Nood hoog gestegen bij de openbare bibliotheken dichtbij pommentaar Erfgoed (1) rfgoecl (2) og geen politiek keuze opvolger ftor Starfighter Kramp kluistert man weekend lang aan auto weer Warmer weerrapporten een nixon zit in elk van ons proeven jerrv 5 ROUW/KWARTET DINSDAG 10 SEPTEMBER 1974 BINNENLAND T5/K7 (en bevolkingsgroep kan zijn gods- jenstig en cultureel erfgoed in zijn igen belang zo blijven uitleggen, dat c gekste dingen ermee gerechtvaar digd worden. Totdat er ineens blijk bar een hard en onverteerbaar stukje in dat erfgoed is dat zich eenvoudig ct laat bijpraten en als een likdoorn teer gaat. c gedachte dringt zich op naar nleiding van het verzet van een "■faar aan de theologische hogeschool n de nederduits-gereformeerde kerk Stellenbosch, prof. Jac. J. Müller, jen de nieuwe defensiewet in Zuid- rika. Hij vindt het een aantasting n het beginsel der soevereiniteit in ;en kring indien de staat, zoals het •tsontwerp beoogt, een predikant vervolgen omdat deze naar zijn ij rdeel tot dienstweigering heeft opge- kt. Met een eerlijke discussie over mstweigering in de kerk heeft de at naar het oordeel van deze theo- >g niets te maken. En dan komt de rvereiniteit in eigen kring op de tippen, die zich zoals zoveel Kuype- anse begrippen stevig heeft vastge- n de Zuidkaap. kar men vraagt zich wèl af: hoe is ■it mogelijk dat zo'n hoogleraar pas overeind komt om de wacht te rekken bij een dierbaar beginsel wijl hij en de zijnen nooit een kik >ben gegeven toen er over veel I itraler beginselen werd heengewalst, ds nu al 26 jaar lang door de stverwanten van prof. Müller ge- iedt? ch is het heel goed dat het gebeurt. int er zijn vandaag nogal wat ker- l i helaas alleen de Engelsspre- Ülde waarvan de prediking de ering wel moet mishagen. De raad ■i kerken heeft nagenoeg unaniem [eroepen om nog eens goed na te iken alvorens men zich in de strijd- chten laat inlijven. Dat is voor de d de keerzijde van zijn protest cn het steunen van gewelddadige rijdingsbewegingen door de werel- j^ad van kerken. Dan moet, vindt de _d, óók het geweld waarmee blan- i in Zuid-Afrika onrechtvaardige houdingen willen bestendigen, wor- i afgewezen. is begrijpelijk dat dit getuigenis in narde veste waarin Zuid-Afrika de ontwikkelingen in het noor- komen te verkeren, een geweldig heeft gegeven. En het zou niet r het eerst zijn dat een staat die christelijk te boek staat christenen jr de keel vliegt. Alleen moet, zoals in Zuid-Afrika ook deze strafver- [ing nog eventjes wettelijk mogelijk laakt worden. Zelfs de Verenigde tij de anders meestal in de tramine zijnde oppositiepartij is iór. Wie zal er tegen zijn? Uitge- :nd een nederduits-gereformeerde gleraar. Op grond van de soeverei- it in eigen kring. wordt ee dnierbaar leerstuk uit de ïtijd van het Nederlandse neo- rinisme misschien nog een beletsel vandaag in Zuid-Afrika belijdende likanen. presbyterianen, methodis- enz. te kunnen oppakken. Dan ijst het ook in deze eeuw nog zijn isten. onze parlcmentsredactie f HAAG Politieke overwegin- rondom de vervanging van de rfighter spe'^n voorlopig nog n rol van betekenis bij de voor- (iding van de keus van een ïw vliegtuigtype voor de lucht- :ht. De politieke aspecten ko- pas in de allerlaatste fase aan orde. waarschijnlijk rond de rwisseling. werd gisteren verklaard na af- i van een drue uur durend over- van de vaste Tweede-Kamer- imissie voor defensie met minis- Vredeling over de problemen er bij vervanging van de Star- iter in het geding zijn. gens 1e voorzitter van de com- sle. de heer J. van Eisen, ging overleg in de eerste plaats over technische en flnancieel-econo- che normen die bij de keus van nieuw vliegtuigtype worden ge- -Jiteerd en niet over overwegin- jl als die ter zake van de Europe es en Atlantische samenwerking. 