JVVextra hoge
vinsten atromen
Meer steun nodig voor
middenstand en boeren
Doof kind hoeft nog niet stom te zijn
J
Ook kritiek
op kabinet
ellicht gezamenlijk adres hele vakbeweging
tSf
METZLER-
t ersoneelstop
ekenhuizen
i opgeheven
tlt|
Trouw
Kwartet
Ambassadeur Genard in Parijs
AR-partijbestuur over miljoenennota:
De natuurmethode. Het is de
natuur, en de natuur alleen, die de 32 ets.
Wilde Havana van La Paz het karakter
geeft dat hem zo geliefd maakt: mild en vol
aroma. Hij rijpt dan ook in alle rust. Hij is
wat hij hoort te zijn: een ongekunsteld
natuurprodukt.
Eerlijk en echt.
Want zo hoort 't.
En niet anders.
(9É4I
Vakbonden niet
achter prikactie
Vijfjarenplan
voor recreatie
in openlucht
Foute behandeling of ander gebrek kan oorzaak zijn van niet-spreken
'Moedertaal'
leren wel
erg moeilijk
Protestantse
fractie: schaf
ambtsgebed af
Spoedoverleg met
Suriname over
migratieprobleem
Luns moet z'n
taal herzien
of opstappen
Vertrouwen in
kabinet liep
stukje terug
[JW/KWARTET ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1974
BINNENLAND
T3/K5
lint.
:mber
Poell
juden
De
loemd
bijej
lvei
is vrij
de
uk'onze soc.-economische redactie
RECHT Het NVV wil dat aan elke onderneming die winst maakt de
j plichting tot afdracht van een deel van die winst wordt opgelegd. Deze
rming van met name 'onevenredig hoge winsten' zal ten goede moeten
en aan de verbetering van de werkgelegenheid en van de pensioenvoor-
ïtiingen.
gemeei
26
snda
isledex
i van
gele
oorms
Ant<d
iststelff
overd j,
ngsbes
tussen
irlaatv
l 26
t de
omfie
i, bi
corai
-stuur l
zeldzf'
den,
;rden
tento
se kle<ot
bezit
ïoordv
iefstal
koop]
e Lei<
t ber
elezen
ag, att
eens
>len Is
ieidse
idlng
koopn
m en
een
voorzitter Wim Kok deed gis-
op de verbondsraadsvergade-
van deze vakcentrale in
:ht een beroep op de regering
te komen met een wettelijke
iverdelingsregeling.
zal iedereen duidelijk zijn dat
s op een gecoördineerd loon-
volgend jaar kleiner wordt
•JJnate ons minder zicht wordt
len op een tijdige uitwerking
een wettelijke regeling van
name onevenredig hoge win-
aldus de heer Kok. Globaal
oken zou een winstverdelings-
ing moeten Inhouden dat een
van de winst in sterke bedrijfs-
en en ondernemingen wordt
likt voor ondersteuning en
vit rtf MfAcin rr «<ln irnnlrlrü ho_
ructurering van zwakke be-
itakken. Verder meende de
•voorzitter dat de regering
andere ter bestrijding van
werkloosheid een groter in-
zal moeten krijgen op de
•teringen, een groter aandeel
noeten krijgen van de aardgas-
engsten en om aan de benodig-
inanciën tek omen een groter
itlngstekort zal moeten accep-
NW-verbondsraad hield zich
ren uitgebreid bezig met de
u ringplannen voor volgend jaar.
■formulering van de definitieve
ttingen op de verbondsraad
30 september, zal er op 2 okto-
jjde mogelijkheid worden bezien
(ADVERTENTIE)
irilieders oogmerk
sleden
Jhlenb
geme
stemi
ls bek i
ire ga
:t zit
evaartd]
:e uit
niet
NievaPI
n levi',
volde j
raads
c posi
irijvei
de ra
de
e ma:
dat
tiet
g^ei
evaar
i de
;emeet',
ogste
aan.
