Voorzichtige kritiek op
wereldraad van kerken
1
Chr. geref. synode praat
over lidmaatschap ICCC
Conferentie van Europese kerken
Jansen Schoonhoven:
pastor en leermeester
Vandaag
In kanaal verdronken
Trouw
Kwartet
GESPREK MET
DR. RIJNSDORP
Christenen sturen mei
verklaring aan
de synagogen S
TROUW KWARTET DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1974
Van een onzer verslaggevers
ENGELBERG De conferentie van Europese
kerken (kek) heeft bij de opening, dinsdag in het
Zwitserse Engelberg enige voorzichtige kritiek te
horen gegeven op de wereldraad van kerken.
Het was de voorzitter van de kek.
de Westduitse Ernst Wilm, die
sprekend over de huidige koers van
de wereldraad, beklemtoonde dat de
kek geen onderafdeling van de we
reldraad is. maar dat de wereldraad
de grote broer' is van de kek. De
kritiek op de wereldraad werd ter
tafel gebracht door de kerk van
Württemberg. In een speciaal inge
laste vergadering gaf oberkirchen-
rat Walter Arnold een uitvoerig ex
posé van de bezwaren, die in de
Württembergse kerk leven die zo
sterk zijn dat zelfs over uittreden
gedacht is. Een delegatie uit
Württemberg heeft in juni in Ge-
nève een gesprek gehad met wereld
raadfunctionarissen. Dat heeft
volgens Arnold wel verhelderend
gewerkt, maar de problemen wer
den niet opgelost.
Arnold noemde vier probleemgebie
den. Ten eerste het thema eenheid
van de kerk eenheid der mens
heid. Leeft in de wereldraad niet te
weinig het besef, dat de wereld niet
alleen de door God geschapen we
reld is, maar ook de van God afge
vallen wereld, die zich verzet tegen
Gods gebod en lijden over de kerk
brengt? Moet de wereldraad niet
veel sterker waarschuwen tegen sa
menwerking met de wereld in deze
laatste zin?. Ten tweede noemde
Arnold het thema 'zending, dialoog,
synkretisme'. In hoeverre kan men
van een universele Christus spre
ken. die voor de komst van de
zending al werkt in de wereldreli
gies? Ten derde het spreken over
bevrijding. Kunnen sociale en poli
tieke bevrijding de mensen tot het
bijbelse heil brengen of is het bij
belse heil toch zo iets anders, dat
het leven zonder dat heilloos is,
ook al leeft men in voorspoed en
vrede?
Groepsdynamiek
Tenslotte heeft men in Württem
berg bezwaar tegen groepsdynamiek
als oecumenische konferentieme-
thode, een duidelijke toespeling op
de wereldzendingsconferentie in
Bangkok. Als het moet, zal
Württemberg het gesprek met de
wereldraad alleen voortzetten, zei
Arnold. Maar daar hij zich kon
voorstellen, dat deze vragen in
meer Europese kerken leven, stelde
hij voor. dat meerdere kerken dit
gesprek met de wereldraad samen
zouden realiseren. Hij noemde
daarvoor drie discussiepunten: de
verhouding tussen bijbel en situa
tie, de verhouding tussen de profe
tie, die de wereldraad pretendeert,
te geven, en de binding aan de
bijbel, en de verhouding tussen ou
de en nieuwe testament.
Dr. Lukas Vischer, een van de se
cretarissen van de wereldraad, vond
het niet de juiste weg, als afzon
derlijke kerken met 'de wereldraad'
gaan praten. De wereldraad, dat
zijn de kerken zelf. 'Het gesprek,
dat u wilt. moet u met andere
kerken voeren, b.v. de Afrikaanse',
zei hij. Daarbij moest het Vischer
wel van het hart. dat de Europese
kerken de laatste jaren geen gepro
fileerde bijdrage meer geleverd
hebben aan de theologische studie
van de wereldraad. Aan het project
'rekenschap afleggen van de hoop'
hebben tal van kerken ln de wereld
meegewerkt. Maar de Europese
kerken, voorzover zij tenminste re
ageerden, rapporteerden meer over
de problemen die zij met de hoop
hadden, dan over de hoop zelf. De
beste bijdrage, die de Europese ker
ken kunnen leveren, is dat zij eerst
het thema van de Engelberger con
ferentie 'zijt daders des woords'
eens ernstig nemen, aldus Vischer.
