Einde van een tijdperk of einde der tijden?
«g il
In het portaal hij de redemptoristen
Vandaagl
i
ISRAEL COMITÉ NEDERLAND
Trouw
Kwartet
TROUW/KWARTET ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1974
KERK
Op bl. 227 van dr. Feitse Boerwinkels jongste boek: Einde oj
nieuio begin, onze maatschappij op de breuklijn (uitg. Ambo-
boeken, Bilthoven, 255 blz., 15,noemt hij met instemming
'het door Toynbee bij herhaling geconstateerde feit, dat er 'maar
een kleine minderheid hoeft te zijn, 'a creative minority', om een
wending te geven aan de gebeurtenissen'.
door dr. C. Rijnsdorp
jBfc*,-., :§^gr*:
Met enige overdrijving zou men
kunnen zeggen, dat deze parel van
een uitspraak alleen al waard is,
Boerwinkels 'informatie- en werk
boek' en in zekere zin ook
troostboek! aan te schaffen.
Want deze hele publikatie vormt
een uitvoerig bewerkte hanger, een
vakkundige 'setting', waarin die
.wijze uitspraak van de Engelse ge
schiedkundige Arnold Joseph Toyn
bee (geb. 1889) tezamen met ande
re, fs gevat.
Het gaat op die bladzijde namelijk
over de tien rechtvaardigen, die,
Indien ze er geweest waren, Sodom
en Gomorra hadden kunnen red
den; 'een ondergang van de wereld
is geen onontkoombaar noodlot.'
Maar laat ik u eerst in meer gere
gelde volgorde iets over het boek
vertellen. Boerwinkel, al zeer be
kend door zijn boekje Inclusief
denken (Bussum 1966, 15e druk
1972), begint met te constateren,
dat wij het gemeenschappelijk ein
de beleven van zes tijdperken en
dat met alle spanningen en tragiek
van dien. Aan elk van die tijdper
ken wijdt hij een hoofdstuk. Het
agrarisch tijdperk is voorbij. Hierin
werd het algemeen leefpatroon be
paald door overlevering en vader-
gezag. De normen lagen vast, het
tempo was rustig. Je kon de ver
houdingen overzien. Dat gold voor
een groot deel ook voor de stads
mensen van die tijd.
het individualistisch-liberalistisch
tijdperk. Dat begon omstreeks het
jaar 1500. In het middelpunt staat
de persoonlijke vrijheid, econo
misch (vrije concurrentie), maar
ook geestelijk.
Dat de periode van de blanke over
macht ten einde loopt, is duidelijk
voor wie niet ziende blind is. Sinds
ongeveer 1500 hadden de westerse
blanke landen het in de wereld
voor het zeggen en konden zij de
gekleurde volken hun wil opleggen.
Dit kan niet meer.
Afgelopen
Constantijns
Het constantijns tijdperk heeft zijn
tijd gehad. In de eerste eeuwen van
onze jaartelling was de kerk een
kleine, vervolgde minderheid. Con
stant! jn de Grote gaf de christenen
ln 313 vrijheid van godsdienst en
tenslotte bevoorechting van de
kerk. Dan komt er een tijd waarin
het kerklid zijn vanzelf spreekt en
er een nauw verband is tussen kerk
en staat. Daarna zet de secularise- NiGUW begin
ring in.
Ook het renaissancistisch tijdperk
iS ten'einde. Men kan ook zeggen:
Boerwinkel vindt, dat ook het tijd
perk van de mannensuprematie af
gelopen is. Dat was de tijd waarin
de man het voor het zeggen had en
de tweede sexe ook inderdaad op de
tweede plaats stond.
Tenslotte constateert de auteur het
einde van het tijdperk van de
Joodse ballingschap. In 70 n Chr.
werd de tempel te Jeruzalem ver
woest en werden de Joden over de
aarde verstrooid. Maar in 1948 be
leefde men de oprichting van de
staat Israël.
'Nu we (echter) niet één, maar zes
eindes tegelijk beleven, (voor een
groot deel onbewust maar daarom
niet minder reëel) is het niet te
verwonderen dat veel mensen in
verwarring raken en het letterlijk
'niet meer zien zitten' '(13). Bele
ven we het laatste der dagen? Er
leven apokalyptische gedachten van
wereldondergang; geen wonder dat
het boek der Openbaring, actueel
en duister tegelijk, de laatste tijd
vernieuwd in de aandacht staat.
