onservatieven
n Labour in
nek-aan-nek race
Ford belooft VN
meer voedselhulp
Nagekomen rapporten
uit de ruimtevaart
veilig
Arabieren willen
haast maken met
vredesbesprekingen
jjüx-keizer Haile Selassie
..nogelijk in hongerstaking
Nyerere heeft soms
moeite met Amin
Dp 10 oktober verkiezingen in Engeland
reen steun van
ord PanAm
estduitse vakbond
gen regeringsplan
België beperkt
toelating joden
Weer of geen weer:
Magnesium in sterren en storm op Jupiter
Amerika: optimisme
over SALT-gesprek
Schaapjes op
het droge?
fr. Veel Nederlanders voelen
fr nattigheid als het om beleggen gaat.
fr Door de wol geverfde mensen
'fr richten hun blikken buitenslands.
fr'. Jammer, want dank zij de levens-
fr verzekering- projekten van E S L zijn
fr juist In Nederland forse resultaten
fflOUW KWARTET DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1974
BUITENLAND T7/K9
^DNDEN (AP, Reuter, UPI) Volgens de jongste opiniepeilingen en bij de book-makers liggen de
g ree grootste partijen in Engeland, de Conservatieven en Labour, op het ogenblik nek-aan-nek. De
3 icialistische premier Harold Wilson heeft gisteren verkiezingen uitgeschreven, die op 10 oktober
a( illen worden gehouden. De bewindsman heeft een nieuwe mandaat van kiezers nodig om steviger
t zadel te komen.
ii het huidige Lagerhuis heeft Wil-
ai ns Labourpartij een minimale
b eerderheid op de Conservatieven
n n twee zetels. Zij bezet er in
gftaal 298, tegen de Conservatieven
en de Liberalen 15. Splinterpar-
g en leveren 24 afgevaardigden.
Britten gaan op de tiende okto-
ivèr voor de tweede maal binnen
ii bt maanden naar de stembus,
ibpk op 28 februari maakten zij een
a ik je rood. waaruit toen de
it tstelling in het parlement resul-
;rde. Wilson werd toen voorman
n dit kabinet, dat het kortste
piren beschoren was sinds 1886.
v el heeft Wilson met al zijn re-
ze erperioden nu langer gediend
dan welke Britse premier ook, na
melijk zes jaar en 101 dagen.
De rivaliteit tussen Edward Heath,
de leider van de Conservatieven, en
Wilson, die nu al tien jaar duurt,
begint bijna een persoonlijk karak
ter te krijgen. Weinig politieke
waarnemers in Londen twijfelen er
nog aan dat de verliezer van de
komende verkiezingen het leider
schap van zijn partij kwijt is.
Heath wil belastingen die Wilson
wil verlagen, verhogen en indus
trieën die Wilson zou nationali
seren in privé-bezit houden. Labour
wil beheersing van de lonen op
vrijwillige basis en een verplichte
prijsstop, terwijl de Conservatieven
)DIS ABEBA (AP. Reuter, UPD
In Addis Abeba deden geruchten
ronde dat keizer Haile Selassie
hongerstaking is gegaan. Hij zou
k ar het militaire ziekenhuis in de
ée ïiopische hoofdstad zijn overge-
l( icht. Een woordvoerder van het
rii
■sjlASHINGTON (UPI) Pan Ameri-
|n Airways, de grootste internati-
ale luchtvaartmaatschappij van
Verenigde Staten, hoeft niet te
jJtenen op financiële hulp van de
i, tering.
inesident Ford heeft het verzoek
Pan Am om subsidie afgewe-
n, omdat hij steun aan het mil-
•nenbedrijf 'niet eerlijk tegen-
;r de belastingbetalers' vond. Dit
bekend gemaakt door de minister
ar transport Claude Brinegar.
n Am verkeert, zoals vele grote
ihtvaartmaatschappijen in grote
lanciële moeilijkheden en had de
gering om een directe subsidie
n tien miljoen dollar per maand
vraagd. Zonder deze hulp zou Pan
n weldra bankroet zijn, zo ver
aarde de directie in een toelich-
ïg op het verzoek om hulp. De
ïerikaanse regering heeft nu
tatregelen op langere termijn
ngekonidgd om de financiële po-
ie van de luchtvaartmaatschap-
jen te verbeteren.
