Ook in nieuwe opzet is
huisarts sleutelfiguur
dichtbij
rd
pmmentaar Gezondheidszorg 'in de eerste lijn' wordt versterkt
mdheidszorg
S'
zuiniger met schaars papier
ontluisterd
uiterlijk
reuzecadeau
iuklreedse premier
'nsd|ar Nederland
het weer -
Warmtegolf
Strandverwachting
+++oproep
toeristen+++
L6 UW, IKW.AiRTET WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1974
BIWKM.Wl)
T5/K7
eden waarom de toespraak van
ika's nieuwe president Gerald
tot het Congres bij Democraten
Republikeinen zoveel bijval kreeg
niet zozeer gezocht worden in
nhoud, die weinig verrassends
als, wel in een algemene opluch-
Hier was een president aan het
d die zijn plaats weet in Ameri-
grondwettige bestel en hier werd
under de bijoogmerken die men
jjxon steeds moest vermoeden
rekt onbevangen over de gewone
eke en huishoudelijke problemen
iat. Ook al zijn wij in Europa
irlijk in de eerste plaats geïnteres-
Fords oogmerken met de rest
le wereld, men moet de Amerika-
de vreugde gunnen dat nu einde
door bun president het debat
•nd is over hun binnenlandse pro-
en, waar de vorige president nau-
ks aan toe kwam. De toonzetting
het debat was bepaald conserva-
De vroegere vice-president Hu-
Humphrey noemde terecht Fords
sing besnoeiïing op de fede-
iverheidsuitgaven behalve die voor
ewapening nogal simplistisch
pzichte van het ingewikkelde pro-
ran inflatie.
dergelijke gezindheid kan in de
nlandse economische betrekkin-
ook licht leiden tot eenzijdige
ctionistische stappen, in weerwil
7ords vriendelijke voornemens ten
hte van de handels- en tarieven-
rhandelingen in Tokio en zijn
naar een 'meer open en billijk
imisch wereldstelsel'. Wat daar-
terecht zal komen moet nog hele-
worden afgewacht. Hoe dan
als voorzitter van een nationale
:rentie over 's lands huishouding
in alle sectoren van de economie
[oen, kan hij een denkproces op
zetten waar de hele wereld iets
heeft.
kon wel eens zijn dat het per-
ijk economisch inzicht van een
dent als het erop aankomt trou-
van minder belang is dan zijn
ogen om weerstand te bieden aan
•essie van machtsgroepen. Daarte-
ijkt hij voldoende bestand te zijn.
nadruk op de burgerlijke controle
het militaire establishment in de
lewijst dat hij zich van de reeds
Eisenhower gesignaleerde geva-
van het 'militair-industriële com-
bewust is. En zijn afzwering van
e aanslag op de persoonlijke vrij
kwam na Watergate natuurlijk
ïaal als balsem op de wonden,
oor de Amerikanen het meest ter
doende reactie kwam ongetwij-
van Humphrey: 'Een fatsoenlijke
er en overtuigend heeft staatsse-
iris Hendriks in zijn gisteren ver-
nen 'structuurnota gezondheids-
aangeduid hoezeer de gezond-
izorg in ons land bezig is een
iof van organisaties en instanties,
ekerings- en financieringssystemen
'orden, waarin een gewoon mens
'eg nauwelijks meer kan vinden,
staatssecretaris kondigt in zijn 110-
an het de gebruiker èn de ver
ier van medische voorzieningen
ikkelijker te willen maken door
ezondheidszorg op twee manieren
delen: in regionale organen en in
tweetal 'lagen' die hij op z'n
s 'echelons' noemt,
cojftouren van de toekomstige
tuur van de gezondheidszorg zijn
nee kort. maar ook rijkelijk vaag
egeven. Het kan moeilijk precie-
want de staatssecretaris zelf is
lang niet uitgedacht over de mo
eheden en middelen die hij zal
uiken om zijn doel te bereiken,
ichelons zijn nog niet afgebakend.
