4 'Kleine gemeente kan goed af zijn met een ervaren burgemeester' ix-studente leerde timmeren en zagen POP OP de plaat Burgemeester zonder financieel nadeel naar kleinere plaats IN Benoeming Rotterdam '64 itia Frieling: voor een praktijkopleiding 's avonds zou beslist een markt zijn lU W/KWARTET ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1974 BINNENLAND T11/K13 ior Jan Brokken UM koninklijk besluit is onlangs gesteld dat een burgemeester van een grote naar een kleinere eente overstapt er in salaris op achteruit kan gaan. Het hoeft nu geen barrière meer te nen bij een omgekeerde loop- i van een burgemeester, dat wil ;en, dat een jonge burgemeester ;en grote plaats begint en in klein dorp de laatste jaren :it'. De planologen betuigen hun •dige instemming met deze tregel. Want zij zien in het feit jonge burgemeesters zich op platteland moeten waarmaken belangrijke oorzaak van de on- eidelde groei van de platte lsgemeenten. Onze verslaggever k over bepaalde aspecten van oopbaan van een burgemeester mr. J. Klaasesz, die vroeger commissaris der koningin in Holland bij zo'n 120 burge- jtersbenoemingen advies heeft ebracht aan de minister van lenlandse zaken. ig: Vindt u liet koninklijk be over de salarissen van een [emeester nuttig? isesz: Ik kan daar geen alge- i antwoord op geven. Je moet zaak van twee kanten bekij- Eerst van de kant van de ;emeester. Het is zeker geen :ure om burgemeester van een gemeente te zijn. Vooral in [vier grootste steden van ons J is het burgemeesterschap een k_ laan. Ik kan ook wel begrijpen een burgemeester een beetje èrs is op zijn ambtenaren die af hun zestigste jaar een paar minder per week hoeven te ken. burgemeester moet "s avonds vaak naar recepties, diners of terten. Hij maakt veel overuren laarom kan ik mij wel voorstel- dat in bepaalde gevallen een jemeester op zijn zestigste jaar ik wil er nog niet uit, maar ik jiet de laatste vijf jaar wèl wat lier aan doen, ik wil naar een Jente met zo'n twintigduizend mers verhuizen. Van de kant 4de gemeenten ligt de zaak an- De raadsleden zeggen tegen de commissaris der koningin dat zij een burgemeester van een jaar of veertig willen en wanneer die com missaris dan zou zeggen dat hij een man van zestig wil benoemen zou den de raadsleden al vlug antwoor den: wij worden met een kneusje opgescheept. Die reactie is wel te begrijpen, maar ik geloof toch dat het voor een kleinere gemeente buitenge woon plezierig kan zijn wanneer zij een man met veel relaties en erva ring krijgt. Een burgemeester van Amsterdam of Den Haag kent de kamerleden, tutoyeert de .ministers, weet de weg op de ministeries. Voor een gemeente die binnen een paar jaar een bepaald project wil rond- hebben, bijvoorbeeld een biblio theek of een zwembad, kan het nuttig zijn zo'n vent in te huren. Wanneer die bibliotheek er een maal staat gaat die burgemeester immers met pensioen en daarna kan dan weer een gewone jongen aangetrokken worden. U ziet: de zaak heeft verschillende aspecten. Vraag: Met deze maatregel zou het platteland gespaard kunnen blijven voor jonge burgemeesters, die met het oog op hun loopbaan, het inwo nertal van de kleine dorpen alleen maar willen vergroten. Klaasesz: Op het platteland zitten natuurlijk veel carrière-burgemees ters die een aantal posten op hun credit willen schrijven. Toch is langzamerhand ook bij burgemees ters het besef gerijpt dat het niet alleen belangrijk is om te kunnen zeggen: toen ik hier kwam woon den er tweeduizend mensen en nu vierduizend. Veel burgemeesters zien heus wel in dat vooral een verdieping van het gemeenschaps leven nodig is, dat er iets gedaan moet worden aan het bejaarden- probleem, dat er een speelterrein voor de kinderen moet komen, dat er meer bussen moeten gaan rijden