UMNOVER (DPA) De West-
itse metaalarbeidersbond, die 2,5
ljoen leden telt, heeft het plan
n de regering in Bonn voor
idezeggenschap van de arbeiders
de grootbedrijven als onvoldoen-
van de hand gewezen.
!t jaarlijks congres verwierp het
moeizame onderhandelingen tot
tnd gekomen ontwerp van de
alitieregering van socialisten en
f leralen, omdat in dit ontwerp het
rsoneel van de bedrijven met
nder dan 2.000 werknemers van
idezeggenschap wordt uitgesloten
het leidinggevend personeel in
raden van commissarissen, waar
kapitaal en arbeid gelijkelijk
in vertegenwoordigd, tot de arbei-
rs worden gerekend.
hospitaal wilde gisteravond niets
meedelen. 'Vragen over dit soort
onderwerpen beantwoorden wij
niet.'
In het verleden betrouwbaar geble
ken bronnen weten zeker dat een
zeer bleek en slecht uitziende kei
zer gisternacht onder zwaar militair
escorte naar het ziekenhuis is ver
voerd. De keizer was vorige week
gearresteerd en toen overgebracht
naar het hoofdkwartier van de
vierde militaire divisie in het cen
trum van Addis Abebe. Ook de eni
ge nog levende dochter van Haile
Selassie, prinses Tegagne Worq, is
onder doktersbehandeling gesteld.
Zij heeft maagklachten.
De militairen die vorige week een
einde hebben gemaakt aan de rege
ring van Haile Selassie lieten giste
ren een ernstige waarschuwing ho
ren aan het adres van de tegen
standers van het huidige bewind.
Het voorlopige militaire bestuur zei
dat hard zal worden opgetreden te
gen alle elementen die aanvallen
doen op de vreedzame verandering
die in Ethiopië heeft plaats gevon
den. De militairen hebben de voor
mannen van de Ethiopische vak
centrale (CELU) afgezet omdat zij
'agenten van het imperialisme' zou
den zijn en 'aanhangers van de
afgezette keizer.' Maandag nam de
vakcentrale een resolutie aan waar
in werd opgeroepen de militaire
regering te beëindigen en een volks
regering in te stellen. Ook studen
ten hebben hierop aangedrongen.
Gisteren vonden opnieuw demon
straties plaats, waarvan in de pers
geen melding mocht worden ge
maakt.
BRUSSEL (UPI België laat geen
(Russische) joden meer toe, die
Israël na een korte tijd weer ver
laten zonder in het bezit te zijn
van het Israëlische staatsburger
schap. De maatregel is genomen
omdat de stroom van Russische jo
den te groot werd. Er verblijven
momenteel 600 in België. De mees
ten zijn gehuisvest door liefdadig
heidsinstellingen en wachten op
toestemming voor vertrek naar de
Verenigde Staten of Canada. België
zal alleen (Russische) joden uit
Israël met een emigratie-bestem
ming toelaten, aldus een woord
voerder.
willen proberen of loon èn prijsbe-
heersing op vrijwillige basis lukt.
De kleine Liberale partij van Je-
romy Thorpe meent dat geen van
de twee grote partijen tot nu erin
geslaagd is de inflatie te beheersen
en verwacht dat de komende verkie
zingen de 'dood van het twee-
partijen-systeem' in Engeland zul
len betekenen. De Liberalen die
sinds de tweede wereldoorlog niet
meer aan de macht zijn geweest
proberen nu weer vaste voet aan de
grond te krijgen. In januari kregen
zij zes miljoen stemmen, wat hen
door het districtenstelsel in Enge
land echter maar 14 zetels oplever
de. De Liberalen zouden evenals de
Conservatieven eventueel in een
coalitie willen gaan zitten als geen
der partijen een meerderheid be
haalt. Labour heeft samenwerking
met andere partijen steeds afgewe
zen.
