adeliiing minder dan bij het stoken van
op va lie, aardgas of kolen.
in (r
con(uiniger
!en andere belangrijke beslissing
oan de regering is, dat de groei van
et energiegebruik doelbewust moet
s,d rorden beperict. De laatste jaren
het gebruik met acht procent.
bereiDe bedoeling is nu deze groei tot
100.00 980 terug te dringen tot 4.5 en na
|n da 980 tot 2,2 procent. Bovendien zal
ate- Bet verbruik van aardgas extra
thaijforden teruggedrongen, waardoor
n h lederland in geval van nood een
nerglereserve behoudt. Het gevolg
liervan is weer, dat het gebruik
an olie zal toenemen. Ook zijn de
olen weer in het gezichtsveld van
uur.
nleu'
;e kol
2.-
de regering gekomen. Een deel van
de elektriciteitscentrales zal weer
met kolen worden gestookt. Het is
mogelijk de luchtvervuiling door
deze centrales te te beperken. Wan
neer dit beleid slaagt zal in 1985
het aandeel van het aardgas in de
energievoorziening van vijftig pro
cent gedaald zijn tot 28 procent
terwijl het aandeel van aardolie
stijgt van 46 tot 68 procent. Het
aandeel van de kernenergie blijft
te verwaarlozen.
Om het energiegebruik te beperken
worden onder meer de volgende
suggesties gedaan:
Bezuiniging in de gezinnen
door goede overheidsvoorlichting en
een 'zuinigheidskeur' op de elektri
sche apparaten.
Verschuiving van het autopark
ten gunste van de dieselauto door
fiscale maatregelen.
Wijziging van de bouwvoor
schriften voor nieuwbouwwoningen.
Betere warmte-isolering van de
bestaande woningen.
Zwaardere fiscale lasten voor
grote personenauto's en plezierbo
ten.
Bevolking wennen aan een la
gere kamertemperatuur.
De NEDM
Het is verder de bedoeling, dat de
staat een Nederlandse Energie Ont-
wikkelings Maatschappij (de NE-
OM) opricht. Deze maatschappij
zal het mogelijk maken, dat ook
research wordt verricht, die voor
het particuliere bedrijfslevep com-
merciëel niet interessant is. De NE-
OM zal zo bepaalde vormen van
zonne- en windenergie kunnen
toetsen op de haalbaarheid.
In de praktijk
temb
Ann S Veillg Sen0eS
Imaal fan onze parlementsredactie
[int i
aal 2 )E\' HAAG Minister Lubbers
indt de opzet van het Kalkarpro-
anke ekt in West-Duitsland wel voldoen-
le veilig. Maar hij vraagt zich af of
nemi'et, gezien de economische moge-
ijkheden, wel zinvol is om door te
icht iaan met het sy«teem van snelle
weekstofreaktoren.
Nederlandse regering staat daar-
Ann m terughoudend tegenover dit pro-
'P h ekt. De veelbesproken Kalkar-hef
ing (op de elektriciteitsrekening)
al daarom niet verder stijgen en in
977 aflopen. Minister Lubbers ba-
eerde zijn uitspraak, gedaan in een
oelichting op de energienota. op
;en rapport van het Nederlands
iconomisch Instituut.
Een algemene energieraad zal gaan
adviseren over het concrete ener
giebeleid. Een ambtelijke stuur
groep (met leden van de verschil
lende departementen) krijgt op
dracht verschillende projekten voor
te bereiden. Ook wordt een com
missie aangekondigd om de moge
lijkheden te bestuderen van win
ning van kolen in Nederlandse bo
dem op' langere termijn. Minister
Lubbers gelooft overigens niet. dat
er spoedig weer mijnen in Limburg
worden geopend. Wel blijft de
schacht van de mijn 'Emma' Intact.
Een nieuw aspect van het beleid is
ook, dat de regering meer invloed
hoopt te krijgen op de internatio
nale oliemaatschappijen. 'De staat
wordt weliswaar geen oliemaat
schappij', zei minister Lubbers.
