Minister stelt KVP en
AR in Kamer tevreden
amro bank g]
Gratie verleend
aan oud-SS-er
'Ook wet gewetensbezwaarde ouders nodig'
Gaat't niet
op de lange baan?
'Leraarschap christelijke
school en lidmaatschap
CPN niet onverenigbaar'
Geen vrees voor bedreiging vrijheid van onderwijs
MeneerSchouten
met uw spaarboekje.
n METZLER-
PCBO blij met
positieverbetering
van schoolhoofden
„Argenta" Super Lux:
de lamp met 30%
meer licht op tafel
Weer boete geëist tegen hoogleraar die zoon uit die nst hield
L4
TROUW/KWARTET VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1974 BINNENLAND K5
nheid
voor
rnatie
En-
m de
mo-
lw is
igang
ehuis
l van
lama
iatste
aads
at op
erga
>rkest
irtus-
van
jaar
;eleid,
i on-
Ver-
iziek
scho
ïlitie-
i Den
Am-
ïbaan
grijke
;lden-
mu-
jrkest
nog
a in
een
wer-
iomen
n Jo-
nann,
lobet-i
i. De
sdag-
lat 1.
'oens
Haar-
ïrgers
jk 18,
n een
;k te
t van
ïtieke
geno
(ADVERTENTIE)
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De KVP en de
ARP zijn zo goed als tevreden
over de concessies die minister
Van Kemenade van onderwijs
heeft gedaan in het overleg
over de statuten van de stich
ting leerplanontwikkeling. Het
gesprek en de onderhandelin
gen met de minister over de op
zet van de stichting, die het ba
sis- en voorgezet onderwijs leer
plannen zal aanreiken, duurt al
een jaar. Aanvankelijk waren
de confessionele kamerleden
bang, dat de minister door de
centralistische opzet van de
stichting een te grote greep op
het onderwijs zou krijgen.
Daarom dienden KVP. ARP en
CHU bij de behandeling van de
begroting van onderwijs vorig jaar
een motie in. waarin de minister
werd gevraagd het accent te leggen
op het dienstverlenend karakter
van de stichting.
Drs. G. van Leyenhorst
Na afloop van de interpellatie in de
Tweede Kamer van de heer Van
Leijenhorst van de CHU over dit
onderwerp legden de heer Hermes
van de KVP en mevrouw Kraaije-
veld-Wouters er de nadruk op, dat
Voorzitter christelijke onderwijsbond:
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG/ZWOLLE De voorzitter van de protestants-chris-
telijkje bond van onderwijzend personeel (PCBO)de heer C. Barn-
hoorii, vindt het lidmaatschap van de communistische partij niet
principieel onverenigbaar met het leraarschap aan een christelijke
school. De heer Barnhoorn zei ons dit naar aanleiding van het ont
slag, dat door het bestuur van het christelijk Carolus Clusius Col
lege in Zwolle is aangekondigd aan godsdienstleraar G. Los.
heer Barnhoorn: 'Een bestuur
kan van de leraren eisen dat zij
achter de christelijke doelstelling
tan de van de school staan. Zodra dat niet
peer het geval is. kan een leraar
meteen ontslagen worden. Maar ais
Iemand verklaart dat hij achter de
christelijke doelstelling staat en in
zijn lessen geen blijk geeft van het
tegendeel, vindt ik het simpele feit
van het lidmaatschap van de CPN7
geen reden tot ontslag. Het is wel
zo da t de statuten van de CPN'
passages bevatten die wijzen in de
richting van een atheïstische op
stelling. Maar je kunt natuurlijk lid
zijn van een organisatie zonder al
les daarvan voor je rekening te
nemen'.
De heer Los. die zelf lid is van de
Algemene Bond van Onderwijzend
Personeel, heeft inmiddels beroep
aangetekend tegen de hem opgeleg
de schorsing. Hij zal waarschijnlijk
begin oktober door het bestuur ge
hoord worden. Op 1 oktober wordt
een (besloten) vergadering gehou
den van de vereniging waarvan het
Clusius College uitgaat. Een dag
eerder heeft de heer Los een ge
sprek met zijn collega's, waarin hij
zijn opstelling zal toelichten.