De Britse communistische partij zal
bij de komende verkiezingen in
maar 29 kieskringen kandidaten
stellen, tegen bij de vorige nog in
44 kieskringen. Zij roepen op op
Labour te stemmen als er geen
communistische kandidaat is. De
communisten zeggen dat een hoog
stemmentotaal voor hun kandida
ten, wat nog niet altijd tot uiting
hoeft te komen in veel zetels, een
signaal zal zijn dat de strijd om
een werkelijke wijziging van de
maatschappelijke orde is begonnen.
Vrijdag zal koningin Elisabeth het
dekreet tot het houden van verkie
zingen officieel ondertekenen,
waarna de partijen in Engeland
drie weken is gegund de Engelse
kiezers naar hun hand te zetten.
Maar opinie-peilingen hebben ook
uitgewezen dat de Britten weinig
zin hebben weken lang avond-aan-
avond de politici op hun beeld
scherm te zien en dat zij amper lust
hebben opnieuw naar de stembus te
gaan.
De Algerijnse minister van buitenlandse zaken Abdelaziz Bouteflika, die
door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tot voorzitter is
gekozen. Achter hem is secretaris-generaal Kurt Waldheim zichtbaar.
President spreekt Assemblee toe
NEW YORK (UPI) President Ford van de Verenigde Staten
heeft gisteren uitbreiding van de Amerikaanse voedselhulp aan
hongerende landen beloofd en gezegd bereid te zijn mee te wer
ken aan een wereldomvattende inspanning om een internationaal
systeem van voedselreserves in te stellen.
In zijn eerste belangrijke toespraak
over de internationale politiek zei
Ford in de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties dat de
landen moeten samenwerken op
het gebied van 'olie. voedsel en
inflatie' of dat zij anders voor een
ramp kunnen komen te staan.
De verenigde Staten zullen hun
hulp aanzienlijk uitbreiden die erop
gericht is andere landen te helpen
zelf meer voedsel te verbouwen,
kondigde Ford aan.
De VS zijn bereid deel te nemen
aan de vorming en handhaving van
(ADVERTENTIE)
Nat wegdek, slechte bestrating, noodstop... de Michelin
zX radiaalband geeft u onder alle omstandigheden een
grimmige greep op de weg. -
En omdat deze veilige band zo'n lage rolweerstand heeft,
rijdt u nog zuiniger ook. Auto's op Michelin radiaal-
banderi verbruiken 6 tot 10% minder brandstof. Dat is
beproefd en bewezen!
MICHELIN
CAIRO (UPI) Egypte, Syrië en het Palestijnse verzet beginnen
morgen in de Egyptische hoofdstad met overleg op hoog niveau.
Volgens het ministerie van buitenlandse zaken in Cairo willen de
Arabieren spoed zetten achter de voorbereidingen voor de vredes
onderhandelingen met Israël.
Aan het gesprek zullen deelnemen
de Egyptische minister van buiten
landse zaken Ismail Fahmi, zijn
Syrische ambtgenoot Khaddam en
Faroek Kaddomi, directeur van het
politiek bureau van de overkoepe
lende organisatie van het Palestijns
verzet, de PLO. Zij willen het be
leid voor de volgende ronde in de
onderhandelingen over een vredes
akkoord voor het Midden-Oosten
coördineren.
Volgens zegslieden van het ministe
rie van buitenlandse zaken gaat het
vooral om twee punten. Ten eerste:
het verschil van mening tussei)
Egypte en de PLO over de vraag
wie de Palestijnen vertegenwoor
digt: ten tweede: de resultaten van
de vele besprekingen, die Arabische
leiders de afgelopen maanden heb
ben gehad met de Verenigde Sta
ten.
De organisatie PLO beschouwt zich
als de enige vertegenwoordiger van
alle Palestijnen. Egypte wil zover
niet gaan en maakt een voorbe
houd ten aanzien van de Palestij
nen, die in Jordanië wonen.
