'Niet meer dan
25 gewesten'
S»
129.-
vrowdooddt Bezorgd kabinet licht begrotingen door
Ifei
Kuitlange loden
trenchcoat
met een forse
korting.
'Bier' zonder alcohol
binnenkort ook hier
Uitspraak van Kroon
over stemmen met
rode balpen gevraagd
(tenen
AR-commissie niet eens met minister De Gaay Fortman:
I DEN HAAG Tussen minister de Gaay Fortman (binnenlandse zaken) en zijn partij, de ARP,
i bestaan belangrijke meningsverschillen over de toekomstige gewestvorming in Nederland. Dit blijkt
uit liet nog niet gepubliceerde rapport 'Gewestvorming in nieuw perspectief, dat onlangs door een
commissie binnen de AR is opgesteld.
SSnter&enen
0 hobo
Identiteit twee
daders overval in
Geleen nu bekend
'Slagvaardiger
beleid nodig'
Extra-bewaking
gevangenissen na
uniformenroof
Ongeluk bij Ridderkerk
eist derde slachtoffer
Bevrijdingsfront
van Angola gaat
door met de strijd
Nederlander omgekomen
in Oostenrijkse bergen
Getuigen gevraagd
Het prijsverschil
in de Bijenkorf^
Kandidaat-opvolger
van Starfighter in
Zweden neergestort
Scheepswerf in
moeilijkheden
praat over fusie
Artsen mogen hun
tarieven verhogen
PvdA en confessionelen in Kampen
verwijten elkaar 'politiek spelletje'
Schip vist onbekende
drenkeling uit Noordzee
Speciale commissie beziet gevolgen voor werkgelegenheid
Verdubbeling
werkloosheid
in februari?
t i
TROUW/KWARTET DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1974
BINNENLAND K5
Van onze Haagse redactie
In deze commissie zitten onder meer de kamerleden prof. mr. P. J. Boukema, mr. M. W. Schakel en
dr. W. de Kwaadsteniet, alsmede de voorzitter van de Rijnmondraad, de heer W. A. Fibbe als com
missievoorzitter.
(ADVERTENTIE)
De commissie is het volstrekt oneens
met het plan van minister De Gaay
Fortman Nederland in ongeveer 44
gewesten te verdelen. De commissie
meent dat er op deze manier te kleine
gewesten ontstaan, die de noodzakelij
ke taken niet op zich kunnen nemen.
Het rapport spreekt zich daarom uit
voor instelling van maximaal 25 ge
westen.
Zoals bekend werkt binnenlandse za
ken momenteel aan een zogenaamde
ontwerp-structuurschets voor de be
stuurlijke indeling, waarop de 44 ge
westen precies zullen worden aangege
ven. De AR-commissie dringt er in
haar rapport op aan dat binnenlandse
zaken naast deze 44 gewesten, ook een
plan voor maximaal 25 gewesten uit
werkt om een redelijke discussie mo
gelijk te maken.
De AR-commissie vreest dat de tot
standkoming van de gewesten veel te
lang gaat duren. Op zijn vroegst zou
volgens de huidige procedure pas in
1980 de gewestvorming gerealiseerd
kunnen zijn. 'Bestuurlijke onrust en
(ADVERTENTIE)
i
459
GELEEN Het opsoringsonderzoek
naar de gewapende overval, afgelopen
vrijdag in Geleen, waarbij een onder
aannemer gedood en een compagnon
ernstig gewond werd, is nu zo ver
gevorderd, dat de namen en signale
menten van twee van de drie daders
bekend zijn.
De bekende daders zijn de 19-jarige
G. O. B. uit Venio en de 20-jarige E.
N. A. D. uit Eist. G. O. B. wiens
roepnaam Jimmy is, zou gekleed zijn
in een baluwe spijkerbroek, is 1.72 m
labg, en heeft lang zwart warrig haar.
E. N. A. D., oepnaam Eli is 1.72 lang
heeft een slank postuur, zwart haar
en bruine ogen. De recherche van de
Geleense gemeentepolitie zet het on
derzoek voort met assistentie van het
recherche bijstandsteam in Zuid-Lim
burg.