-polltl
een verslaggever
HAAG De personeelsstop
ziekenhuizen en and.ere in-
•lngen voor gezondheidszorg is
ingang van gisteren opgehe-
Daartoe heeft staatssecretaris
[riks besloten na overleg met
aantal organisaties,
staatssecretaris heeft de voor
in aanvaard die het Centraal
Ziekenhuistarieven voor
ffing van de personeelsstop ge-
heeft. Er zal nu nader overleg
erd worden over aanpassing
het huidige personeelsbeleid,
woordvoerder van de Unie
Ziekenfondsen (een van de
,ste ziekenfondsorganisaties in
land) zei gisteren dat het voor
:iekenhuizen nu zaak blijft de
in zoveel mogelijk te drukken,
zal overigens niet eenvoudig
omdat de personeelskosten een
ngrijk onderdeel van het totale
inpakket uitmaken. Al te veel
las zullen de ziekenhuizen dan
niet krijgen, vooral omdat het
;raal Orgaan Ziekenhuistarieven
igent de hand zal houden aan
normen voor personeelsbezet-
2n
ig vers
43. 81
Prijs
12-144,
ivelllni
ren 3
■27, au
snijlx
I. ra ba
0-89.
B 3154e
witlof
I 75. 8
lAA 47,
I. E 18,
0. bos:
18. paj rj
20 set
ooo pL
bos pi
-31. B*
oemki
•rbnk I
•59. 12
32-33,
!oo-r.:o
!l-46, l
17-24,
Sop'
t raten.
gez JM UltG
osch. q .f
e.30| B V
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dor dis Dagblad
Uitgaven van
De Christé ijke Pers
10.16
10.30,
ie«r,
10.45 d
r. Oebl
van L
itraat
ielaan
c.
1001 Pi
tl 18.31
Directie.
Ing O. Postma,
F Diemer
Hoofdredactie:
J Tamminga.
Hoofdkantoor NZ Voor
burgwal 280. Postbus
859, Adam Telefoon
320 22 03 83 Postgiro
26 92 74 Bank Nea
Midd. Bank (rek nr
69 73 60 768) Gem giro
X 500.
om samen met NKV en CNV één
gezamenlijk adres aan het parle
ment te sturen. De vakbeweging
hoopt dat dit adres de standpunten
zal beïnvloeden van de tweede ka
merfracties tijdens de algemene
politieke beschouwingen, die op 8
oktober beginnen.
Vertraging
Hoewel NVV-voorzitter Kok zich
nadrukkelijk achter de uitgangs
punten en een aantal beleidsdaden
van het kabinet Den Uyl stelde, is
er volgens hem op essentiële terrei
nen van het regeringsbeleid sprake
van ongewenste vertragingen en
blijft soms zelfs iedere aanduiding
van enig initiatief op redelijk korte
termijn achterwege. Als voorbeel
den van zaken die te lang blijven
liggen noemde hij de grondpolitiek,
de toetsing van investeringen op
hun maatschappelijke betekenis en
de inkomenspolitiek. Ook vroeg hij
zich af waarom de meeropbrengst
van het aardgas niet volledig naar
de overheid gaat. 'Ondanks enige
verbeteringen in de verdeelsleutel
brandt al het aardgas in de aard
korst het feit niet weg dat de
oliemaatschappijen in 1975 en vol
gende jaren enkele miljarden extra
zullen incasseren. Zonder dat daar
enige reële prestatie tegenover
staat', aldus de heer Kok, die hier
aan toevoegde dat het te meer
steekt omdat deze ongetwijfeld for
se bedragen dringend nodig zijn
voor herstructureringsprojecten in
zwakke regio's en sectoren van het
bedrijfsleven.
Onvoldoende
De maatregelen ter bestrijding van
de werkloosheid van het kabinet
Den .Uyl noemde hij opnieuw vol
strekt onvoldoende. Het NVV be
treurt het ernstig dat de regering
deze week heeft volstaan met de
publicatie van de Interim nota in
zake de bestrijding van de werk
loosheid en dat de aangekondigde
nota over de structuur van de Ne
derlandse economie nog minstens
een paar maanden op zich zal laten
wachten. 'Wij verwachten', aldus de
heer Kok dat ln die nota zal wor
den aangegeven op welke wijze de
overheid meent een richtinggeven
de Invloed op de pafticuliere inves
teringen te kunnen krijgen'. Ook
vond hij het onbegrijpelijk dat on
der de huidige werkloosheid het
aangekondigde wetsontwerp inzake
massa-ontslagen lang op zich laat
wachten. Vervolgens merkte hij op
dat het tijd wordt dat de keiharde
conclusie onder ogen wordt gezien
dat het particulier initiatief niet
meer in staat is de sociaal-econo
mische doelstelling van de volledige
werkgelegenheid in voldoende mate
waar te maken.