;tie en samenstelling van de regio
bestuursorganen worden nog in
midden gehouden. Zullen de regi-
van 'de gezondheidszorg kunnen
mvallen inet de gewesten die mi-
r De Gaay Fortman in zijn hoofd
t? Wat voor bestuursorganen zui
per regio, de gezondheidszorg
ir hun hoede krijgen? Zullen het
ider heids- of particuliere instanties
of lichamen die van allebei iets
en? Wat krijgen zij precies te
:llen?
soort vragen vermenigvuldigen
naarmate men dieper in de struc-
zijn nota van de staatssecretaris tracht
door Bert de Jong
DEN HAAG 111 liet nieuwe, nationale plan voor onze gezond-
lieidszorg blijft de buisarts de sleutelfiguur om wie, bij bet verle
nen van de eerste hulp, alles moet draaien. Hij blijft bet middel
punt van de gezondheidszorg, die in eerste instantie wordt ver
leend. Zonder hem wordt niemand voor gespecialiseerde hulp door
gestuurd. Staatssecretaris Hendriks van volksgezondheid beeft bij
de introductie van zijn structuurnota volksgezondheid, bestemd
voor de Tweede Kamer, hierop de nadruk gelegd.
In een eerste en voorlopige kritiek
maakte echter de Protestantse Stich
ting voor Verantwoorde Gezinsvor
ming (PSVG) direct kenbaar, dat de
geestelijke gezondheidszorg door deze
opzet onvoldoende tot haar recht zou
komen. Mensen in een geestelijke cri
sistoestand komen immers niet altijd
direct bij de huisarts terecht. De
nota, zo vreest de PSVG ,zou te
weinig ruimten bieden voor nieuwe
initiatieven op het terrein van dC
geestelijke volksgezondheid (crisiscen
tra etc.).
Hoe dat ook mag zijn, volgens het
nieuwe plan wordt de gezondheids
zorg rondom de huisarts (die een
verzwaarde taak krijgt) en de wijkver
pleging uitgebreid. Deze zorg wordt
dan verstrekt in het, wat de deskundi
gen noemen, eerste 'echelon'.
De bedoeling is verder de zorg in het
tweede 'echelon' (dat is de kring van
zorg rond de patiënt, verleend door
specialisten) waar mogelijk terug te
dringen. De opvatting van de staatsse
cretaris en met hem die van het hele
kabinet is, dat hulp in de inrich
tingen en ziekenhuizen een te zwaar
accent heeft gekregen en dat de zorg
daarbuiten (extra-muraal) is achterge
bleven. Ook zijn, hoe goed de gezond
heidszorg in Nederland ook mag zijn,
de geestelijke gezondheidszorg en het
voorkomen van ziekten is in het ver
leden teveel verwaarloosd.
De basis van het nieuwe plan is, wat
wordt genoemd de 'echelonnering'.
Dat wil zeggen, dat vooral gelet zal
worden op de afbakening van de ta
ken tussen de eerste zorg en de
specialistische hulp. Hierdoor zou de
hulp voor de patiënt 'dn voor degenen,
die verantwoordelijk zijn voor de kos
ten, beter te overzien zijn. Hoewel
staatssecretaris Hendriks niet van een
bezuinigingsnota wil weten ('de kwa
liteit van de zorg staat voorop'), het
terugdringen van de stijgende kosten
is een belangrijk doel in het beleid.
Het beter beheersen van de kosten
denkt de bewindsman ook te bereiken
door de verantwoordelijkheid voor de
gezondheidszorg bij de gemeenten en
vooral de gewesten te leggen. Hij
denkt aan speciale bestuursorganen i
per regio, die ook het recht van het
ndmen van beslissingen krijgen. De
overheid in Den Haag zal dan algeme-
nem lijnen moeten aangeven (tarie
ven) en ontwikkelingen stimuleren.
De staatssecretaris. 'Wij moeten niet,
zoals in het verleden brandjes blus
sen, maar vooruit grijpen op komende
ontwikkelingen'.
