erplichting tot dragen
In valhelmen blijft
1 november ingaan
'Zo kennen we Vredeling toch al jaren'
Spaarrente tot
Trein uit
rails in
Rotterdam
Serman stelt leraren
^ns allerminst gerust
Chemici gaan zich meer
bemoeien met
vragen in samenleving
Interview met
Vredeling: extra
nummers nodig
Hrom de wet dan wijzigen?'
ttot
dB maal
'bestookt'
loongrens
onds nog
f 27,700
ÜMETZLER-
Knokploeg wil
huurders uit
hun huis zetten
Wegener nam
helft aandelen
D.G.P. over
Helemaal onbekend was het niet, wat de minister aan journaliste vertelde
Organisator weg:
geen popfestival
Garantiefonds
in de maak voor
bouwnijverheid
(KWARTET VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1974
BINNENLAND T3-K5
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Vrij Neder
land, het weekblad dat het
geruchtmakende interview
met minister ir. H. Vredeling
publiceerde, was gisteravond
op bijna alle verkooppunten
uitverkocht. De directie van
het weekblad heeft besloten
26.000 exemplaren bij te
drukken.
Vrij Nederland heeft door
gaans een oplage van 115.000,
waarvan 75.000 abonnees en
40.000 losse verkoop. Van de
40.000 exemplaren in de losse
verkoop worden er gemiddeld
een 30.000 verkocht. Gisteren
bleken echter alle 40.000
exemplaren al verkocht te
zijn.
De directie van het weekblad
was niet op deze vlotte ver
koop voorbereid. 'Bij Vrij Ne-
rerland leest voor de publica
tie van een nummer niemand
anders dan de redactie de ar
tikelen. Ik hoop dat dat zo
blijft. De directie wist niets
van dit geruchtmakende in
terview. Ik heb het net zoals
de lezers van ons weekblad
woensdag met zeer veel inte
resse gelezen', aldus de heer
H. Bockina, directeur van de
BV Weekbladpers, waartoe
Vrij Nederland behoort.
Volgens de heer Bockma is
het nog nooit voorgekomen in
de geschiedenis van het
weekblad dat zo'n groot aan
tal nummers moest worden
bijgedrukt. 'In september 1969
hebben wij een aantal num
mers moeten bijdrukken van
het VN-numiner Sex in Ne
derland. Van het kerstnum
mer in 1969 en het jubileum
nummer in 1970 (met daarbij
de herdruk van de eerste bo
vengrondse Vrij Nederland)
hebben wij ook enkele dui
zenden nummers moeten bij
drukken', aldus directeur
Bockma.
niet goedgekeurd, dat doet er niet toe
parlementsredactie
rei^AG De datum van ingang voor het verplicht dragen van een valhelm door bromfietsers
alfiet verschoven. Tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer deelde minister Westerterp
jmee, dat de bromfietsers in ieder geval met ingang van 1 november een helm moeten dra
den is het nog de vraag of dan beslist een officieel goedgekeurde helm verplicht is. Dat hangt
het resultaat van het onderzoek, dat het ministerie nu met haast instelt naar deze hel-
(jngrijkste is. aldus de mi-
ndat de bromfietser een helm
[eijjok al is deze niet helemaal
ri0 antwoorden van minister
(rp op de vragen van het
tua van Zeil (KVP) bleek
dat het niet zo slecht
lelmen is gesteld als soms
erondersteld De minister
jiwde voor het gevaarlijk
ind, dat de bromfietshelm
land een volstrekt ondeug-
'tikel zou zijn, zodat je het
zo goed thuis kon laten,
[jnderzoek van de ANWB en
ïmentenbond, waardoor de
aan het licht kwam,
dat van de 28 gekeurde
slechts 3 als slecht uit
f kwamen. Verder wees de
1 erop, dat de keuringseisen
beland strenger zijn dan in
enland.
I
geheim
J onderzoek van het minis-
Harvan het resultaat binnen
dagen bekend wordt, wer-
de ANWB en Consumen
tenbond mee. De twee organisaties
stelden als voorwaarde voor deze
medewerking, dat zij over de resul
taten aan geen enkele geheimhou
ding zijn gebonden.
Door de publicatie over de helmen,
is de verkoop sterk verminderd.
Twee van de drie bedrijven, zo
antwoordde minister Lubbers de
PvdA-Kamerleden Van der Doef,
Poppe en Kothof, hebben hun pro-
duktie gestaakt. Een derde bedrijf
werkt op halve kracht. De drie be
drijven hebben een verzoek inge
diend voor werktijdverkorting op
grond van de werkloosheidswet.
