Palestij nen willen
overleg met VS
Kandidaat-notaris kan
juridisch vrijuit gaan
Jong Finland koestert
zijn nationale symbolen
Nog een Turks dorp
op Cyprus uitgeroeid
Formele besprekingen
over Mozambique
beginnen donderdag
FINLAND
Campagne voor politieke erkenning
Tientallen lijken onder vuilnishoop
Chroestsjew in brons
Nationale satelliet
ANS doet het goed
Schmidt en Giscard
praten over
monetaire kwesties
India wil Sikkim als
deelstaat opnemen
Franco weer
staatshoofd
ROUW, KWARTET DINSDAG 3 SEPTEMBER 1974
L9
AIRO (ILgl)De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO,, die de diverse
guerrillagroepen overkoepelt, heeft voor het eerst in haar bestaan contact
opgenomen met de Verenigde Staten met een verzoek om besprekingen op
oog niveau.
MARATHA, CYPRUS (Reuter) Turkse soldaten waren gisteren
de gehele dag bezig met het opgraven van 21 slachtoffers van een
gruwelijke massamoord die bij Maratha gepleegd moet zijn door
EOKA-B-leden en andere Grieks-Cyprioten toen het Turkse leger
Famagusta reeds naderde, drie weken geleden.
Door bemiddeling van met de VS
goed bevriende landen uit Azië, Afri
ka en het Midden-Oosten is dit ver
langen aan Washington overge
bracht. Wel is er een conditie bij ge
steld. namelijk dat de besprekingen
niet In het geheim worden gehouden
en dat de inhoud ervan gepubliceerd
wordt. Er is nog geen reactie van
de Amerikaanse regering, maar de
erste aanwijzingen zijn dat de VS
eventuele ontmoetingen met Pales
tijnse leiders liever-' vertrouwelijk
zouden houden, al was het alleen
maar uit vrees voor repercussies in
Israël en de grote «vriendenkring van
dat land in de VS.
Een woordvoerder uit de onmiddel
lijke omgeving van de PLO in Bei
roet die dit mededëelde, zei voorts
dat het belangrijkste doel van het
gesprek met dè Amerikaanse rege
ring-zou zijn dat het Palestijnse
vraagstuk door haar niet in termen
van een vluchtelingenkwestie wordt
afgedaan, maar als een nationale
zaak wordt erkend. Dat zou het voor
de Palestijnse organisaties ook ge
makkelijker maken om aan een even
tueel vredesoverleg in Genève deel
te nemen: een besluit waartoe het
bestuur van de PLO wel gemachtigd
is, maar dat felle controverses onder
de Palestijnse groeperingen zou lei
den.
PAR ES SALAAM, LISSABON (Reuter, UPI, AP) Donderdag
uilen in Loesaka, de hoofdstad van Zambia, formele besprekingen
beginnen over de verlening van onafhankelijkheid aan Mozam
bique en de machtsoverdracht aan het Frelimo (het bevrijdings
front voor Mozambique).
Losgemaakt
Samora Machel. de leider van het
Frelimo, die dit nieuws gisteren op
een persconferentie bekendmaakte,
zei 'wij gaan niet naar Loesaka om
over onafhankelijkheid te onder
handelen. Het doel van de bespre
kingen is om op de snelst mogelij
ke manier te komen tot een over
dracht van de macht aan het volk
van Mozambique". Machel ontken
de dat zijn organisatie zou deelne-
jnen aan een interimregering voor
Mozambique. 'Wij hebben het tien
jaar gevochten voor een participa
tie in een koloniale regering, ons
doel is altijd een nationale regering
geweest, waarin het volk van Mo
zambique de macht heeft', aldus
Machel. Machel gaf in feite te
kennen dat Portugal in geheime
besprekingen vorige maand de drie
voorwaarden aanvaardde die Freli
mo had gesteld. Deze waren: 1.
Erkenning van het recht op onaf
hankelijkheid van het volk van
Mozambique. 2. Erkenning van het
Frelimo als enige wettige afgevaar
digde van het volk van Mozambi
que. 3- Een akkoordverklaring met
onderhandelingen, die leiden tot
een mechanisme voor de machtso
verdracht. Portugal had de meeste
moeite met punt 2. Machel zei er
zeker van te zijn dat de onderhan
delingen met succes zouden worden
bekroond. Volgens kringen in het
ministerie van buitenlandse zaken
Lissabon zouden minister
van buitenlandse zaken Soares en
minister voor overzeese gebieds
delen Santo§, Waarschijnlijk mor
gen Lissabon--verlaten om naar
Loesaka te .yettrfekken.