'Maar de overheid heeft toch meer
macht dan wordt gedacht'.
De oliemaatschappijen hebben na
melijk een groot belang bij de pro-
duktie en afzet In het land, waar
door de invloed van de regering
wordt vergroot. Ook krijgt de over
heid een vinger in de pap. door
afspraken dan blijft altijd nog de
mogelijkheid van wettelijke maat
regelen.
Natuurgebieden
Als punten uit de energienota moe
ten nog worden genoemd:
Aantasting van natuurgebieden
door opsporing en winning van
delfstoffen wordt voorkomen. Mi
nister Lubbers: 'In een natuurge
bied wordt gewoon niet meer be
gonnen'.
Door een bepaalde tariefop-
bouw wordt het energieverbruik be
perkt.
De staat neemt bij winning
van aardgas op het continentale
plat een belang van veertig pro
cent.
De invloed van de centrale
(Jverheid op de elektriciteftsproduk-
tie wordt vergroot door een minis
teriële goedkeuring van liet tijdstip
van de bouw van de centrale de
plaats, de omvang en het brand-
stofgebruik.
Van een verslaggever
DEN HAAG De door de Kroon
benoemde voorzitters en bestuursle
den van bepaalde waterschappen
mogen niet meer tot hun zeventig
ste jaar in functie blijven. ZIJ zul
len op hun 65-jarige leeftijd moe
ten aftreden. Dit heeft de regering
aan de Tweede Kamer voorgesteld.
Het gaat hier om de waterschap
pen. belast met de verdediging te
gen zeewater, water van het IJssel-
meer of opperwater van de grote
rivieren. De 65-jarige leeftijd voor
aftreden geldt ook voor burgemees
ters en commissarissen aer konin
gin.
Prinses Beatrix stond gisteren in Den Bosch bij een enorm por
tret van haar oudste zoon. Het portret hangt in het nieuwe pro
testantse ziekenhuis, dat de prinses gisteren kwam openen. Het
ziekenhuis heet: Prins Willeni-Alexander ziekenhuis.
DEN HAAG Op last van de door
het nieuwe NVSH-bestuur afgezette
directeur dr. G. J. Smit zal de PTT
vanochtend de telefoon van de abor
tuskliniek aan de Groothertogin-
nenlaan in Den Haag afsluiten. Hij
is. volgens een woordvoerder van
het oude NVSH-bestuur. tot deze
stap gekomen, omdat volgens de
medisch-coördinator van de drie
abortusklinieken dr. Coen Smit, de
spanningen te hoog zouden zijn op
gelopen in deze kliniek. Daardoor
zou volgens hem de behandeling
van de patiënten gevaar kunnen
lopen. (Het personeel van deze kli
niek heeft zich unaniem achter het
nieuwe bestuur geplaatst).
De voorzitter van het nieuwe
NVSH-bestuur, John Tiggelman gaf
als reactie op de voorgenomen af
sluiting van een van de drie abor
tusklinieken:.'Als dat inderdaad ge
beurt. zullen wij als bestuursleden
zeker stappen ondernemen, want
hierdoor komt een belangrijk stuk
hulpverlening ernstig in gevaar.
Per dag worden er in deze kliniek
45 tot 48 vrouwen geholpen, ook
gisteren hog. Ondanks de spannin
gen. die er volgens dr. Smit zelden
zijn. wordt er volgens ons daar nog
zeer goed wetk gedaan.
Volgens een woordvoerder van het
oude bestuur komt de hulpverle
ning door het afsluiten van de tele
foon inderdaad wel een beetje in
gevaar. Maar wanneer de vrouwen,
die naar deze kliniek bellen, zich in
verbinding stellen met 008. zal men
door de inlichtingendienst verwe
zen worden naar de andere abor
tuskliniek van de NVSH in Den
Haag. die aan de Van Bevernlnk-
straat (waarvan het personeel zich
grotendeels achter het oude bestuur
geschaard heeft).