tussen het dorp en de stad. Ook dit soort creditposten telt en een com missaris of een minister mag niet alleen aan een burgemeester vra gen hoeveel hulzen.er in zijn ge meente zijn gebouwd. aas- :end de het toe- 1 de met nen, mel- ieer /oor :iële Irvaring hebben als burgemeester, aan het einde van een loop- aan geen grote gemeente meer wensen, kortom, alle thema's ie in het interview met mr. J. Klaasesz aan de orde kwamen, peelden een rol bij de benoeming van de burgemeester van Rot- rdam in 1964. Een leerzaam stukje geschiedenis, dat wij uit e mond van de huidige burgemeester van Rotterdam, de heer V. Thomassen, optekenden. )e Partij van de Arbeid stelde drie kandidaten voor de opvol- ing van burgemeester mr. G. E. van Walsum: dr. Sicco Mans- olt, toen landbouwcommissaris in de EEG-commissie, Wim homassen, toen burgemeester van Enschede en Jan J. A. Ber- er, Tweede Kamerlid voor de P.v.d.A. Sicco Mansholt deelde de minister van binnenlandse zaken, ïr. E. H. Toxopeus, mee dat liij veel voor het burgemeester- :hap van de Maasstad voelde, maar dat hij niet uit Brussel eg kon. De EEG-landbouwpolitiek begon juist gestalte te krjj- en en Mansholt wilde dit hoofdstuk uit de geschiedenis van de Suropese éénwording afmaken. 'Ik ben geen vrij man', zo liet ijj minister Toxopeus weten. jammer voor Rotterdam, zegt burgemeester Thomassen nu, Vraag: Wordt deze vraag nog vaak gesteld? Klaasesz: Nee. het is eerder omge keerd. De burgemeester schrijft in zijn sollicitatiebrief: ik heb er voor gezorgd dat er zoveel huizen ge bouwd zijn. Niet vergeten moet worden dat de huizenbouw in het verleden heel wat verklaarde. Een gemeente moest in de jaren vijftig de hulzen voor de poorten van de hel wegslepen. En wannner een burgemeester van een dorp dan kon schrijven dat hij er voor ge zorgd had dat er 45 huizen gebouwd waren, dan bleek hieruit dat het geen vent was die achter zijn bu reau bleef zitten. Nu denkt men hier anders over. Nu wil men het platteland plat hou den. Maar dat is lang niet altijd de smaak van de bewoners zelf. Na tuurlijk, in een toeristendorp zal men geen uitbreiding van het in wonertal wensen. Maar in de lelijke dorpen, waar geen toerist komt, zal de bakker en de kruidenier al vlug eisen dat er meer inwoners komen. Anders moeten zij hun zaak bij gebrek aan klanten sluiten. Burgemeester Thomassen van Rotterdam (rechts) staat hier naast Vraae; Heeft u tijdens uw commis- mr J. Klaasesz, nu oud-commissaris van de koningin in Zuid-Hol- nfppCn?an land. 'want in Mansholt had de Maasstad een heel originele burge meester gekregen met een grote internationale ervaring. Die er varing had ik als burgemeester van Enschede niet; op wat con tacten met Duitse collega's na'. Thomassen zelf ambieerde het burgemeesterschap van Rotter dam niet. Hij hield van Enschede, hij hield van het Twentse land, hij was in Enschede een geliefd burgemeester. Thomassen zei tegen de minister dat hij het niet juist vond dat een man van 55 jaar burgemeester van een stad als Rotterdam zou wor den. 'Die laatste jaren van een loopbaan zijn de zwaarste en daarom vond ik dat ik in Enschede moest blijven'. Noch de mi nister, noch de commissaris der koningin, mr. J. Klaasesz, wa ren het met Thomassen eens. 