Aansprakelijkheid
Interessant was nog de vraag of
niemand aansprakelijk kon worden
gesteld voor de ondeugdelijke hel
men. De werkloosheidsuitkeringen,
die moeten gedaan, zouden dan
verhaald moeten worden.
Staatssecretaris Mertens maakte
echter duidelijk dat de werkloos
heidswet deze mogelijkheid niet
heeft. Bovendien was uit het ant
woord van minister Lubbers al ge
bleken dat bijvoorbeeld niet een
(ADVERTENTIE)
Geschiedenis
Studenten stops gelden uitsluitend voor het volgen van onderwijs, niet voor
het alleggcn van tentamens en examens. Daarom worden nu door particulier
inltlatlel opleidingen voor het kandidaatsexamen goschledenis van de Rijks
Univorslteltvan Utrecht georganiseerd te Eindhoven, Utrecht en Groningen.
Cursuskosten: 11.1400,- per Jaar.
Avond studies tot Mr. en Drs.
K tut/Kring Utrechtse Repetitoren»
O]
:n ïze onder wijsredactie
hiï
anpHT De leraren frans zijn allerminst gerustgesteld door
zefeekering van staatssecretaris Veerman dat de positie van
kns voorlopig niet verandert. 'Als er niets gaat veranderen,
ik niet waarom de wet gewijzigd moet worden', reageert
i* A. P. H. Wijkamp, voorzitter van de sectie Frans van de
^ing van leraren in levende talen.
[isteren verschenen memorie
jtwoord op het wetsontwerp
de brugklas zegt dr. A.
[agn, dat hij het Frans wel uit
dl van de wet op het voort-
wil schrappen,
Vj"at het onderwijs zelf moet
hh of het Frans in de brug-
nandhaafd wordt. Hij voegt
toe, dat naar zijn smaak
m de laagste klassen van
Gymnasium en Atheneum
jaAt zal blijven. Op zelfstandi-
1
i verslaggever
1 Tijdens de eerste de
bmeenteraadsvergadering die
[euwe burgemeester van
H J L Vonhoff gisteren
i heeft hij de publieke tribu
idrie keer toe laten ontrui-
de vergadering begonnen
ooé jongelui op de publieke
riepen: 'Vonhoff donder
nie burgemeester liet daarop de
iring schorsen en de jonge
door gemeente-ambte-
de tribune gehaald,
n feef maar kort rustig want
gaven enkele andere
Bun luidruchtig te kennen wei-
mnpnnmpn te zijn met de nieu-
Ook zij werden
van de tribune verwij-
hun kreten werden toen
door een derde stel
Pas toen ook zij met
van de tribune waren
de raadsvergadering
d worden voortgezet.
verslaggever
De ziekenfonds-
het aan hem uitgebrach-
om de staatssecretarissen
en van sociale
te stellen de loongrens
ziekenfonds op te trekken
tot 27.200 gulden per
geheel opgevolgd. De raad
nog hoger te
op 27.700 per jaar
van 1 januari 1975.
(ADVERTENTIE)
Via
- fieders oogmerk
keurende instantie, maar altijd de
fabrikant verantwoordelijk blijft
voor de kwaliteit van het produkt.
Politie komt tussenbeide
Van een onzer verslaggevers
ge MAVO-scholen zou het Frans als
verplicht vak misschien kunnen
verdwijnen, maar op die scholen
zou dan wel een mogelijkheid ko
men om Frans te kiezen in een
verrijkingsprogramma.
De heer Wij kamp vreest dat dr.
Veerman de zwarte Piet wil door
spelen naar het onderwijs. De voor
gestelde wetswijziging verplaatst de
discussie over het Frans naar de
scholen. Daar zal een enorme touw
trekkerij om het Frans beginnen
tussen voor- en tegenstanders Als
dr. Veerman zegt dat het onderwijs
in het Lochems overleg zelf over de
samenstelling van de lestabel kan
beslissen, vindt de heer Wijkamp
dat weinig hoopvol. Het overleg is
geheim en de leraren Frans zijn er
als zodanig niet vertegenwoordigd.
Daarentegen is wel een sterke
groep vanuit de pedagogische cen
tra en de inspectie aanwezig, die in
de richting van een brugperiode
zonder Frans stuurt.