Gisteren hebben Portugal en Sene
gal diplomatieke betrekkingen aan
geknoopt en volgens minister Soa
res zouden andere Afrikaanse en
Arabische landen en ook India
spoedig dit voorbeeld volgen. Por
tugal onderhield in Afrika alleen
diplomatieke betrekkingen met
Zuid-Afrika en Malawi. Portugal zal
op 10 september de onafhankelijk
heid van Guinnee-Bissau erkennen.
Koerdenleider Barzani
niet naar Iran gevlucht
ANKARA (Reuter) Mullah Mus
tafa Barzani. de leider van de Koer
dische opstandelingen in Noord-
Irak. heeft in een radio-uitzending
ontkend dat hij naar het buurland
Iran gevlucht zou zijn. Barzani zei
voor de 'stem van Koerdistan' dat
hij nog steeds het bevel voerde over
de 'Pesh Merga' guerrilla-troepen.
Volgens berichten uit Beiroet zou
Barzani met duizenden vluchtelirt-
De ministers van buitenlandse zaken
van twintig leden-landen van de
Arabische Liga zijn het erover eens
geworden dat de Palestijnse kwestie
als een aparte zaak dit najaar in de
Algemene Vergadering van de VN
aan de orde wordt gesteld. Daarmee
wordt de zaak als onderwerp losge
maakt uit het pakket vraagstukken
dat voor een vredesregeling in het
Midden-Oosten moet worden opge-
lpst. Het hoofd van de politieke af
deling van de PLO. Faroek Kaddoe-
mi zei in commentaar op dit besluit,
waarmee hij Instemt: 'De Palestijn
se kwestie is de oorzaak van het Mid-
den-Oosten-conflict en niet een ge-
Volg ervan'.
Het zou voor het eerst in twintig
jaar zijn dat de Palestijnse kwestie
aan de VN wordt voorgelegd, als een
zaak van een land en zijn bevolking.
De Palestij nen zijn tot dusver steeds
alleen op de agenda van de Assem
blee der VN voorgenomen als vluch
telingen ten behoeve van wie gelden
werden uitgetrokken.
De vroegere Sowj et-leider
Chroestsjew heeft eindelijk zijn
enige monument in de Sowjet-
Unie. Het is een in zwart en wit
uitgevoerde grafsteen met een
bronzen buste, ontworpen door
de beeldende kunstenaar Neiz-
vestni die eens een geweldige ru
zie met hem maakte. Dat kwam
omdat Chroestsjew op een ten
toonstelling van zijn werk had
gezegd dat een ezel het met zyn
staart beter kon. Terzijde:
Chroestsjews zoon Sergei.
DARMSTADT De astronomische
Nederlandse satelliet ANS functio
neert tot nu toe uitstekend. Alle tot
gisteren gecontroleerde systemen
gedragen zich volgens het boekje.
Vanmiddag wordt het stofdeksel
weggeschoten dat de openingen
van de astronomische meetinstru
menten afsluit. Die worden dan de
komende dagen geijkt, waarna met
de geregelde waarnemeningen kan
worden begonnen.
Een van de gevolgen van de eivor
mige baan waarin de kunstmaan
door een raketstoring werd ge
bracht, is dat de passage over het
zend- en ontvangststation in Redu
(België) soms veel korter duurt dan
de bedoeling was. Het wordt dan
moeilijk om in de beschikbare tijd
de meetresultaten op te vangen en
de boordcomputer van nieuwe pro
gramma's te voorzien.
Het ls het tweede massagraf van
Turks Cyprioten dat binnen twee
weken ontdekt werd. Volgens overle
venden van het dorp Maratha moe
ten er samen wel 80 mensen begra
ven liggen.