'Het burgemeesterschap van Rot terdam is het eindpunt van een carrière. Daarom kan een man van 55 daar best gaan zitten', zo hield Klaasesz Thomassen voor. Een jongere kandidaat, Jan Berger, voelde evenmin voor de post van Rotterdam. Hij aarzelde lang maar uiteindelijk vond hij toch dat het hem aan ervaring ontbrak, dat hij in een klei nere gemeente moest beginnen, in Groningen bijvoorbeeld, de stad waar hij een deel van zijn jeugd had doorgebracht, een stad die hij kende. Klaasesz: Nee. Zuid-Holland telt zon 150 gemeenten. Ik heb mis schien vijf gevallen meegemaakt van burgemeesters die hun werk niet meer aankonden. En in al deze gevallen was het een kwestie van hun gezondheid. Ik vermoed dan ook dat ln de praktijk zeer weinig gebruik zal worden gemaakt van deze maatregel, van de mogelijkheid dus om naar een kleinere gemeente over te stappen. Vraag: Ook in de toekomst zal een burgemeester zijn loopbaan dus in een kleine gemeente beginnen en in een grote eindigen? Klaasesz: Ja. En dat is normaal ook. Het burgemeesterschap is een zeer gespecialiseerd vak. In de grootste gemeenten van ons land worden doorgaans oud-ministers benoemd. In de andere gemeenten zetelen carrière-burgemeesters. Slecht ls dat niet. Vooral in deze tijd, waarin men bang is voor de vierde macht, ls het nuttig een burgemeester met ervaring te heb ben. Een burgemeester die van toe ten noch blazen weet, die het be- stuursvak niet kent, zal zich ge makkelijk door de vierde macht, door de ambtenaren laten Inpak ken. Maar een man met ervaring kan door het verhaal van een amb tenaar heenkijken. Thomassen zelf stelde Toxopeus twee andere mensen voor: wet houder M. Vrolijk van Den Haag (nu commissaris der koningin in Zuid Holland) en wethouder drs. J. M. den Uyl van Amster dam. Toxopeus meende echter dat je wethouders van grote ste den geen burgemeester van andere grote steden moest maken. Thomassen hierover: 'Het is jammer dat Den Uyl geen burge meester van Rotterdam is geworden. Nu zien wij wel heel duide lijk welk een uitstekend burgemeester hü zou zijn geweest'. Thomassen probeerde 'via een zijdeur het toneel te verlaten', maar op een dag riep minister Toxopeus de burgemeester van Enschede bij zich. De minister toonde Thomassen een brief van Jan Berger, waarin deze de minister meedeelde definitief van Rotterdam af te zien. Alle kandidaten waren nu dus afgevallen en daarom accepteerde Thomassen het aanbod maar, mede (en deze mededeling komt niet van de burgemeester af) onder druk van een aantal leden van de PvdA, die vreesden dat de post van Rotterdam anders naar een lid van een andere partij zou gaan. Thomassen tenslotte over het tienjarig burgemeesterschap van Rotterdam: 'Gelukkig is het meegevallen. Ik ben niet veel ziek geweest. Maar het had even goed anders kunnen uitpakken'. rang [STERDAM Steeds meer mensen krijgen er adat loef te aan op latere leeftijd weer onderwijs te aste|n volgen. Lang niet altijd komt die behoefte het|rt uit pure leergierigheid: het is vaak bittere Idzaak om bij- of zelfs helemaal óm te scholen. 11 meeste gevallen gaat dat op latere leeftijd ervan uit pe vooropleiding indertijd on- jende was en dat het nodig is jre' diploma's te halen. Iemand Poeger op de ambachtsschool I gezeten, probeert dan een p-diploma te halen of een D-opleiding te volgen, f het kan natuurlijk ook an- j Mensen die vroeger een mid- schoolopleiding volgden, len net zo goed doorleren op fepsniveau. Waarom zou je niet LTS-diploma halen, als je van quit HBS of gymnasium hebt Zo'n beroepsopleiding I allerlei mogelijkheden om te en en een heel andere kant Ie gaan dan je op je achttien- iar voor mogelijk hield. fik vrouwen vond-LTS-sen merken langza- and dat er voor hun opleidm- en cursussen belangstelling uit die 'middelbare school- En het opvallende is dat het vrouwen zijn die zich aanmel- i'oor een beroepsopleiding. Een die vrouwen is Titia Frieling. udeerde jaren geleden rechten, die studie af. trouwde en kinderen. Maar toen ze weer tijd kreeg, voelde zij er r^et Voor de rechtenstudie weer op lakken. Ze wilde timmeren le en begon bij het begin: de e jaar geleden ben ik samen leen vriendin begonnen. We jn een avondopleiding volgen beidden ons op een Amster- je avondschool voor beroepson- [js, waar cursussen waren