Overigens is een deel van het
NVSH-personeel, een man of tien.
dat zich niet met het nieuwe be
stuur kon verenigen, gisteren met
ziekteverlof gegaan.
(ADVERTENTIE)
Van onze correspondent
GORKUM Voor inlichtingen die
leiden tot aanhouding van de daders
van de moord op de 56-jarige be
drijfsdirecteur Courech Staal, is
tienduizend gulden uitgeloofd. De
politie zoekt nu naar de herkomst
van een aantal kledingstukken, die,
zo is komen vast te staan, van de
beide daders moet zijn. Die kleding
stukken. waarop bloedsporen afkom
stig van het slachtoffer, werden niet
ver van de plaats van het misdrijf
gevonden.
Het gaat om: een groene trui voor
zien van het nummer 159468, ronde
hals, merknaam in kraag 'polyacril':
een grijze coltrui, voorzijde blauw
grijs, geblokt, merk 'Roland', maat
52. draion: een blauwe spijkerbroek,
schnitlengte 80 cm, zijlengte 98 cm,
bandwijdte 85 cm, 21 cm bovenlijf
van kruis tot lijf, buitenpijplengte
103 cm; een ruim overhemd met in
geweven motièfinhoud met opschrift
Van den Herick, shirtmakers, hals-
maat 39: een donkere blauwe trui
met. lichtblauwe kraag, lichtblauwe
streep op de mouw, maat 56, merk
'Roland', draion 0032; beige broek,
ribfluweel, zijlengte 23 cm. shirt
lengte 75 cm. totale omtrek band 92
cm, buitenzijde pijp 99 cm. in de
naad achterzijde een merkje met op
schrift 'reine Baumwolle', voorts een
paar zwart lederen herenhandschoe
nen. ongemerkt, alsmede een don
kere zonnebril.
Een ieder die inlichtingen kan geven
omtrent de dragers van deze kleding,
wordt verzocht de politie in Gorkum
te bellen (01830-31444) of te schrij
ven (postbus 500, Gorkum).
Een unieke stap in het onderzoek is
het plan van de politie om de ge
vonden kledingstukken alsmede en
kele eveneens op de plaats van het
misdrijf gevonden attributen, voor
het publiek ten toon te stellen. Daar
toe is in het centrum van Gorkum,
in een leegstaand winkelpand een
etalage ingericht, waarin de kleding
en andere voorwerpen zijn uitge
stald.
Verder zal de politie vandaag in het
plaatselijk nieuwsblad in vijf talen
inlichtingen vragen, dit met het oog
op in Gorkum werkende buitenland
se werknemers.
Van een verslaggever
NIJMEGEN De directie van het
in moeilijkheden verkerende bedrijf
Singer in Nijmegen is hoopvol ge
stemd over de verkoopmogelijkheden
van het bedrijf, wkarbij de werk
gelegenheid van het achthonderd
man sterke personeel gegarandeerd
zal blijven Die hoop heeft men ge
kregen tijdens het bezoek van han-
delsattache's van de ambassades van
Canada. Finland. Amerika en Enge
land. vertegenwoordigers van ban
ken en kamer van koophandels. Zij
waren naar Singer gekomen om zich
over de mogelijkheden te oriënteren
en eventuele kopers vo:>r het bedrijf
te interesseren.
Die koper wordt overstelpt met fa
ciliteiten. Behalve het feit dat er een
goed geoutilleerd bedrijf in de ver
vaardiging van kantoormachines
met vakkundig personeel klaar staat,
kan de koper rekenen op steyn van
de Nederlandse regering De Sin-
gerdirectie maakte bekend dat on
derhandelingen worden gevoerd met
meer dan dertig gegadigden.