Bijval
De Europese kerkenconfercntie (kek) heeft inmiddels 103 leden.
Ondanks dit grote aantal kerken, heerst er in de kek bezorgdheid
over de financiën. Het zijn zowat alleen de Nederlandse hervorm
den en gereformeerden en de Duitse evangelischen die behoorlijk
bijdragen.
De secretaris-generaal van de we
reldraad. Philip Potter, ging in op
Bangkok. Niet ieder mens is in
staat zijn gevoelens uit te drukken
op de cartesiaans-intellectualisti
sche wijze. Daarom is in Bangkok
gelegenheid gegeven om zich in ei
gen cultuur en uitdrukkingwij ze te
uiten. Met 'groepsdynamiek' heeft
dat niets te maken. Evenals Vischer
betoogde Potter, dat de problema
tiek van Württemberg niet met de
staf van de wereldraad moet wor
den besproken, maar in de kerken
onderling.
Oberkirchenrat Arnold kreeg van
verschillende kanten bijval. Zo be
toogde dr. Walter Sigrist, voorzitter
van de federatie van Zwitserse pro
testantse kerken, dat de vragen van
Württemberg eigenlijk in alle Euro
pese kerken leven, al zullen ze wel
licht anders gesteld worden. Gerva-
se Duf field maakte melding van
gevoelens van onbehagen in de
kerk van Engeland. Hij pleitte voor
een open gesprek, 'waarbij we niet
steeds van Genève te horen krijgen
dat onze kritiek een kwestie is van
misverstand en gebrek aan infor
matie'.
Het presidium van de kek zal af
wachten welke reacties er uit de
kerken komen om dan nader te
beslissen.
Financiën
Het verslag, dat de secretaris-gene
raal van de kek, dr. Glan Garfield
Williams gisteren uitbracht, was
somber gestemd over de financiële
armslag van de kek. De meeste
kerken dragen onvoldoende bij. In
feite zijn het de Nederlandse her
vormde kerk en de gereformeerde
kerken in Nederland, die samen
met de Westduitse evangelische
kerk de kek financieel overeind
houden. Toch pleitte Williams voor
uitbreiding van de activiteiten. Zo
is de kek van verschillende zijden
benaderd, ook een conferentie van
Europese zendingsorganen te orga
niseren. Ook stelde Williams voor.
dat de kek de interkerkelijke hulp
verlening binnen Europa gaat coör
dineren. Het aantal leden van de
kek is deze week tot 103 gestegen
door de toelating van de lutherse
kerken in Engeland (16.000 leden)
en de evangelisch-gereformeerde
gemeenten in Oostduitsland (8.100
leden)
UIT
VAN LEZERS
Eindexamens
Het is zeer te betwijfelen of staats
secretaris Veerman op het Juiste
moment zijn nota met voorstellen
tot wijziging van de eindexamens
aankondigt. Wat is dat voor een
kortzichtig beleid om nu al weer te
willen gaan rommelen, terwijl de
Havo-examens pas tweemaal, het
vwo-examen slechts eenmaal afge
nomen is? Ouders en hun kinderen
zullen zich terecht afvragen: hoe
waardevast zijn onze diploma's ei
genlijk? Bovendien wordt het bezit
ervan een twijfelachtige zaak, als
dit jaar 4500 Jongeren wegens
plaatsgebrek niet tot het universi
tair onderwijs konden worden toe
gelaten en 7000 niet tot het Hoger
Beroepsonderwijs! De rol van de
school bij de examens is ingekrom
pen, suggereert dr. Veerman. Het
tegendeel is waar: de scholen heb
ben een zeer grote mate van vrij
heid om aan de schoolonderzoeken
gestalte te geven. Meer vrijheid
zouden zij zelfs niet wensen! Wil
dr. Veerman in de toekomst slechts
een centraal schriftelijk examen
voor 'een paar vakken die voor een
vervolgstudie nodig zijn' en voor de
rest een schoolonderzoek, dat leidt
dit onherroepelijk tot devaluatie
van het diploma. De mogelijkheid
om van voortgezette studie te ver
anderen wordt dan ook zeer be
perkt. Het is natuurlijk wel leuk,
steeds meer leerlingen een diploma
in handen te spelen, maar kunnen
ze er nog wat mee?
