Hormoon helpt bij onthouden DM boos over arrest Suriname ftiilitairen in Haags bejaardencafé wordt afgebroken PPR-stemmers in meerderheid achter N A V O-lidmaatschap IDAF Veel jonge meisjes in abortuskliniek Brand in chemische industrie: voor miljoenen schade Verzekering ziektekosten fors duurder AAGRLNOL M, UJARDIN ieux extra Gerard van den Berg hoo pt dat andere kasteleins zijn voorbeeld volgen Giscard: geaborteerde vrouwen gaan vrijuit de beste achteras- constructie: de DeDion-asvoor een veilig weggedrag gebouwd uit veiligheid T^CW/KmRTET VRIJDAG 26 JULI 1974 BINNENLAND T3/KS |N HAAG De meerderheid de PPR-stemmers (61 pro- li vindt dat Nederland lid »t blijven van de NAVO. 39 Ijcent van de PPR-stemmers is r uittreden. Dit blijkt uit een uête die het NIPO onlangs on- 760 mensen heeft gehouden. - mening van de PPR-stemmers it in lijnrechte tegenstelling het besluit van de meerder- van het PPR-partijcongres, Nederland de NAVO moet laten. Slag de enquête zal echter .vol- het PPR-Kamerlid dr. P. van geen reden zijn de anti-NA- uitspraak van het congres te wij- ii. 'Als die mensen er anders over ten moeten ze maar op de partij- >sen komen. Je kunt een demo tot standgekomen beslissing 1 gaan veranderen op basis van een (uète. De kiezersaanhang is natuur- jeen belangrijke zaak, maar die bij dit soort principiële onder- jen niet het enige uitgangspunt aldus de heer van Gorkum. Hij overigens het aantal van 760 Van Gorkum: NIPO-enquête onbetrouwbaar ondervraagden te klein om een echt betrouwbaar onderzoek te krijgen. De stemmers op de PvdA, de partij waar ook voortdurend over het NA- VO-lidmaatschap wordt gediscussieerd, bleken volgens het NIPO-onderzoek oo in ruime meerderheid voor de NAVO te zijn. Van de PvdA-stemmers gaf 76 procent te kennen dat Neder land in het bondgenootschap moet blijven terwijl slechts 12 procent te genstemde. Het PvdA-kamerlid mr. K. de Vries noemde dit geen verrassing. 'Tijdens veel gesprekken in de partij de laatste tijd had ik al de indruk gekregen dat veel mensen in de NAVO willen blij ven, overigens om zeer uiteenlopende redenen. Daarbij speelt niet alleen het militaire tegenwicht tegen Rus land, maar veel al ook de angst voor een Europese kernmacht die zou kun nen ontstaan als de NAVO uiteen valt, een rol'. Opvallend is dat het aantal voorstan ders in de tweede grote regeringspar tij, de KVP, slechts één procent meer is dan in de PvdA. 77 procent van de KVP-stemmers beantwoordde de vraag namelijk positief. Bij de andere grote partijen luidde de score ten gunste van de NAVO: WD 90 procent CHU 87 procent en ARP 81 procent. Van alle 760 ondervraagden, dus niet partijpolitiek onderverdeeld, was 76 procent voor de NAVO, 9 procent wilde uittreden en 15 procent had geen mening. Sinds 1969 blijkt het aantal mensen dat vindt dat Neder land in de NAVO moet blijven aan merkelijk gestegen te zijn. De NIPO- enquête in 1969 scoorde slechts 65 procent voor de NAVO; 13 procent was toen voor uittreden en 22 procent had geen mening. Gevraagd naar de reden om de NAVO te handhaven antwoordde overigens slechts 70 procent van de ondervraag den dit jaar dat dit bondgenootschap nodig is als militair tegenwicht tegen over Rusland. Zoals gezegd sprak totaal 76 procent zich voor het Neder landse lidmaatschap van de NAVO uit en de resterende 6 procent van de ondervraagden moet dus een andere reden hiervoor hebben. Die andere is wellicht, zoals het PvdA-kamerlid De Vries al noemde, de angst voor een Europese kernmacht waarvan het risi co veel minder groot is zolang Europa in het kader van de NAVO onder