srael roept
fgekeurden op
Actieprogramma
van 'Boekarest'
groot compromis
Bengalen wijten ellende
niet alleen aan de vloed
èartijen
'billen
fkkoora
Zeerechtconf erent ie
eindigt in impasse
h
lénade voor desertie,
ilaar dan ook voor moord
prtugese troepen geven
iises in Mozambique op
Laat'ns wal van je
essein eist troepenscheiding
'Gezinsplanning' werd
'verantwoord onderschat)'
Churchill's carrière
l3_
'/KWARTET VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1974
BUITENLAND
T7-K9
M<
ar 8
n A
EUS
SUM
L
31
URC
iradl
Alic
ta
Bah:
aarg
29
•1
Jl
AVIV (AP, Reuter, UPI) De Israëlische autoriteiten hebben bekend
lakt dat tienduizenden mannen, die voor de militaire dienst waren afge-
n, opnieuw opgeroepen zullen worden.
(ADVERTENTIE)
Zijn uw vakantiefilms binnen
en staan uw vrienden er messcherp
op, laat ze het dan snel even weten.
En nodig ze uit voor de première.
Dat kan gezellig worden.
Bel ze na zessen of in het weekend.
Want dan belt u voor half geld door
heel Nederland.
n zal worden of zij alsnog
worden ingelijfd. Het gaat
mannen tussen de 18 en 54
e op medische gronden zijn
lird of om andere redenen
(gewezen en de mannen die
Israël binnenkwa-
/broioen zij al ouder dan 45 jaar
eree
lanatregel volgt op grote mobili-
eersanoeuvres, die eerder deze
oijn Israël zijn gehouden en die
011e reacties van Egypte
ejhebben geleid.
dir®roor de bekendmaking giste-
;^_öeeft de Israëlische premier
Rabin verklaard dat Isr&ël
m zijn moeilijkste perioden
oormaken. 'De veiligheid ver-
n militaire versterking die
erga niet kent', aldus Rabin,
dagavond had Rabin tijdens
iner meegedeeld dat er een
21.75 bestaat voor het uitbreken
12.41 euwe vijandelijkheden omdat
riërs met grote hoeveelheden
s zijn uitgerust en 'zij
verklaard dat zij gereed
n ten strijde te trekken'.
Hoessein van Jordanië
gisteren opnieuw gewaar-
KONING HOESSEIN
schuwd dat Jordanië toekomstige
Arabisch-Israëllsche vredesbespre-
'9.4 PHIS (AP) Als Amerikaanse dienstpliclitontduikers amnestie krij-
an moet ook William Galley, de legerluitenant die wegens massamoord
6 ptnam is veroordeeld, begenadigd worden. Dit heeft de advocaat van
15.25y in Memphis verklaard. Volgens de advocaat, J. Houston Gordon, be-
2125 een eventueel amnestieprogramma ook van toepassing te zijn op1
10'"Jen die bevelen hebben opgevolgd, als amnestie van toepassing is op
63.2H die bevelen hebben geweigerd of weigerden te dienen,
gjj. flent Gerald Ford heeft woensdag een voorwaardelijke vorm van am-
54 75} voor dienstweigeraars voorgesteld.
3.71
kingen zal boycotten als Israël niet
toestemt in een 'redelijke' terug
trekking van zijn troepen aan de
Jordaan en de Dode Zee. 'Wij wil
len dat er aan ons front hetzelfde
gebeurt als wat is gebeurd aan de
Egyptische en Syrische fronten', al
dus Hoessein in een vraaggesprek
met het rechtse Libanese dagblad
Al Mayyat. 'Noem het troepenschei
ding of het begin van terugtrek
king', aldus Hoessein. 'Maar het
blijft een essentiële stap en wij
zullen niet naar Genève komen zo
lang deze stap niet is gezet'.