Een aantal van zijn collega's heeft
reeds de juistheid van het voorge
nomen ontslag in twijfel getrokken.
In een radio-uitzending van de
an deRONO hebben zij gezegd dat het
die bestuur eerst een onderzoek moet
instellen naar de godsdienstlessen
-van de heer Los. Het lidmaatschap
van de CPN alleen zou geen grond
voor ontslag zijn. Zonder zelf die
keus te maken, kunnen zij zich
indenken dat iemand het christe-
gsweg
gebid
:d ten
1 ver-
Ltuur-
estart
tanleg
n dit
e on-
>ranj«
loord-
ïruin:
ont-
q ge-
:al m
heb-
door-
atrlx-
order
vordn
kan-
In en
Chr
unhe-
ïg za
deels
kade:
Prins
erken
l uit-
ultlni
lodige
Itver-
e, de
ïeem-
n de
eerst
[et in
laakte
ïnder.
n de
Naar
74 de
inner.
5 de
>ever
g zal
is de
In de
en lc
edlijfc
erder
aan-
hoeve
n zal
n zo-
par-
eel is
iden-
zijn
imer
antal
e be-
iwm
naakt
i De
Beroep
C. Barnhoorn
lijk geloof combineert met het
communisme.
Ook buiten de school heeft de heer
Los medestanders gekregen. De Ne
derlandse Christen-Studenten vere
niging vraagt het bestuur op zijn
besluit terug te komen. Die oecume
nische werkplaatsgroep in Zwolle
doet hetzelfde en wijst op de jaren
lange dialoog die tussen christenen
én marxisten gevoerd is.
De afdeling-Zwolle van de CPN is
van plan een discussie-avond ie
beleggen over het onderwerp chris
tendom en marximse.
(ADVERTENTIE)
Bij de Amro Bank krijgt u 2% méér op
't nieuwe Spaar-Plus-Boekje. Ofwel 1\%.
A. J. Hermes
de minister op bijna alle punten,
als het ging om het dirigistische en
centralistische karakter, had toege
geven. Er was alleen nog maar het
punt overgebleven of een alterna
tief leerplan (van het bijzonder on
derwijs) door de stichting in be
handeling moet worden genomen
op verzoek van tenminste acht of
vijf leden van het bestuur van de
stichting. "Maar dan ga je de mi
nister toch niet meer voor de voe
ten lopen en interpelleren', zei de
heer Hermes. 'Van Leyenhorst moet
beslist niet de indruk wekken', zei
de heer Hermes over zijn collega
van de CHU. 'dat hij alleen voor de
belangen van het christelijk onder
wijs opkomt. Dat is beslist niet zo.'
Tijdens het debat had de heer Her
mes nog gezegd: 'Je vraagt je toch
af wat de werkelijke reden van de
interpellatie is geweest.' T!r was
geen enkele reden tot deze voorba
rige intepellatie', was het oordeel
van mevrouw Kraaijeveld.
De interpellant Van Leijenhorst zei
na het debat erg teleurgesteld te
zijn over de houding van de KVP
en ARP. Vooral de KVP vaart blind
op de goede bedoelingen van de
minister. Men moet niet denken,
merkte de heer Van Leijenhorst
nog op, dat de christen-democrati
sche samenwerking voor de CHU
hetzelfde is als steun aan het kabi
net
Dinsdag komt de gezamenlijke on
derwijscommissie van KVP, ARP en
CHU weer bijeen. Dan kan de z«>ak
worden uitgepraat.
Concessies
Een belangrijke concessie van de
minister is geweest, dat hij de leer
plannen niet meer wil ophangen
aan het nog onbekende onderwijs-
contourenplan. Andere belangrijke
toezeggingen waren, dat het bijzon
der onderwijs recht heeft op alter
natieve plannen en dat de onder
wijswereld liefst twintig van de
dertig zetels in het bestuur heeft
gekregen.