de Amerikaanse atoomparaplu zit. Van onze correspondent ARHEMEen brand in een grond- stoffenloods van de cheanisch-farma- ceutische industrie Luxan in Eist heeft gisteren voor miljoenen schade aange richt In de opslagloods waren onder meer enkele actieve stoffen van gewas- en beschermingsmiddelen. Omdat een deel van de stoffen giftig was en er een hevige rookontwikkeling ontstond, werd even overwogen de bevolking in de omgeving te evacueren. De rook dreef echter niet naar de wooncentra. Spoedig na het uitbreken van de brand nam de directie contact op met het ministerie van volksgezondheid en het zuiveringsschap Rivierenland. Na me tingen gisteren met de inmiddels ge arriveerde 'snuffelwagen' bleek, dat de rook, die bij het nablussen ontstond geen onmiddellijk gevaar opleverde. De grondstoffenloods ging geheel in vlaro men op. Rattengeheugen ging veertien dagen terug Van onze redacteur wetenschappen UTRECHT Op een plankje dat uitsteekt boven een voor hem mateloze afgrond, beschenen door een lamp (waar hij een hekel aan heeft) zit een rat. Hij weet dat achter hem de ingang van een veilig-donkere doos is. Maar hij blijft zitten. Want hij herinnert zich dat hij twee weken geleden, toen hij daar ook zat, en nog niet beter wist, naar binnen ging en een elektrisch schokje door zijn poten kreeg. i diensttijd op grenspost burgerpak aangetrok keu I (o fc onze Haagse redactie N HAAG De WDM is verontwaardigd over het feit dat vier dienstplichtige militairen, waar- d. drie WDM-bestuurders, in Suriname al veertien dagen in voorarrest zitten, omdat zij weigerden i -^dienst het militaire pak aan te trekken. leder land en Paramaribo is het al toegestaan na diensttijd het mili- pak voor het burgerpak te ver- elen, maar voor de grensposten in name geldt hiervoor nog steeds verbod. De WDM vindt het on- ijpelijk dat voor een dergelijk soldaten al veertien dagen als adigers in de cel hebben moeten lsten: kind Nws.1 lur. M Bit (B rlsmo. andb. 50 Re Dingt lie. 13 trekken. Negen van de dertien over treders werd na vier dagen voorarrest vrijgelaten. De vier bleven in voorar- res omdat men herhaling van de overtreding vreesde. Zij zijn terzake verhoord door de auditeur militair in Paramaribo. 'ereniging heeft de indruk dat de okkenen gepakt zijn wegens eer- egerüli VVDM-acties, waaronder een kor- roentftaking wegens de overplaatsing een VVDM-bestuurder. Dit laatste i gisteren door de legervoorlich- sdienst in Den Haag of min of r bevestigd in die zin dat bij de raffing van deze mensen meege- ild heeft dat het peloton, waartoe behoren, al langere xtijd grote ilijkheden maakt, te laat zou op- n en veelvuldig dronken zou wor- aangetroffen. PvdA-kamerlid mr. K. de Vries t gisteren over deze zaak contact •nomen met staatssecretaris Van die overigens liet weten volle- smme achter de genomen maatregelen te J-n- otyn. Wel zou de heer Van Lent 23. (aan of het verbod 's avonds op de enposten in Suriname burgerkle- ,(te dragen nog wel nodig is. Dit pod zou totnutoe gehandhaafd zijn Gym' de grensposten, omdat men het is® A ig acht voor de buurlanden een n een elijke militaire aanwezigheid te Dnstreren. Mr. de Vries meende dit echter overbodig was. 