Hoessein vervolgde dat hij - verlangt
dat de Israëlische troepen worden
teruggetrokken tot op een redelijke
afstand over de gehele lengte, van
het zuidelijkste bezette gebied tot
het noordelijkste aan de noorde
lijkste punt van de Jordaan'. Hoes
sein liet voorts weten dat Jordanië
bereid is de verantwoordelijkheid
voor de bevrijding van de westelij
ke Jordaanoever over te laten aan
de Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie PLO als de andere Arabische
landen dat zouden wensen. Hoes
sein herhaalde dat Jordanië de PLO
aanvaardt als 'een wettige verte
genwoordigster van Palestij nen,
maar niet als de énige vertegen
woordigster van alle Palestijnen.
Wapenrace
20.7?
15.2!
||1rBNCO MARQUES (Reu-
seiosUPI) Portugese troepen
l\20pen drie vooruitgeschoven
sjpïs in het noorden van Mo-
i2.75tiique en langs de grens met
2b o^ania ontruimd, zo heeft het
201 ugese leger bekend ge-
3.7 kt.
3gjj5matleke waarnemers menen,
°9.5 iet niet-officlële bestand tus-
32.75de Frelimo-opstandelingen en
ortugese regeringstroepen ge-
4ai.5 haafd blijft in het grootste
241 van de Portugese kolonie, hoe-
225.'an de zijde der guerrillastrij-
17.1 gedreigd is met hervatting van
3ö2 rijd.
noorden van Mozambique is
25' ebied geweest waar het hevigst
vochten tussen het Portugese
20 van 65.000 man in Mozambi-
~6.5 en de opstandelingen, die hun
i8.25dkwartier in de Tanzaniaanse
59 dstad Dar Es Salaam hebben.
0.25 e haven Porto Amelia in het
27.25 ste noorden, hebben volgens
43 7 hten Frelimo-opstandelingen
22.5 samenkomst gehad met be
is-7 sambtenaren. Zij boden hun
11 aan bij de handhaving van
12.2 en gezag in het gebied totdat
85.05 mbique volledig onafhankelijk
mnbe Frelimo-vertegenwoordigers
FOP n, dat zij ook de blanke plan-
zouden beschermen.
stakende grondpersoneel van
'ortugese luchtvaartmaatschap-
AP heeft inmiddels besloten de
82 5 inderhandelingen met de di-
T....rn[ i en vertegenwoordigers van
SU)Cportugese ministerie van arbeid
12.7! "vatten.
30
,54 HINGTON (AP. Reuter, UPI)
8.55 ecretaris-generaal Kurt Wald-
■>2 van de Verenigde Naties heeft
"•>.15 ren vóór de Veiligheidsraadzit-
(gezegd dat alle partijen in het
let rond Cyprus graag een ak-
willen, 'ondanks de huidige
:men'.
($heim liet ook weten dat hij
Gevipdere aandacht wil besteden
e rol van de VN-vredesmacht
'prus, waarop de laatste weken
kritiek is geweest. Bij eerdere
;enheden heeft Waldheim ge-
voor uitbreiding van het corps
in zodat het meer naar beho-
iljn taak zou kunnen vervullen,
in verslag schreegde VN-top-
gisteren echter alleen dat de
|van de VN-troepen 'opnieuw
worden bepaald' en dat hij
oor aanbevelingen zou doen
iverleg met de landen die de
len leveren. Als belangrijkste
stond gisteravond op de agen-
ivan de Veiligheidsraad het
itelingenprobleem op Cyprus,
aantal vluchtelingen bedraagt
dan een kwart miljoen
een derde van de bevolking
;eft de VN gisteren laten we
ide kosten van de invasie op
lïus te dekken zal Turkije 'vre-
jobligaties' gaan uitgeven met
43^1 rente van 11 procent, zo heeft
so.ffllster van financiën Deniz Bay-
w-^beken^i gemaakt.
10/74
militaire tucht geplaatst. Rond 100
gewapende soldaten houden de
wacht bij de gebouwen van de TAP
op het internationale vliegveld van
Lissabon. Zij hebben tot dusver
echter niet ingegrepen. De vakbond
van het grondpersoneel die 1.600
leden telt, eist een forse loonsver
hoging.