Met inachtneming van de grootste
zorgvuldigheid en met aandacht
voor alle aspecten eiste hij daarom
toetsing van de particuliere inves
teringen aan het maatschappelijk
effect dat zij teweeg brengen. Dat
ondernemers zich bij hun investe
ringsbeslissingen laten leiden door
de kansen op een goed rendement
neemt de heer Kok hen in deze
kapitalistische maatschappij niet
kwalijk. 'Maar deze realiteit bete
kent wel dat de werkloosheidscij
fers onnodig hoog worden gehou
den'. Een spreiding van macht èn
verantwoordelijkheid is nodig, maar
de ondernemers miskennen naar
het oordeel van Kok bruutweg de
oorzaken die ten grondslag liggen
aan het werkgelegenheidsvraagstuk.
Daarom zijn volgens hem nieuwe
instrumenten nodig die de overheid
in staat stellen daar waar nodig
haar invloed namens en ten behoe
ve van de gemeenschap aan te
wenden. Behalve de reeds genoem
de maatregelen bepleitte hij ten
slotte een effectieve Europese ar
beidsmarktpolitiek, de oprichting
van meer ontwikkelingsmaatschap
pijen, naar het voorbeeld van die
in de noordelijke provincies en ver
hoging van de doelmatigheid van
de arbeidsbureaus.
De Franse president Valéry Giscard d'Estaing heeft gisteren in Parijs de Franse ambassadeur in
Nederland, graaf Jacques Senard ontvangen, die ruim honderd uur door drie Japanners van het
Rode Leger werd gegijzeld. Links mevrouw Senard en naast de ambassadeur de Franse minister
van binnenlandse zaken, Michel Poniatowskj.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het partijbestuur van de ARP, dat gisteren de troonrede en de miljoenennota be
sprak, vindt met de Tweede Kamerfractie van de partij dat verdergaande steunmaatregelen
voorgesteld moeten worden voor het midden- en kleinbedrijf en de land- en tuinbouw.
Het partijbestuur heeft weliswaar
met instemming kennis genomen
van een aantal sociale en fiscale
maatregelen die de regering voor
deze ondernemers heeft aangekon
digd, maar vindt toch dat er meer
nodig ls gezien de uiterst moeilijke
situatie waarin deze ondernemers
zich bevinden.
Ook de door de regering aangekon
digde maatregelen tegen de werk
loosheid verdienen ondersteuning.
Het partijbestuur meent dat een
deel van de kritiek op het rege
ringsprogramma op dit punt onvol
doende de structuréle kant van dit
(ADVERTENTIE)
'dbestuurder J. van Giffen van
tlgemene Bond van Ambtenaren
blij te zijn met de opheffing
r was wel benieuwd welke ande-
ïaatregelen er nu zullen komen
de kosten te beperken.
Nationale Ziekenhuisraad (het
koepelend orgaan van zieken-
dlrectles), meent dat er geen
n is tot grote vreugde: de per-
(els^ituatie zal niet van de ene
Ie andere dag verbeteren. Er zal
tijd voorbij gaan voordat er
voldoende mensen aangesteld
Bovendien zijn de interne ver-
'1 lingen in de ziekenhuiswereld
iet beter op geworden en is ook
e schade aangericht in de
ouding tussen ziekenhuiswe-
en overheid. De raad vindt
overleg nodig met alle verant-
delijke groeperingen over een
•king van het aantal zieken-
mamen en verrichtingen.
GgarrosAutenticos.
probleem onderkent. Op korte ter
mijn zal veel aandacht moeten
worden gegeven aan maatregelen
tot bestrijding van de structurele
werkloosheid.
De economische groei dient kritisch
te worden bezien. Het partijbestuur
meent, dat de CDA-nota in dit
opzicht bouwstenen aandraagt voor
een beleid dat op de toekomst ls
gericht. Betreurd wordt, dat uit de
beleidsplannen van de regering on
voldoende visie op dit punt blijkt.