Veenendaal
drs. J. G. Breekvcldt
Verontrusten
Voor- en tegenstanders van een
eventuele zoveelste 'nieuwe, zuivere'
kerk zou ik willen wijzen op de
woorden van de Here Jezus: 'Gij
zult mijn getuigen zijn'. Voor som
migen is dat alleen maar aanlei
ding om opnieuw een 'nieuwe kerk-
groepering' op te richten. Alle dui
vels uit de hel en de wereld scha
terlacht. Het gaat prachtig zo. vin
den ze. Wat blijft er over van de
opdracht van Jezus? Wat moeten
de 'buitenstaanders' voor indruk
krijgen van de kerk? Zouden ze
eerbied hebben voor die 'stoere'
verzetshelden in onze kerk? Strij
ders voor de meest zuivere leer enz.
en alle onruststokers, om der wille
van het God loven en prijzen en de
kudde, die het zó ook niet meer ziet
zitten, buigen Jullie eens samen
heel diep voor de Here Jezus en
vraag Hem of Hij Jullie de weg wil
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859, Amsterdam.
Bij publlkatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
wijzen, opdat we met z'n allen, dus
samen, weer de melodie te pakken
krijgen om God te loven en ge
troost en gesterkt worden om de
ontelbare vraagtekens in het leven
weer aan te kunnen. Daar hebben
we oneindig meer aan dan al dat
geharrewar.
Lochcm
A. J. Termöhlen.
Vergelding (slot)
In Rom. 12 vers 19 lezen we:
'Wreekt uzelf niet geliefden, maar
laat plaats voor de toorn, want er
staat geschreven: Mij komt de
wraak toe, Ik zal het vergelden,
spreekt de Here'. Iets verder in
hetzelfde bijbelboek, nl. Rom. 13
vers 4 e.v., staat dat de overheid
het zwaard niet tevergeefs draagt:
zij staat immers in dienst van God,
ais toornende wreekster voor hem
die kwaad bedrijft. Ik wil ook nog
wijzen op Gen. 9 vers 6. Ik lees
hieruit dat ik persoonlijk geen ver
gelding zoeken mag voor ondervon
den leed of onrecht: dat zou on
christelijk zijn. Dat echter God wel
de wraak toekomt. En dat vergel
ding. uitgaande van de overheid
in dienst van God staande bij
bels is; en daarin mag de doodstraf
een plaats hebben voor hen die een
ander mens beeld Gods van
het leven beroven.
Zwolle
H. Scholtens
Van een verslaggever
HASSELT De rijkspolitie te Has
selt (O) heeft gistermorgen uit de
Dedemsvaart het lichaam opge
haald van de 67-jarige mevrouw B.
H. Admiraal, bewoonster van een
bejaardenwoning bij het bejaar
dencentrum. Zij is vermoedelijk in
de nacht te water geraakt.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Vandaag houdt de christelijke gereformeerde synode zich bezig met de ICCC, de
internationale raad van christelijke kerken (tegenhanger en tegenstander van de wereldraad van
kerken)Op tafel ligt een voorstel, het lidmaatschap van de ICCC thans voort te zetten, 'maar dan
is het noodzakelijk,' dat de ICCC rekening houdt met de vragen en bezwaren die door de christelij
ke gereformeerde kerken onder zijn aandacht worden gebracht.