2 ister Vredeling heeft voorts 3; kend dat de landingsrechten 3 r de KLM in Amerika op de tergrond meespelen. Tweede-Kamercommissie heeft de minister gehoord, dat hij keus in eerste instantie zal alen aan de hand van eisen op gebied van veiligheid, elektro- onderhoud en operationele ten. Zoals bekend komen de tedse Saab Viggen, de Franse age en de Amerikaanse Cobra 16 in aanmerking om de Star- iter op ie volgen. Commissie- rzitter Van Eisen zei dat het Waarschijnlijk maar niet uitge- en' is, dat later aan dat lijstje een ander type zal worden [evoegd. De beslissing wordt voor 1 Januari verwacht. Voor- 1 zal de vaste Kamercommissie leuw met minister Vredeling heggen. DEN HAAG Aan de vooravond van de behandeling van de wet op het openbare bibliotheekwerk in de Tweede Kamer, waarmee vandaag een begin wordt gemaakt, heeft het Nederlands biblio theek en lektuur centrum er de Kamerleden nog eens aan her innerd dat de nood van de openbare bibliotheken hoog gestegen is. De nota waarin dat gebeurt, draagt de veelzeggende titel: 'Een noodkreet om een spoedige wettelijke regeling voor het openbare bibliotheekwerk kwamen speciale bibliotheken of bibliotheekdiensten voor bejaarden, blinden en zieken, voor het basis- en het voortgezet onderwijs: biblio theekbussen deden hun intrede. Tekorten De groei van het bibliotheekwerk en de uitbreiding van de dienstver lening leidden tot tekorten, die in 1972 waren opgelopen tot een be drag van ruim twee miljoen gulden. Tekorten als deze kunnen alleen worden weggewerkt bij een andere vorm van subsidiëring. In het ont werp van wet op het openbare bi bliotheekwerk. twee jaar geleden ingediend door de toenmalige staatssecretaris van CRM. de heer H. J. L. Vonhoff, wordt het rijks subsidie niet meer afhankelijk ge steld van het aantal inwoners van de gemeente van vestiging, maar van de exploitatiekosten van de bibliotheek. De personeelskosten zullen voor honderd procent door Het is niet voor het eerst dat het centrum zo'n noodkreet laat horen. De auteur van de nota. Dick Reu- mer, directeur van het centrum, herinnert aan de in 1971 en 1972 verschenen 'crisishota's', die ook al de aandacht vestigden op wat wordt genoemd 'de strukturele ach terstand van het openbare biblio theekwerk'. Geconstateerd wordt dat na verschijning van die nota's de achterstand wel is verkleind, maar dat het overheidsbeleid 'tot nu toe niet tot de uiterst noodzake lijke verbeteringen heeft geleid'. De' openbare bibliotheken hebben na de tweede wereldoorlog, maar vooral na 1960 hun werkterrein aanzienlijk uitgebreid. Bedroeg het aantal uitleningen in 1960 ruim 20 miljoen, in 1973 was dat toegeno men tot 85 miljoen. Het aantal leden groeide van 545.000 in 1960 tot ruim twee miljoen in 1973. Het boekenbezit vermeerderde van bij na vijf miljoen in 1960 tot meer dan zeventien miljoen in 1973. Er het rijk worden gesubsidieerd en de overige kosten voor twintig pro cent: gemeente en provincie ne men de resterende tachtig procent van de overige kosten voor hun rekening. Het bibliotheekcentrum hoopt vurig dat de wet zal worden aanvaard en vooral spoedig in werking zal tre den. Van deze zijde wordt eraan herinnerd dat het maar liefst veer tien jaar heeft moeten duren voor dat de wet tor behandeling in de Tweede Kamer kwam. Al in 1960 was het duidelijk dat de van 1921 daterende rijkssubsidieregelingen niet meer konden worden gehand haafd. ook niet na herzieningen. Sindsdien hebben zeven bewinds lieden aan een wettelijke regeling gewerkt. slechts aangewezen op een beperkte bibliobusvoorziening. Het tekort aan financiële middelen