In dit licht is het partijbestuur ook
bezorgd over de trage voortgang
van de milieuwetgeving.
Hoeksteen
Opgemerkt wordt voorts dat de
trouw aan het NAVO-bondgenoot-
schap de hoeksteen van onze de
fensiebeleid dient te blijven (gelijk
in de troonrede tot uiting komt).
De defensie-inspanning dient daar
mee in overeenstemming te zijn.
Het partijbestuur vraagt daarvoor
speciale aandacht voor de Tweede
Kamerfractie van de ARP.
Het partijbestuur zet vraagtekens
bij de stijging van de overheidsuit
gave bij de bijstelling van het
structurele begrotingstekort. De
vraag wordt opgeworpen, of de stij
ging van de aardgasbaten op de
voorgestelde wijze besteed moet
wordeh.
Een belangrijk hoofdpunt voor de
beoordeling van het kabinetsbeleid
is voor het partijbestuur van de
ARP de voortzetting en uitbreiding
van de stëun aan arme landen. Het
partijbestuur ondersteunt de rege
ringsplannen op dit punt. waarbij
wordt aangetekend, dat de voor
AMSTERDAM De Industriebon
den NW en NKV staan niet achter
de prikacties bij Marbon (Borg
Warner Chemicals) ln Amsterdam.
'Wil hebben daar geen boodschap
aan', zei een districtsbestuurder van
het NKV desgevraagd.
1976 aangekondigde verhoging een
verdere stap betekent op weg naar
de realisering van de al jaren ln de
ARP levende wensen.
Het partijbestuur besluit de verkla
ring met de mening dat de rege
ringsplannen ln het algemeen rede
lijk aansluiten bij het eigen pro
gramma van de ARP en dat van de
Christen-Democraten. Het ARP-
partijbestuur schaart zich (daarom)
achter het commentaar dat de
fractievoorzitter van de ARP ln de
Tweede Kamer, mr. W. Aantjes, op
belde regeringsstukken heeft gele
verd.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De ministerraad
heeft besloten ln de komende vijf
jaar ruim 357 miljoen gulden uit te
geven aan de openluchtrecreatie. Het
geld zal vooral worden uitgegeven
voor de dichtbevolkte gebieden in
het westen.. Naar dit deel van het
land gaat ongeveer de helft van het
bedrag.
Er is bovendien al een begin ge
maakt met de subsidiëring van voor
zieningen voor de openluchtrecrea
tie binnen de woonkern. Daarbij
wordt er naar gestreefd, deze voor
zieningen zoveel mogelijk in te pas
sen in het totale welzijnsbeleid. Een
uitgangspunt van het beleid vormt
de vrije toegankelijkheid van recre
atievoorzieningen.
Er worden thans maatregelen ge
nomen om gronden, die een recrea
tieve bestemming krijgen, aan te ko
pen voor rekening van het rijk.
De ministerraad heeft gisteren ver
der besloten een absoluut lozings
verbod uit te vaardigen van bepaal
de gevaarlijke stoffen. Hiervoor zul
len de uitvoeringsbepalingen van de
wet verontreiniging oppervlaktewa
ter worden gewijzigd.
Van onze onderwijsredactie
NIJMEGEN Het woord 'doofstom' is een achterhaald begrip. Het is althans
niet zo dat stomheid een noodzakelijk gevolg is van doofheid. Een doof kind wordt
namelijk niet stom geboren, maar blijkt in het begin geluid te geven zoals een ho
rend kind. Dit geluid geven kan zo naar spreken worden geleid, dat de spreektaal
ook voor zo'n kind de moedertaal wordt.
Tot deze conclusie komt dr.
A. M. J. van Uden in het
begin van zijn proefschrift
'Dove kinderen leren spre
ken' (Universitaire Pers
Rotterdam). Deze conclusie
is tevens vertrekpunt voor
het hjier beschreven onder
zoek, dat zich richt op de
vraag hoe het dove kind zo
goed mogelijk kan leren
spreken. De heer Van Uden
(61) heeft zelf grote erva
ring met het onderwijs aan
doven. Sinds zijn priester
opleiding is hij verbonden
geweest aan het Instituut
voor Doven te St. Michiels
gestel. Gisteren promoveerde
hij aan de katholieke uni
versiteit te Nijmegen. De
emeritus hoogleraar dr. F. J.