(ADVERTENTIE)
brilieders oogmerk
Vervolg van pagina 1
De belangrijkste kritiek van de drie
confessionele fracties was echtre niet
op de tota.e budgetten, maar op het
grote verschil in de investeringen
gerient. De 140 miljoen extra zal
slechts voor 2t procent voor investe
ringen gebruikt worden, gaf minis
ter Vredeling'toe. Hij deed echter
toch een dringend beroep op de con
fessionele fracties de motie in te
trekken.
Met name KVP en AR* waren, afge
zien van het investeringsprobleem,
wei tevreden over de toezeggingen
van minister Vredeling. 'Het klimaat
van div debat ervaren wij zeer posi
tief', zei mevrouw Van Leeuwen. Het
KVP-kamerlid Van. Eisen was er zeer
verheugd over, dat er nu na jaren
van onzekerheid een meerjarenplan
voor defensie op tafel ligt, dat vol
gens hem een redelijke bijdrage van
Nederland aan de NAVO verzekert.
De linkse regeringsfracties waren
weinig tevreden met het beleid van
minister Van der Stoel en minister
Vredeling, met name voor het nu
cleaire onderdeel van de Neder
landse defensie. Beide bewindslie
den pareerden iedere soms verkapte
poging om Nederland op korte ter
mijn meer afstand te doen nemen
van de i:°-r ategie van de NA
VO Zoals bekend wordt vanuit de
achterban van de PvdA en van de
PPR grote druk uitgeoefend om
spoedig tot eenzijdige stappen, op
dit terrein over te gaan. Deze druk
werd door de linkse regeringsfrac
ties vertaald in een aantal wat
zachter geformuleerde moties.
De drie fracties vroegen de rege
ring via deze moties ernaar te ste
reven dat de bestaande nucleaire
taak van de luchtmacht wordt op
geheven. voorts dat NAVO en War-
schau-Pact zullen verklaren nooit
als eerste een kernwapen te gebrui
ken en tenslotte dat de tactische
kern-wapens en de tactische lucht
strijdkrachten terstond betrokken
moeten worden bij de onderhande
lingen tussen oost en west over
wederzijdse troepenvermindering.
Hij ontraadde de Kamer voorts ten
sterkste een motie van het PPR-
Kamerlid Waltmans aan te nemen,
waarin wordt bepleit de nucleaite
taak van de Honest John-raket
zonder meer af te stoten zonder
deze taak over te hevelen naar een
andere bondgenoot. 'Wij zijn tegen
eenzijdige afstoting van taken', zei
minister Vredeling.
'Voorbarig'
Minister Van der Stoel vond de
motie over het niet als eerste ge
bruik maken van kernwapens voor
barig. 'De tijd is niet rijp om deze
verklaring, waar de Nederlandse re
gering ook vóór is, te gaan aan
kaarten bij de partners. Zodra zich
er een gunstiger moment voordoet
zullen wij deze zaak in het overleg
tussen oost en west aan de orde
stellen
Minister Vredeling wees er ten
aanzien van de motie over afschaf
fing van de nucleaire taak van de
landmacht op dat hierover pas in
1980 een beslissing moet worden
genomen. Tot 1980 zullen de huidi
ge Starfightej-esquadrons die deze
taak hebben, de taak ook blijven
uitvoeren.
Korter dienen
Ook op het belangrijke punt van de
diensttijdverkorting wist de PvdA
geen direct succes te behalen. Het
PvdA-kamerlid De Vries had per
motie gevraagd de hele diensttijd
verkorting van vier maanden in de
loop van 1976 te realiseren. Staats
secretaris Van Lent wees erop dat
de regering volgend jaar al met
twee maanden verkorting begint
maar dat de rest van de vier maan
den verkorting geheel af blijft han
gen van het overleg in Wenen over
wederzijdse troepenvermindering.
Als de resultaten van dit overleg
Van een verslaggever
DEN HAAG 'D'66 ls geen
politieke partij meer. maar
nog slechts een statutaire par
tij'. Dit heeft mr. van Aantjes,
voorzitter van de a.r. Tweede-
Kamerfractie, geschreven in
'Nederlandse Gedachten'
van deze week.