Het is onduidelijk of de Arabieren
het wel eens zijn over wat de vol
gende fase moet zijn in de Ara-
bisch-Israëlische onderhandelingen:
een akkoord tussen Israël en Jor
danië over troepenscheiding of een
nieuwe overeenkomst tussen Egypte
en Israël, waarbij deze laatste een
groter deel van de Sinaï-woestijn
overdraagt. Dit deel zou dan vrijwel
zeker de olievelden van Aboe-Ro-
dies omvatten. Egypte vreest, dat
Israël daarom beëindiging van de
staat van oorlog als prijs voor een
dergelijk akkoord zal vragen. Dat
zou Egypte in conflict met de an
dere Arabische landen brengen.
President Anwar Sadat van Egypte
heeft nadrukkelijk verklaard, dat
hij geen aparte vredesregeling met
Israël zal treffen.
De Palestijnen staan gereserveerd
tegenover een Jordaans-Israëlische
regeling. Dat zou hervestiging van
het Jordaanse gezag over bepaalde
delen van de westelijke Jordaan-
oever betekenen en dat is in strijd
met de plannen voor de vestiging
van een Palestijnse staat in dit
gebied.
Geen wapens
De regering van Libanon heeft alle
bewoners van dit land verboden
wapens te dragen. De maatregel
treft vooral de Palestijnse verzets
strijders, die nu niet meer gewa
pend mogen rond lopen. De Liba
nese regering kondigde verder
strakkere veiligheidsmaatregelen
aan. De straf voor illegaal wapen
bezit zal worden verhoogd.
Sowjet-Unie
De Sowjet-Unie heeft de Arabische
landen gewaarschuwd, dat zij al
leen wezenlijke concessies van Is
raël kunnen afdwingen als zij nauw
samenwerken met het Kremlin. De
waarschuwing stond in 'Commu
nist', een gezaghebbend theoretisch
orgaan van de communistische par
tij in de Sowjet-Unie. Het stuk leek
vooral gericht tegen Egypte, dat
sinds de Arabisch-Israëlische oorlog
van vorig jaar steeds hartelijker
betrekkingen met de VS onder
houdt.
een internationaal systeem van
voedselreserves. Maar elk land moet
voor zichzelf uitmaken hoe het met
die reserves omspringt. Om in de
onmiddellijke behoefte te voorzien,
zullen de VS het bedrag verhogen
dat zij besteden aan de voedselzen-
dingen naar landen in nood.
Voorstellen
Ford trad over de reserves niet in
bijzonderheden maar zei dat Ame
rika in november op de voedselcon-
ferentie in Rome voorstellen zal
indienen. De president zei voorts
dat de VS blijven streven naar een
meer vreedzame, stabiele wereld en
naar samenwerking, naar uitbrei
ding, van de betrekkingen met ou
de tegenstanders en naar het helen
van de 'oude wonden' Cyprus, het
Midden-Oosten en Indo-China.
Voorzitter
De dinsdag tot voorzitter voor het
nieuwe zittingsjaar van de Algeme
ne Vergadering van de VN gekozen
Algerijnse minister van buitenland
se zaken Bouteflika, heeft een aan
vaardingsrede gehouden die niet
het gebruikelijke kleurloze karakter
had.
Bouteflika zei onder andere: Revo
lutionair geweld is de enige manier
waarop volkeren zich kunnen be
vrijden'
'Als de imperialistische agressie, ge
camoufleerd door het verdrag van
Parijs, opnieuw bezit heeft geno
men van Zuidoost-Azië, dan zijn
wij er zeker van dat de agressors
zullen worden verslagen'.
'Het Midden-Oosten is de inzet van
omvangrijke rivaliteiten geworden
en het is moeilijk de volledige
weerslag te meten van de strijd der
Arabische volkeren'.
'Alle vreemde soldaten moeten van
Cyprus worden teruggetrokken, ook
de Engelse (die er militaire bases
hebben')
'Portugal, zolang uitgestoten door
de internationale samenleving,
komt lof toe voor het wijzigen van
zijn koloniale politiek', aldus de 39-
jarige minister Bouteflika.
KINGSTON (Jamaica) (Reuter) -
President Idi Amin van Oegan
da, denkt 'dat hij een hete lijn
met God heeft - en hij krijgt
van die kant soms erg vreemde
opdrachten', zo heeft president
Julius Nyerere van Tanzanië gis
teren in Kingston gezegd.