In Geleen hebben gisteren Zuidmoluk-
kers, rijdend in busjes met teksten
als 'discriminatie' gedemonstreerd te
gen de oproep van de politie naar
voornoemde daders uit te kijken. Er
zou, aldus de demonstranten, een an-
ti-Zuidmolukse stemming onder de be
volking gekweekt worden. Men vreest
nieuwe moeilijkheden. 'Ik heb echter
de vaste overtuiging dat het Zuitimo-
lukkers waren', aldus de met het
onderzoek belaste officier van justitie,
mr J. H. Fransen, die het niet in het
belang van het onderzoek acht de
Zuidmolukse afkomst van de verdach
ten te verzwijgen.
persoonlijke onzekerheid voor dege
nen die bij de reorganisatie nauw zijn
betrokken, blijven zolang bestaan',
constateert de commissie.
Het rapport constateert dat dit op
zichzelf ook niet de schuld is van
deze minister, maar ziet toch wel
aanleiding bij hem op een slagvaardi
ger beleid aan te dringen. 'Het is
duidelijk dat de tijd dringt. De huidi
ge ontwikkeling werkt namelijk zo
ontmoedigend op de gemeente en de
provinciebestuurders, dat gevreesd
moet worden dat de aandacht voor dit
vraagstuk wegebt met een gelatenheid
van: 'Het zal mijn tijd wel duren.
Geen stadsgewesten
De AR-commissie houdt zich in het
rapport ook bezig met de gevolgen
voor de provincies en gemeenten van
de gewestvorming. Zij spreekt zich uit
tegen de vorming van zogenaamde
stadsgewesten rond de grote steden
waarin geen plaats meer zou zijn voor
afzonderlijke gemeenten Wel gaat de
commissie ervan uit dat gewestvor-
ming op den duur en geleidelijk tot
afschaffing van provincies zal leiden.
Directe afschaffing van de provincies
bij de instelling van gewesten raadt
de commissie af, omdat dan het risico
van bestuurlijke chaos dreigt.
De AR-commissie houdt de mogelijk
heid open dat sommige gewesten even
groot als een momenteel bestaande
provincie zullen worden. In dat geval
zal de provincie gewoon als gewest
gaan functioneren. Op deze manier
kan ook het verzet, dat vooral in
Friesland tegen de gewestvorming en
toekomstige afschaffing van provin-
DEN HAAG In opdracht van het
ministerie van justitie worden de ge
vangenissen en huizen van bewaring
extra bewaakt nadat vorige week in
Rijswijk (ZH) twee politie uniformen
afhandig werden gemaakt Het minis
terie vreest dat de twee mannen die
deze politie-omiformen buit maakten
zullen proberen er bepaalde personen
mee uit de gevangenis te halen. Poli-
tie-ambtenaren moeten zich sinds vo
rige week uitgebreid legitimeren als
zij een strafinrichting binnen willen
gaan. De twee mannen die vorige
week in Rijswijk twee politie-agenten
dwongen hun uniformen af te geven,
zijn nog steeds niet gevonden.
Het ministerie van justitie houdt ex
tra rekening met een uitbraakpoging
nadat vorige week bij de Scheven-
ingse gevangenis door enkele perso
nen buiten de muur tekens werden
gegeven aan de gevangenen. Toen de
politie arriveerde waren deze mensen
echter alweer verdwenen.
RIDDERKERK Het verkeersonge
luk, dinsdagavond op rijksweg 15 ter
hoogte van Ridderkerk, waarbij twee
mensen werden gedood en zes ge
wond, heeft een derde slachtoffer geë
ist. De 32-jarige Turkse gastarbeider
Baki Ars'an uit Zeddam overleed la
ter in een ziekenhuis te Rotterdam.
Hij zat met drie mede-gastabeiders in
de wagen, die frontaal botste op een
tegemoetkomende auto, waarvan twee
inzittenden om het leven kwamen.
cies bestaat, worden opgevangen. De
Friezen voelen er niets voor hun
eenheid door gewestvorming te laten
bedreigen.
De AR-commissie beveelt een omvang
rijk takenpakket voor de gewesten
aan op het gebied van onder meer
regionaal milieubeheer, volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening. Gemeen
ten en provincies zullen bepaalde ta
ken aan de gewesten moeten overdra
gen. De gewesten moeten het geld dat
benodigd is om deze taken uit te
voeren, direct van het rijk krijgen.