Th. Rutten was zijn promo
tor.
Wanneer een doof kind toch
stom is. is dat omdat het
verstomd is door een onjuis
te behandeling of doordat
het naast zijn doofheid nog
een ander gebrek heeft. In
plaats van doofstom zou je
dus beter kunnen spreken
over 'voor-talig-doof' of
'vroeg-doof'.
Maar niet alleen de term
doofstom is twijfelachtig,
ook achter de doofheid zelf
moet een vraagteken gezet
worden. Door elektronische
geluidsversterking is name
lijk gebleken dat bij ten
minste 94 van de honderd
zogenaamde dove kinderen
nog enig horen aanwezig is.
Slechts zes procent hoort
absoluut niets.
Moderne scholen voor dove
kinderen maken gebruik van
die wetenschap. De kinderen
worden er uitgerust met ge-
hoorapparatuur. Zij moeten
het nog altijd in hoofdzaak
van liplezen hebben, maar
de geluldwaarneming kan
het liplezen wel ondersteu
nen. Om die waarneming
van geluid te trainen is het
leren horen van eigen spre
ken van groot belang, mis
schien zelfs nog belangrijker
dan het horen spreken van
anderen.
Toch blijft het moeilijk voor
dove kinderen zich de moe
dertaal eigen te maken. Al
lereerst mist het dove kind
het echo-geheugen van het
horende kind. Het liplezen
met ondersteuning van ge
luidswaarneming is veel
vluchtiger en daarom heeft
het dove kind al vroeg het
schriftbeeld nodig om het
gesproken woord te overzien
en te onthouden. Daarom
moet daar ai op ongeveer
driejarige leeftijd mee be
gonnen worden. Een tweede
belemmering ligt in het ver
minderd ritmisch gevoel.
Ook dit kan door training
verbeterd worden.
Woordenschat
Een andere moeilijkheid is
dat de woordenschat die no
dig is om op tienjarige leef
tijd dezelfde boeken te kun
nen lezen als andere kinde
ren zo groot is: minstens
zesduizend woorden. Dat be
tekent dat het kind'er zeven
per dag moet leren. Deze
veel voorkomende woorden
hebben gemiddeld wel vijf
betekenissen, dat betekent
dat het kind 35 betekenissen
per dag leert. En omdat het
veel minder taal krijgt aan
geboden dan een horend
kind, ls het verwerven van
die woordenschat een enorm
karwei. Een schat van zes
duizend woorden wordt dan
ook vaak pas tussen het zes
tiende en negentiende jaar
bereikt; en dan moet alles
nog meelopen. Daarbij Is de
gebarentaal eigenlijk een
handicap: het gaheugen
wordt er extra door belast
en de gebarentaal bemoei
lijkt het Ingroeien in de
cultuur van de horenden.
Wanneer het onderwijs aan
doven goed gegeven wordt,
kunnen belangrijke resulta
ten verkregen worden. Het
niveau van het tienjarige
horende kind kon tot nog
toe bij ruim eenderde van
de doven vanaf zestien Jaar
gevonden worden.
Een van de aanbevelingen
van dr. Van Uden is het
liplezen fcij zichzelf te sti
muleren. Het zien van eigen
spreken door middel van
moderne video-apparatuur
kan een zeer gunstige In
vloed hebben. Dove kinde
ren blijken duidelijker te
gaan praten om makkelijker
bij zichzelf te kunnen liple
zen.
(Dr. Van Uden heeft voor
ouders van dove kinderen
een gestencilde samenvat
ting van zijn proefschrift
gemaakt. Het adres ls: In
stituut voor Doven, Sint-Mi
chielsgestel).
LANGEDIJK De protestants-
christelijke raadsfractie in het
Noordhollandse Lahgedijlk heeft bij
het college van B. en W. aange
drongen op een spoedige afschaf
fing van het 'ambtsgebed' aan het
begin van de raadsvergadering.