Identificatie was bijna onmogelijk
doordat de moordenaars geprobeerd
hebben alle lichamen te verbran
den alvorens ze in een kuil te
werpen en daar met bulldozers gro
te hoeveelheden afval overheen te
schuiven. De meeste stoffelijke res
ten waren van vrouwen en kln-ie-
ren en hadden kogelgaten in de
hals en de hersenen. Een overle
vende van het vrijwel geheel uitge
roeide Turks-Cypriotische dorp Ma
ratha. die de Turkse troepen en
VN-soldaten naar de vuilniskuil
had geleid vertelde, dat hij, zijn
vrouw, beide dochters en zijn broer
zich op tijd hadden kunnen verber
gen toen de wraakoefening van de
Grieks-Cyprioten begon. Hij had
uit zijn schuilplaats gehoord hoe de
dorpelingen werden opgedreven en
had later lange stoten automatisch
vuur vernomen. Na vijf dagen had
den hij en zijn familie hun schuil
plaatsen verlaten, maar zijn broer
was eerder op verkenning uitge
gaan en kwam toen tot de ontdek
king dat een groot deel van de
bestaande vuilnisbelt van een nabij
dorp verplaatst was. Zo ontdekte
hij het massagraf. Naar aanleiding
van deze nieuwe ontdekking heeft
de Turks-Cypriotische leider Rauf
Denktasj een voorgenomen ont
moeting met president Glafkos Cle-
rides afgezegd.
sinds 1967 bevroren financiële hulp
(ten bedrage van 55 miljoen dol
lar) ontdooid moet worden. Het
voorstel zal op 16 september door
de ministers van buitenlandse za
ken van de Gemeenschap bespro
ken worden.
De Turkse senator Kamran lnan
reist op het ogenblik de wereld af
om meer begrip te wekken voor de
Turkse positie aangaande Cyprus.
Hij is inmiddels in Parijs aangeko
men en heeft de Franse regering
opgeroepen een bemiddelende rol
tot verhaasting van het gesprek
met Griekenland te vervullen. Als
gebaar is Turkije volgens hem be
reid zijn troepen van Cyprus terug
te trekken. Opmerkelijk was cok
zijn verklaring dat Turkije ook te
gen deling van het eiland is en
zelfs een scheidslijn over het eiland
zou willen vermijden.
Makarios
Het overleg
De Europese Commissie in Brussel
stelde gisteren voor dat de EEG
zijn relaties met Griekenland ten
spoedigste normaliseert en dat de
Aartsbisschop Makarios heeft in
een gesprek met Der Spiegel het
Sowjet-voorstel tot het houden van
een VN-conf eren tie over Cyprus
ondersteund. De Verenigde Staten
zouden volgens hem druk op Tur
kije moeten uitoefenen om dit mid
del tot de oplossing te aanvaarden.
Over zijn gesprekken met Kissinger
zei Makarios: 'Ik heb hem gezegd
dat de Amerikaanse politiek aan
gaande Cyprus niet brandschoon is
geweest'. Hij ontkende de geruch
ten dat hij van tevoren door de
Amerikanen van de coup op de
hoogte gesteld was. De mogelijk
heid dat de Amerikaanse Inlichtin
gendienst van de coup op Cyprus
op de hoogte was geweest zei de
bisschop niet te willen uitsluiten,
maar hij heeft er geen bewijzen
van.
ALKMAAR De kans is niet uitgesloten dat de 33-jarige kandidaat-notaris mr. A. E. M. M. uit
Bergen aan Zee, die onlangs de aanbetalingsbedragen van vijftien huizenkopers (in totaal 286.000
gulden vergokte, strafrechtelijk zal worden vrijgesproken van verduistering.
Alles draalt erom of er een 'akte
van cessie' is geweest tussen de
gen over de Iraanse grens gedreven - kandidaat-notaris en de Edamse
zijn na een aanval van Iraakse re
geringstroèpen op Koerdische ver
sterkingen.