ging vooral ten koste van de aan schaf van boeken en grammofoon platen. Het toch al lage percentage van 15.4 in 1971 daalde in 1972 verder tot 14.3. Dit betekent dat veel verouderde en stukgelezen boeken niet worden vervangen en dat er geen ruimte is voor de aan schaf van audiovisuele media. Gebrekkig Verbolgen 'M De heer Kuipers in het ziekenhuis na z'n penibele weekeinde met kramp in de auto. Bijzonder verbolgen is het biblio theekcentrum over de bezwaren die het bestuur van de Vereniging van Nederlandse gemeenten tegen het ontwerp van wet heeft geopperd. Het VNG-bestuur meent met name dat de wet te centralistisch is, wat door het bibliotheekcentrum wordt bestreden: de lokale overheid, meent het centrum, krijgt juist een veel grotere invloed dan onder de nu geldende rijkssubsidievoorwaar den mogelijk is. Het VNG-bestuur vindt ook dat eerst op een algemene welzijnswet- geving gewacht moet worden. Het bibliotheekcentrum stelt daar tegen over dat nu niet langer meer ge wacht kan worden. Het wordt daar in gesteund door de Beraadsgroep knelpunten welzijnsbeleid en wel- zijnswetgeving, die in een onlangs gepubliceerde nota stelt dat er naast algemene wetgeving plaats is voor deelwetgeving, mits deelwetge- ving achteraf wordt aangepast aan algemene wetgeving. In de nota van Dick Reumer wordt onomwonden gesteld dat uitstel van een wettelijke regeling door toedoen van het VNG-bestuur 'ka- tastrofaal' zou zijn. De noodzakelij ke verdere uitbouw van het biblio theekwerk zou dan nog verder in de knel komen dan nu al het geval is. Sinds 1971, zo leert de nota van Reumer. is de uitbouw al bijzonder sterk afgeremd. Nog steeds zijn als gevolg daarvan vierhonderd ge meenten. met in totaal bijna twee miljoen inwoners, verstoken vah een bibliotheekvoorziening. of ARNHEM De 42-jarige admini strateur Kuipers uit Aalst (NB) heeft van vrijdagavond tot gister morgen in zijn auto op het parkeer terrein in het centrum van Arnhem gezeten. Toen de politie, gewaarschuwd door een bewoner in de buurt van het parkeerterrein, die het toch wel vreemd vond dat die man daar al die tijd maar zat. ter plaatse was gearriveerd, verklaarde de admini strateur niet uit de auto te kunnen komen wegens kramp in zijn benen. Hij had er al sinds vrijdagavond mee te kampen gehad en was in afwachting van het ophouden van de kramp maar blijven zitten. De man is door de GGD naar een ziekenhuis gebracht. waar hij schoon ondergoed kreeg en van een stevig ontbijt kon genieten. Waarom de man niet via het toe teren de aandacht had getrokken, wist ook de politie niet te vertellen. 'Er was geen sprake van een mis drijf of overtreding', aldus een woordvoerder van de politie, 'en daarmee is voor ons de kous af'. De openbare bibliotheken kunnen met zo weinig financiële armslag maar gebrekkig uitvoering geven aan de (nieuwe) taken die zij zich hebben gesteld. Het bibliotheek werk wordt allang niet meer ver richt in een stoffige zaal. waar een bordje om stilte maant en waar een even stoffige juffrouw de be zoekers in de gaten houdt. 'De openbare bibliotheek', zei Dick Reumer vrijdag op een voorlich tingsbijeenkomst. 'is. zij het nog wat aarzelend, uit haar hoekje ge komen en heeft haar plaats in de volop in beweging zijnde maat schappij ingenomen'. Dat betekent overigens niet. kon hij er ter ge ruststelling aan toevoegen, dat de bibliotheek een actiecentrum is ge worden of de bibliothecaris een op bouwwerker. De bibliotheek heeft slechts, aldus Reumer, 'haar over dreven culturele karakter verlaten om een normaal service-instituut voor iedereen te worden'. Je kunt tegenwoordig, zo lichtte hij toe. in een bibliotheek (ook) een kopje koffie drinken, aan de bar