voor leren, schoenmaken. piano- Men, metaal en zo. We waren Wijk een beetje bang dat die fl ons niet zou toelaten, en tot de tanden gewapend er- Maar dat viel mee. De direc- jwiide ons best aannemen, al pij wel bang dat het te makke- 'oor ons zou zijn, dat we onder niveau zouden terechtkomen. natuurlijk. Een beroepsoplei- ijs helemaal niet zo makkelijk', bestonden uit theorie: door Aukje Holtrop natuurkunde, werktuigkunde, tech nisch tekenen, materialenkennls, gereedschapsleer. Vanwege hun vooropleiding hoefden de beide vrouwen bepaalde algemene vakken als Nederlands en rekenen niet te volgen. De opleiding kostte hun daarom twee avonden per week, in plaats van de drie avonden die de andere leerlingen moesten komen. 'Die twee avonden waren overigens al ingewikkeld genoeg. Het was een ontzettend geregel. Mijn man kwam om kwart voor zeven uit zijn werk thuis en dan moest ik onmid dellijk de deur uit'. Een probleem waarmee veel avondscholieren zit ten, al is het voor (huis)vrouwen nog weer moeilijker om regelingen voor hun afwezigheid te treffen. Er kwamen problemen toen de avondschool na een jaar te weinig leerlingen overhield om nog klas sen te kunnen vormen. De oplei ding werd stopgezet: de cursisten kregen een briefje thuis (zij waren met z'n vieren overgebleven) dat ze maar ergens anders onderdak moesten zoeken. Dat werd toen de Amsterdamse avondschool 'Concor dia inter nos'. Geen praktijk Avondscholen zorgen niet voor praktijklessen. De meeste leerlin gen doen praktijk op overdag bij een baas. Omdat dat voor Titia niet Opging, schreef ze zich direct het eerste jaar al in bij de meubelma kersvakschool. voor twee ochtenden per week. 'Daar heb Ik leren tim meren en zagen, ik heb er een pen en-gatverbinding leren maken en dat soort dingen. Op school ben Ik tot de zwaluwstaarten gekomen. Het duurt heel lang voor Je dat soort moeilijke dingen onder de kni- hebt'. De meubelmakersvakschool is een dagschool, maar* volgens Titia Frie ling zou daar best een avondoplei ding bij gemaakt kunnen worden. 'Niet alleen voor werkende Jonge ren, of mensen die bijgeschoold willen worden, maar ook voor men sen als ik die middelbare school hebben zou zo'n praktijkopleiding 's avonds uitstekend zijn. Er is beslist een markt voor en ik heb de indruk dat die groter wordt. Het gebouw staat er en de directeur voelt er ook wel voor. Maar het heeft zoveel voeten in de aarde voordat zoiets gerealiseerd is'. Directeur F. P. Poortvliet van de avondschool Condordia: 'Er lopen twee ontwikkelingen door elkaar heen. Aan de ene kant loopt de deelname aan de cursussen achter uit. voornamelijk omdat de meeste mensen langer op de dagschool blijven. Maar daarnaast merk ik duidelijk, dat er steeds meer men sen voor voelen zich te bekwamen in een of ander handwerk. Vooral vrouwen melden zich bij me aan. Die willen timmeren, iets in hun huis met hun handen doen. De behoefte om een handwerk te leren neemt wel toe'. Het is volgens directeur Poortvliet niet zo dat de cursisten erop uit zijn een diploma te halen. Het me rendeel wil een onderdeel leren: timmeren, schilderen, behangen, metaalbewerking, bijvoorbeeld. Ie mand die zoals Titia Frieling een avond-LTS-diploma haalt, blijft voorlopig nog een uitzondering. 'Het zit toch meer in de hobbysfeer, en ik vind dan ook niet dat dit avondonderwijs gesubsidieerd moet worden. Zolang ik ruimte heb. wil ik geïnteresseerden graag helpen, want ik vind het leuk. Maar ik zou bang zijn dat de motivatie ver dwijnt als je deze cursussen hele maal in de gesubsidieerde onder wijssfeer haalt'. Het risico is dan natuurlijk wel dat mensen die graag in de avonduren er iets bij willen leren, volledig afhankelijk zijn van de ruimte en tijd die de scholen aan hen willen en kunnen besteden. En dat ze geen enkel recht kunnen laten gel den. als een cursus plotseling wordt opgeheven of zo vol loopt dat zij, als hobby-isten, het veld moeten ruimen. Titia Frieling wilde wél het avond- LTS-diploma halen en slaagde daarvoor na twee jaar. Al met al vond ze het njet moeilijk, vooral niet omdat ze vroeger op de mid delbare school had leren léren. 