In Parijs is uit goed ingelichte
bronnen vernomen dat het Franse
besluit het wapenembargo van de
landen in het Midden-Oosten op te
heffen tot een nieuwe wapenrace
in deze wereldbrandhaard kan lei
den. Egypte heeft het Franse be
sluit reeds warm begroet. Frankrijk
heeft Syrië al toegezegd de meest
moderne radatapparatuur te zullen
leveren, zo is door de Libanese pers
gemeld.
Volgens defensie-experts in Londen
is het weinig waarschijnlijk dat de
Franse wapenleveranties zwaarwe
gende invloed zullen uitoefenen op
de omvang van de stroom wapens
die uit de VS en de Sowjet-Unie
's werelds twee grootste wapenle
veranciers, naar het Midden-Oosten
gaan. Door de hypermoderne oor
logstechnieken zijn de Arabische
landen en Israël uiterst afhankelijk
van de meest verfijnde apparatuur
van de twee supermogendheden de
VS en de Sowjet-Unie, aldus mili
taire deskundigen. Zo krijgt Israël
zijn wapens thans uitsluitend uit de
VS en wordt Syrië door de Russen
volgestouwd met modern wapen
tuig.
Van een onzer redacteuren
BOEKAREST Ondanks alle tegenstellingen die de wereldbevol
kingsconferentie in Boekarest verscheurd hebben is het waar
schijnlijk dat het bevolkings-actieprogramma vandaag toch wordt
aangenomen, zij het dat dit programma een groot compromis is
geworden.
Op 9 oktober wordt in Engeland deze serie van vier postzegels uitgegeven
ter herdenking van de honderdste geboortedag van Sir Winston Churchill.
Ze geven een overzicht van zijn carrière van 1899 tot 1942. Links in het
uniform van de Cinque Ports (de vijf Engelse kanaalhavens Sandwich,
Dover, Hythe, Ramney en Hastings, onder toezicht van een gouverneur,
rechts boven kort na Duinkerken in 1940, links beneden als minister van
oorlog in 1919 en rechts beneden in het uniform van de South African
Light Horses (1899).
DACCA De jonge staat Bangladesj maakt opnieuw een afschu
welijke tragedie door. De enorme overstromingsramp, die dit ont
wikkelingsland deze zomer trof, heeft al duizenden slachtoffers
gemaakt en dreigt nog eens miljoenen Bengalen de komende
maanden honger te zullen brengen. Maar de natuurramp is niet
de enige oorzaak van de ellende. De overstromingen van deze zo
mer hebben weer eens laten zien, dat de huidige machthebbers
niet opgewassen zijn tegen de enorme problemen van Bangladesj.
Overstromingen zijn een jaarlijks
terug kerend verschijnsel in dit
land. Elk jaar treden de grote ri
vieren in deze delta enige tijd bui
ten hun oevers om een laagje
vruchtbare aarde te deponeren op
de akkers, die daardoor nooit uitge
put raken. Het water brengt echter
niet alleen vruchtbaarheid, maar
ook ontberingen voor de bevolking.
Elk jaar raken in de overspoelde
gebieden dorpen geïsoleerd, breken
er epidemieën uit en ontstaat er
schade aan de gewassen, wat dan
weer gebrek aan voedsel en honger
veroorzaakt. Dit jaar is het alle
maal veel erger. Het water steeg tot
ongewone hoogte en bovendien be
gonnen de overstromingen veel
vroeger dan anders. Zeventien van
de negentien provincies zijn getrof
fen. De schade aan de landbouwge
wassen is veel groter. Op veel
plaatsen zijn bomen en planten
door de waterstroom meegesleurd,
waardoor er ook nog een ernstige
erosie dreigt.
Een bezoek aan de zwaar getroffen
provincie Maimensing maakte mij
wel duidelijk, dat de situatie wer
kelijk rampzalig is. Bij een meer
dan oppervlakkige beoordeling van
de toestand komen er wel wat vra
gen op. Is alleen de natuurramp de
schuld van alles, of spelen ook an
dere faktoren een rol? Komt een
deel van de ramp misschien op
rekening van de sociale structuren
en de regering?