De commissie is er niet voor de
gewesten door de gemeenten in het
gebied te laten betalen, want dan
worden de gewesten nooit echt zelf
standige eenheden.
LISSABON, KIN SJ AS SA (AFP, Reu
ter) Het nationale bevrijdingsfront
van Angola ziet zich gedwongen de
strijd tegen de Portugese troepen
voort te zetten tot het moment dat er
officiële contacten tot stand worden
gebracht tussen het front en Portugal.
Dit heeft Holden Roberto, leider van
het bevrijdingsfront meegedeeld in
een vraaggesprek met een correspon
dent van het Franse persbureau AFP.
Dinsdag verspreidde het bevrij dings-
front een verklaring waarin het de
Portugese regering ervan, beschuldig
de pogingen in het werk te stellen
om in Angola een 'schijnregering' in
het leven te roepen.
In Lissabon hebben ongeveer 2000
leden van de beweging voor de reor
ganisatie van de partij van het prole
tariaat, een uiterst linkse Maoistische
beweging, gedemonstreerd tegen de
'neo-kolonialistisohe manoeuvres' die
naar hun mening schuil gaan achter
de verklaring die president de Spono-
la zaterdag aflegde over de overzeese
gebieden van Portugal. Zij eisten de
onmiddellijke terugtrekking van de
Portugese troepen uit deze gebieden
en onmiddellijke overdracht van be
stuur aan de bevrijdingsbewegingen
daar. Eerste minister Gonsalves van
Portugal heeft volgens een avondblad
in Lissabon gezegd dat Portugal be
reid was met alle belanghebbende
partijen te onderhandlen over de
machtsoverdracht aan de zwarte meer
derheden in zijn Afrikaanse gebieds
delen.
BREGENZ De 26-jarige Joh. van
den Nouweland uit Rijswijk (ZH) is
bij Bregenz (Oostenrijk) bij een berg
wandeling verongelukt. De heer van
den Nouweland, die met zijn vrouw
en twee kinderen op de camping in
Lingenau op vakantie was, ging alleen
een bergwandeling maken. Toen hij 's
avonds niet terugkeerde waarschuwde
zijn vrouw de politie. Hij bleek van
grote hoogte in een beekje gevallen te
zijn.
DEN HAAG Omdat het onderzoek
op een dood spoor is geraakt verzoekt
de politie alsnog om getuigen van een
ongeval dat zich vorige week donder
dag (25 juli) omstreeks fewwart voor
vijf in de namuddag heeft voorgedaan
op de hoek van de Frans Halsstraat
en de Vaillantlae
Volgens een getuige zou er een geel
kleurige vrachtauto, mer Mercedes bij
betrokken zijn geweest. Ieder die na
dere inlichtingen kan verstrekken,
wordt verzocht de politie te bellen.
Is er in echt loden-groen, maar
ook in zwart, taupe, marine of
donkerbruin. En heeft vanzelf
sprekend de nieuwe lengte, tot op
de kuit. Trenchcoat model met
grote kraag en revers. Tweerijer.
Maten 36 t/m 44. Normaal 209.-.
Als tijdelijke
prijswinner
Afd. mantels
DEN HAAG 'Endlich Bier trinken
soviel sie wollen'. Vergezeld van deze
slogan heeft de in het Zwitserse
Zürich gebrouwen drank 'Birell', een
produkt dat aangeduid kan worden
als alkoholvrij en calorie-arm bier,
vorig jaar de bondsrepubliek Duits
land veroverd.
'Birell' ziel er uit als bier, schuimt
als bier en heeft nagenoeg dezelfde
smaak als bier. Het alcoholpercentage
is echter slechts 0.5, een te verwaarlo
zen hoeveelheid. Ideaal voor sportlui,
mensen die achter het stuur moeten
en anderen die de sensatie van bier
ivillen beleven en toch nuchter willen
of moeten blijven.Tot nu toe is Neder
land nog een van de weinige Europe
se landen waar het superlichte bier
niet verkrijgbaar is.In oktober komt
daarin evenwel verandering, want het
nieuwe moutprodukt zal dan in ons
land overal te koop zijn voor de
somma van 99 cent per 'pijpje.' Een
niet gering bedrag, 'maar', zegt de
Skolbrouwerij uit Breda, die namens
drankhandelmaatschappij Aktivator
Nederland BV het bier voor nuchter-
blijvers op de Hollandse markt gaat
brengen. 'Het brouwen van 'Birell'
duurt twee keer zo lang als van
gewoon bier. Zodoende.'
