een smet op mariniers
Veel betere beveiliging bankgebouwen
Werkloosheid in bouw kan
snel worden weggewerkt
Tros
stadion in Nicosia
3f vol gevangenen
Tweede slachtoffer gasontploffing
Laat *ns wat van je
Grens toelaatbare
soms wel bereikt
1
erlandse toeristen terug op Schiphol:
Politie zette
vliegtuig met
Arabieren opzij
Onder druk van vakbonds acties:
__^W/1KWAiRTET
ZAHERlöAiG 20 JUILI 1974
BINKENLA1MD
T3/K5
Idersoek naar vermeende mishandelingen afgerond
*•1 onze Haagse redactie
it HAAG Het onderzoek van de marechaussee naar beweer-
biskandelingen in het korps mariniers heeft geen strafbare fei-
ppgeleverd. Minister Vredeling, die opdracht gaf tot het onder-
I naar aanleiding van het rapport 'Schoon schip bij de man-
van de WDM en de defensiecommissie van de PvdA over
ndelingen bij het korps, ziet daarom geen aanleiding strafver-
ngen in gang te zetten.
nimandant van het korps mari-
generaal A. C. Lammers consta-
glsteren verheugd dat zijn
hiermee van alle smetten vrij
emaakt. Overigens ziet de gene-
n het marechausseerapport wel
lijding zijn ondercommandanten
ens tot extra waakzaamheid aan
i jl ten. omdat er bepaalde gevallen
roorgekomen, die alhoewel niet
laar, toch de grens van het toe-
iS ire dicht benaderden of over
ig ien. Na een diepgaande analyse
het marechausseerapport zullen
ondercommandanten hierover
e instructies krijgen.
italiteit
De voorzitter van de PvdA-defensie-
commissie, drs. H. van den Bergh,
reageerde gisteren: 'Ik ben blij dat
uit het marechaussee-onderzoek toch
een positiever beeld van het korps
naar voren komt dan wij verwachtten.
Maar het is niet zo, dat je uit het feit
dat er geen strafbare feiten zijn aan
getoond, mag opmaken dat er hele
maal niets aan de hand is.'
"f ter Vredeling meent op basis
iet marechaussee-onderzoek, dat
it gesproken kan worden van
ictureel verkeerde mentaliteit
korps mariniers. PvdA-commis-
VVDM hadden er in hun
op gewezen 'dat het niet in
.te plaats ging om het registre-
deze afschuwelijke gebeurte-
Zij vormen een uitvloeisel van
ntaliteit en daar ging het ons
pj aldus het rapport. De opstellers
laafden ook gisteren hun mening
ten gedragswetenschappelijk on-
ek naar die mentaliteit geboden
Minister Vredeling is daar ech-
toe bereid.
Realistisch
Het onderzoek van- de marechaussee
toonde aan dat in een aantal gevallen,
tot de grens van het strafrechtelijk
toelaatbare werd gegaan. Die gevallen
deden zich voor bij het streven naar
realistische oefeningen, waarbij het
uithoudings- en incasseringsvermogen
werd getest. Een verder marechaus
see-onderzoek naar strafbare feiten in
deze zaken leverde overigens geen
strafzaken op, omdat er ook geen
klachten over waren ingediend.
Generaal Lamers zei in dit verband:
'Gezien de speciale taak van de mari
niers moeten we de oefeningen zo
[IPHOL De nieuwe machthebbers op Cyprus hebben het voet
je tadion van Nicosia als gevangenis ingericht. Er zouden al 2000
isen worden vastgehouden.
vertelde gistermiddag de heer J.
m Olffen uit Smeermaes in Lim-
één van de enkele tientallen
rlandse toeristen, die met het
e lijntoestel van de KLM van
us op Schiphol terugkeerden,
aantal van 2000 hebben we van
a zeggen, maar we weten zeker
-ar gevangenen zitten. We hebben
n<J lf zien binnenbrengen'.
°?*j gezin Van Olffen heeft de op-
-rA van dichtbij meegemaakt. Uit
rï aam van hun hotel Ledra Palace
et centrum van Nicosia waren zij
ge van straatgevechten en zagen
dat daarbij mensen sneuvelden.
was een enorme ravage. Overal
hulzen en kogels, tanks reden af
an en er waren duizenden solda-
.amengetrokken. Meest erg jonge
en van zo'n 17, 18 jaar. Er lie
er tussen, die nog maar drie we-
van school waren. Daarom noem-
we het ook de opstand van de
toeristen in het hotel werden
lorgen vroeg door lucht
en geweerschoten gewekt. "We
;n eerst, dat de Grieken en Tur-
weer slaags waren geraakt. Maar
.iiJmw hoorden we wat er werkelijk
de hand was'. De eerste twee da-
ïldl
len*-
'P
ig
mochten we ons hotel niet uit,
rijn.
iter, 4
szonderd een paar uur 's middags,
'- 4 niemand had daar veel zin in,
buiten was het een puinhoop.
indien werd er nog steeds gescho-
j. Zelfs in de hotelhal drongen ko-
binnen. Het hotelpersoneel toon-
r~ ch ontredderd, vooral toen bekend
gemaakt, dat Makarios gedood
Het eten werd met de dag
vooral omdat er geen toevoer
verse levensmiddelen meer was.'
het aantal doden bestaat, volgens
eer Van Olffen, weinig zekerheid.