'nt" 1EN VRIJGELATEN nd Wi rier dienstplichtige soldaten zitten rt»n6n s 11 Juli Paramaribo in de cel. en met negen anderen uit het iorgen effende peloton werden zij vanuit ;renspost Albina naar Paramaribo gebracht nadat zij geweigerd had hun militaire kleding weer aan te Na de veertien dagen voorarrest zul len zij een verzoek bij de militaire krijgsraad indienen om hun vrijheid te herkrijgen. De krijgsraad zal daar vermoedelijk volgende week over be slissen. De WDM heeft vorig jaar de kwestie van het verbod burgerkledij te dragen op de grensposten bespro ken met minister Vredeling. De com mandant van de troepenmacht in Su riname heeft schriftelijk zijn bezwa ren tegen de afschaffing van deze regeling uiteengezet en sindsdien is er niets meer aan gebeurd. Onderzoek op Bloeme nhovein Heemstede Dat vond hij nog vervelender da«i dat licht en die afgrond. Dus blijft hij manmoedig zitten, een volle vijf mi nuten, tot hij van de onderzoeker weer in zijn eigen kooi mag. Dat hij zich die schok var veertien dagen geleden nog herinnert, is een bijzondere prestatie voor een rat Daar is hij dan ook bij geholpen. Hij heeft een kleine dosis toegediend ge kregen van het hormoon vasopressine, waarvan we ooit gedacht hebben dat het alleen de waterhuishouding van het lichaam regelde. Vasopressine maakt deel uit van het groeiende aantal hormonen dat, naast hun lan ger bekende functies in de regeling van lichaamsprocessen, bovendien een directe invloed blijkt te hebben op het centraal zenuwstel en het gedrag. Vasopressine. veronderstellen prof. dr. D. de Wied en zijn medewerkers, speelt een belangrijke rol in geheu genprocessen. En op een door hem georganiseerd internationaal congres over hormonen en hersenen droeg dr. Greidanus daarvoor indrukwekkende argumenten aan. Dat een rat aangeleerd gedrag extra lang onthoudt als hij extra vasopressi- ADVERTENTIE) B fruit z. 12. Holl. Ontr Meui akt II U.S.A Use (ADVERTENTIE) DEN HAAG De Vereniging voor Medisch Verantwoorde Zwangerschaps onderbreking (Stimezo) heeft giste ren de eerste resultaten gepubliceerd van een onderzoek dat dokter A.S. van den Bergh op dd abortuskliniek de Bloemenhove in Heemstede heeft gehouden. Minister Van Agt (justitie) overweegt maatregelen tegen deze kli niek te nemen omdat de vrouwen die in de Bloemenhove' worden opgeno men langer dan twaalf weken zwanger zijn. Uit het onderzoek blijkt dat de helft van de vrouwen die in de Heemsteed- se kliniek hulp zochten uit minderja rige meisjes in de leeftijd van vijftien tot negentien jaar bestaat. Zij zijn afkomstig uit alle lagen van dd bevol king. Wat betreft hun woonplaats is opvallend dat het merendeel uit Bra bant en Limburg of uit 'traditionele' plattelandsgemeenten komt. De gemiddelde zwangerschapsduur be droeg 14,4 weken. Het grote deel der behandelingen vond plaats bij een duur van dertidn tot achttien weken. De heer Van den Bergh heeft aan een aantal vrouwen gevraagd waarom zij niet eerder naar de huisarts zijn ge lgaan. Twintig procent van de ondervraag den gaf als antwoord dat zij het thuis niet durfde te vertellen'. Dit zijn onervaren jonge meisjes die vaak kampen met pu bdrt ei tsproblem en meent de heer Van den Bergh. 'De relatie met hun ouders is zo moei zaam dat zij het probleem niet met hen durven te bespreken. Niet wetend wat te doen, doen zij maar niets tot dat de waarheid bij toeval aan h'dt- licht komt'. Als tweede oorzaak (19 procent) noe men de ondervraagden een onregelma tige menstruatie. Zij hebben te laat ontdekt dat er sprake was van een zwangerschap. Bij achttien procent van de vrouwen was verdringing de belangrijkste oorzaak. Voor deze vrou wen was het idee zwanger te zijn zo bedreigend dat zij het niet tot hun bewustzijn wilden laten doordringen. Voor de abortuskliniek Bloemenhove in Heemstede hadden zich gisteren de monstranten verzameld die de kliniek kennelijk liever zouden zien verdwij nen. Zestien procent van de vrouwen kon niet beslissen of zij de