Verarmde boeren
Er heerst in de vele vluchtelingen
kampen, waar miljoenen tijdelijk
zijn ondergebracht, geen paniek.
De mensen hebben hier een sterk
weerstandsvermogen. Zij zijn wel
wat gewend.
Wel overheerst de zorg voor de
toekomst. De gevolgen van de ramp
zijn nog niet helemaal te overzien,
maar er moet voor de komende
maanden een ernstige hongersnood
gevreesd worden. Niet alleen is de
schade aan de gewassen veel groter
dan in andere jaren, maar de boe
renbevolking was de afgelopen ja
ren al sterk verarmd. Een groot
aantal boeren heeft zijn land moe
ten verkopen. Zij verdienen nu hun
brood als dagloner. Dat betekent,
dat zij geen voedselvoorraden heb
ben en alle rijst moeten kopen.
Door de inflatie zijn de prijzen
sterk opgelopen, zodat Bangladesj
een steeds groter aantal landloze
en machteloze boeren telt, die door
de overstroming helemaal brodeloos
zijn geworden.
Achter deze ontwikkeling op het
platteland zitten de handelaars en
opkopers, die enorm profiteren van
de prijsopdrijverij, speculatie,
smokkel en zwarte handel. Op hun
handel en wandel bestaat geen en
kele controle. De gevolgen van hun
hebzucht zijn zo schrijnend, dat de
internationale pers er wel door ge
alarmeerd moest worden. Dat is de
afgelopen maanden dan ook ge
beurd.
Programmapunt
Maar ook bij de overstromingen
zelf gaan de regeerders in Bangla
desj niet geheel vrij uit. Voor een
goede ontwikkeling van dit land is
een betere beheersing van de grote
rivieren een eerste vereiste. Dat
weten de Bengalen en dat weet ook
de regering. De partij, die nu aan
de macht is, de Awami Liga, ver
wierf grote populariteit onder meer
door er op te hameren, dat iets
gedaan moest worden om de rivie
ren beter in de hand te krijgen.
De Awami Liga is nu dertig maan
den aan de macht en heeft nog
niets gedaan om deze belofte in te
lossen. Zelfs met de beperkte mid
delen, waarover Bangladesj be
schikt, zou het mogelijk zijn om te
beginnen aan een programma voor
betere beheersing van de rivieren.
Een commissie, die door de rege
ring werd ingesteld, heeft dat zelf
vastgesteld. De regering heeft een
aantal adviesrapporten angstvallig
onder de tafel proberen te houden.
Deze nalatigheid en achterbaksheid
zijn door de oppositie onomwonden
aan de kaak gesteld.
Het is niet juist om te zeggen, dat
de regering helemaal niets aan de
situatie doet. Helikopters en vlieg
tuigen werpen voedselpaketten af
boven de getroffen gebieden. Het
leger is ingeschakeld bij de ver
spreiding van levensmiddelen en
Verschillende grote deelnemers aan
de bijeenkomst hebben zich tegen
het 10.000 woorden tellende pro
gramma verzet. Met name de Vere
nigde Staten aan de ene en
China en het Vaticaan vreemd
genoeg tezamen aan de andere
kant waren tegen en aanvaardden
het mokkend. De Verenigde
Staten zijn van mening dat
het programma te weinig de drei
ging van een ongecontroleerde be
volkingsgroei onderstreept. China
vindt dat de wereld duizenden mil
joenen mensen meer zou kunnen
'dragen' als de economische en po
litieke orde op onze aardbol wordt
veranderd. Het belangrijkste be
zwaar van het Vaticaan is dat in
het programma de liefde en de
menselijkheid ontbreekt, terwijl ui
teraard Rome zich ook blijft verzet
ten tegen een kunstmatige geboor
tebeperking.