'Dat maakt natuurlijk ontzettend veel uit, en dat was wel een groot ver schil met de anderen in de klas'die vroeger niet zolang op school geze ten hadden. Het onderwijs op avondscholen moet daar, vind ik, ook meer rekening mee houden. Het ls echt een zware opleiding als je de hele dag aan het werk bent en dan 's avonds allerlei dingen moet leren waarin je niet erg thuis bent'. Meubelontwerpen Wat ze nu met het diploma gaat doen, is eigenlijk geen punt. Zij heeft twee meubelontwerpen op haar naam staan: een kinderstoel en een kinderbedje^ 'Ik had een nieuwe kinderstoel nodig en heb er toen zelf eentje in elkaar gezet. Dat was een heel handige en leuke stoel en die heb ik toen in serie laten maken. Ze worden op het ogenblik in verschillende winkels verkocht, en zelfs in de kelder van het Stede lijk Museum staan mijn twee ont werpen. Ik heb me nu ingeschreven bij de Rietveldakademie om meer te leren over het ontwerpen van meubels'. Uiteraard hoeft niet iedereen die wil leren timmeren, te eindigen ais ontwerper. De hobbyisten waar di recteur Poortvliet het over had. kunnen genoeg plezier beleven aan een cursus zonder daar verder hun broodwinning van te maken. Maar op zichzelf ls het natuurlijk hele maal niet gek om als vrouw LTS te gaan volgen met het idee dat daar later wél iets mee te doen is. 'Je kunt best in de bouw, waarom niet. En het restaureren van huizen, daarbij heb je echt wel iets van zo'n opleiding. Daar moet je op de ouderwetse manier kozijnen kun nen maken en dat heb ik Inder daad geleerd. Maar hét ls wel zo dat Je er zelf op af moet. De kranten staan niet vol met adver tenties waarin een tlmmervrouw gevraagd wordt'. Aanbod ruimer Het is met dit soort dingen net zo als met crèches, zegt Titia Frieling. De vraag loopt altijd voorop bij het aanbod. 'Als er genoeg vrouwen zich aanmelden, wordt het aanbod aan opleidingen en werkmogelijk- heden vanzelf ruimer. En dit soort avondopleidingen zijn volgens mij een hele goede mogelijkheid voor vrouwen die iets willen gaan doen en dan vooral iets met hun handen. .En zulk soort vrouwen rijn er ge noeg'. door Willem-Jan Martin Jesse Winchester en Gerald Ford De amnestie-onder-voorbehoud, die de Amerikaanse president Gerald Ford dezer dagen heeft afgekondigd, kan een einde betekenen van de problemen van Jesse Winchester. Om een persoonlijk aandeel in de strijd tegen het Vietnamese volk te ontlopen, verdween Winchester zoals menig dienstplichtige Amerikaan de grens over naar Canada, waar hij nu alweer sinds '67 verblijft. Hij doet daar hetzelfde als vroeger in het zuiden van de Verenigde Staten, waar hij geboren werd: muziek maken, en getuige de drie elpees, die er tot nog toe vanuit het Canadese verschenen zijn en waarvan de laatste. Learn To Love It (Bearsville BEA 45.519), onlangs in de handel werd gebracht niet van het eerste, het beste kaliber. Ondertussen Is Jesse Winchester niet bijster gelukkig met zijn verblijf in Montreal, hetgeen uit zijn jongste elpee meer dan ooit naar voren komt. Afgezien van een enkel nummer, waarin wat uiteenlopende zaken aan de orde zijn (Wake Me. Third Rate Romance, Defying Gravity), ademt de plaat over de hele linie een zeer sterk verlangen naar de geboortegrond terug te keren. Daarbij varieert het accent van een nostalgiek ophalen van herinneringen (Mississippi You're On My Mind, L'Air de la Louisiane. Laisse Les Bons Temps Rouler) tot