zwangerschap wilden voortzetten of niet. Vergeet achtigheid, slordigheid of vakantie van de huisarts veroorzaakte bij der tien procent van de vrouwdn vertra ging. Het plotseling verlies van de partner was bij twaalf procent van de vrouwen aanleiding om naar Bloe menhove te gaan. Ondeskundg ge bruik van voorbehoedsmiddelen noem de acht procent van de vrouwen. Zij meenden niet zwanger te kunnen zijn omdat voorbehoedsmiddelen waren ge bruikt. In een begeleidend commentaar zegt de Stimezo dat het wel zeer betreu renswaardig is dat minister Van Agt juist deze vrouwen en meisjes object maakt van zijn 'politieke manoeuvres'. (ADVERTENTIE) bril: ieders oogmerk! 15-18 procent DEN HAAG De particuliere ziek- tenkostenverzekeraars zullen hun pre mies volgend jaar met vijftien tot acht tien procent verhogen. Deze verwachting werd gisteren uitge sproken door drs. J. P. van de Reyden, voorzatter van de particuliere ziekte kostenverzekeraar, Het Zilveren Kruis, bij de presentatie van het jaarverslag 1973 van deze stichting. Het Zilveren Kruis zal zelf kunnen volstaan met een verhoging van twaalf tot veertien pro cent. Volgens drs Van der Reyden is d ekostenstijging vorig jaar afgenomen. Dit werd veroorzaakt door de maatre gelen van staatssecretaris Hendriks persnoeelsstop en bouwstop) en van het Centraal Orgaan Ziekenhuistarie ven en door het strakkere prijsbeleid. Voor 1974 mag een zelfde ontwikkeling worden verwacht. Drs. Van der Reyden merkte op dat er naar zijn mening geen schijn van kans is dat de volksverzekering tegen ziekte kosten nog in deze kabinetsperiode kan worden gerealiseerd. Geen insektenplaag hoeft lan ger te duren dan u wenst. Want er is Omyl, het beproefde mid del dat u van lastige insekten afhelpt. Dus wilt u insekten de baas blijven, vraag dan nadruk- kelijk om Omyl. DE OMYL EXTRA spuitbus: het beproefde middel tegen alle mogelijke vliegende In sekten, zoals vliegen, mug gen, motten en wespen. DE OMYL POEDER: tegen ongedierte op huis dieren en ter voorkoming van mottenvraat in wollen goed. Verkrijgbaar o.a. ijöKW) bij drogisten AAffWXtt/GnONN5eNTELWCM38IM "V ufol WENNEKER ROOSEN DAAL door Dick van Rietschoten DEN HAAG Als een der laatste bastions temidden van het saneringsgeweld staan in het Haagse Westeinde drie ruim twee eeuwen oude klokgevel-pandjes broederlijk naast elkaar. Het lijkt of zij zich arm in arm tot het laatste toe willen verzetten tegen wat ook voor hen onvermijdelijk is: sloop ten behoeve van de nieuwbouw van het even verder op gelegen ziekenhuis St. Joannes de Deo. Twee van de pandjes zijn in gebruik als zaak in tweede hands goederen. Achter het derde klokgeveltje is een café gehuisvest, dat, volgens de be heerder, zijn weerga in de wereld niet kent, omdat alle consumpties er voor 65-plus- sers slechts twee kwartjes kos ten en 's avond na achten niemand beneden de 63 jaar binnen mag. Van dit unieke 'bejaardencafé' zal eind dit jaar alleen de herinnering zijn overgebleven. 'Curieus café voor 65-plussers. 's Avonds na 8 uur geen toe gang voor personen beneden de 65 jaar', zo kondigt een bord aan de voorgevel van café 'De Stoof met grote let ters aan. Als wij er 'savonds om kwart over acht' arriveren, staan we voor een gesloten deur. 'Dat doen we altijd,', zegt de kastelein-beheerder G. J. (Gerard, voor de vaste klan ten) van den Berg. als hij na een druk op de bel onzerzijds de deur heeft opengedaan. 'Anders loopt iedereen hier naar binnen en dat is de be doeling niet Die oudjes weten dat ze 's avonds moeten bel len'. In de (uiteraard) bruine staminee zit een aantal bejaar de mannen genoeglijk koutend rond de tapkast, die eigenlijk deze naam niet verdient, want getapt wordt er niet. 