Deze verschillen van mening ver
deelden gisteren ook de werkcom-
missle die de aanvaarding van het
programma door de plenaire verga
dering, vandaag, moeten voorberei
den. Onder andere daarom werd
besloten de algemene vergadering
gisteren niet op te zadelen met de
helft van het document zoals
eerst was gesuggereerd maar de
voltallige zitting pas vandaag te
laten beslissen over 't hele pro
gramma.
Dat het compromis minder snel de
algemene vergadering passeert als
velen wel gehoopt hadden is voor
een deel ook op het conto te schrij
ven van Latijnsamerikaanse lan
den, met aan het hoofd Argentinië
en Brazilië. Deze landen proberen nu
het programma iedere verwijzing
naar het begrip overbevolking te
voorkomen omdat zij met China
van mening zijn dat overbevolking
een farce is. De Afrikanen en de
communistische landen zijn dat
eens en wilden in 't actieprogram
ma vooral de eis opnemen tot ver
betering van de economische posi
tie van de derde wereld. Het over
bevolkte Azië daarentegen met uit
zondering van China, wil promi
nent in het programma regeringen
uitnodigen de bevolkingsgroei in
hun landen af te remmen als
daarmee het welzijn van de inwo
ners gediend is. Het woord 'gezins
planning' hebben zij er echter al
weer niet doorgekregen dat is
vervangen door 'verantwoord ou
derschap.'
Deze ontwikkelingen hebben ver
schillende vertegenwoordigers op de
conferentie wat moedeloos ge
maakt. Dr. Leon Tabah, Franse de
mograaf en architect van de orgi-
nele versie van het actieprogram
ma, zei gisteravond. 'De aard van
het programma is veranderd. Het is
gepolitiseerd, we hebben geprobeerd
minimale doeleinden op te nemen,
maar dat is niet gelukt.'
Apartheid
De conferentie heeft donderdag wel
bij acclamatie een resolutie aan
vaard, waarin alle regeringen wordt
gevraagd zuid-Afrika, Namibië (Zd.-
West-Afrlka en Zuid-Rhodeslë poli
tiek, militair en economisch te iso
leren vanwege de apartheid. Ook
Nederland dat zich in het verleden
bij stemming ln de algemene ver
gadering van de VN heeft onthou
den, indien een veroordeling van
de apartheid gepaard ging met een
oproep tot het verbreken van de
betrekkingen, stemde voor de reso
lutie. Volgens de resolutie is de
strijd 'met alle middelen' van de
onderdrukte volkeren van Zuid-Afri
ka. Namibië en Zuid-Rhodesië voor
het geheel en al wegvagen van de
apartheid wettig, en 'verdient zij de
steun van de internationale ge
meenschap.'
De Amerikaanse afgevaardigde had
vergeefs getracht behandeling van
de resolutie op procedure gronden
(te laat indienen) uit te stellen. De
Nederlandse delegatie, geleld door
de directeur van het Nederlands
Interuniversitair Demografisch In
stituut (NIDI) dr. Van der Kaa,
had tot enkele uren voor de stem
ming overleg gepleegd met het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Den Haag.
Algemeen werd verwacht dat Ne
derland en de overige EEG-landen
waarvan vooral Frankrijk, en Enge
land intensieve resp. militaire en
economische betrekkingen met
Zuid-Afrika onderhouden, zich van
stemming zouden onthouden. Maar
toen de voorzitter van de conferen
tie, de Roemeense minister van
buitenlandse zaken George Macoves-
cu, uitgenodigd de zaal rondkeek
of nog meer afgevaardigden dan de
Senegalees die de resolutie indien
de en de Amerikaanse die 'krachtig'
protesteerde, het woord wilden voe
ren, stond niemand op'.
via de bureaucratie van het mi
nisterie van landbouw worden zaden
verspreid om de voedselproduktie
zo snel mogelijk weer op gang te
krijgen.
Enige weldoener
Maar zelfs bij de huidige omstan
digheden gaat de regering te werk
op een arrogante wijze. De hulpver
lening gaat gepaard met corruptie.