Barzani beschuldigde het regiem in
Bagdad ervan Koerdische Kinderen
te hebben vermoord en hij herhaal
de zijn oproep' aan de Verenigde
Naties om de Iraakse. bombarde-:
menten op dorpen van de Koerden
bouwondernemer Hansen, die enke
le - maanden geleden aan M. op
dracht gaf de aanbetalingen (varië
rend rond de 20.000 gulden elk)
van vijftien huizenkopers te bevor
deren. Het ging hier om een blok
woningen dat door Hansen was uit
besteed aan de Volendamse aanne
mer Hein Schilder.
een halt toe te roepen. Hij gaf toe, Teneinde M. die bedragen te laten
dat een eenheid van de Koerden die' vorderen, tekende Hansen een
de oliestad Kirlcöék' genaderd was blanco papier, dat in goed vertrou-
door Iraakse regeringstroepen terug wen naar behoren zou worden op
gedreven was.. gesteld. Nu de verduisteringsprak
tijken van M. aan het licht zijn
gekomen, verweren hij en zijn ad
vocaat zich door te stellen, dat het
hier een akte van cessie betrof, die
indien deze akte tijdens het
proces als zodanig wordt erkend
M. voor onbepaalde tijd het recht
geeft tot het beheer van de gelden.
Een van de voorwaarden voor er
kenning van de akte is echter de
betekening van elk der vijftien
huizenkopers. M. zegt aan deze
voorwaarde voldaan te hebben,
maar de Alkmaarse officier van
Justitie, rar. J. van den Oever, is
hier bij lange na niet van over
tuigd. Hij betreurt het overigens
ten zeerste, dat de ondernemer
Hansen 'uit achting voor M.' een
blanco stuk papier heeft getekend.
M. naar dit middel heeft gegrepen
in: 'Ondergetekende cedeert
draagt over) voor zoveel nodig zijn
vorderingen op de kopers aan ge
noemde heer M.'
Inmiddels is duidelijk geworden dat
M. naar dit midel heeft gegrepen
om uit steeds hoger oplopende gok
schulden te komen. Speurwerk in
de riante woning van M. in Bergen
aan Zee leverde lidmaatschapskaar
ten op van vrijwel alle te boek
staande roulette-casinas in Neder
land. Ook een lijst van 600 leden
van het casino 'De Hertenkamp' in
Bergen (waarvan M. de administra
tie voerde) kwam tevoorschijn. Ook
is aan het licht gekomen dat M. in
enkele gevallen voor BV's als
schijndirecteur optrad van bedrij
ven wier directeuren om fiscale re
denen naar het buitenland zijn ge
vlucht.
De zaak is aan het licht gekomen,
toen de aannemers Hansen en
Schilder na herhaalde smoesjes van
M. nog steeds geen geld kregen. Bij
nader onderzoek bleek dat M. met
zijn echtgenote naar Zuid-Frank
rijk was vertrokken. Aanvankelijk
leek hij onvindbaar, maar een valse
ANWB-oproep had kort daarop suc
ces. M. werd meegedeeld, dat in
zijn schoonfamilie een overlijdens-
geval had plaatsgevonden, waarna
hij zijn verblijfplaats (een camping
in St. Tropez) bekend maakte.
Aannemer Hansen en de makelaar
van het project, Joh. van Overbeek
uit Purmerend, stapten onmiddel
lijk in de auto en reisden in één
stuk door naar M.'s vakantie-adres.
Van Overbeek: 'Emotieloos gaf hij
alles toe. Zijn spel was uit, dat
besefte hij wel. Daarna is hij met
een meegegaan. Maar een plezieri
ge rit werd het niet'.
PARIJS (Reuter) De Franse
president Valéry Giscard d'Estaing
en de West-Duitse bondskanselier
Helmut Schmidt zijn gisteravond
opnieuw besprekingen onder vier
ogen begonnen over de monetaire
moeilijkheden in West-Europa. Vol
gens waarnemers zullen de resulta
ten van de besprekingen waar
schijnlijk in de komende weken
door de Franse president naar vo
ren gebracht worden in voorstellen
aangaande de Europese economi
sche en monetaire unie. Er zal na
de ontmoeting geen communiqué
worden uitgegeven. De ontmoeting
van gisteravond was de derde in
drie maanden en waarnemers lei
den daaruit af dat de twee leiders
de Frans-Duitse samenwerking als
het fundament van de toekomstige
EG-activitelten beschouwen. Een
leidende draad In deze discussies is
het Franse pleidooi om vóór het
einde van dit jaar nieuwe initiatie
ven te ondernemen teneinde de EG
opnieuw op weg naar een politieke
eenheid tegen het Jaar 1980 te
brengen.