'Een van de bedoelingen van dit
boek is, deze apokalyptische ge
dachten van wereldondergang tot
de juiste proporties terug te bren
gen: het einde van een bepaald
tijdperk behoeft nog niet het einde
der tijdien te betekenen.'
Een nieuw begin isi mogelijk. Maar
het wordt, ons niet in de schoot
Dr. E. Boerwinkel
geworpen. Zijn traditie en patel'-
naal gezag verloren gegaan, er kan
een nieuw gezag opkomen, een
nieuwe zeggenschap, nieuwe nor
men. Het verloren gaan van- een
bepaalde kerkvorm en vooral van
de machtspositie van de kerk, kan
ons dichter brengen bij de oor
spronkelijke bedoelingen van
Christus. Los van de staat kan de
kerk gemakkelijker een kritische
positie innemen. Het ten einde lo
pen van een liberaal economisch
stelsel vraagt dringend om gemeen
schappelijke vormen van voort
brenging en verdeling. Ook om een
andere verdeling van macht en be
zit.
De westerse landen zullen in wel
vaart en macht terug moeten. Dit
kan een verademing betekenen in
nnze jacht naar verstandelijk weten
en ongebreideld verbruiken. De
vrouwen kunnen een belangrijke
bijdrage gaan vormen voor de ver
andering van geestesgesteldheid,
die de toekomst van ons vraagt. Nu
de Joodse ballingschap in principe
ten einde is, kunnen joden en
christenen zich gemeenschappelijk
bezinnen op de figuur van Jezus
van Nazareth.
Natuurlijk zitten aan deze ontwik
kelingen ook negatieve kanten. De
wereld is een akker, waarop tarwe
en onkruid tezamen opgroeien tot
de oogst- Maar dan is het een
troost te weten dat de vernieuwen
de krachten niet in de meerderheid
behoeven te zijn.
On-af
Boerwinkel noemt zijn boek on-af.
'Het is ondoenlijk om van zo ver
schillende onderwerpen in zo kort
bestek een ook maar enigszins al
zijdig beeld te geven' (15). Het is
tevens een werk-boek. Aan7het ein
de van elk hoofdstuk vindt mlen
literatuur en adressen vermeld. Op
dat informerend karakter valt zelfs
de nadruk. In allerlei werk- en
vormingsgroepen kan aan de hand
van dit boek nadere studie worden
bedreven. En dat is ook dringend
nodig. Want velen missen de nood
zakelijke duidelijke kijk op de toe
stand waarin wij terecht zijn geko
men. Wie de algemene situatie niet
kan overzien, is niet in staat op
deelgebieden te weten hoe er ge
handeld moet worden. Dit werkt
polarisatie in de hand.
Boerwinkel neemt nergens de hou
ding aan van een profeet, die op in
drukwekkende toon grote' lijnen
trekt, naar en over de grens van
het visionaire. Hij is de leraar, die
bedachtzaam en met uitgebreide
'kennis van zaken een onderbouw
schept voor verdere studie en prak
tijk. Ook hier denkt hij inclusief,
niet vbor zichzelf alleen, maar
liefst met vplen. Daarom kan men
de veelzijdige informatie die dit
boek aanreikt, niet negéren.
Wisselbad
Je kunt altijd aan een boek merken
of de schrijver alleen maar in zijn
studeerkamer zit of tevens ook in
het leven staat en met anderen,
studerenden bijvoorbeeld in ge-
dachtenwisseling verkeert. Een wis
selbad van studie en gesprek is
nodig. Het koele denken in de een
zaamheid moet worden afgewisseld
(ADVERTENTIE)
Bundelt in ons volk de solidariteitsgevoelens jegens Israel.
Vertolkt de solidariteit bij regering, instanties, kerken en media.
Voert actie tegen valse voorlichting en anti-lsraël uitingen.
Verschaft u alle informatie over Israël en het M-Oosten conflict.
Vele niet-joodse Nederlanders zien hun solidariteits-gevóelens jegens Israël niet
meer weerspiegeld in de media, in het regeringsbeleid en in de maatschappij
Velen willen hun gevoelens voor Israël krachtiger en radicaler vertolkt zieii en ook
daadwerkelijk hulp bieden aan Israël, dat in het kader van de internationale poli
tiek steeds meer in zijn nationale bestaan bedreigd wordt.