Die regionale bestuursorganen, (leu
nend tegen de^ toekomstige gewestra
den of gemeenteraden?) moeten be
langrijk worden. Maar hoe deze orga
nen er staatkundig uitzien meldt de
volksgezondheidsnota niet. Br wordt
all'den verwezen naar wat mogelijkhe
den, die .de gemeentewet biedt.
De bestuursorganen betekenen vol
gens de staatssecretaris een stuk de
mocratisering van de gezondheidszorg.
In die democratisering wordt ook de
patiënt zelf betrokken. 'Ieder behan
delingssysteem zal zodanig open en
flexibel moeten zijn dat aan de wen
sen en klachten van de patiënt maxi
male aandacht wordt gegeven'. Maar
de nota werkt ook deze democratise
ring niet verder uit.
Belangrijk is de suggestie voor het
terugdringen van de kosten om de
instellingen te binden aan een be
paald budget. Zo wordt de financiële
verantwoordelijkheid aan de basis ge
legd.
Financiering
Op stap'él staat de nationale volksver
zekering tegen ziektekosten. Uit deze
verzekering moet straks de gehele
gezondheidszorg van het eerste en
tweede echelon worden betaald. Hier
naast bestaat er nog een stelsel van
openbare gezondheidsdiensten (GG en
GD, bevolkingsonderzoek), dat uit de
schatkist moet worden betaald.
Staatssecretaris Hendriks vindt de in
voering van deze bevolkingsverzeke-
Staatssecretaris Hendriks
ring belangrijk voor het slagen van
het nationale plan. Ovetr dat plan zegt
hij, dat het de moed moet opbrengen
het nieuwe aan te durven. Dat nieuwe
De situatie in de volksgezondheid heeft de laatste tijd nogal eens aanleiding gegeven tot demonstraties.
betekent voor hem vooral een betere
beheersing van de kosten. Een mid
del om deze beter in de hand te
houden is ook, dat de artsen nre'er in
dienstverband treden. 'De nieuwe ge
neratie wil hier wel aan', denkt de
heer Hendriks hardop. Het grotere
aanbod (de uitdunning) van artsen,
gelooft bij, zal ongetwijfeld ook in
vloed liebben op de honorering.
De gezondheidszorg zoals ze nu is
gegroeid is voor een groot deel te
danken aan het particulier initiatief.
Staatssecretaris Hendriks zei gisteren
dat door het particulier initiatief een
geweldig werk is verricht Maar hij
voegde er meteen aan toe, dat de
uitvoering van het nieuwe plan, de
herstructurering, pijn zal veroorzaken.
Want de verouderde vormen moeten
worden verlaten. Van degenen, die
pijn ondergaan, wilde bewindsman
een offer vragen.
De geesten zijn rijp voor de nieuwe
opzet van de gezondheidszorg. De ge
meenschap vraagt om betere voorzie
ningen. Vooral de laatste tijd is de
invloed van de instituten minder ge
worden, zo overweegt staatssecretaris
nog. Zijn nota is niet gedetailleerd.
Er worden slechts omtrekken van het
nieuwe beleid zichtbaar, zegt hij. Die
omtrekken zijn echter nog niet zo
duidelijk, dat de ruimte waarneem
baar is, die dr toch moet zijn voor
nieuwe particuliere initiatieven, in
welke vorm dan ook.
onder redactie van loes smit
lang niet gek, want een van de
allerrijkste EG-landen, wat bossen
betreft dan, is Frankrijk. Duizend
Fransen bezitten samen 222 hecta
re bos, maar dat land produceert
evengoed maar 85 ton papier per
duizend inwoners. Tel je alle EG-
ingezetenen bij elkaar, dan hebben
elke duizend van hen samen de
beschikking over 110 hectare bos;
het gemiddelde aantal tonnen pa
pier is dan 81 per duizend EG-ers.
De allergrootste papierproducent
ter wereld is Amerika, de VS wel
te verstaan. Die komt elk jaar met
zo'n dikke zes en veertig miljoen
ton papier op de proppen, tegen
een ander uitgestrekt land als de
Sowjet-Unie met ruim zeven mil
joen ton. Duizend Canadezen heb
ben 20.000 hectare woud om in te
roandelen, evenveel Noord-Ameri
kanen maar 1500, en toch maken
ze nog geen elf miljoen ton papier;
die laten denkelijk gewoon wat
meer bomen heel.