(ADVERTENTIE)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christeüike Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postqiro:
26 92 74. Bank: Ned
Midd. Bank (rek nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
Kernenergie Wat weten
we er eigenlijk van?
Vredesweek: De macht van
het woord.
Zonder dwarsliggers wordt
het een zouteloze zaak.
Suriname: Je gaat niet te
rug naar een omgeving die
je verlaten hebt.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
(^1 van
'■'Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
TE LEF.NR.:
Abonnementsprijs 23,per
half Jaar: f46,— per Jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland,
Antw.nummer 1776, Den Haag.
De christelijke gereformeerde ker
ken zijn de enige kerkformatie in
ons land, die bij de ICCC is aange
sloten. Men is binnen de christelij
ke gereformeerde kerken niet alge
meen geestdriftig over het doen en
laten van de ICCC en ook op vorige
synodes is aan misnoegen uiting
gegeven. In het vandaag te behan
delen rapport van de deputaten
voor de eenheid van de gerefor
meerde belijders in Nederland en
de correspondentie met buitenland
se kerken komen de in het voorge^
stelde besluit genoemde 'vragen en
bezwaren' dan ook aan de orde.
Men vindt echter, ook gelet het
gesprek dat er geweest Is met ver
tegenwoordigers van de ICCC, geen
reden om te adviseren, het lid
maatschap van de ICCC op te zeg
gen.
'Men moet ons inziens ongetwijfeld
zeggen, dat een organisatie als de
ICCC als concentratiepunt van
Schriftgetrouwe krachten over heel
de wereld een noodzakelijke en on
misbare zaak is. Men moet tevens
zeggen, dat er binnen de ICCC voor
ons stellig een taak ligt,' zegt het
deputatenrapport dat bijna twintig
pagina's beslaat. In dit rapport
wordt een belangrijke plaats In
genomen door het verslag dat op
gesteld is door ds. K. Boersma, ds.
B. van Smeden en ds W. van
Steenbergen, die afgevaardigd wer
den naar het congres van de ICCC
in Juni 1973 ln de Verenigde Sta
ten.
Hoofdbezwaren
De drie christelijke gereformeerde
afgevaardigen komen conclude-
derend tot 3 hoofdbezwaren tegen
het karakter van de ICCC. Zij ge
ven in de eerste plaats blijk van
reserve jegens het 'onvoorwaarde
lijke geloof in de afscheiding' van
de voorzitter van de ICCC dr. Carl
Mclntire. 'In de ICCC wordt deze
afscheidingsgedachte gehanteerd in
het kader van een volkomen zwart
wit denken, waarbij men alleen af
val en zuiverheid kent. zonder tus
sentinten. Wie niet onvoorwaarde
lijk kiest voor de zuiverheid voor
de ICCC), staat dan aan de kant van
de afval. Men schroomt in dit ver
band niet om mede-christenen als
dr. (Billy) Graham en de tegen
kandidaat van dr. Mclntire voor
het presidentschap in 1948, dr. F.
Schaeffer, openlijk te diskwallfice-
ren.' zeggen de drie rapporteurs. Zij
citeren enkele zinsneden uit de
openingsrede van Mclntire. waarin
het triumfalistlsche karakter van
de organisatie tot uiting komt.
De drie noemen het 'opvallend, dat
de noodzaak van bekering alleen
ter sprake is gekomen in de evan
gelisatietoespraak van dr. Wes Au
ger na de vlaggenparade op zon
dagmiddag 24 juni. Kennelijk is dit
een onderwerp dat bewaard wordt
voor extern gebruik. Naar binnen
geldt: 'Wij zijn allen behouden'
aldus dr. Mclntire in een toe
spraak'.