'We schenken hier gewoon pils uit flesjes', legt Van den Berg uit. 'Dat is uiteindelijk voor deliger". De ruimte is niet groot, het geen de knusheid alleen maar bevordert. Een koperen plaat aan de wand bevestigt dit met de woorden: Al is het huisje nog zoo klein, kan het er toch gezellig zijn'. 'Dit café bestaat al zo'n tach tig jaar*, vertelt de 57-jarige Gerard. 'Ik zit er nu tien jaar in. Daan-oor had ik een kolen- en oliehandel. Maar ik wist alles van het caféleven af, hoor, want vanaf m'n achttien de heb ik 's avonds al als portier in café's gewerkt. Drie jaar geleden ben ik met die bejaarden begonnen. Ik dacht: die oudjes moeten ge holpen worden. De meesten hebben het helemaal niet zo breed en hebben hun hele leven hard moeten werken voor een grijpstuiver. Daarom mogen ze nu ook zelf eens een voordeeltje hebben. Kijk, ou deren komen steeds minder naar een café omdat ze vaak meer dan een gulden voor een borreltje moeten neertellen'. Tot in Australië Zo begon het. Door middel van een aantal borden en bordjes maakte Van den Berg in februari 1971 duidelijk, dat alle drankjes voor 65-plussers voortaan nog maar vijftig cent zouden gaan kosten en dat 's avonds 'De Stoof uitslui tend het domein zou worden voor bejaarden. Al gauw kwam de pers erachter en de reclame ging van mond tot mond. Van den Berg: 'Tot in Austra lië toe heb ik in de kranten gestaan. Ongelooflijk niet waar? En iedereen zei: 'Dit is uniek in de hele wereld'. Wist ik veel. Ik dacht aanvankelijk dat ik alleen in Den Haag de enige was. Kijk wat ik nou zo graag wil. is dat ook an dere kasteleins mijn voorbeeld volgen. Maar tot nu toe heeft nog niemand het ge durfd. Ze denken zeker, dat ze verlies gaan lijden als ze be jaarden goedkoper aan hun natje helpen. Nonsens. Ik lijd ook geen verlies, verder heb ik trouwens ook jongere men sen in mijn zaak. Hoe ik weet of iemand 65 is? Nou, ik vraag gewoon een identiteitsbewijs of een 65- plus paspoort Ja, als ik dat niet zou doen, dan is opeens iedereen vijfenzestig. Maar van de vaste klanten weet ik het natuurlijk zo langzamer hand wel'. Zachte muziek In de loop van het gesprek blijkt dat Gerard van den Berg naast zijn milde prijzen- berekening en zijn avondlijke bezoekersselectie nog meer doet om het de bejaarden naar de zin te maken. Hij schept in zijn café een sfeer, die bepaald afwijkt van die in andere café's. Er schallen bij voorbeeld geen denderende klanken uit een jukebox, maar er klinkt zachte gezellige mu ziek. 'Mede daardoor komen ook vaak bejaarde echtparen hierheen', aldus Gerard. Maar nog aardiger is het feit dat de kastelein bij de ver- ne krijgt, is maar een onderdeel van de redenering. Dat is tenslotte een kunstgreep die geen betekenis hoeft te hebben voor het normale gedrag. Dat ratten met een aangeboren ziekte waardoor zij zelf helemaal geen vaso pressin e kunnen maken, aanzienlijk vergeetachtiger zijn dan hun gezonde soortgenoten, is een aanwijzing in dezelfde richting. Maar die vergeet, achtigheid zou ook een onafhankelijk gevolg van dezelfde ziekte kunnen zijn. Antistof Daarom maakten de laatste experi menten indruk, waarbij de Utrechtse groep er in slaagde om in normale gezonde ratten de natuurlijke produk- tie van vasopressine tijdelijk weg te vangen zonder verder iets te beïnvloe den. Dat lukte door in een holte in de hersenen een antistof aan te bren gen die geen andere werking heeft dan het binden van vasopressine. En ook dat leverde een uiterst vergeet achtige