NEW DELHI (UPI, AP) De Indi
ase regering van premier Indira
Gandhi heeft gisteren bij monde
van de minister van buitenlandse
zaken. Swaran Singh, een amende
ment op de grondwet bij het parle
ment ingediend dat het mogelijk
moet maken het koninkrijk Sikkim,
gelegen In het Himalayagebergte.
op te nemen in het Indiase politie
ke stelsel. Sikkim zal twee verte
genwoordigers krijgen in het India
se parlement. Gisteren is in Bang
kok. de hoofdstad van Sikkim ver
nomen. dat koning Palden Thon-
dup Mamgyal morgen naar New
Delhi zal vliegen om persoonlijk bij
mevrouw Gandhi te protesteren te
gen het Indiase plan om Sikkim
vrijwel te annexeren. De regering
van Sikkim, die de koning van zijn
absolute macht ontdaan heeft, is
het niet met hem eens en betreurd
diens protesten bij de Indiase rege
ring. De koning houdt staande dat
het Indiase plan een schending be
tekent van het verdrag van 1950
waarbij Sikkim de status van Indi
aas protectoraat verkreeg, echter
met behoud van de binnenlandse
autonomie. Ook de Indiase opposi
tie is tegen het Indiase plan. De
communistische partij ls bang voor
een verslechtering van de Indiase
betrekkingen met China. China
heeft in de afgelopen maanden
herhaaldelijk de Indiase bemoeiin
gen met Sikkim veroordeeld en de
ze vergeleken met de Sowjet-inva-
sie in Tsjechoslowakije van 1968.
MADRID (AFP, Reuter. UPI) Ge
neraal Franco heeft gisteren de
functie van staatshoofd van Spanje
opnieuw op zich genomen, zo is of
ficieel in Madrid meegedeeld. De
81-jarige Franco had zes weken ge
leden zijn bevoegdheden overgedra
gen aan kroonprins Juan Carlos, om
dat hij wegens een storing in de
bloedsomloop in het ziekenhuis werd
verpleegd. Toen zijn toestand ver
slechterde benoemde hij Juan Car
los tot waarnemend staatshoofd.
Finland is een jonge staat die zorgvuldig zijn nationale, symbolen koestert. De Finse versie van Hol-
andse klompen, kaas en klederdrachten is wodka, sauna, Alvar Aalto de architect, Jean Sibelius
de componist, de Olympische athleten en heel veel 'Marski', de legendarische veldmaarschalk Man-
nerheim, die roem verwierf in de Fins-Russische winteroorlog van 1939/40.
Een van de grootste boulevards van
de hoofdstad Helsinki draagt de
naam Mannerheim. Een prominent
hotel heet 'Marski'. Vlak bij het
parlementsgebouw torent de maar
schalk in brons, fier te paard, op
een stenen sokkel. Ook Sibelius
kom je regelmatig tegen in namen
•■van parken, straten en lanen .Met
gepaste trots wordt aandacht ge
vraagd voor het door .Aalto* ontwor-
pen Finlandia Huls. waar de Euro
pese Veiligheidsconferentie van
start is gegaan. In Rovaniemi, de
hoofdstad van Fins Laplan3, wordt
haastig gewerkt aan een concertge
bouw ontwerp Aalto omdat
men vreest dat de architect overle
den zal zijn voordat het peperdure
gebouw klaar is.
De nadruk die op enkele nationale
personage's valt is misschien te
verklaren met de stelling dat het
zeer gering bevolkte Finland (4,7
miljoen inwoners - 15 per vierkan
te km.) slechts een evenredig ge
ring aantal prominente kopstukken
vermocht op te leveren. Maar tege
lijkertijd kan de argeloze bezoeker
zich niet aan de indruk onttrekken
dat Finlands nationale gebruiken
en persoonlijkheden krachtig wor
den benut om de eigen Finse iden
titeit te onderstrepen en de natio
nale solidariteit te versterken. Het
typeert de jeugdigheid van de Finse
natie, die met Ierland en Noorwe
gen tot de kleuters der Europese
statenfamilie behoort.