De drie verslaggevers vervolgen:
'Woorden als 'wie meent te staan,
zie toe dat hij niet valle', 1 Cor. 10
12, en 'wees niet hoogmoedig maar
vrees'. Rom. 11.20, krijgen in dit
klimaat eenvoudig niet de kans te
functioneren. Het werk van de Hei
lige Geest krijgt weinig of geen
aandacht. Daarmee hangt samen
dan de kracht van de ICCC vaak
meer in quantitatieve dan in gees-
telljk-qualitatieve categorieën
wordt uitgedrukt. "We hebben de
grens van 200 denominaties over
schreden! (aaplus). 'We hebben de
Wereldraad verhinderd zich in Z.
Amerika te organiseren!' (applaus).
'Wie weet wat we in Afrika nog
zullen bereiken!' (applaus; Wan
neer dan nog een zangbundel voor
handen is met tal van liederen vol
strijdkreten en 'glory'en een
zangleider wiens stemvolume hier
mee in overeenstemming is, ont
staat er een sfeer waarin ons Chr.
Geref. hart het vaak erg benauwd
kreeg, en waaruit wij 'bij tijden en
ogenblikken' graag weg wilden.'
Hiërarchie
Jf
In hun verslag maken de drie be
zwaar tegen het hiërarchisch ka
rakter van de ICCC. 'Als men de
ICCC ziet functioneren dringt zich
eerder een vergelijking op met de
hiërarchische r.k. kerkstructuur. De
leiding berust in feite bij één man.
die vrijwel alles tot in details (zelfs
het maken van congresfoto's) re
gelt en dirigeert met vaderlijke
('papale') autoriteit, en dat nu
reeds 25 jaar achtereen. Naast hem,
maar ook in de schaduw van zijn
persoon, de curie van 'cardinale'
figuren wier taak en invloed overi
gens niet duidelijk is.
Hij neemt/ zij nemen beslissingen
en laat laten resoluties uitgaan
waarin de leden-kerken niet wor
den gekend, laat staan dat er dis
cussie over mogelijk is.'
Het meest typerende voor de ICCC
Is volgens de drie Nederlandse af
gevaardigden de wijze waarop de
ICCC evangelie en politiek ver
bindt.
"Deze kan het best getypeerd wor
den met het woord 'vereenzelvi
ging'. De politieke en economische
vrijheid waarvoor Amerika zich in
zet. of beter gezegd zich zou moe
ten inzetten, wordt al te gemakke
lijk vereenzelvigd met de vrijheid
waarmee Christus ons vrijmaakt.
'De duivel en zijn ganse rijk' wor
den al te gemakkelijk vereenzelvigd
met marxisme, en de strijd voor
het koninkrijk van God met anti-
marxisme. Dat er ook nog andere
ideologieën en stelsels zijn waarin
de macht van de boze zich laat
gelden wordt (vrijwel) niet onder
kend. Het kan ook nauwelijks an
ders, wanneer het kapitalisme ge
zien wordt als de Schriftuurlijke
maatschappijstructuur.
'De principes die ten grondslag lig
gen aan het kapitalisme, staan op
getekend in de Schrift en zijn ge
volgd door de aartsvaders.' zo cite
ren de christelijke gereformeerden.
Zij hebben hun bezwaren met de
secretaris van de ICCC, de (even
eens) christelijk gereformeerde ds.
J. C. Maris doorgesproken. Deze en
ook dr. Mclntire heeft toegezegd
dat binnen de ICCC met de gevoe
lens van de christelijke gerefor
meerden rekening zal worden ge
houden. De drie afgevaardigden
melden dat. zij ondanks hun diepe
reserves met vreugde terugzien op
het congres van de ICCC.
Om deze reden concludeert het
rapport van de drie dat er voldoen
de reden is om het lidmaatschap
van de ICCC thans voort te etten.
De synode heeft gisteren een deel
van de dag aan de zending besteed.
De christelijke gereformeerde
kerken hebben zendingswerkers in
Torajaland op Sulawesi (Celebes)
en in Vendaland. een zogeheten
thuisland van Zuid-Afrika. Met na
me over het werk in Indonesië
werd zorg uitgesproken vanwege de
tot nu toe gebleken onmogelijkheid
er werd in dit verband van een
nood gesproken om straks terug
kerende zendingswerkers door an
dere f» vervangen.