Of alle cijfers op dit moment nog
kloppen, moeten we maar afwach
ten. Dafmobiel had ze uit het
FAD-jaarboek-1971 gehaald, een
beetje verouderd dus al, maar de
verhoudingen zullen wel zo'n beet
je gelijk gebleven zijn
Verspreid rapporten niet meer on
der mensen dan strikt nodig is;
houd ze kort. Gooi een verknoeid
stuk papier niet in de prullemand,
maar gebruik het verder als klad
papier. Zeg uw leverancier dat hij
niet elk klein artikeltje in een
papieren zak stopt; neem het lie
ver onverpakt mee naar huis.
Kortom-: wees zuinig met papier,
wees zuinig met de bossen, houdt
'Dafmobiel' het personeel van de
autofabriek voor. De heersende pa
pierschaarste heeft de redactie van
dit blad er toe gebracht de lezers
allerlei wetenswaardigheden over
het verband tussen bossen, bomen
en papier ie vertellen. Bij het
verhaal is een overzichtje afge
drukt uit het FAD-jaarboek van
bosprodukten en daaruit blijkt dat
ons land het kleinste oppervlak
aan bos heeft van alle EG-lan
den. Dat heeft natuurlijk te maken
met de omvang van een land en
het aantal mensen dat er in moet
wonen, maar blijkbaar niet met de
papierproduktie: we bezitten per
duizend inwoners maar 19 hectare
bos ter vergelijking: Engeland
is de op één na bos-armste met 30
hectare op elke duizend Britten
maar toch wordt in ons kleine
land 119 ton papier per duizend
inwoners geproduceerd. En dat is
óKij'k eens naar al die kale vlie
gers, vaak nog van die dikke jon
gens ook. Zij zouden het voor de
commissie nooit halen, maar ons
zaniken ze al aan de kop als we
een kilo aangekomen zijn'. Een
uitspraak van een boze stewardess
van de Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena, die met een groep
Belgische Dolle Ming's (onder wie
flink wat collega-stewardessen)
geëist heeft dat ook de mannen
onder het vliegend personeel aan
een schoonheidsproef wofden on
derworpen voor ze in dienst wor
den genomen.
De Sabena houdt er een. 'estheti
sche commissie' op na, die het
uiterlijk van de vliegende dames
wèl beoordeelt, maar dat van de
mannen niet. Dat vinden die da
mes erg oneerlijk. De commissie
zou net zo goed moeten bekijken
of de mannen mooi genoeg zijn om
de lucht in te kunnen, zeggen ze.
De Zwitser Franz Krienbühl ken
nen we hier vooral als schaatser,
maar ook is hij binnenhuisarchi
tect in Zurich en bovendien musi
ceert hij: met een eigen 'Landler-
kapelle' komt hij binnenkort naar
Amersfoort om daar de 'keistad-
feesten' 28 augustus tot 8 sep
tember luister bij te zetten. Hij
niet alleen trouwens, want er
hangt een Zwitsers sfeertje om alle
keistad-festiviteiten. Daarom dra
gen dit jaar muziek- dans- zang- en
andere folkloristische groepen uit
dat land een nootje bij, komen er
informatiestands van de Zwitserse
kamer van koophandel, exposities
van moderne Zwitserse kunste
naars en mogelijkheden voor
Amersfoortse feestvierders om in
de openlucht Zwitserse fondue tg
eten of te skiën op een droogski-
piste. Hoogtepunt van de feesten is
op 7 september (de laatste feest
dag) natuurlijk weer de keitrek
tocht. Zwitserland zal dan zijn reu
zekei (eentje van acht ton) aanbie
den, zoals in vorige jaren Enge
land, Oostenrijk, België en Luxem
burg al deden. En dan opent onze
eigen minister van binnenlandse
zaken het nieuwe stadhuis ook nog
in die keifeesttijd.