De regeringende Awami Liga is
vastbesloten om elke hulpverlening
buiten haar om onmogelijk te ma
ken. Oppositie-partijen stelden
voor om de hulp-acties gezamenlijk
te organiseren, maar dat is afgewe
zen. Pogingen van de oppositie om
geld en goederen in te zamelen
werden hardhandig verhinderd.
Kollektanten werden in Dacca door
de politie van straat geslagen.
Deze weinig humanitaire houding
van de regering iswel begrijpelijk.
De stemming van de bevolking is
zo geprikkeld, dat elk onafhankelijk
initiatief tot een massale volksbewe
ging tegen de huidige machtheb
bers zou kunnen leiden.
De buitenwereld staat duidelijk
voor een dilemma. De reacties op
het hulpgeroep van de regering zijn
soms nogal sceptisch. Premier Sjeik
Moedjiboer Rachman belegde in
het kader van de publiciteitscam
pagne voor het buitenland een
persconferentie voor buitenlandse
journalisten. Hij werd met scherpe,
wantrouwende vragen overdonderd.
Verschillende buitenlandse hulp-or
ganisaties reageerden nogal aarze
lend. In Bangladesj zijn inmiddels
wel veel groepen vrijwilligers op
eigen initiatief begonnen met hulp
verlening. Een zo'n moedig groepje
dat helpt bij de verspreiding van
medicijnen en inentingen in nood
kampen, wordt geleld door de Ne
derlandse afdeling van het Leger
des Heils in Bangladesj. (Op onze
kerkpagina heeft men hierover
CARACAS (AP/UPI) Een tweede conferentie van de Verenigde
Naties eindigt ook deze week. Daar zijn de resultaten mogelijk
nog schaarser. De bijeenkomst over het zeerecht in Caracas is
gisteren in een geweldige impasse besloten, alle hoop is in arren
moede nu gevestigd op de conferentie die van 17 maart tot 3 mei
1975 zal duren en die in Genève wordt gehouden.
Afgevaardigden van 148 landen
hebben gedurende tien weken
in de Venezolaanse hoofdstad
Caracas gezwoegd op een 100 pun
ten omvattende agenda. Zij zijn er
tenslotte in geslaagd de agenda uit
te zeven tot vier kernpunten die
door de conferentie in Genève ver
der behandeld moet worden. Als de
Geneefse conferentie succes heeft
zal zij volgend jaar zomer naar
Caracas terugkeren om een nieuwe
'grondwet' voor de zeeën te onderte
kenen.
De conferentie in Caracas, waar
voor de derde maal in vijftien jaar
is getracht het verouderde 17de
eeuwse zeerecht te moderniseren,
heeft het grootste deel van het
technische werk voltooid en ont-
werp-teksten opgesteld. Men kon
echter niet tot politieke besluiten
meer kunnen lezen want het be-- komen, die nodig zijn om aan de
treft hier Eva den Hartog - red).
Ook groepen Bengaalse studenten
ondernemen dergelijke initiatieven,
die op het ogenblik nog het meest
zinvol lijken.
'zeerechtconstitutie' verder te kun
nen werken. De tijd dringt echter,
want de conferentie heeft tot eind
1975 de tijd om haar werk klaar
krijgen. Daarna bestaat het risico
dat afzonderlijke landen op eigen
houtje stappen gaan ondernemen
om grote stukken van de oceanen
voor zich veilig te stellen. Waar
men het in Caracas niet over eens
kon worden:
eisen van aan zee gelegen ont
wikkelingslanden die hun territori
ale grens tot 12 mijl willen uit
breiden, alsmede een 'economische
zone' van 188 mijl waarin zij de
zeggenschap over alle hulpbronnen
willen hebben.
systemen voor de exploitatie
van mineralen in zeebodemgebie-
den die bulten de nationale juris
dictie liggen.
garanties voor een ongehinder
de doorvaart voor de scheepvaart
in belangrijke internationale zee
straten.
uniforme internationale nor
men voor de bescherming van het
zeemilieu tegen vervuiling.