Verder beloofde minister Van Ke
menade gisteren in de statuten, die
aan het eind van de maand van
kracht zullen worden, vast te leg
gen. dat het veto-recht van de be
windsman wordt beperkt tot de fi
nanciën en de doelstellingen van
de plannen. Bovendien mag hij pas
een voorzitter van de stichting be
noemen na overleg met de centrale
commissie van onderwijsorganisa
ties.
De stichting stelt steeds een onder
wijsplan op voor de komende drie
jaar. In de statuten wordt nu ook
vastgesteld, dat dit plan eepubli-
ceerd moet worden.
Moties
De heer Van Leijenhorst. die niet
tevreden was over deze toezeggin
gen. diende twee moties in. In zijn
eerste motie vraagt hij. dat het
vetorecht van de minister geheel
komt te vervallen. Alleen de CHU.
GPV. SGP. Boerenpartij. WD en
DS'70 steraden voor. In een tweede
motie eist de CHU het aantal leden
van het stichtingsbestuur, dat om
een alternatief plan kan vragen,
terug te brengen van acht tot
maximaal vijf leden. Ook deze mo
tie haalde het niet. Deze keer stem
de de AR wel voor. hoewel me
vrouw Kraaijeveld zei. dat de keus
van acht of vijf wel erg subjectief
was. De motie kreeg verder de
stemmen van het GPV, SGP, WD
en DS'70.
De moye van de WD, waarin werd
gevraagd om een wettelijke rege
ling voor de oprichting van de
stichting kreeg alleen de stemmen
van DS'70, PSP. CPN en de heren
Van Leijenhorst. Tolman en Wisse-
link van de CHU.
Meer twist
Naast de verdeeldheid in het con
fessionele kamp bracht dit debat
ook nog een felle twist aan het
licht tussen de PvdA en WD. De
PvdA-er Kolthoff vond het onbe
grijpelijk. dat de WD als voorstan
der van het openbaar onderwijs en
tegenstrever van de verzuiling nu
ineens met de CHU meedoet. Net
zoals bij de behandeling van de
onderwijsbegroting wordt- een on
waarachtige aanval gedaan op de
minister. De heer Kolthoff sprak
zelfs over de 'louche' rol van de
VVD. Voorzitter Vondeling maakte
bezwaar tegen dit woord. (Volgens
het woordenboek betekent louche
'onguur'). Onder louche versta 'ik
'uiterst bedenkelijk', legde de heer
Kolthof uit, toen hem om ophelde
ring werd gevraagd. Hij was bereid
het oorspronkelijk gebruikte woord
terug te nemen.
ADVERTENTIE
bril: ieders oogmerk!
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG De protestants-
christelijke bond van onderwijzend
personeel (PCBO) heeft de begro
ting voor onderwijs met gejuich
ontvangen. In het PCBO-blad
zwaait de bond de minister lof toe
voor de onverwachte verbetering
van de positie van schoolhoofden.
Verder is de PCBO verheugd over
de duidelijke voorrang die ministër
Van Kemenade geeft aan de verbe
tering van het onderwijs aan kin
deren die het moeilijk hebben door
sociale of lichamelijke oorzaken.
Een winstpunt is ook dat de begro
ting niet alleen over 1975 praat,
maar ook perspectief biedt op lan
gere termijn. 'We zijn gesterkt in
ons gevoel dat op het ministerie
een beleid gevoerd wordt'.
Ook op andere punten is de PCBO
verrast door de begroting. Genoemd
worden o.a. de verbetering van het
buitengewoon onderwijs, de uitbrei
ding van de (gedeeltelijke) leer
plicht. en de toezegging dat de
onderwijsorganisaties nauw bij het
beleid betrokken zullen worden
RITA
'Ik heb er een knoop in ge
legd. Sommige kinderen zijn
bang van hem.'
Van onze correspondente
BREDA De ex-SS-er J. van M. (54) uit Wouw, die in 1947 in
Den Bosch bij verstek werd veroordeeld tot vijftien jaar gevange
nisstraf, heeft van koningin Juliana gratie gekregen. Dit betekent
dat hij van deze vijftien jaar nog maar twee hoeft uit te zitten.