1 cdële berichten spreken over 728,
volgens het hotel personeel zijn
ir meer dan duizend'.
leer Van Olffen was niet de enige,
zijn vakantie (hij maakte een in-
luele reis) voortijdig moest afbre-
'jj] De Hagenaars Martin Rikken en
lerik Damen: 'wij hebben er maar
dagen gezeten, waarvan we drie
Ji binnen moesten blijven. We wa.
blij dat we er vandoor konden.'
ter egenstelling tot Nicosia is het in
ng agusla aan de oostkust, waar de
illejste toeristen zaten, rustig gebleven,
pol heer C. Robert uit Overveen: 'er
- ons wel gezegd ons niet op straat
egeven, maar niemand belette ons
het strand te gaan'.
Generaal A. C. Lamers
De heer Van Olffen: puinhoop.
Toen de opstand uitbrak was de heer
Robert met zijn vrouw en 12-jarige
zoon Menno juist met een huurauto
op weg voor een trip naar Nicosia.
'Halverwege viel het ons op, dat de
tegemoetkomende automobilisten
voortdurend waarschuwend met hun
lichten knipperden. Ik wist toen nog
niet wat er aan de hand was, maar
toen ik andere automobilisten, die
voor me reden haastig zag omkeren,
ben ik ook maar teruggegaan. Weer in
Famagusta hoorden we felle marsmu
ziek uit radio's over de straat schette
ren en zagen we overal groepjes men
sen geagiteerd discussiëren'.
De heer Robert zegt niet te geloven in
de berichten over honderden doden en
gewonden. 'Er werd ook gezegd, dat
er gevechten bij Famagusta gaande
zouden zijn, maar we hebben zelf ge
zien, dat dat niet waar was. Er werd
wel eens een schot in de lucht gelost,
maar dat werd gedaan door heethoof
dige operettesoldaten, die waarschijn
lijk Makarios-aanhangers wilden pes
ten. Ook het bericht, dat het vliegveld
ernstig zou zijn beschadigd, was on
juist. De enige schade bestond uit een
paar gebroken ruiten.'
Telefoneren was onmogelijk. De fami
lie Robert is gisteren op goed geluk
naar het vliegveld gereden, waar in
derdaad een KLM-machine klaar stond.
'Het veld stond trouwens vol met vlieg
tuigen, die allemaal vakantiegangers
kwamen afhalen.'
realistisch mogelijk maken. Het is
moeilijk daarbij te bepalen, wanneer
precies de grens van het toelaatbare
is bereikt. In een aantail zaken zijn we
daarmee in gevaarlijk vaarwater te
recht gekomen. We zullen het mare
chausseerapport diepgaand analyseren
en de onder-commandanten instructies
geven op deze punten bijzonder waak
zaam te zijn.'
Als voorbeeld noemde generaal La
mers hierbij het zijn inziens onzinni
ge gooien van traangas in manschap-
pententen, het veelvuldig schelden en
vloeken in het korps, en het pesten
van mariniers die te kennen hebben
gegeven het korps te willen verlaten.
Op grond van een ander voorval waarr
bij een met eau de cologne ingesmeer
de marinier, als 'geintje' in brand
werd gestoken, constateerde generaal
Lamers dat de controle van het kader
toch soms onvoldoende is.
Krijgsgevangenen
Volgens het rapport van de mare
chaussee hebben gemelde mishande
lingen bij het ondervragen van zoge
naamde krijgsgevangenen niet daad
werkelijk plaats gevonden. Deze mis
handelingen, zoals het met gebonden
handen voortgetrokken- worden met
een jeep of hard slaan op een emmer
die op het hoofd van een krijgsgevan
gene wordt geplaatst, werden uitslui
tend door vrijwilligers ondergaan om
de mariniers te demonstreren wat hen
in krijgsgevangenschap kan overko
men. De generaal ontkende nadrukke
lijk dat deze technieken ook worden
aangeleerd voor het geval mariniers
zelf krijgsgevangenen maken. 'Zij wor
den zorgvuldig onderricht over het
geen in de conventies van Genève
over de reahten en plichten van
krijgsgevangenen staat', aldus gene
raal Lamers.
Desondanks blijkt uit het onderzoek
van de marechaussee dat er tijdens de
verhoren van 'krijgsgevangenen'
vreemde dingen gebeuren. Een
WDM-beschuldiging luidde: 'Een lui
tenant legde een bajonet onder de
buik van een jongen zodat deze bij
het doorzakken in voorligsteun gesto
ken zou worden'. Onderzoek mare
chaussee: 'Tijdens het verhoor werd
een bajonet op de buik gelegd. Na
blinddoeken en in de voorligsteun
brengen werd een lepel of ander hard
voorwerp eronder gelegd.' Dit soort
handelingen zijn volgens het krijgsge-
vangenenrecht in ieder geval verbo
den.