Mr. Aantjes schreef zijn op
merking over D'66 zonder leed
vermaak! 'Integendeel, er zit
ten veel te veel bekwame, en
thousiaste, goedwillende en
ook aardige mensen in D'66 om
niet een beetje mede-gevoel te
hebben'. De ARP-fractievoor-
zltter concludeerde, dat een
partij, die geen principiële
wortels heeft in het Nederland
se volksleven, gedoemd is
op zijn best na een kortston
dige bloei tot een onvermij
delijke neergang. 'En dat kan
ik in geen enkel opzicht ver
lies noemen', aldus mr. Aan
tjes.
uitblijven waardoor het niet moge
lijk is de sterkte van de landmacht
te verminderen is het technisch en
financieel niet haalbaar tot verdere
diensttijdverkorting over te gaan
vóór 1977. aldus staatssecretaris
Van Lent. Hij wees daarom de mo
tie van het kamerlid De Vries na
drukkelijk af.
De heer De Vries verklaarde daarop
dat diensttijdverkorting met vier
maanden uiterlijk in 1976 zo'n gro
te prioriteit bij de linkse fracties
heeft dat er eventueel andere
maatregelen moeten worden geno
men om deze verkorting te realise
ren. ook als het overleg in wenen
niet snel genoeg resultaten afwerpt
Minister Vredeling sprak zich
voorts uit tegen alle moties die
VVD en DS-70 hadden ingediend.
De VVD-moties bepleitten onder
meer maatregelen om de vliegvei
ligheid van de luchtmacht te verbe
teren. de luchtverdediging op te
voeren, de bescherming van het
Nederlandse grondgebied te verbe
teren.
Ook een WD-motie waarin werd
afgekeurd dat het personeel van
defensie van tevoren geen inspraak
in de defensienota heeft gehad, kon
de goedkeuring van de minister
niet wegdragen. Hetzelfde gold
tenslotte voor een harde motie van
het DS '70 kamerlid Keuning,
waarin deze constateerde dat de
gevechtskracht van de Nederlandse
strijdkrachten door de defensienota
wordt verminderd.
Verworpen
Aan het eind van het defensiedebat
werden alle - moties van VVD en
DS'70 verworpen. De motie van de
linkse regeringsfracties om de nu
cleaire wapens terstond in de on
derhandelingen tussen oost en west
te betrekken, werd met grote meer
derheid aanvaard De Kamermeer
derheid sprak zich voorts tegen af
stoting van de nucleaire taak van
de Honest John uit. Vóór stemden
onder meer PPR. CPN, PSP. drie
PvdA-leden en AR-kamerlid De
Boer.
De PvdA-motie voor invoering van
een volledige diensttijdverkorting
voor 1977 kreeg ook geen meerder
heid. Het PPR-kamerlid Waltmans
had zijn motie over afschaffing van
een nucleaire taak van de lucht
macht ingetrokken op grond van
eerdere toezeggingen van minister
Vredeling. De regering zal deze
zaak in de onderhandelingen tussen
oost en west betrekken en vindt
zelf ook dat op termijn na afschaf
fing van de nucleaire taak moet
worden gestreefd Een tweede motie
van de heer Waltmans over de
nucleaire strategie werd aangehou
den tot het ontwapenlngsdebat wat
over enkele maanden gevoërd zal.
worden.
Want op een AGQ
Reisverzekering zijn bagage en kostbaar
heden meeverzekerd,
worden bij ziekte en ongeval de
volledige dokters- en ziekenhuiskosten
vergoed,
en zijn ook de extra reis-
en/of verblijfkosten tengevolge van
ziekte of ongeval gedekt.
En dat geldt voor Europa,
de Canarische Eilanden, de Azoren en
de niet-Europese landen aan de
Middellandse Zee. Maar is
daarbuiten ook mogelijk.
Elke assurantie-adviseur QQO
weet dat.