Ds. H. P. Brandsma, die zich met
kadervorming bezighoudt kan uiter
lijk nog tot 1976 bij de Gereja
Toraja Mamasa blijven werken en
ook drs. W. van Heest, docent aan
de theologische opleiding in Rante-
pao, met echtgenote moeten bin
nen afzienbare tijd vanwege
hun kinderen terug naar Neder
land. Verder heeft de arts dr. E.
van Riessen te kennen gegeven
haar werk over te willen dragen. In
verband hiermee besloot de synode
de kerken op te roepen tot gebed
om nieuwe zendingswerkers, zodat
het werk gecontinueerd kan wor
den. Deputaten kregen ook op
dracht een meerjarenplan te ma
ken voor een intensivering van de
Dr. Carl Mclntire
voorlichting aan het 'thuisfront',
waardoor mogelijk mede gekwalifi
ceerde jonge mensen worden bewo
gen in zendingsdienst te gaan.
De totale uitgaven voor de zending
lopen in de komende drie jaren
van rond een half miljoen snel op
tot ruim driekwart miljoen. In ver
band daarmee werd besloten over
deze jaren het streefbedrag per ge-
meentelld elk jaar dienovereen
komstig op te voeren.
door Arie de Kuiper
Prof. dr. E. Jansen Schoonhoven, die morgen (vrijdag) middag om
kwart over vier in Leiden afscheid neemt als buitengewoon hoog
leraar in de zendingswetenschap, is op het zendingshuis in Oegst-
geest altijd 'dominee' gebleven.
Zijn contact met afgestudeerde *en
uitgezonden zendingsarbeiders was
altijd sterk pastoraal gericht. Zelf
vertelde hij graag dat een van zijn
boeiendste ervaringen tijdens een
rondreis langs Indonesiche kerken
was de sterke overeenkomst met
Lichtenvoorde, zijn eerste gemeen
te: veel problemen herkende hij,
veel vragen ook uit zijn volgende
gemeenten Eerbeek en Den Haag.
Meer dan twintig jaar, van 1947 tot
1969. heeft hij als rector van de
zendingshogeschool leerlingen ge
vormd: een hele generatie zen
dingsmensen. Ook daarna als Leids
hoogleraar zette hij dit werk voort.
Wat heeft Jansen Schoonhoven nu
gemaakt tot een zo geliefde leer-
meerster van velen? Een groot
aantal dingen tegelijkertijd: zijn
persoonlijke belangstelling, zijn be
scheidenheid, zijn bereidheid ook
eigen verworven inzicht te toetsen,
meermalen zelfs aan dat van zijn
leerlingen. Verrassend was het hoe
hij in de laatste jaren tot een
nieuw inzicht groeide inzake de re
latie tot de islam. Zijn grote flexi
biliteit dus. En toch heeft prof.
Jansen Schoonhoven een duidelijk
leergezag, al is dit misschien - niet
het beste woord om aan te geven
dat hij velen heeft geraakt, gesti
muleerd en de weg heeft gewezen.
Dat 'leergezag' was niet autoritair,
maar ontzag-inboezemend omdat
het ontleend gezag was. Altijd werd
Jansen Schoonhoven's doceren te
ruggekoppeld op de bijbel, altijd
werd het kerk- en zendingshlsto-
risch gedocumenteerd, altijd stond
het in directe relatie en contact
met mensen en godsdiensten en
meningen van nu. Niet de brille,
maar de diepgang van de docent
maakte hem boeiend, verrassend.
Er zijn intussen beroemd geworden
redevoeringen, gehouden aan het
begin van het cursusjaar in Oegst-
geest. zoals 'Vondel en de Chine
zen'. 'Zending in het tijdperk van
het automobilisme', om slechts een
paar opvallende titels te memore
ren.