SCHAART U DAAROM ACHTER HET
ISRAEL COMITÉ
1. door financiële hulp aan het comité, gironummer 3190896 t.n.v.
Israël-Comité-Nederland te Leusden,
2. door u op te geven a|s lid van de te vormen vereniging- min. contributie f 10. -
per jaar- voor de solidariteit met Israël bij het secretariaat: Dacostastraat 76 te
Alphen a/d Rijn,
3. door informatie te verstrekken óver regionale en plaatselijke aktiviteiten voor
Israël aan genoemd secretariaat.
Laatst maakte ik op een zon
dagochtend een soort van be
devaart langs een paar jiegen-
tiende-eeuwse kerken, vóór het
behoud waarvan we hier in
Amsterdam druk in de weer
zijn. Iemand merkte eens
schamper op, dat zij die 't
hardst tekeer gaan tegen af
braak 'van kerkgebouwen-van-
vroeger, er vrijwel nooit een
voet zetten. En ik moet 'toe
stemmen dat ik tijdens mijn
gewijde excursie niet gehin
derd werd door een veelheid
van kerkgangers.
Nadat ik in De Posthoorn van
Cuypers was geweest (een heerlijk
Interieur met z'n dubbele galerij
en en milde overvloed aan ge
kleurde baksteen) wilde ik naar
De Duif van Molkenboer aan de
Prinsengracht: een lief kerkje in
neo-barokke trant, dat een zeer
vlijtige actiegroep achter zich
heeft, die her en der jn de stad
via felgekleurde aanplakbiljetten
gelovigen en ongelovigen krachtig
herinnert aan het bestaan van De
Duif en op de hoogte stelt van
wat er binnen haar gepleisterde
muren te doen is.
Onderweg bedacht ik dat we in
Amsterdam rióg een kerk van
Molkenboer hebben, namelijk die
van de redemptoristen aan de
Keizersgracht. Ik besloot een klei
ne omweg te maken en even om
de hoek te kijken in dit neo
gotisch bouwwerk. Volledigheids
halve dien ik te melden dat ik
met dit bezoek ln zoverre buiten
mijn boekje ging. dat deze kerk
buiten de bedreigde bouwsels valt.
Niet omdat we allemaal zo tuk
zijn op dit voorbeeld van (overi
gens zéér vertederende) 'stuca-
doorsgothiek', maar omdat de re
demptoristen baas in eigen kerk
zijn en wel zorgen dat de sloper
er met z'n vingers afblijft.
'Bij het betreden van het portaal
hoorde ik aan de dreigende stem
van de predikant, dat de gelovi
gen er van langs kregen'. Deze zin
van Godfried Bomans schoot me
tp binnen. Overigens hoorde ik al
op de stoep dat er op zeer krach
tige toon gepredikt werd. want
niet alleen de buitendeur stond
open. maar ook die van het por
taal naar de kerk. Het was stamp
vol, aan een kleine wandeling on
der de gestucadoord-houten ge
welven hoefde ik niet te denken,
en ik vertrok snel naar de Prin
sengracht. Op de drempel van De
Duif -zat een man ln het groen
van de bomen te turen. Dromerig
reikte hij me een liturgie aan van
het stapeltje, dat hij in z'n. hand
hield. Zelf bleef hij buiten, hij zag
kennelijk meer in de kerk van
ongekorven hout.
Strandleven
Thuisgekomen zocht ik het stuk
van Bomans op waaraan ik herin
nerd werd bij mijn uiterst vluch
tig bezoek aan de redemptoristen
kerk. Onder ae titel 'Het strandle
ven' staat het in een van de
weinige bundels van Bomans, die
niet bij Elsevier zijn uitgekomen:
'Op het vinkentouw', uitg. De
Lanteern in Utrecht. Ik kan niet
nalaten een deel van dit fraaie
verhaal te citeren. Bomans was te
laat bij de kerk aangekomen, hij
had een lekke band gekregen en
stond dus ln het portaal. Hier is
God/ried Bomans:
Toornige klanken donderden dooi
de gewelven, zonder dat ik horen
kon wat het misnoegen van de
gewijde spreker had opgewekt.