WAGENINGEN Een knokploeg
van zes boeren is in de nacht van
woensdag op donderdag een woning
aan de Wageningse Grintweg bin
nengedrongen met het doel de tien
huurders er uit te zetten. Het huis
is eigendom van het Tweede Ka
merlid H. Koekoek. Tussen de
knokpleog en de huurders is flink
gevochten.
De politie kwam tussenbeide en
zette de zes leden van de knokploeg
buiten de deur. De tien huurders -
negen studenten en één lerares -
zouden te weinig huur betalen en
bovendien een gezamenlijke huur
schuld van tienduizend gulden heb
ben. De knokploeg stond onder lei
ding van M. van M. die het huis
huurt van de heer Koekoek.
De bewoners van het pand voelen
zich al wekenlang bedreigd naar
aanleiding van uitlatingen van M.
Deze had de huurders een paar
maal aangemaand de huurschuld te
voldoen. De studenten en de lerares
weigerden dit echter, omdat de
plotselinge huurverhoging van tus
sen de vijftig en vijfenzeventig
procent, die M. hun begin dit jaar
oplegde, niet gerechtvaardigd was.
Het huis verkeert in een zeer slech
te staat. De huuradviescommissie in
Wageningen raadde de huurders
ook aan de huurverhoging niet te
betalen.
Volgens de huurders had de eige
naar, de heer Koekoek, toestem
ming gegeven voor de actie van
Van M. Deze zegt op zijn beurt dat
de huurders gedreigd hebben de
boerenpartij en haar leider, de heer
Koekoek, in een slecht daglicht te
zullen stellen wanneer acties on
dernomen zullen worden. Het
Tweede Kamerlid zei desgevraagd
dat hij pas gisteren van de moei
lijkheden gehoord had. Door gebrek
aan tijd zou de heer Koekoek de
wanbetaling jaren hebben getole
reerd.
Even voor het binnenlopen van het Rotterdamse Centraal Station ont
spoorde gistermiddag de sneltrein Dordrecht—Rotterdam. Persoonüjke on
gelukken deden zich niet voor, de schade beperkte zich tot twee beschadig
de portalen en drie masten van de bovenleiding maar het treinverkeer
werd op deze drukke lijn naar Dordrecht gedurende de hele avond ernstig
ontwricht. Tussen Rotterdam en Dordt kon over één spoor een pendeldienst
gaande gehouden worden en verder werden er veel autobussen ingelegd.
Men hoopte dat vanmorgen vroeg de zaak weer normaal zou kunnen rijden.
De oorzaak van de ontsporing is dat de trein een stalen voetplaat van een
viaduct, waaraan schilderswerk verricht wordt, 'gepakt' en ongeveer vijf
tienhonderd meter meegesleept heeft. Voor veel reizigers bracht het ongeluk
veel ongemak en vertraging mee: geadviseerd werd over Utrecht om te
reizen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Wegeners 0'c.uran-
tenconcern NV in Apeldoorn zal de
helft van het aandelenpakket over
nemen van de Drents-Groningse
Pers BV in Emmen, een onderdeel
van de Nederlandse Dagblad Unie
in Rotterdam.
De overdracht zal op 1 oktober
plaatsvinden. Wegener en de NDU
zullen ook ieder voor de helft deel
nemen in een uitbreiding van het
aandelenkapitaal van de DGP, al
dus een mededeling van de NDU.
De samenwerking is bedoeld ter
versterking van de positie van zo
wel de dag- als de huis-aan-huis-
bladenpers en zal geen gevolgen
hebben voor het personeel van de
DGP en evenmin voor de redactio
nele inhoud van de DGP-bladen,
aldus de NDU. Als commissarissen
van de DGP zullen optreden W.
Pluygers en G. Spanhaak, presi
dent-directeuren van respectieve
lijk de NDU en Wegener.
De overdracht van de technische
vervaardiging van de uitgaven van
de DGP aan drukkerij Tijl in Zwol
le gaat volgens plan door en zal
waarschijnlijk rond 1 mei 1975
plaats hebben.
De betaalde oplage van de dagbla
den van de DGP is 41.000, de opla
ge van de huis-aan-muis bladen is
110.000.
(ADVERTENTIE)
Van onze redacteur wetenschappen
LEIDEN Aan de universiteit van Groningen kunnen chemici
sinds begin dit jaar een 'vrije studierichting' kiezen, die niet al
leen goede scheikundigen van hen maakt, maar ook systematisch
hun maatschappelijk inzicht bevordert. In Utrecht bestaan plan
nen om in de eerste studiejaren een verplicht vak 'chemie en sa
menleving' in te voeren. En aan elke universiteit gebeurt wel wat.