Alsof hij zich nog steeds wanhopig
verzet tegen zijn totale ontluiste
ring, klemmen de handen van ex-
president Richard Nixon zich vast
aan de rand van de stalen kist,
waarin een onbekende dame hem
zachtjes maar vastberaden neer
vlijt Nu speelt deze scène zich
niet in Washington af, maar in
Londen, in Madame Tussauds was
sen beelden-museum en zijn het
losse handen die de kist vasthou
den en een los hoofd. Deze wassen
ex-presidentiële onderdelen werden
in de kist vervoerd naar een ge
bouw van het Tussaud-bedrijf in
het Engelse Somerset, waar ze op
de plank komen te liggen tussen
andere vergane grootheden. Alleen
Nixons kunstlichaam is nog intact,
compleet met namaakhalswcrvels,
waarop straks wellicht zó weer een
nieuw hoofd geplant kan worden.
Misschien zelfs wel het hoofd van
Nixons opvolger Gerald Ford want
van postuur verschillen de heren
per slot niet veel.
te dringen. Het sympathieke is,
de heer Hendriks hiermee alle
ite laat aan het overleg dat hij wil
en met de politieke en maatschap-
_j.ke groeperingen, die zich met dit
het t problemen bezighouden. Maar
Iiere de andere kant moet worden
iagfr gd dat zijn stuk hooguit een goed
•acht l0°ggestemd verhaal is, maar nog
dent geen beleid.
ihten HAAG De Zweedse premier
de Palme brengt op 11 en 12 sep-
i deiber, een officieel bezoek aan pre-
dhisf Den Uyl. Bij de gesprekken,
elijlrie dan gevoerd worden, wordt
wij'acht besteed aan het succes, dat
den boekte bij de bestrijding van
1 Werkloosheid. Andere onderwerpen
heb gesprek zijn; de houding tegeno-
everi de Europese Gemeenschap en de
iodei tttingen van Zweden met betrek-
taten tot de dekolonisatie.
Van onze weerkundige medewerker
Gaat augustus de zomer dan toch nog
'maken'? Het lijkt er een beetje op,
nu zich over West-Europa een warm
tegolf ontwikkelt. Uit Frankrijk
wordt warme tot zeer warme lucht
aangevoerd, waarin de temperatuur
gistermiddag hoge waarden bereikte.
Weer een handjevol uitersten:
Straatsburg 30, Reims en Parijs 31,
Lyon 31, Poitiers, Gourdon en Tours
34 gr., Clermont-Ferrand zelfs 36 gra
den Celsius. In Duitsland kwamen
Düsseldorf en Keulen tot 25 graden
even hoog als Brussel. Saarbrücken
meldde 26, Neurenberg 27, Stuttgart
29 graden Celsius, temperaturen dus
die er niet om logen. In België ivordt
vandaag 25 tot 30 graden verwacht en
in ons land zal dat vermoedelijk mor
gen zo zijn. Vanmiddag trouwens al
kan het in het zuidoosten en oosten
van het land 25 tot 28 graden wor
den.
Dat het weer nu zo duidelijk de
ivarme kant uitgaat komt door het
verdwijnen van het Azorenhogedruk-
gebied en de opkomst van een ander
maximum boven centraal Europa. Van
IJsland tot de Azoren formeerde zich
een langgerekt lagedrukgebied met
verschillende kernen waaronder een
uitdiepende die in de richting van
Ierland optrekt. Deze depressies ko
men zelf niet dichterbij. Nu blijft
over het geheel gezien de atmosfeer
nog wel onstabiel. Er kunnen zich
door de grote hitte boven Frankrijk
onweders opbouiven, die met de zuid
westelijke, later zuidelijke hoogteivind
in de richting van het Kanaal en de
Benelux zullen gaan, overigens zonder
aanvankelijk een doorzettende afkoe
ling teweeg te brengen.