zitten, schaken, dammen of discussiëren. Op deze wijze ontstaat een groeien de samenhang tussen enerzijds bi bliotheekwerk en aan de andere kant vormingswerk en opbouwwerk. De bibliotheek wordt daarmee een belangrijk instrument bij de ver spreiding van kennis, die het kabi net-Den Uyl zich tot doel heeft gesteld. In de nieuwe wet komt dan ook de nadruk te liggen op de informatieve en educatieve taak van de bibliotheek. De bibliotheken zijn er zich daarbij van bewust dat zij hun recreatieve functie niet zul len mogen verwaarlozen Bibliotheek Om bekendheid te geven aan het nieuwe gezicht van de openbare bibliotheek zal van 11 tot en met 19 oktober een landelijke biblio- theekweek worden gehouden. Door midde' van allerlei aktiviteiten hoop* het bibliotheekwezen duide lijk te kunnen maken dat het is 'belast met een imago van tiental len jaren terug'. Dat verouderde imago weerhoudt ongetwijfeld velen er nog van de drempel van de bibliotheek te over schrijden. Die drempelvrees willen de bibliotheken wegnemen, waarbij zij zover gaan dat zij het liefst ook de verplichte contributies afge schaft zouden zien De nieuwe wet voorziet in deze door het biblio theekcentrum bepleite contributie vrijdom niet. voorzover het volwas senen betreft. De overheid houdt staande dat be taling van contributie niet rem- menr' werkt op het bibliotheekbe zoek Het bibliotheekcentrum kan erop wijzen dat het bezoek aan de bibliotheek in Rijswijk, de enige die (sinds 1 januari van dit jaar) contributievrijdom kent. aanzienlijk is gestegen. In een half jaar nam het aantal lezers met 56 en het aantal uitleningen met 93 procent toe De contributievrijdom in Rijs wijk was mogelijk, doordat de ge meente besloot de contributie te betalen. In de bibliotheekwereld wordt met spijt vastgesteld dat het nog wel even zal duren voordat dit voorbeeld op grote schaal zal wor den nagevolgd. Van onze weerkundige medewerker Na een paar slechte dagen, eerst met storm en daarna aanhoudende regenziet het er nu eindelijk eens wat beter uit. Achter een uit de Golf van Biskaje afkomstige fronta le storing, die over Duitsland naar het noordoosten trekt, zal zich hier en daar eerst nog wel een versprei de bui voordoen, maar vervolgens beleven we een overgang naar dro ger weer met steeds bredere zonni ge perioden. Er vindt aanvoer van warmere lucht naar West-Europa plaats en het moment is niet ai te ver meer, waarop het kwik de 20 graden Celsius zal bereiken en overschrijden. Het is met ondenkbaar dat. nu de kaarten zó liggen, de huidige maand nog enkele onversneden zo merse dagen voor ons klaar weet te maken met temperaturen van ca. 25 gr. C. Dat het de betere kant op gaat, komt door de opbouw van een Biskaje-hogedrukgebied, dat mo menteel Frankrijk binnentrekt. Overal in Frankrijk, Engeland, Ier land, de Golf van Biskaje en noord-Spanje deden zich gister avond mooie, constante luchtdruk stijgingen van veelal twee tot drie millibar in drie uur tijd voor. De oceaandepressies vertonen boven dien de neiging in het zeegebied ten westen van de Britse eilanden op een meer noordelijk gelegen koers te gaan varen. En dit speelt zich allemaal af aan de achterzijde van de oude cycloon Dolly, die als een stormdepressie tot het zeege bied ten westen van Noorwegen is doorgegaan, nadat er in onze om geving winduitschieters tot 100 km/uur voorkwamen, in Engeland 120 km/uur. De regenval van de Biskaje- storing was niet mis. Nadat Rennes maandagmorgen om 7 uur al tot 22 mm neerslag ivas gekomen, kwa men twaalf uwr later nog de vol gende natte rapporten binnen: St. Quentin en Lille 21 mm, het stati on nabij Gent 22 mm, het vliegveld Le Bourget 12 mm, Lyon en het vliegveld Charles de Gaulle