Daar komt bij dat Finland pas laat
het verlangen is gaan koesteren
een zelfstandige staat te zijn en dat
dit verlangen vooral werd ingege
ven door de wens met rust te wor
den gelaten en als gevolg van ver
zet tegen onderdrukking van buiten
af, vooral van de kant van de
Russische oosterburen. De Finnen
hebben een langdurige periode van
tamelijk passief nationalisme ach
ter de rug, dat pas onder zware
pressie van de Russen tot actief
nationalisme is geworden.
In Finland hebben de tegenstellin
gen tussen 'links' en 'rechts' plus
de tegenstelling Fins- én Zweedsta-
lig. steeds een "belangrijke rol ge
speeld. Nu de Sowjet-Unie steeds
minder a.ls een regelrechte bedrei
ging voor de nationale zelfstandig
heid wordt ervaren is de behoefte
gegroeid naar iets'Anders wat sa
menbindt. Een yan de opvallende
verschijnselen daarbij is de. neiging
van de Finnen wat afstand te ne-
door Chris Blankenburgh
men van Zweden en de Zweedse
cultuur, die in Finland diepe spo
ren heeft getrokken.
Het gebied dat nu Finland (Suomi:
land van moerassen) heet, is van
1154 tot 1809 een stjuk van Zweden
geweest. In 1809 hadden de Zweden
de oorlog tegen de Russen verloren.
De Finnen moesten aanvaarden dat
zij als een autonoom groothertog
dom bij Rusland werden ingelijfd.
Die Finnen mochten hun parlement
houden en hun eigen land blijven
besturen, aar zij bleven aan de
nukken van de Russische tsaren
onderworpen. Hun positie werd on
draaglijk toen tsaar Nicolaas II
rond de eeuwwisseling ging probe
ren de Finnen te russificeren. De
Finnen reageerden op deze periode
van onderdrukking met een mas
saal lijdelijk verzet, wat na enige
tijd soelaas bood. In die periode
wakkerde in Finland het nationa
lisme aan. dat parallel liep aan en
beïnvloed werd door eerdere natio
nalistische bewegingen elders in
Europa. Toen in 1917 de Russische
revolutie een eind maakte aan het
tsaristische Rusland maakten de
Finnen daar gretig gebruik van om
hun eigen staat te proclameren, die
vlot werd erkend door het nieuwe
bewind in de Sowjet-Unie.
Het nationalisme in Finland bloei
de pas op toen nationale groeperin
gen in meer zuidelijk Europa zich
al lang tot staten hadden georgani
seerd. Een van de redenen daarvoor
was dat de Finnen zich onder
Zweeds bestuur niet onprettig had
den gevoeld en zij aanvankelijk on
der de tsaren hun eigen leven kon
den blijven leiden. Maar ook miste
Finland de economische en sociale
basis voor een massale onafhanke
lijkheidsbeweging. Ruim driehon-.-
derd jaar geleden waren er nog
slechts 400.000 Finnen, die In
groepjes verspreid onder vaak er
barmelijke omstandigheden in een
gebied woonden dat ruim tien maal
v.o groot is als Nederland en groter
dan Engeland. Italië of West-Duits-
land. Als de jacht en de landbouw
te weinig opleverden werd er gru
welijk honger geleden. Niet zelden
Koningin Juliana en prins
Bernhard beginnen vandaag
een staatsbezoek aan de Re
publiek Finland. De Finse re
gering heeft in verband met
dit bezoek een achttal Neder
landse journalisten uitgeno
digd voor een vijfdaagse r tnd-
reis door Finland. TROUW-
redacteur Chris mankenburgh
geeft in een korte artikelen-
serie een aantal impressies en
achtergronden over dit Scan
dinavische land. dat na de
nederlagen in de Tweede We
reldoorlog een uiterst behoed
zame politiek van neutraliteit
en voorzichtigheid jegens de
Sowjet-Unie voert.
werd de bestaande meelvoorraad
met gemalen boomschors aange
lengd om in leven te blijven. Pas
met de aanleg van een verbin-
dingsnet van spoorlijnen en water
wegen. rond de jaren 1870, brak het
einde van een tijdperk van ontbe
ringen aan. Door het verbindings-
net was nu een industriële exploi
tatie mogelijk van de uitgestrekte
bossen. Het leverde de Finnen niet
alleen een dikker belegde boterham'
op. maar bracht hen ook dichter bij
elkaar.