Overigens is er, behalve het aan
Van een verslaggever
LINKOEPING Juist nu volgende
week een NATO-delegstie met onder
meer Nederlanders in Zweden arri
veert, om daar de Viggen J-37 straal
jager te bekijken die een van de
kandidaten is voor ce opvolging van
de Starfighter, is gisteren een vlieg
tuig van dit type bij de Zweedse
luchtmachtbasis Malmslaett neerge
stort. De piloot kwam om het leven.
De straaljager kwam neer op honderd
meter afstand van de in deze vakan
tietij d zeer druk beredetn Euroroute-4
autoweg, tweehonderd kilometer ten
zuiden van Stockholm.
Het ongeluk is een ernstige tegenslag
voor de Zweedse vliegtuigfabriek van
Saab, nu eerder deze maand ook al
een Viggen neerstortte. Vorig jaar
stortte een Viggen neer, tijdens een
bezoek van een Australische delegatie,
die tijdens een bezoek het toestel
kwam observeren.
Van een verslaggever
ARNHEM De met ernstige finan
ciële problemen kampende scheeps
werf Gebr. Van der Werf in het
Gelderse Deest, voert "diepgaande' on
derhandelingen met scheepswerven
v/h H. H. Bodewes in Millingen aan
de Rijn. Bodewes maakt evenals Van
der Werf en enkele andere werven
deel uit van de combinatie Rijn-Waal-
groep. Directeur R. van der Werf van
het gelijknamige bedrijf in Deest kon
nog geen mededelingen doen over het
verloop van de onderhandelingen. Er
wordt op het ogenblik alleen met
Bodewes gesproken. Er zijn geen an
dere partners bij betrokken. Volgens
de heer Van der Werf moeten de
onderhandelingen over een vorm van
samenwerking of overneming op zeer
korte termijn worden afgesloten.
Zoals reeds gemeld verkeert Van der
Werf in ernstige financiële moeilijk
heden door tegenvallers bij de opleve
ring van twee chemicaliëntankers.
vaardbaar maken van prijs en smaak
nog iets, waarmee de heren van Skol
en Aktivator te kampen hebben. 'Bi
rell' mag namelijk in ons land van de
warenwet het predikaat 'bier' niet
dragen. 'Belachelijk', vindt men.
'Want ons produkt bestaat evenals
bier ook uit hop, gerst en bronwater.
De kneep zit'm alleen in het alcohol
percentage, hoe wij het dan moeten
noemen? gewoon een moutdrank. Of
Birell natuurlijk.'
DEN HAAG Huisartsen mogen met
ingang van vandaag hun tarieven voor
particuliere patiënten verhogen met
1,25 voor een consult (bij de dokter
op het spreekuur) en 1,75 voor een
visite (bij de patiënt thuis). De
hoogst toelaatbare tarieven worden nu
15,75 voor een consult en 23,50
voor een visite. De verhoging is geba
seerd op de stijging van de vergelijk
bare ambtelijke salarisschaal en op de
toeneming van de praktkkosten.
Van een onzer verslaggevers
KAMPEN Waarschijnlijk zal de Kroon vóórdat de
nieuwe gemeenteraad begin september in functie treedt
uitspraak doen met betrekking tot het gebruik van een rode
balpen bij de laatstgehouden verkiezingen in Kampen.
Zoals gemeld is de raad van Kam
pen bij de Kroon in beroep gegaan
nadat gedeputeerde staten van
Overijssel de PvdA-kandidaat C. A.
Kranenburg, die niet door de raad
was toegelaten en daartegen een
bezwaarschrift indiende, in het ge
lijk had gesteld. Het niet-toelaten
van de heer Kranenburg houdt
verband met de kwestie van de
rode balpen-stemmen in Kampen,
met name in district 17. De meer
derheid van de Kampense raad was
er vóór hem, hangende de aan de
gang zijnde procedure te weren.