Heel veel boeken heeft Jansen
Schoonhoven niet geschreven. Hij
gelooft meer in de levende stem
van de leraar, dan in het vastleg
gen van de lessen. De openheid en
bereidheid tot herziening van inge
nomen standpunten zijn daar mede
oorzaak' van. Bovendien was en is
er steeds zoveel ln beweging. De
verkerkelijking van de zending het
begrijpen van de wereldgodsdien
sten, de bijbelse theologie, de vra
gen van de ontwikkelingslanden.
Vandaar dat zijn beste geschriften
iets Incidenteels, tijdelijks, beschei
dens hebben. Overigens zal uit de
bundel 'Variaties op het thema zen
ding'. die de scheldende hoogleraar
wordt overhandigd wel blijken, dat
hij een respectabele rij geschriften
het licht deed zien.
Eén heel groot boek heeft hij ge
schreven: zijn dissertatie 'Natuur
en genade bij J. G. Hamann. den
Magus van het Noorden' (1945).
Met die raadselachtige, profetische,
bijbelse figuur ls Jansen Schoonho
ven jarenlang bezig geweest, ook in
de zending, tot op zijn afscheids
college als rector toe. Naast de
invloed van Hamann. die hij in
Nederland Introduceerde, moet ook
zijn grote respect voor Kraemer en
Schuurman genoemd worden. Krae
mer, de ziener, de man van geloof
en cultuur, geloof en andere reli
gies, en Barend Schuurman, de
goeroe, die in Oost Java dook ln de
mystieke wereld van de Javanen.
Beste leermeester,
Met mij wensen velen in binnen -
en buitenland, dat u lang met uw
vrouw van de betrekkelijke rust, die
een zeventigjarige toekomt mag ge
nieten. Eigenlijk verwachten wij er
nog veel van. Wat u geleerd hebt
van de Magus, de ziener en de
goeroe en van zovele anderen, maar
vooral van de bijbel, wat u zelf
hebt doorgegeven met iets van de
wijsheid, het vergezicht en het
'leergezag' van uw leermeesters
dat werkt door. U hebt ons leren
luisteren naar het woord en naar
de wereld, kritisch en bewogen, met
alle wetenschappelijke distantie en
met een groot invoelingsvermogen.
Daarvoor zijn wij met u op deze
dag de Heer. die zijn dienaren
zendt, dankbaar.
Dr. A. de Kuiper is secretaris bij
belwerk van liet Nederlands bijbel
genootschap te Amsterdam. Voor
dien was hij voor de hervormde
zending werkzaam op Java.
WPAEN FEITEN
Aanstaande zondag begint de
desweek onder de titel: nieuwe 1
penfeiten. Misschien ls het goed
ons daarvoor nog eens bezig
houden met de oude wapen-fei
Wel zelden zal de macht van
enkel wapen duidelijker gedem
streerd zijn dan in de laatste da
rondom de misdadige gijzeling
Den Haag. Drie mannetjes voor:
van enkele eenvoudige wape
(pistolen?) blijken in staat te
niet alleen elf (later negen) m
sen te gijzelen, maar dientenge
ge ook vrijwel een hele natie
hun ban te houden. Om nog m
te zwijgen van de wereldpers in
wijdste betekenis van het wo
Een heel stadsdeel is enkele da
onbegaanbaar, de vorstin die h
troonrede zal uitspreken moet
omweg maken om op het Binn
hof te komen en wie telt de poli
mannen, militairen en ambtena
van de stad Den Haag die hie
min of meer met levensgevaar
trokken zijn En wat konstitu
al dit machtsvertoon? Een paar
nozele pistolen of revolvers,
het ook moge zijn. Deze eenvout
konstaterlng zou ons aan 't den
kunnen zetten over de slordigl
waarmee wij met dergelijke wap
omgaan. Goed, In Amerika is
allemaal nog veel erger, maar
hier gaan wij niet vrijuit. Nog
tijd schijnt het mogelijk te zijn
mensen wier funktie dat ln de
ste verte niet meebrengt wap
kunnen kopen en bij zich hebl
Er kan zelfs ln wapens gehant
worden door partikulieren. V
onder het mom van 'antiek' w<
er een levendige commercie be<
ven in 'tuig' dat nergens an<
toe dient dan om mensen te bedi
gen, er roofovervallen mee uit
voeren of zo maar mensen J
neer te schieten. Een veel strenl
beleid zou hier geen luxe zijn. m
liggen pistolen en revolvers hierp
daar voor het grijpen in étalag
een zaak die niet langer geduld
worden. Wat ons in deze dafc,
overkomen is moet ln staat geaT
worden nog wat meer ogen hip
voor te openen.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Valkenburg (2f
(toez.): G. S. Alma te Vijfhuizl
te Kootwijk: K. Schipper te
drecht.