een in direkte, simpele bewoordingen gestelde aanklacht tegen het systeem, dat hem tot zijn verblijf buitenslands noodzaakte: Winchester werkte het chauvlnistlsch-Amerikaanse Teil Me Why You Like Roosevelt om tot een sympathiebetuiging aan het adres van de Canadese premier Pierre Trudeau. Verder is er het korte Pharaoh's Army, waarin een bitter oordeel is opgesloten over diegenen, die duizenden een zinloze oorlog in sturen en zelf letterlijk en figuurlijk buiten schot blijven. De muziek zelf is van een doeltreffende eenvoud, die vooral ook Jesse's eerste plaat kenmerkte. Elk werkje ls een kernachtig, afgerond geheel, zonder overbodige tierelantijnen. De verwerkte elementen zijn zeer Amerikaans en omvatten naast Nashville en gospel vooral ook invloeden uit Winchesters geboortestreek, het Amerikaans- Franse 'menggebied' rond de benedenloop van de Mississippi. Natuurlijk kan Jesse Winchester ook swingen, zoals elke stijl zeer sterk en persoonlijk verwerkt wordt, maar voor een dergelijke vrolijkheid leent de entourage zich, op een enkele uitzondering na. niet. Winchester is. als gezegd, vooral droevig en ietwat verbitterd, en vraagt zich nu en dan vermoeid af of er ooit een eind zal komen aan zijn onvrijwillige ballingschap (The End Is Not In Sight, I Can't Stand Up Alone). Dat einde zou wellicht, zoals in het begin werd opgemerkt. het aanbod van Ford kunnen brengen. Maar dat blijft nog maar de vraag. Amerikaanse dienstweigeraars in het buitenland noemden het gebaar van Ford eerder een straf dan amnestie, terwijl een aantal van hen in Canada al heeft opgeroepen het aanbod van Ford te negeren. De toekomst van Jesse Winchester blijft zo voorlopig onzeker. Ontwijfelbaar is alleen de wrange konstatering. dat eenenander totnogtoe wel zeer mooie muziek heeft opgeleverd. In gepaste ernst vervolgens over naar een korte bespreking cq. vermelding van de rest van de 'release' van deze week. Allereerst is daar een nieuwe, wederom in twee elpees vervatte bloemlezing uit de aktiviteiten van de overleden gitarist Duane Allman. Deze omvat naast studiowerk ten behoeve van onder meer Aretha Franklin. Arthur Conley, Johnny Jenkins en Ronnie Hawkins ook een aantal niet eerder uitgebrachte opnamen van de Allman Brothers Band plus 'voorstudies' daarvan, zoals de groep Hourglass. Voor de verzamelaars dus. Dan is er knap gemaakte 'witte soul' van de van oorsprong Schotste Average White Band op een gelijknamige elpee, die geproduceerd werd door het Atlantic-kanon Arif Mardin. Prima muziek, lekker geluid, schoenen uit en swingen maar. Hetwelk ook de bedoeling is van Allen Toussaint, die de 17-jarige Browning Bryant onder zijn hoede nam en zijn uitstekende New Orleansmachine (The Meters) op hem los liet. Jammer alleen, dat Browning nu niet bepaald de stem voor dit soort werk bezit. Het is allemaal iets te glad. te slapjes. Browning is. zoals ze dat noemen, simpelweg niet 'funky'. Op een ander niveau geldt hetzelfde voor Harry Chapin en zijn elpee Verities Balderdash en, met een spaarzame uitzondering, voor Jackie DeShannon en Your Baby Is A Lady, al heet het daar gewoonvervelend. Grenslandfestival ARNHEM Van midden september tot eind mei 1975 zullen in het grensgebied van Nederland en Duitsland verschillende culturele manifestaties plaatsvinden onder de naam 'Grenslandfestlval'. De Duitse en Nederlandse organisa toren willen de bewoners van het grensgebied, ongeveer 10 miljoen mensen, door een frekuent cultu reel grensverkeer vertrouwd maken met de stijl van leven van hun buren. Voor dit eerst festival heeft men zich hoofdzakelijk beperkt tot de beroepskunst. In de toekomst ligt het in de bedoeling meer de nadruk te leggen op amateur-ensembles.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 13