De PvdA heeft de confessionelen
in de raad van Kampen verweten
een politiek spelletje te spelen
rondom de rode balpoint-stemmen.
Zij zouden erop uit zijn er door
hertelling dan wel herstemming
een zeteltje bij te krijgen, ten
nadele van de PvdA en mogelijk
ten voordele van het op de wip
zittende GPV. Lukt dat, dan kan
wellicht geprobeerd worden de
PvdA haar tweede wethouderszetel
af te snoepen. Aldus de lezing van
de PvdA, maar van de andere zijde
heeft men verklaard dat het de
progressieven evenzeer om de poli
tieke knikkers is te doen.
'Gegrond'
Gedeputeerde staten van Overijssel
achtten het bezwaarschrift van de
heer Kranenburg gegrond, omdat
er geen aanleiding zou zijn te
veronderstellen dat de kiezer door
een rode balpoint te gebruiken iets
anders heeft gewild dan gewoon
zijn stem uitbrengen (van PvdA-
kant is er enkele weken geleden
op gewezen dat ook deze stemmen
'de kennelijke bedoeling van de
kiezer weergeven', zoals in de Kies
wet staat) Gedeputeerden zeiden
dat het bezwaarschrift om alleen
een potlood te gebruiken dateert
uit de tijd waarin dit middel als
het geschikste voor gebruik op
grote schaal werd gezien. De raad
van Kampen blijft echter van me
ning dat het beter is terwijl de
procedure nog loopt de heer
Kranenburg niet te accepteren.
Aan de Kroon is verzocht alle met
een rode balpoint uitgebrachte
stemmen nietig te verklaren. Dit
zou een andere uitslag kunnen op
leveren, maar zo werd gesteld, zo
wel naar de ene als naar de andere
kant.
Ook bloed
Behalve de raad ging ook burge
meester drs. S. v. Tuinen, bij de
Kroon in beroep. Hij is van oor
deel dat de uitspraak van gedepu
teerden ertoe kan leiden dat eigen
lijk ieder middel geoorloofd is om
het hokje rood te maken. Hij gaf
een extreem voorbeeld: het zou
dan ook met bloed kunnen. De
burgemeester wenst dat er een ein
de komt aan de onzekerheid ten
aanzien van de toegestane midde
len.
Op het departement van binnen
landse zaken deelde men ons mee
dat de beslissing van de Kroon in
dit speciale geval met een veertien
dagen is te verwachten. De Kies
wet spreekt van zo spoedig moge
lijk nadat beroep is ingesteld. Men
zou deze formulering zo mogen
interpreteren dat de uitspraak
wordt gedaan voordat de nieuwe
raad begint. Gezwinde spoed is dan
wel nodig, want ook de Raad van
State moet eerst nog advies uit
brengen.
Wat de Kieswet betreft, deze ver
meldt ten aanzien van deze kwestie
in artikel 132 het volgende: 'De
kiezer begeeft zich na ontvangst
van het stembiljet onverwijld naar
een niet in gebruik zijnd stemhok
je en stemt aldaar door met pot
lood rood te maken een wit stipje,
geplaatst in het stemvak voor de
naam zijner keuze'.
Van een verslaggever
DEN HAAG Een Liberiaans
vrachtschip heeft gisteren 20 mijl
noordelijk van Terschelling een dren
keling uit zee opgevist, die levensge
vaarlijk gewond bleek te zijn. Na een
verzoek om hulp werd de drenkeling,
wiens identiteit nog niet vastgesteld
kon worden, onder meer omdat de
man niet in staat was te praten, met
een marinehelicopter vanaf het schip
naar het St-Bonifatiusziekenhuis in
Leeuwarden overgebracht, waar de
man korte tijd later overleed. Aan
boord van de helicopter werd hartmas
sage toegepast.
(ADVERTENTIE)
EDE Een 18-jarige inwoner van
Rijswijk (ZH) heeft gistermiddag in
Ede een 53-jarige vrouw doodgereden.
De jongeman veroorzaakte het onge
luk tijdens een achtervolging door de
Edese politie.