Dat bleek uit een overzichtsmiddag
die de commissie Maatschappelijke
taak van de Koninklijke Neder
landse chemische vereniging giste
ren organiseerde op het KNCV-con-
gres. De weg die van fundamenteel
onderzoek loopt naar feitelijke toe
passing. aldus dr. W. A. Smit uit
Groningen, is nogal eens onduide
lijk en lang, en viel vroeger eigen
lijk buiten de aandacht van de
(ADVERTENTIE)
(Zie ook pagina T5/K7
De rente die wij vergoeden op spaargelden,
loopt van 5% voor dagelijks opvraagbare tegoeden,
tot ii% voor onze Vaste Termijn Spaarrekening
(5 jaar vast).
Vraag bij een van onze kantoren ook eens naar ons
spaarpapier dat, afhankelijk van de gekozen looptijd,
|een rente geeft van 7-io1/2%.
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
mensen die dat fundamentele on
derzoek deden.
Tijdens en na de oorlog werden de
wetenschapsmensen directer inge
schakeld bij de produktie het
klassieke voorbeeld is de manier
waarop in een paar jaar de atoom
bom werd ontwikkeld. Door die
ontwikkeling werden de onderzoe
kers overrompeld, zij zaten met een
waardensysteem dat niet aan de
nieuwe ontwikkeling was aange
past, zei dr. Smit.
In het Groningse antwoord daarop,
de vrije studierichting, wordt de
chemische opleiding na het kandi
daatsexamen ingekrompen tot an
derhalf jaar. Daarna volgt een pit
tige inleiding in zaken als econo
mie en sociologie en een verdere
uitbouw van kennis in een gekozen
deelgebied. Tenslotte draait de stu
dent een klein jaar mee in een
onderzoekproject waarin de nieuwe
deskundigheid kan worden toege
past.
De onderzoekprojecten in Gronin
gen zijn geconcentreerd rond het
thema energie. Er wordt bekeken
wat voor economische en politieke
factoren meespelen bij opsporing
en winning van olie- en gasvoorra
den in West-Europa. De risico's van
door P. L. VAN ENK
De verrassing die ir. Henk Vredeling, minister van defensie in het kabinet-Den
Uyl, ons met zijn interview in Vrij Nederland heeft bereid, is in de kring van zijn
Haagse en Europese vrienden en bekenden wel als een klap aangekomen, maar he
lemaal onbekend was het daar toch niet hetgeen hij Bibeb heeft toevertrouwd.
Vredeling staat bij zijn
voormalige collega's uit de
Haagse en Europese politiek
al sinds jaar en dag bekend
als een borreltafelaar met
een ijzeren conditie en tege
lijk als een brombeer met
een humeur dat zo nu en
dan op het kwaadaardige af
kan zijn. Een eigenschap die
met dat laatste slecht com
bineert is zijn niets ontzien
de eerlijkheid. Een licht
vermogen tot huichelen zou
Vredeling in zijn carrière
heel wat moeilijkheden heb
ben bespaard, maar hij ont
beert het volkomen. 'Zo
kennen we hem toch al ja
ren, het is of je Henk hoort
praten', hoor je dezer dagen
zijn vrienden zeggen die het
interview met Bibeb hebben
gelezen'.
Wie hun onveranderlijk
bewonderende, soms ook
wat vertederende getui
genissen hoort, krijgt voor
zich het beeld van een man
die gevormd is in het vei zet
tegen de Duitse bezetters
de moed die hij toen heeft
getoond werd legendarisch
en vervolgens in het zich
ontworstelen aan het calvi
nistische milieu van zijn
jonge jaren. Beide crises in
zijn bestaan schijnt Vrede
ling nooit helemaal te boven
te zijn gekomen.
In de politiek leerde men
hem kennen als een stroeve,
bonkige, maar vaak toch
ook hartelijke en innemende
figuur, die nergens en bij
niemand werkelijk aanslui
ting had. Een ware indivi
dualist 'een zwerver' zoals
wij hem eens hebben horen
noemen. In de jaren van
zijn Kamerlidmaatschap zag
je hem weinig in Den Haag.