Over de motivering van het gratiebesluit van de koningin, wenst
het ministerie van justitie zich niet uit te laten.
(ADVERTENTIE)
voor dezelfde stroomkosten
J. van M. meldde zich op 21 mei
van dit jaar vrijwillig bij de Neder
landse justitie, nadat hij kans had
gezien zich 27 jaar in Frankrijk
schuil te houden, onder de naam
Piet Adriaansen. Deze Piet Adri-
aansen was een vriend van hem in
Nederland, die ervoor zorgde dat
Van M. op zijn paspoort naar
Frankrijk kon uitwijken. Van M.
besloot zich aan te geven, omdat
hij 'schoon schip' wilde maken. Een
reden was ook. dat hij wilde trou
wen met de Francaise Marceline
Roussel, met wie hij meer dan
twintig jaar heeft samengeleefd. Zij
hebben drie kinderen. Deze vrouw
en zijn jongste kind wachten in
Bergen op Zoom op zijn terugkeer,
uit de gevangenis. Na zijn vrijla
ting wil Van M. zich blijvend in
Nederland vestigen.
Van M. trad in 1940 in dienst van
de SS. In de zomer van 1941 werd
hij naar het oostfront gestuurd,
waar hij twee maanden later ge
wond raakte. Hierna werd hij naar
zijn geboorteplaats Wouw gerepa
trieerd. waar hij tot het einde van
de oorlog - in SS-uniform gehuld -
zijn tijd doorbracht met smokkelen.
Kort na de bevrijding van zuid-
Nederland in 1944 werd hij gearres
teerd. Hij wist toen te ontsnappen
en vluchtte naar een voorstadje
van Parijs, waar hij sindsdien heeft
gewoond.
Na zijn terugkeer naar Nederland
in mei heeft zijn advocaat mr. H.
Vreijling uit Bergen op Zoom met
een een verzoek om gratie inge
diend. De ex-SS-er had zelf eigen
lijk al op vermindering van straf
gerekend. Hij is in ieder geval van
plan zo spoedig mogelijjk te trou
wen.
Over het gratieverzoek van de 56-
jarige J. Philippa. die onlangs in
Den Haag is opgedoken, is nog
geen beslissing genomen. Zijn ad
vocaat, mr. E J. de Witte uit Den
Haag heeft begin mei voor de tot
de doodstraf veroordeelde land-
wachter Philippa gratie gevraagd.
Dit gratieverzoek wacht op het
ogenblik nog op het advies van de
Drentse officier van justitie, mr.
Muntendam. Deze is om advies ge
vraagd. omdat Philippa indertijd
bij verstek tot de doodstraf veroor
deeld is door de bijzondere strafka
mer van de rechtbank in Assen.
Philippa was aangesloten bij de
zongenaamde bloedgroep van Norg.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Niet alleen dienstplichtigen, ook hun ouders zouden een beroep
op de wet moeten kunnen doen als zij gewetensbezwaren tegen militaire dienst
hebben. Volgens mr. G. R. Rutgers heeft de wetgever nagelaten een regeling te
treffen voor gewetensbezwaarde ouders. 'Er is een hele duidelijke leemte in de
wet.'
Mr. Rutgers betoogde dit als
verdediger van prof. dr. H.
R. Wijngaarden uit Amster
dam. die gisteren in hoger
beroep terecht stond voor de
Amsterdamse rechtbank,
omdat hij zijn 19-jarige
zoon Derk had verboden
zich voor militaire dienst te
laten keuren. Volgens de
dagvaarding had de heer
Wijngaarden (61). hoogle
raar in de psychologie aan
de Vrije Universiteit, zich
daarmee schuldig gemaakt
aan uitlokking van overtre
ding van de dienstplichtwet.
In maart was de heer Wijn
gaarden door de Amster
damse kantonrechter mr. J.