Een motorrijder van dit korps signa
leerde de wagen, waarvan bekend was
gemaakt dat deze woensdagmorgen in
Rijswijk was gestolen. De motoragent
gaf een stopteken, dat echter werd ge
negeerd.
De inmiddels gewaarschuwde politie
van het bureau in Ede zette met en
kele politiewagens de achtervolging in.
Bij een poging de gestolen auto tot
stoppen te dwingen, reed de bestuur
der van de gestolen wagen op een fiet
sende vrouw in. Deze vrouw, mevrouw
Ph. van Eek-van der Reut, liep zware
verwondingen op en overleed enige tijd
later in het ziekenhuis. De man uit
Rijswijk is na het ongeval opgesloten.
Van onze sociaal-ecenomisehe redactie
DEN HAAG De regering is zo bezorgd over de toenemende werkloosheid dat
een ambtelijke commissie momenteel alle rijksbegrotingen, die op Prinsjesdag
worden ingediend, aan het doorlichten is op hun gevolgen voor de werkgelegen
heid.
Wanneer er begrotingsposten
worden gevonden die vermoe
delijk ongunstig uitwerken op
de werkgelegenheid, probeert
men ze met behoud van de
principes van het kabinttsbe-
leid zodanig aan te passen, dat
deze gevolgen kunnen worden
voorkomen.
Het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond zegt hiero
ver in zijn blad 'De Werkge
ver" dat deze werkwijze
waardoor naast de gebruikelij
ke miljoenennota ook een zo
genaamde personeelsnota ont
staat een novum betekent
in het begrotingsbeleid van de
overheid.
Blijkens een interview met de
plaatsvervangend directeur ge
neraal van dr arbeidsvoorzie
ning, mr. F. H. A. M. Kruse,
in 'De Werkgever' is het di
rectoraat-generaal blij met al
les wat een verdere toeneming
van de nu al hoge werkloos
heid kan voorkomen.
Mr. Kruse staat het schrik
beeld voor ogen dat de werk
loosheid in de gebruikelijke
topmaand februari wel eens
een verdubbeling te zien zou
kunnen geven van de werk
loosheid van de laatste jaren.
Er moet volgens hem reke
ning mee worden gehouden
dat met allerlei arbeidsvoor
zieningsmaatregelen, zelfs
wanneer alle registers worden
opengetrokken, toch niet meer
dan vijftien- twintigduizend
werklozen van de huidige
144.000 aan het werk kunnen
worden geholpen. Verbetering
van het ondernemersklimaat
door maatregelen op het
vlak van herstructurering en
investeringen zou de af
bouw van industriële werkge
legenheid moeten stuiten.
Daarbij behoort ook financiële
overheidshulp voor bedrijven
die in tijdelijke moeilijkheden
verkeren. Volgens mr. Kruse
is daaraan de laatste tijd al 75
miljoen gulden besteed, die in
het 750-miljoen-programma
van september vorig jaar voor
dit doel waren gereserveerd.
Hij hoopt ook dat in het
werkgelegenheidsprogram
ma, dat met de miljoenennota
wordt aangekondigd weer geld
voor dit doel zal worden uit
getrokken.
Tegelijk met dit programma
zal de regering de reeds aan
gekondigde nota over do struc
turele werkloosheid publice
ren. Deze nota zal naast een
analyse tevens een pakket
maatregelen ter bestrijding
van de werkloosheid bevatten.
Onder meer zal daarin ruime
aandacht worden besteed aan
de werkloosheid onder jonge
ren en onder vrouwen. De
ministerraad zal deze nota op
23 augustus behandelen.
Tenslotte zegt mr. Kruse dat
aan de genoten schooloplei
ding minder waarde moet
worden gehecht. Hij noemt
het waanzinnig dat tegenover
een werkgelegenheid voor on
geschoolde arbeid van 45 pro
cent een aanbod van maar
acht procent staat, en bij aca-
demische ber epen tegenover
een vraag van vier procent
een aanbod van dertien pro
cent.
RITA
\\/f
a
fl'iT
r
1
S
~j<? jf(J
iIC
<D
'O pap, wat moest ik ook weer
voor u halen?'