bij Pa rijs 14 mm, het vliegveld Orly en Ukkel 15 mm. De verdrijving van de warme lucht (eerst werd het in Nancy 25 gr. C., Straatsburg 28, Toulon 29) ging in Frankrijk op veel plaatsen gepaard met onweer. Ook in België en Engeland werd dit verschijnsel opgemerkt; in laatst genoemd land uit diverse buien, die over het algemeen niet meer dan 3 mm regen brachten. Een uitzonde ring was Carlisle in noord-Enge- land met 23 mm. In Gibraltar was het gisteren goed warm met maar liefst 30 gr. C., Sevilla en Valencia 31 graden. Hoe lang het nu in zicht zijnde mooi weerfeest zal duren, kan nog niet precies worden gezegd. Op het weerschip K ten westen van de Golf van Biskaje steeg de barome ter gistermiddag nog 1.4 millibar in drie uur bij zuidwesten wind, maar gisteravond was er een daling van één millibar bij een naar zuid-oost gekrompen en toenemende wind onder invloed van een nieuwe sto ring ten noordwesten van de Azo- ren. OOG WATER: Vlisslngen: 843-21.20; Harlngvlletslulzen: 10.08-22.53; Rotter dam: 11.10-: Schcvenlngen: 9.44-22 31: IJ- muiden: 1028-23.15; Den Helder 1.03- 13.58; Harltngen: 3.34-16.29; Delfzijl: 5.55-18.44. Weerrapporten van gisteravond 7 u. max. neer temp. slag Amsterdam licht bew 15 10 De Bilt zwaar bew 14 9 Deelen zwaar bew 13 11 Eelde regenbui 13 6 Eindhoven zwaar bew 13 2 Den Helder zwaar bew 15 7 Luchth. Rtd half bew 15 11 Twente regenbui 13 10 Vlissingen licht bew 15 10 Zd-Limburg zwaar bew 15 9 Aberdeen zwaar bew 17 3 Athene onbew 30 0 Barcelona half bew 27 0 Berlijn onweer 24 0 Bordeaux zwaar bew 21 0 Brussel half bew 15 15 Frankfort regen 26 5 Genève onweer 27 5 Helsinki half bew 16 2 Innsbruck onbew 27 0 Kopenhagen regen 18 0.1 Lissabon licht bew 24 0.1 Locarno half bew 23 0 Londen regenbui 19 0.1 Luxemburg zwaar bew 19 5 Madrid zwaar bew 29 0 Malaga onbew 33 0 Mallorca licht bew 28 0 München half bew 27 0 Nice onbew 25 0 Oslo onbew 19 0 Parijs regen 16 12 Rome onbew 28 0 Split onbew 29 0 Stockholm half bew 19 0 Wenen zwaar bew 27 0 Zürich onweer 26 0.1 Casa Blanca half bew 24 0 Istanboel onbew 26 0 Las Palmas onbew 31 0 opklaringen regen rtf^vl hagel bewolking max. temp. min. temp winorichtinq onder redactie van loes smil Een Nixon zit in elk van ons. en dus maar afwachten of hij er uit komt ook. moet de 43-jarige Kjartan Slettemark gedacht hebben. In het Noors of in het Zweeds dan. want hij is een in Zweden wonende Noorse kunstenaar. Kjartan nam een pasfoto van de voormalige pre sident van Amerika, plakte daar zijn eigen kale schedel, snor en weel derige baard overheen en fotografeerde deze uitgelezen combinatie opnieuw. Met een paar afdrukjes van de trucfoto stapte hij vervol gens naar de burgerlijke stand en het postkantoor en liet zich daar met zijn nieuwe gezicht een paspoort en een identiteitskaart aanme ten. En toen ging hij met zijn Nixon-Slettemark-papieren op stap. Heel Europa reisde hij door, passeerde diverse douanebeambten, ver zilverde cheques en liet aan grensposten rustig zijn profiel met 'zijn' foto vergeleken. Al die tijd was er niemand die de Nixon in Slette mark ontdekte. Allemaal geloofden ze hem op z'n eerlijke gezicht. Zonder problemen terug in Zweden, bazuinde hij zijn verhaal rond en bracht het vervalste paspoort naar een tentoonstelling. Daar heeft het niet lang gelegen, want een Amerikaanse curiosa-verzamelaar heeft het gauw gekocht. y-y p Orrvt n krfr t h i d E NTI f E ISK O h 1 Mr 5 St VN riLL Ifë K'.Y KJARTAN K .'1 Tb H-e "-a'U Op de foto tweemaal Slettemark. een keer de echte, en één keer met ogen. neus en mond van Richard Nixon. Daaronder het identiteits bewijs met de beeltenis van 'Richard Slettemark'. door allerlei Euro pese ambtenaren zonder