Nyerere zei op een persconferen
tie na een bezoek van vier da
gen aan Jamaica dat zijn land
goede vrienden is met Oeganda
en dat beide landen zeer goed
samenwerken.
Het wordt echter soms erg moei
lijk 'omdat mijn vriend Amin
dromen heeft. Hij denkt dat hij
een rechtstreekse telefoonlijn
heeft met de Almachtige en
krijgt van die kant soms erg
vreemde opdrachten. Diegenen
onder ons die zo'n rechtstreekse
lijn niet hebben, vinden het
soms erg moeilijk hem gehoor te
geven'.
De betrekkingen tussen beide
landen worden volgens Nyerere
absoluut niet bedreigd door het
feit dat Milton Obote, de afge
zette president van Oeganda, nu
in Tanzanië woont. 'Oeganda
heeft het recht zijn buren erop
te wijzen dat zij zich niet in
zijn binnenlandse aangelegenhe
den moeten mengen, maar heeft
President Nyerere
niet het recht ons te zeggen dat
een man met ivie we altijd op
goede voet hebben gestaan niet
in Tanzanië mag leven'.
PARIJS (AP) De France, 's
werelds grootste passagiersschip dat
sinds verleden week donderdag
door zijn bemanning buitengaats
Le Havre wordt bezet, zal onmid
dellijk uit de dienst worden geno
men zo heeft de rederij bekend
gemaakt.
Dit betekent dat de paar korte rei
zen, inclusief de 'afscheidsreis', niet
meer zullen doorgaan.
Ongeveer 6100 passagiers hadden
zich voor die laatste tochten op
gegeven maar toen de bezetting
kwam begon een aantal de reserve
ring in te trekken.
fr wordt met allerlei instrumenten vanuit ruimtevaartuigen naar sterren en
[laneten gekeken. Maar wat daar aan nieuwe gegevens en inzichten uit komt,
fordt pas later uitgewerkt. Het is vaak vrij technisch en weerbarstig mate-
lal. Meestal dringt het dan niet meer zo door buiten de kring van geïhte-
Bseerde astronomen.
USING ATMOSPHERE
irom is het aardig om eens twee
tzonderingen te maken. Deze
lek promoveerde in Utrecht de
er H. J. G. L. M. Lamers op
etingen die tussen maart 1972 en
ei van dit jaar werden gedaan
tor de Europese kunstmaan TD-
L Dat gebeurde met een door het
iboratorium voor ruimteonderzoek
Utrecht ontworpen instrument
or het bekijken van ultraviolet
tot van verhoudingsgewijs hete
irren.
s dat licht precies op golflengte
deur') gesorteerd wordt, leveren
metingen niet alleen informatie
de temperatuur van de ster,
r ook over de samenstelling van
buitenste lagen, de 'atmosfeer'
de ster. Daar wordt een deel
het licht namelijk weggefilterd
rdat bepaalde bestanddelen
ht van karakteristieke kleuren
orberen.
Dr. Lamers hield zich speciaal bezig
met de manier waarop het metaal
magnesium op die manier van zijn
aanwezigheid doet blijken. Niet
omdat dat een boeiender bestand
deel van sterren zou zijn dan ande
re. maar omdat de absorptie van
licht door magnesium om techni
sche redenen goed is waar te ne
men.
Aan de hoeveelheid licht die bij
een bepaalde golflengte wordt weg
gefilterd, kan via ingewikkelde be
rekeningen het magnesiumgehalte
van de ster worden bepaald. Voor
de vrij jonge sterren die bekeken
werden, bleek dat gehalte net zo
groot te zijn als voor onze eigen
ster, de zon, die aanzienlijk ouder
is.
Dat lijkt bepaald geen verplette
rende ontdekking, maar de sterre-
kundigen zijn er toch wel blij mee.
Tot nog toe had men namelijk uit
soortgelijke metingen in het zicht
bare licht, gemeend te moeten be
grijpen dat jongere sterren meer
magnesium bevatten. En dat was
vrij vervelend, want er was geen
enkel verstandig verhaal te beden
ken dat uit kon leggen hoe ze daar
met het klimmen der jaren dan af
kwamen. Dat probleem is nu uit
de wereld, zegt dr. Lamers. We mo
gen weer aannemen dat de chemi
sche samenstelling van het heelal
de laatste tien miljard jaar nauwe
lijks is gewijzigd.