Late kerkgangers kennen die situ
atie wel. Men staat in het kerk
portaal tussen twee deuren: de
ene leidt naar het paradijs van
een bloeiende zondagochtend, de
ander naar de hel van een opge
wonden kapelaan. Dit is het vage
vuur van de preek. Men anti
chambreert op de verdoemenis.
Maar men weet tevens: over een
half uur sta ik weer in de zon.
Met dit vertrouwen duwd& ik de
tweede deur open.
Mijn vaag vermoeden werd be
waarheid. De pater had het
strandleven' te pakken. Een mooi
onderwerp, waarbij men zich vol
ledig geven kan. al ivas het wat
vroeg in 't seizoen. Paters weten
dat zo niet. maar het is in het
vroege voorjaar nogal frisjes aan
zee. De dienstdoende kapucijn
schilderde in krachtige termen de
bekoringen, die de Beminde Gelo
vigen daarginds te wachten ston
den. Hij deed dit zó welsprekend
en in zulke kleurige beelden, dat
de ademloos luisterende kerkgan
gers de neiging om er direct heen
te gaan. slechts met moeite on
derdrukken konden. Uit zijn be
schrijving bleek, dat het eerzame
Zandvoort een oord was. waar de
meest wellustige taferelen zich
gratis afspeelden. Deze vergissing
sierde hem. Hij was er kennelijk
nooit geweest.
Om eventuele misverstanden te
voorkomen, het flardje preek dat
ik aan de Keizersgracht opving,
had geen betrekking op het
strandleven. Ook niet op het
naaktstrandleven dat toen al lok
te en toch een dankbaar onder
werp moet zijn voor de onder de
redemptoristen, veelvuldig voorko
mende moraaltheologen.
Roomse bonders
Onlangs met een r.k. collega van
de krant naar huis oplopend,
bracht ik hem ervan op de hoogte
hoe ik op een zomerse zondagoch
tend midden in de oude binnen
stad een springlevend stukje rijk
rooms leven was tegengekomen.
'Zeker bij de redemptoristen', ver
Interieur van de Bonifatiuskerk in Amsterdam-Oost
Deze tekening staat bij 'Het strajulleven' in de bundel 'Op het
vinkentouw' van Godfried Bomans.
onderstelde hij deskundig en ik
begreep de juistheid van de op
merking van de (rooms geworden
professor Cornelia de Vogel, dat
de redemptoristen zo'n beetje de
gereformeerde bonders van de
roomse kerk zijn.
Ik vertel geen nieuws wanneer ik
vaststel dat verschillen in geloofs
beleving en zelfs geloofsinhoud
niet meer samenvallen met de
grenzen tussen de diverse kerkge
nootschappen. De grenzen lopen
dwars door de kerkmuren heen.
'Rechtse' protestanten die zouden
huiveren bij de gedachte aan wat
bisschop Gijsen allemaal aan
typisch róóms spul in huis en hart
■heeft gaan graag met hem ip zee
in de strijd tegen de abortus.
'Linkse' protestanten tobben mee.
over de opvolging van kardinaal
Alfrink en laten zich graag stich
ten door Huub Oosterhuis.
Binnenwityen
Nogmaals, op dit verschijnsel is
vaker gewezen en je schiet er in
kerkelijk en becumenisch opzicht
niks mee op. Het is natuurlijk
mooi wanneer een flink moralise
rend redemptorist en een .kloeke
hervormde van 'Tot de wet en tot
de getuigenis' samen broederlijk
het hoofd schudden over wat er
tegenwoordig allemaal maar mee
door kan, en het is natuurlijk
treffend wanneer een gerefor
meerde dominee je meedeelt dat-
ie als hij geestelijk bijgetankt wil
worden, naar de roomse studenten-
ekklesia gaat. Maar meer dan
eventjes hartelijk bij de buren
binnenwippen is dit niet.