Zweedse cultuur
Hoewel Finland al in die periode
Russisch' was, werd het land nog
steeds bestuurd door een Zweedsta-
lige elite. Het Zweeds was de taal
van het bestuur gebleven. Bij amb
telijke gebeurtenissen, zoals een
rechtzaak, moest een Fin zich van
een tolk bedienen om te begrijpen
wat er aan de hand was. De
Zweedssprekenden vormden de be
stuurlijke en culturele bovenlaag
(behalve de geestelijkheid) en de
sociale scheiding tussen 'hogere' en
'lagere' klassen verliep vrij nauw
keurig langs de Zweeds-Finse taal
barrière. Een Fin die hogerop wilde
moest eerst Zweeds leren.
Eind vorige eeuw werd een verwoe
de strijd gevoerd om een eind te
maken aan de culturele en sociale
overheersing van het Zweeds. De
Finse taal werd gepopulariseerd,
aandacht besteed aan de Finse tra
dities en de basis gelegd voor een
bloeiende Finstalige literatuur.
Maar ondanks alle Inspanningen is
het Zweeds de Finse samenleving
blijven brandmerken. In tal van
Finse steden wordt het stadsbeeld
nog steeds bepaald door typische
Zweedse bouwwerken. Het ambte
lijke contact verloopt in Finland
Helsinki is een typisch westerse, Scandinavische stad, waar de invloed van
het buurland Zweden nog steeds zichtbaar ls.
bijna even formalistisch, maar
minder geroutineerd, als in Zwe
den. In hogere functies op departe
menten. banken en in het bedrijfs
leven wemelt het van de klinkende
Zweedse namen. De sterke positie
van de Zweedstaligen wordt het
best geïllustreerd door het feit dat
Finland met Iets meer dan zes pro
cent Zweedssprekenden officieel
tweetalig is: Fins en Zweeds. Fin
land heeft een (rechtse) Zweedse
partij, die 9 van de 200 parlements
zetels bezet, maar met twee minis
ters in de huidige coalitieregering
vertegenwoordigd is.
'Haat-liefde'
De traditionele Fins-Zweedse 'te
genstellingen' spelen in het moder
ne Finland een veel minder belang
rijke rol dan vroeger. Maar ook nu
nog koestzren de 'echte' Finnen
gemengde gevoelens jegens de
Zweedstaligen en het buurland Zwe
den. wat het best kan worden om
schreven als een 'haat-llefde'-ver-
houding. Deze wordt versterkt door
de harde noodzaak van duizenden
Finnen om in Zweden emplooi te
zoeken omdat in eigen land geen
werk of passende woongelegenheid
te vinden is. terwijl Zweden aan
zienlijk hogere lonen betaalt. Bo
vendien beseffen de Finnen met
enige bitterheid dat hun land nooit
de kans heeft gekregen zich in de
internationale politiek even onaf
hankelijk op te stellen als Zweden
en hetzelfde welvaartspeil te berei
ken als hun Scandinavische buur
land.
De Fins-Zweedse rivaliteit heeft
echter nooit tot felle conflicten ge
leid. Zij wordt uitgeleefd in de in
dustriële concurrentie en bij natio
nale sportontmoetingen. De Finse
president Urho Kekkonen vertelde
wat gekscherend dat hij ln Zweden
een Fin kende die hem had gezegd
dat er voor hem maar drie hoogte
punten per jaar waren: de ontmoe
ting met Kekkonen als deze Jaar
lijks in Zuid-Zweden kwam vissen,
een Finse overwinning op Zweden
bij de Ijshockey en een Finse tri
omf bij de atletiek-ontmoetingen.
Nadat Zweden begin vorige eeuw de
Finnen aan de Russen had overge
leverd zei een Finse politicus: 'Wij
zijn niet langer Zweden. Russen
kunnen wij niet worden. Wij moe
ten Finnen zijn'. Ruim honderd
jaar Russisch oppergezag en een
kwart eeuw politieke pressie vanuit
de Sowjet-Unie hebben de Finnen
gedwongen Fin te zijn. Maar zij
hebben nog steeds wat moeite met
het 'brandmerk' van acht eeuwen
Zweeds bestuur, dat Finland tot
een typisch Scandinavisch-, en een
op en top westers, land heeft ge
maakt.