Hoofdmotief voor het verzoek is
volgens mej. N. A. C. Wissel,
woordvoerdster van de fractie, de
opvatting van andersdenkenden ln
de raad. die door onverstoorbaar
verder bidden, danig met hun ge
weten in de knel komen. In de
brief wijst de fractie op de onstich
telijke houding van de meerderheid
in de raad. waardoor het gebed tot
een 'aanfluiting' is geworden. De
fractie ziet. volgens de brief, het
ambtsgebed als een traditie zonder
enige inhoud. 'Een afhankelijk
heidsbetuiging ten opzichte van een
hoger wezen kan beter binnenska
mers plaats vinden. Onze religieuze
gerichtheid kan in het raadswerk
voldoende tot uiting komen', aldus
de brief.
In de Gelderde gemeente Renkum
zegt de PAK-fractie geen behoefte
te hebben aan het ambtsgebed. De
fractie vindt 'de hele ceremonie'
uit de tijd. Van de 23 zetels ln de
Renkumse gemeenteraad bezetten
PAK en WD er ieder zeven, de
christelijke fracties, inclusief de
KVP, bezetten er samen acht.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG In de eerste week van
oktober zal een delegatie uit de Ne
derlandse ministerraad onderhande
len met enkele Surinaamse ministers
over het probleem van de migratie
van Surinamers naar Nederland. De
bedoeling ls om een regeling te vin
den voor de beperking van de stroom
van rijksgenoten naar Nederland.
Ook zullen andere problemen ln ver
band met de onafhankelijkheid van
Suriname worden besproken.
Gistermorgen hebben de Nederland
se ministers, die dit gesprek zullen
houden (het Ministerieel Comité
Onafhankelijkheid Suriname, afge
kort het MICOS) de problemen be
sproken. Het gesprek met de Suri
naamse ministers wordt gevoerd,
vooruitlopend op het rapport dat de
konlnkrijks commissie over de onaf
hankelijkheid zal uitbrengen. Minis
ter-president
Polemoloog Röling:
GRONINGEN De secreta'rls ge
neraal van de NAVO, mr. J. Luns,
spreekt nog steeds ln de taal van
de koude oorlog. Hij moet daar
direct mee ophouden en anders
weggaan.
Dit heeft prof. Röling gezegd op
een bijeenkomst van de PvdA ln
Groningen waarbij de defensienota
werd besproken. Prof. Röling ls di-,
recteur van het polemologisch in
stituut in Groningen (Instituut dat
vraagstukken van oorlog en vrede
bestudeert). De heer Röling zei dat
Nederland in de NAVO niet voorop
moet blijven lopen en niet 'mooi
weer' moet blijven spelen met
Amerika. Weliswaar vindt de hoog
leraar het belangrijke dat Neder
land lid blijft van de NAVO, maar
ons land kan trachten medestan
ders te vinden voor een sfeer van
wederzijdse ontspanning, waardoor
de levensgevaarlijke spiraal van de
bewapeningswedloop afgebogen kan
worden, aldus de hoogleraar. Het
principe van de heer Luns, hoe
meer wapens, hoe beter, moet on
middellijk overboord, zo zei hij.
Van een verslaggever
DEN HAAG Het vertrouwen van
de Nederlander ln het kabinet-Den
Uyl loopt enigszins terug. Veel ver
trouwen in het kabinet heeft 31
procent van de Nederlanders (2
maanden geleden 37 procent), ter
wijl 48 procent (40) weinig ver
trouwen heeft en 17 procent (16)
helemaal geen vertrouwen heeft,
aldus een onderzoek van het NIPO
onder 973 Nederlanders. Het onder
zoek ls een week voor prinsjesdag
gehouden.
Van de PvdA-leden onder de on
dervraagden heeft ongeveer twee
derde veel vertrouwen in het kabi
net BIJ de mensen met een voor
keur voor KVP. ARP en CHU liggen
de percentages van hen die weinig
vertrouwen hebben ln deze regering
op resp 66,71 en 60. Van KVP. ARP
en CHU-aanhangers hebben resp
23,17 en 9 procent veel vertrouwen
in het kabinet.
RITA
'Als u zo dicht bü me staat,
kan ik me niet goed concon-
treren.'