De toenemende windsnelheid bij gro
tere hoogte boven West-Frankrijk
Brest gistermiddag op 5000 meter
hoogte 76 km per uur, op 7000 meter
85 kilimeter per uur, op 9000 meter
130 kilometer per uur) kan onweerbe-
vorderend werken. Gisteravond werk-
X)K)
te de lucht boven grote delen van
Frankrijk op middelbaar niveau: kan
telen en vlokken, maar onweer werd
nog nergens gerapporteerd. Toulouse
gaf een chaotische wolkenlucht. Het
onweerde ivel in Valladovid in noord-
Spanje. In zuidwest-Engeland en zuid-
Wales viel gisteravond 13 tot. 19 milli
meter regen uit het veelbesproken
wispelturige Kanaalfront.
Vandaag droog en toenemend zonniq.
Een zwakke tot matige, later vrij
krachtige zuidxvest tot zuidelijke
wind. Iets warmer, maxima 20 tot 23
graden.
Verdere vooruitzichten: vrij warm
strandweer, maar wel kans op een
regen- of onweersbui voornamelijk in
het zuidwesten.
a ~y- zonnig sneeuw
■j opklaringen
regen
ha
bewolking
max. te mp.
gel windrichting
HOOG WATER 15 augustus Vlissingen
11.44Harinevlietsluizen 0.37-13.17. Rotter
dam 1.49-14.15., Seheveningen 0.11-12.56.
IJmiilden 0.50-13.33. Den Helder 4,41-17.39.
Harlingen 7.06-20.02. Delfzijl 9.18-21.58.
Onderstaande personen wordt dringend vcr-
264426.
NEDERLAND Fam. W. Leegwater. Mon-
nickendam, ms 'Neptunus'; fam. P. Hoek.
Rotterdam, motorboot 'Elpirls'; D. Meijer,
Haarlem; J. v.d. Sluis, Rotterdam, beige-
witte boot ms •Sandra'; fam. J. Oudenljhuis-
Weusthof, Oldenzaal. grijze Slmca 1300 met
Alpenkreuzer; Paul Hill from Grace Hill,
Illinois. USA; Linda Linda Anne Clarke from
Colchester England (fiets).
NEDERLAND-BELGIë Mej. Guerrero Tor
res, groene Renault R8, SE-5933-C.
ZWITSERLAND W. H. Quint, Bennekom.
wit-creme Mercedes.
Breda, donkergroene Volvo 142, 93-22-SV; F.
J. Wlllemstein, Krimpen a.d. IJssel, blauwe
Simca 1100, 94-BL-60.
OOSTENRIJK-ZWITSERLAND Fam. T.
Nollen, Hengeveld, grijs-witte VW bus, DN-
92-92.
OOSTENRIJK R. Wierda, Zwljndrecht,
groene Opel Rekord; fam. Ranzljn, Alkmaar,
Kerkrade. donkergroene Renault 8. 56-28-FT;
fam. Ruchtie, Bennekom.
JOEGOSLAVIë Fam. J. Kok-de Vries en G.
Boomsma-de Vries, Oude Home, wlt-oranje
DAF bestel. BV-62-69.
NOORWEGEN Fam. F. van Bevoren, Oost-
zaan. grljs-blauwe Ford Transit, 21-97-NP.
DENEMARKEN mej. Merie Smit, Gronin
gen, per fiets.
ENGELAND A. Dames, Amsterdam, liftend
of per openbaar vervoer.
DUITSLAND Jos Witters, Diemcn, per
Ford Taunus; T Kesters, Honselersdijk, Opel
Rekord 1700, 00-40-NZ; mevr Liesbeth Kes-
ter, Gouda, witte Opel Rekord 1700 00-40-NZ;
B. Been. Amsterdam, gele DAF 33.
rode 2CV, 06-52-UF; G. W. van Raalten.
Krimpen a.d. IJssel, blauwe Ford Taunus
12M.64-12-AU; Jan van Besouw, Eindhoven,
Witte DAF 33, 46-15-GR.
FRANKRIJK OF SPANJE T. van Es,
BR-01.
Lujrk,
Leldschendam, bruine Ford Taunus 1600 met
travelsleeper.
SPANJE B de Bruin, Rotterdam.