aarzelen voor Kjartan versleten. zijn baas. Amerika's president ZUSt6T Gerald Ford, eens kon worden. Nauwelijks was Jerry tot pers chef benoemd, of het gemeen tebestuur van Enschede stuurde hem een felicitatiebrief, verge zeld van een relatiegeschenkje een aansteker met het wapen van de stad en de uitnodiging om vooral langs te komen als hij eens op reis en toch in de buurt zou zijn. Altijd welkom, schreven ze hem. Geldt dat warme ont haal nu nog? Uiteraard, zegt een voqorlichter van Enschede. Ter- Horst. komt waarschijnlijk nu niet zo gauw meer naar Europa, maar welkom blijft hij. Ant woord hebben ze op de brief (een week of drie, vier geleden verstuurd) nog niet gehad en ze willen in Enschede toch wel graag een paar woordjes terug, of Jerry nou perschef is of niet. De aansteker hoeft niet terug. Wijnproevers zijn fijnproevers. Dat moet wel als je de ene soort van de andere wilt kunnen on derscheiden. Het zullen dus alle maal fijnproevers moeten zijn die een kansje willen wagen om een prijs te winnen in de natio nale wedstrijd die 'kennis van Franse wijnen' genoemd is en die georganiseerd wordt door de stichting Cofravin. Deze en de volgende maand wordt de wed strijd gestreden, en omdat okto ber de wijnmaand is valt de finale op 18 oktober Maar eerst moeten de plaatselijke wedstrij den afgehandeld worden (Slijters en restaurateurs hebben deelne merskaarten) waaruit de deelne mers voor de regionale ronde deze maand nog en begin okto ber tevoorschijn zullen ko men. Voor de plaatselijke wed strijden moeten vragen beant woord worden als deze: 'een ali- goté is een bladluis, een druive- soort of een wijnfles.' Op het eerste gezicht makkelijk, maar zo eenvoudig is dat niet. Wie alles weet. kan tot landelijke winnaar uitgeroepen worden. Die mag dan met partner een weekje naar een wijnbouwge- bied. en wie bijna alles weet. een weekendje Parijs proeven. Als je als vereniging een zuster hebt in een ander land wil je die verre zuster af en toe ook wel eens zien. Zo denken de leden van de International Friendship Association Apel doorn, kortweg IFAA, er ook over en daarom hebben veertig van hen bijna de hele afgelopen week in partnerstad Berlijn-Wil- mersdorf doorgebracht. In mei al waren een paar bestuursleden naar die stad gegaan om het programma met de zustervereni ging daar te bespreken en zo konden de veertig vorige week. goed voorbereid, en onbekom merd, per bus naar en door Ber lijn toeren. Omdat het de vere niging om het bevorderen van internationale contacten gaat. zijn er niet alleen contacten ge legd met leden van de Berlijnse zuster, maar ook met mensen op het stadhuis van Wilmersdorf (de burgemeester bood daar een diner aan), op een bierbrouwe rij. een porceleinfabriek en ver der op, aan en in alles wat de leden individueel op de ene vrije (zater-)dag wilden bezoeken. Dan was er nog een rondrit door West- en door Oost-Berlijn en zagen de IFAA-ers een uitvoe ring van de operette Wiener Blut. Op weg naar huis hebben ze bovendien de partnerstad Min den nog even bezocht. Een paar programmapunten wa ren wat je noemt verplicht. Dat kwam doordat de vereniging van Duitsland wat subsidie gekregen had als tegemoetkoming in reis- en verblijfkosten, bedoeld om het reizen naar en de kennis over Berlijn te bevorderen Zo doende zijn de Apeldoorners ook nog geïnformeerd over proble men waarmee Berlijn te kampen heeft en over de situatie in de DDR Na nog maar een paar weken in funktie te zijn geweest, is Jerry terHorst. zoon van een Ensche- dese timmerman, perschef van het Witte Huis óf. Uit eigen vrije wil. omdat hij het niet met 'Zo blijft hij voortdurend actief

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 7