D. Carrière vrijgesproken
van het hem ten laste ge
legde, waarna de officier
van justitie, die vijftig gul
den boete of twee dagen
hechtenis had geëist, in ho
ger beroep was gegaan. De
officier van Justitie bij de
rechtbank, mr. J. Wolfs, els-
te gisteren eveneens vijftig
gulden boete of twee dagen
hechtenis.
In zijn vonnis verwees de
kantonrechter destijds naar
het op 16 oktober 1973 ge
wezen arrest 'waarin de ou
derlijke beslissingsmacht
met betrekking tot de ver
zorging en opvoeding der
kinderen duidelijk wordt ge
handhaafd en in bescher
ming genomen tegen de
goed bedoelde en in over
eenstemming met hun
maatschappelijke plicht ge
achte inbreuken daarop van
derden'.
Met dat arrest stelde de
Hoge Raad de Sosjale Joe-
nit, die een minderjarige
had verborgen, in het onge
lijk. De kantonrechter was
kennelijk de mening toege
daan dat op grond van dat
arrest ook een dienstplicht
wet de 'ouderlijke beslis
singsmacht' niet kan aan
tasten.
Verplicht
De heer Wijngaarden beriep
er zich gisteren op dat hij
krachtens artikel 245 en
volgende van het burgerlijk
wetboek verplicht is zijn
minderjarige kinderen op te
voeden en voor hun geeste
lijke en zedelijke belangen
te waken. Zijn zoon te laten
keuren voor militaire dienst
achtte hij 'in flagrante
strijd' met die op hem rus
tende verplichting
De heer Wijngaarden be
toogde dat iemand die in
dienst gaat, moet beslissen
over de laatste vragen van
leven en dood, en dat het
onjuist is een minderjarige
een dergelijke verantwoor
delijkheid te geven. 'Dat is
waarachtig geen kinder
werk', aldus de heer Wijn
gaarden. Hij noemde de ver
plichting van minderjarigen
om in militaire dienst te
treden 'een geïnstitutionali
seerd en gelegaliseerd kin
deroffer', waarvan hij de
rechtmatigheid wenste aan
te vechten.
Tegengehouden
Tegenover de politie heeft
Derk Wijngaarden verklaard
dat hij het met het stand
punt van zijn vader eens
was, maar dat hij wel naar
de keuring zou zijn gègaan,
als zijn vadpr hem niet had
tegengehouden. Naar aanlei
ding van die verklaring
vroeg de president van de
rechtbank, mr. R. J. Ch.
Houben. in hoeverre Derk
onder dwang heeft gehan
deld. De heer Wijngaarden
antwoordde dat hij over de
onderhavige kwestie met
zijn zoon en andere huisge
noten veel heeft gepraat:
desgevraagd gaf hij toe dat
hij bij zijn zoon de wil om
de wet te overtreden heeft
wakker gemaakt.
Op de vraag van de presi
dent of hij zijn doel niet via
legale weg had kunnen be
reiken. vroeg de heer Wijn
gaarden: 'Welke dan?' Hij
wees erop dat zijn zoon als
gewetensbezwaarde een be
roep op de wet had kunnen
doen. maar dat hij als vader
die mogelijkheid niet had.
Misbruik
De officier van Justitie
meende dat de heer Wijn
gaarden. vooral gezien de
verklaring van Derk tegen
over de politie, zich heeft
schuldig gemaakt aan mis
bruik van gezag. 'Hier aan
de orde is', zo hield hij de
rechtbank voor. 'een juridi
sche zaak. en geen ethische
zaak'. Hij wees erop dat
vrijspraak van de heer
Wijngaarden zou betekenen
dat gewetensbezwaren tegen
militaire dienst niet meer
getoetst zouden kunnen
worden.
Mr. Rutgers, die de recht
bank vroeg zijn cliënt vrij te
spreken of van rechtsvervol
ging te ontslaan, zei dat het
vonnis van de kantonrech
ter het enige is dat het
rechtsgevoel bevredigt.
Verwacht mag worden dat
na de uitspraak van de
rechtbank op 3 oktober een
van beide partijen de zaak
ter beoordeling zal voorleg
gen aan het hoogste rechts
college, de Hoge Raad.