rat op. Vier uur nadat hij een schokje gehad heeft, weet hij zich dat in een aantal gevallen kennelijk nog wel te herinneren», imaar na een dag blijkt die ervaring volstrekt te zijn weggezakt Niet alle experimenten In deze nog jonge tak van wetenschap leveren zul ke eenduidige resultaten op. Kastin en Sandman uit New Orleans vinden dat het hormoon MSH het aanleren van een bepaald gedragspatroon» bij ratten versnelt. Maar het effect ver schilt met de soort rat, met de aard van de taak waarvoor het beest ge steld wordt, en zelfs met de sterkte van de schokjes die de rat tot het door de onderzoeker gewenste gedrag moeten stimuleren. Maar Gaillard en Sanders (Instituut voor zintuigfysiologie TNO) vinden bij een van de nog schaarse experi menten met mensen juist geen in vloed op het leervermogen door het sterk met MSH verwante honmoonpro- dukt ACTH(4-10). Hun proefpersonen kwamen wel beter uit de opgedragen test, maar dat leek meer te komen omdat hun aandacht mindeT verslapte. De studie van de wisselwerking tus sen hormonen en zenuwstelsel ver keert duidelijk nog in een verkennen de fase. Maar dat maakt de situatie alleen maar boeiender. PARIJS (UPI) De Franse president Valéry Giscard d'Estaing heeft giste ren staande achter een lessenaar, zon der de opsmuks van zijn voorgangers een persconferentie gegeven, waarin hij heeft verklaard dat Franse vrou wen, die een illegale abortus hebben laten plegen niet meer de gevangenis zullen ingaan. Giscard verklaarde voorts dat zijn land na de huidige reeks geen nieuwe kernproeven in de atmosfeer meer zal houden. Over zijn nieuwe presidentiële strijl zei Giscard dat hij 'het presidentschap wilde af stoffen' en dat 'een democratisch re gime licht bij de realiteit van zijn tijd moet staan er. zijn stijl daarom simpel en direct moet wezen'. Hij ontkende dat Frankrijk sinds zijn komst in twee stukken is gesplitst en wees erop dat in korte tijd aanzienlijke vooruitgang Is geboekt op sociaal, economisch en politiek terrein. (ADVERTENTIE) niet op de monumentenlijst, dus verdwijnen jaardag van een goede vaste klant, een muziekkorps laat aanrukken om een huidemars te spelen. 'In februari van dit jaar heb ik dat ook gedaan omdat we toen als bejaarden café drie jaar bestonden', meldt Van den Berg. 'Gela chen dat we toen hebben. Het was hier toen voor de deur zo druk, dat de politie het ver keer moest omleiden. Alles liep vast Dat begon de politie te vervelen en die wilde toen het muziekkorps wegsturen. Enfin, toen is de hele zaak hier naar binnen gegaan om verder te spelen. We zaten toen met negentig man. Dat kon eigenlijk helemaal niet, maar het is toch gelukt. Hoornblazers op de tapkast, tamboers er achter, prachtig was dat. Ik denk dat ik eind dit jaar, als het hier tegen de grond gaat, nog een keer zo iets doe. Treurmarsen, weet je wel? Rietschoten 'wat ik' na de afbraak ga doen? Gewoon proberen er gens anders opnieuw te begin nen met deze business. Ergens in een van de nieuwbouwwij ken. Want daar is bij bejaar den een behoefte aan dit soort dingen, dat houd je niet voor mogelijk'. Van den Berg tenslotte: 'In de gemeenteraad zijn onlangs nog vragen gesteld over de sloop van die drie pandjes hier. Of ze niet behouden konden blij ven. 'Nee', zeiden B. en W„ 'want de pandjes staan niet op de monumentenlijst, ze heb ben geen historische waarde. Nou vraag ik je, heeft dat wat ik doe dan ook geen histori sche waarde?' 'U zei toch, dat ik dringend nieuwe meubels op mijn kamer nodig had. Ik heb de oude al vast verkocht.'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 5