Daarom vraag ik me af (en nu
pak ik de draad van mijn verhaal
eindelijk weer op) of we de oecu-
door A. J. Klei
menische kant van de strijd om
het behoud van de neo-gotiek
niet sterker naar voren kunnen
brengen. Want het moet voor ka
tholieken tóch een bijzonder ont
roerende en tevens voldoeningge-
vende gedachte zijn, dat zij vech
ten zij »aan zij met de nazaten
van mensen, die eens knarsetan
dend toekeken toen her en der in
stad en land door en voor zich
emanciperende roomsen kolossale
neo-gotische bouwsels, compleet
met trots omhoogpriemende to
rens, als paddestoelen uit de
grond verrezen. Je stond machte
loos. Kijk, op niet-kerkelijk ge
bied kon je er tenminste nog voor
zorgen dat die roomse Cuypers bij
de bouw van het Amsterdamse
Centraal Station een protestantse
mede-architect op z'n dak gescho
ven kreeg (voor wie 't niet mocht
wetendat was Van Gendt, die
o.m. het Concertgebouw op zijn
naam heeft staan). Want het
mocht niet zo zijn dat iemand die
per spoor de hoofdstad van ohze
protestantse natie binnenkwam of
verliet, dit zou moeten doen via
een gebouw, dat louter aan een
rooms brein ontsproten zou zijn.
Verrukkelijk
Maar dat is verleden tijd en ra
sechte protestanten lopen verlek
kerd in roomse kerken, die op z'n
minst de zeventig gepasseerd zijn,
rond. Je kunt daarbij, dat wil ik
tenslotte melden. verrukkelijke
dingen meemaken. Zo ging ik een
paar weken terug naar de Bonifa
tiuskerk in het oude oosten van
Amsterdam, gebouwd door E. J.
Margry, begaafde leerling van
Cuypers. Ik wilde eventjes genie
ten van het magnifieke interieur
met zijn reeksen roosvensters en
houten tongewelven (waarom
gaan de mensen eigenlijk niet
veel meer in zulke mooie kerken
kijken?) Ik ben er veel langer
gebleven dan ik van plan was,
want toen ik binnenkwam klonk
het Osanna uit de mis in D van
Mozart, voortreffelijk gezongen
door een geoefend koor en vak-
kundig begeleid door een orga
nist-dirigent die (naar me later
bleek) aan de hand van een pia
no-uittreksel de orkestpartij
moeiteloos voor orgel arrangeerde.
Ik wachtte ook het Agnus Dei af,
net was geweldig.
Na afloop wachtte ik in het por
taal (een deel van mijn leven
schijnt zich in kerkportalen af te
spelen) tot de organist naar be
neden kwam: een niet zo jonge,
enigszins gebogen man, die zich
voorstelde als pater zus en zo (ik
verstond zijn naam niet). Hij
schoof mijn uitbundige compli
menten nonchalant aan de kant
en praatte liever over de verdien
sten van Mozart en de kwaliteit
van zijn orgel. Ik werd een beetje
jaloers op een kerk, waar ze zulke
schitterende muziek als gebruiks
voorwerp in huis hebben plus
mensen die bereid zijn die muziek
zo zorgvuldig tót klinken te bren
gen in een kerkdienst-zonder-ap-
plaus. Aan het eind van de dienst
was meegedeeld dat 'het dames-
en herenkoor' de week daarop
niet aan de hoogmis zou meewer
ken wegens vakantie. Ik hoop dat
de dames en heren een fijne va
kantie gehad hebben.
met desnoods hetp discussies. Maar
vóór alle dingen moeten de ogen
opengaan voor de diepte van de
insnijding, die wij in de wereldge
schiedenis beleven. De moeilijkheid,
is, dat wij voor ons traditioneel,
geestelijk erfgoed nog geen even
waardig, betrouwbaar alternatief
hebben gevonden. Vandaar o.a. de
behoefte aan organisatie van de
verontrusting in verschillende krin
gen. Aan de andere kant groeit het
scepticisme en het nihilisme.
Voor wie nog aanspreekbaar is, is
dit nieuwe boek van Boerwinkel
een noodzakelijke, hygiënische 'eer
ste hulp bij ongelukken.'
Het mooiste zou zijn, als er een
vernieuwingsbeweging uit zou kun
nen groeien. Laat de schrijver zich
maar troosten met de spreuk:
'Werp uw brood uit op het water,
en ge zult het vinden na vele da
gen'. Als die ons nog gegeven zijn!