Hij voelde zich aanmerkelijk
beter thuis in het Europees
parlement, waar hij er een
bijna sardonisch plezier in
had, de leden van de Euro
pese commissie te overstel
pen met lastige, maar altijd
ter zake doende schriftelijke
vragen. Hij was overigens
een van de allerbeste Euro
pese parlementariërs.
Na de formatie van het ka
binet Den Uyl heeft Vrede
ling node afstand gedaan
van zijn Europese werk. Hij
was zoals hij Bibeb heeft
bekend dolgraag opvolger
geworden van Mansholt als
lid van de Europese com
missie, maar hij werd minis
ter van defensie een
baan die niemand hem had
toebedacht, hijzelf nog het
minst. Niemand, behalve
dan formateur Burger en
minister-president Den Uyl
die hem welbewust voor de
ze post moeten hebben uit
gekozen omdat zijn anti-to
talitaire gezindheid, zijn af
keer van het Sowj et-regiem,
buiten twijfel stond. In de
houding die Vredeling in de
internationale politiek in
neemt zijn de sporen van
Minister Vredeling, wiens scherpe uitspraken nogal
opschudding verwekten, zit hier naast minister Van
der Stoel, een van degenen op wie zijn kritiek zich
met name richtte.
zijn oorlogsverleden terug te
vinden.
Maar wat bij de formatie
minder bekend was en
sindsdien veel duidelijker is
geworden, is dat hij bij vla
gen minstens evenveel af
keer heeft van wat we ge
makshalve maar even 'mili
tairisme' zullen noemen of
van de uiterlijke verschij
ningsvormingen daarvan:
militaire gebruiken en uni
formen bijvoorbeeld. Dat
laatste versterkt ten zeerste
Vredelings tegenzin tegen
zijn functie in het kabinet
die hij in feite altijd al
heeft gehad. Hij doet dingen
die hem niet aanstaan, hij
gaat om met mensen die hij
niet begrijpt.
Bibeb moet hem hebben
aangetroffen in een stem
ming waarin het hem ver de
keel uithing en waarin het
hem ook niets meer kon
schelen. Als Vredeling vroeg
of laat mede om dit inter
view zal moeten aftreden,
dan zal hij daar geen traan
om laten. In zijn omgeving,
werd meteen over 'een po
ging tot zelfmoord' gespro-
'ken; het is misschien eerder
een poging tot zelfbevrijding
geweest.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Het popfestival
'Indian Summer', zondag in het
Olympisch Stadion in Amsterdam,
zal niet doorgaan: de organisator is
zonder enig bericht achter te laten
voor een negendaagse reis naar de
VS vertrokken. Volgens de directie
van het stadion heeft de voorver
koop van plaatskaarten tot nu toe
vrijwel niets opgeleverd.
'We gaan stemmige muziek
voor jullie maken.'
Van onze parlenentsredactie
DEN HAAG Minister Gruijters
heeft gisteren tijdens het vragen
uurtje in de Tweede Kamer beves
tigd, dat er hard wordt gewerkt aan
een garantiefonds voor de bouwnij
verheid. Dit fonds, onder leiding
van oud-minister Schut van volks
huisvesting is bedoeld om kopers
van nieuwe woningen te bescher
men tegen financiële gevolgen van
bouwschandalen.
Deze zaak kwam in de Tweede Ka
mer ter sprake toen de heer De
Beer van de VVD vragen stelde
over een bouwschandaal in Vaas-
sen, waardoor wegens faillissement
61 kopers van huizen zijn gedu
peerd. Het Bouwfonds Nederlandse
Gemeenten is in deze zaak ge
sprongen en zal de niet zo bemid
delde kopers proberen verder te
helpen. Ook de overheid verleent
medewerking door de premies (sub
sidies) aan de nieuwe omstandighe
den aan te passen en de hypo
theekgaranties uit te breiden.
invoering op grote schaal van kern
energie worden bestudeerd en
meer in het algemeen de invoering
van nieuwe risico's in de samenle
ving. Dat zijn processen die tot nu
toe grotendeels gebeurden, zonder
dat er systematisch over werd na
gedacht.
De Groningse aktiviteiten werken
ook door naar andere onderwijsvor
men. Er is een onderwijsproject,
dat in de hogere klassen van scho
len voor VWG informatie verschaft
over problemen van energie, grond
stoffen en milieu. Dat gebeurt in
samenwerking met de Comfhissie
modernisering leerplan scheikunde.
Als het project slaagt, zei dr. Smit,
is die commissie van plan om dit
als vast onderdeel van het schei-
kundeprogramma in te voeren.