Jupiter
Een tweede rapport uit de ruimte
hebben we te danken aan de NASA.
De Amerikanen heben eens voor
lopig op een rijtje gezet wat zij
intussen geleerd hebben van de
waarnemingen die de Pioneer 10
deed toen hij op 5 december vorig
jaar langs de planeet Jupiter
scheerde.
Daar zaten nogal wat verrassingen
bij. en dat lag ook wel voor de
hand. De Pioneer 10 kwam tot op
130.000 kilometer van de planeet,
terwijl we tot dan toe alleen maar
vanaf de aarde naar het ondoor
dringbare wolkendek van Jupiter
hadden kunnen kijken een af
stand van minstens 0,8 miljard ki
lometer.
We weten nu zeker dat de planeet
niet of nauwelijks in het bezit van
een vaste kern is. Onder het wol
kendek moet alleen een gigantische
Het weer op Jupiter. Gasmassa's die, verwarmd door de zon en
door de planeet zelf, opstjjgen, weer afkoelen en terugzakken naar
een aangrenzende zone.
bol vloeibaar gas zitten, hoofdzake
lijk waterstof.
We weten verder zeker dat Jupiter
aanzienlijk meer warmte uitstraalt
dan hij van de zon ontvangt, wat
betekent dat de planeet van binnen
verrassend heet moet zijn. Bereke
ningen leiden tot een temperatuur
in de kern van dertigduizend gra
den, dat is zes keer zo heet als het
oppervlak van de zon.
Het karakteristieke patroon van
grijze en bruine wolkenstrepen
hangt samen met de onvoorstelbare
'weersomstandigheden' in een at
mosfeer die hoofdzakelijk uit wa
terstof- en heliumgas bestaat. De
lichtgrijze strepen zijn opstijgende
gasmassa's, die daarna in de twin
tig kilometer diepe bruine zones
'terugvallen'. In die zones heersen
permanent windsnelheden tot 600
kilometer per uur, die dwars op die
hoofdbeweging staan.
De beroemde ovale 'rode vlek' (op
de tekening onder het midden ge
deeltelijk zichtbaar) is waarschijn
lijk een wervelstorm die daar de
afgelopen honderden Jaren al
woedt. Op 3 december gaat de Pio
neer 11 de nu wat minder raadsel
achtige planeet van nog dichterbij
bekijken.
GENEVE (UPI) - Amerika is 'rede
lijk optimistisch' over de mogelijk
heid om in het komende jaar tot
overeenkomst te komen met de
Sowjet-Unie over verdere beperking
van strategische kernwapens. Dat
verklaarde de Amerikaanse delega
tieleider U. Alexis Johnson gisteren
bij de hervatting van de tweede
ronde van de SALT-besprekingen
in Genève. De onderhandelingen
hebben een half jaar stilgelegen.
Westerse ontwapeningsdeskundi
gen delen het officiële optimisme
van ambassadeur Johnson niet.
Nieuwe wapensystemen in ontwik
keling maken de toestand er niet
eenvoudiger op. Bovendien geven
conferentiekringen toe dat presi
dent Ford zich nog niet in deze
moeilijke materie heeft ingewerkt.
Nauwkeurige instructies aan de de
legatie komen misschien pas tot
stand als minister Kisinger volgen
de maand Moskou heeft bezocht.
Maar ook in de tussentijd zullen
Johnson en zijn Russische tegen
speler onderminister Wladimir S.
Semjonow met hun delegaties el
kaar volgens het "beproefde schema
tweemaal per week ontmoeten.
(ADVERTENTIE)
f|| haalbaar. Ook In 1974. De frskus
fr ten spijt Want de rente op onze
fr. Staats- en Gemeenteleningen
fr zal dan hoog zija
88 Uw verzekeringadviseur weet
precies hoe dat op 'n veilige
'fr manier, kan. Raadpleeg hem vóór u
fr onder de wol gaat
De goede verzekerfngadvtseur
kent E&L. Als de beste.
jr^Equtty&Law