Aangenomen naar Menaldif
(toez.): S. Koolstra te Rotterdaf
Delfshaven (verb. ber.).
GEREF. KERKEN 2
Preekconcert voor Gasselternijveja, i
Gieten: E. Meppellnk te Zuidlarei I
laren. loei
GEREF. KERKEN (VRIJG). Éf
Beroepen te 's Hertogenboschnnj
Schelling te Middelburg: te HL
zum-Minnertsga: J. Luiten kandg^e
Groningen. taa
Bedankt voor Bergentheim: J.» jg
Wildeboer te Hardenberg. jze]
GEREF. GEMEENTEN J?3
Beroepen te Hoofddorp: A. Hofnr
te Scheveningen.
UTRECHT Ter gelegenheid i
het joodse nieuwjaar ontvangen
synagogen van Nederland een s p]
dariteitsverklaring die door ei
honderden christenen is ondeij t
kend. De verklaring is opgesteld^]
de Domkerk te Utrecht waar zalf11
dag een landelijke bijeenkomst
gebed en verootmoediging voor jP*
raël werd gehouden. Het initial1 1
hiertoe ging uit van de comilla
'Kerk en synagoge voor Israël'en
'Dienst aan Israël'.
In de verklaring wordt gezegd e:
de christenen eeen grote schuld 1 Vi
zich geladen hebben door een h r®n
ding van haat en onverschilligl
jegens het Joodse volk in het ve n7'
den en dat ook thans een gel j®
aan verbondenheid moet wor z?c
geconstateerd, wanneer het g
om het voortbestaan van de sl
Israël. 'Aan de vooravond van .L,
grote feesten van uw volk wC
wij ons verootmoedigen voor |L_
God van Israël en voorbede diL
opdat werkelijke vrede moge da -r
voor Sion en vandaar voor heelót
wereld', aldus de verklaring. hn
Voor grote verzoendag hebben du<
comité's een jom kippoerkrant fraC]
mengesteld die verkrijgbaar is q
'Dienst aan Israël', postbus
Baarn.
Vijftien jaar geëist
tegen man die zijn
vrouw uit raam duwd
er
EU
lag
in
er ei s
rig
UTRECHT De officier van jupS
tie bij de rechtbank in Utrêfn
heeft gisteren de maximale sfe
voor doodslag, vijftien jaar. ge
tegen de 30-Jarlge portier D. P.
D. uit Amersfoort. De man
ervan verdacht met opzet zijn
jongere vrouw, van wie hij w
scheiden, in februari van dit J
uit het slaapkamerraam van 1
flat op de vierde verdieping
hebben geduwd. Zij ls vrijwel dii
na haar val overleden.
De man bekende voor de rechtb
ook enkele andere zaken, zoals
zet tegen de politie, die een vr! SIE
van hem voor een verkeersoverèrm
ding wilde aanhouden, bedreigferr
van de eigenaar van een sexboelit ii
en een inbraak in een woningigen
Amersfoort. De uitspraak is 1 o»ter
ber. 'aai
i. t
erk(
TT
■cfn
75C