DOOR EEN VERHEVEN HANI
LEID
De:
v!4<
Het is de schrijver van dit
er duidelijk om te doen dat w
zullen twijfelen of Israëls ui
geschiedt onder Gods leiding,
gedeelte dat wij vandaag leze
men wij dat opnieuw enkele
tegen. De Heer bepaalt de rob"
zelfs de plaatsnamen wordejPjj?
noemd. De Heer voorzegt zeil 30
de Farao zal denken als z(
daar, tegen de 'woestijn aang(
zullen bevinden. Hij zal dejj^
klem waar ze iri zitten verlek
den om ze na te volgen. In
treffen we dan weer een out
H
aan waarin aan de Farao t !al
wordt dat de Israëlieten geler
zijn. Daarop verandert zijn g n
heid en besluit hij tot de acht®£
ging. De vlucht wordt weer n!D'
meer weersproken door d© °e
ging dat 'wij' Israël uit onze
hebben ontslagen. En tenslot
zen we dat de HERE Farao';
verhardt. Het zijn allen verscl
de gezichtspunten van èen bi
gebeuren, waarbij het hier oj
komt dat de Farao Israël aclp®
zet. Maar ook dat gebeurt nie
der Gods medeweten en best
kerk op haar tocht naar -hét5
der bevrijding mo'et dit voore
eeuwen weten: de Farao's
spijt krijgen en er achter aan
Waar ook maar tekenen van bie
ding van mensen zijn moét
kend worden op weerstand eif1
zet, op een besluit om de bevi
op te houden, en liefst ongedi
maken. Maar het stukje e
met een troostvolle opmel
Maar de Israëlieten zetten hui
tocht voort, door een ver
hand geleld. Dat is 't waar w
aan vast mogen houden. God
ons leven. Vaak is ons dat
duidelijk, maar Hij doet het
Achteraf kan je het soms zil
van te voren mag je het weti
erop te vertrouwen. (Exocus
8).
at
letB
zif
:te[
5 1
Bo|
NED. HERV. KERK
Intrede op 1 sept. te Oudegal
W. Schaap,> kand. uit Utrecht. N
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Rijnsburg: D. Bo||
negt te IJsselmonde.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Beroepen: te Haren (Gr) W. (4
Vries te Helpman; te Bergentlj
^J. J. Wildeboer te Hardenberg.
CIIR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Almelo: H. de Gral'
Maarssen; te Zeist: J. Westeriij
Nunspeet-
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te 's-Gravénpöld£a:
Bregman te Rijssen.
BAPTISTENGEM
Intrede te Groningen-NoordÜj
Broertjes uit Amsterdam-Noordi
Vredesbewegingen elf'
kerken kritiseren
defensienota
DEN HAAG Ons veiligheidsbfE:
is nog steeds gebaseerd op ded'
schrikkingsfilosofie die zakelijkjv.
bieus en moreel onhoudbaar
worden beschouwd. De defensief
1974, die in -zijn uitgangspuf
zozeer vasthoudt aan het tradfc
nele denken, biedt geen efj
aanwijzing dat de komende a
jaar een ander beeld te zien zfë
geven als de afgelopen tien jaa|c
Tot deze conclusies komen hetfe:
terkerkelijk Vredesberaad (IKVj"
de katholieke vredesbeweging L
Christi. Zij kwalificeren de dav
sienota als een 'louter techij11
werkstuk', dat handelt over dek
vanging van mensen door ma.
nes, maar niet over de wezenfe-
vragen van vrede en veiligheid.jct
terst teleurstellend vinden zijjs'
dat een zo belangrijk punt alfe
vorming van de mens in de km
macht een beleid wordt uitgefc
peld dat vrijwel geheel gericht il
technische vervolmaking en nie»
een kritische levenshouding en
andering in het denken! U
De Rotterdammer *v
Nieuwe Haagse Courant ft
Nieuwe Leidse Courant L
/Dordts Dagblad
Uitgaven van
B V. D^e Christe iike Pers
Directie.
Ing O Postma,
F Diemer
H iwfdredactie:
J Tamminga.
It
Hoofdkantoor NZ. Voor- f
burgwal 2R0, Postbus -r:
859, A dam Telefoon je
320 - 22 03 83. Postgiro: h-
26 92 74. Bank: Ned
Midd. Bank (rek nr. r
69 73 60 768). Gem giro 3
X 500. 1
li