De marechaussee heeft 164 getuigen
ondervraagd over de 64 door de
VVDM genoemde gevallen. Deson
danks bleek het niet mogelijk 25
gevallen na te gaan. Een aantal ge
roemde mishandelingen, waaronder
het uittrekken van nagels bleek on
juist. Andere gevallen werden als niet
geheel onjuist of niet strafbaar om
schreven. Generaal Lamers zei giste
ren er weinig voor te voelen de
WDM nu wegens leugens over mis
handelingen te gaan vervolgen.
"Voor mij is de zaak afgedaan', aldus
de generaal. 'Toen de WDM met het
rapport over martelingen kwam voel
de ik mij persoonlijk geraakt. Ik zei
toen dat we ze, indien de beschuldi
gingen niet waar zouden zijn, zouden
vervolgen. Ik heb nu besloten geen
actie meer te ondernemen. Van veel
feiten die moeilijk na te gaan waren,
is het juridisch even moeilijk te be
wijzen dat ze gelogen zijn. Dan zou er
weer een hele justitiële touwtrekkerij
komen.'
Generaal Lamers vond wel dat de
WDM wat zorgvuldiger en voorzichti
ger met de gegevens had moeten
omspringen in plaats van er direct de
publiciteit mee in te gaan. "Men heeft
de conclusies teveel naar zich toe
getrokken. Deze affaire zal overigens
geen negatieve invloed hebben op on
ze verhouding met de WDM; we
beschouwen het als een incident', al
dus generaal Lamers.
Drs. Van den Bergh tenslotte, ge
vraagd of het niet wat onverstandig is
geweest dat de PvdA-defensiecommis-
sie mede verantwoordelijkheid voor
het WDM-rapport heeft gedragen,
zei: 'Bij dit soort zaken moet je
risico's durven nemen om door een
soort schokeffect positieve resultaten
te bereiken. We hebben onze nek
uitgestoken en daar heb ik geen spijt
van.'
Na het onderzoek naar de oorzaak van de ontploffing in vakantiehuisjes in het bungalowpark in Pron-
ten, gisteren gedurende de hele dag, door een technisch team van de rijksrecherche, is definitief vast
komen te staan dat lekken in de gasleiding onder de huisjes oorzaak zijn van de fatale ontploffing. In
middels overleed in de nacht van donderdag op vrijdag een van de gewonden, waardoor het aantal do
den op twee is gekomen. De slachtoffers zijn mevrouw E. Bos (73) uit Amersfoort en de heer H. van
der Craats uit Veenendaal.
DEN HAAG De uitzonderlijk hoge werkloosheid in de bouw zal in de jaren 1975 tot en met 1978 in
betrekkelijk snel tempo kunnen worden weggewerkt, namelijk van gemiddeld 30.000 werklozen thans
tót ongeveer 10.000 in 1978. Na die datum is de kans groot dat de werkloosheid weer zal toenemen.
SCHIPHOL HSen KLM-toestel
is donderdagmiddag op een lan
dingsbaan van de luchthaven
Schiphol geïsoleerd en door poli-
tie-agenten omsingeld. Het vlieg
tuig kwam uit München. Aan
boord bevond zich een groep
Arabieren.
Nadat alle passagiers grondig gefouil
leerd waren, kon het vliegtuig naar
één van de aankomstpieren geloodst
worden. Noch de KLM, noch de
dienst luchtvaart van de Rijkspolitie
Schiphol wensten gisteren nadere uit
leg van het voorval te geven. Majoor
Gerritsen van de rijkspolitie wilde
alleen bevestigen dat 'er donderdag
enige politie-activiteiten rond een
vliegtuig uit München hebben plaats
gevonden'. Volgens een woordvoerder
van 't ministerie van justitie in Den
Haag gingen 'er bepaalde geruchten
die het nodig maakten dat er een
onderzoek werd ingesteld'. Aan boord
werden geen wapens gevonden. 'Het
bleek dat er niets aan de hand was.'
Minister Gruijters (volkshuisvesting)
zegt dit in de nota 'Verkenning van
de bouwproduktie in de periode 1974
tot en met 1978'. Overigens meent de
minister dat ook op wat langere ter
mijn over de toekomst van de bouw
nijverheid 'niet al te somber" behoeft
te worden gedacht. De behoefte aan
bouwwerken van velerlei aard is nog
lang niet verzadigd. Bovendien zal
aan de bestaande gebouwenvoorraad,
en niet in de laatste plaats de wo
ningvoorraad, in kwalitatief opzicht
nog zeer veel verbeterd moeten wor
den.
Belangrijk is volgens de minister ook
dat het op wat langere termijn moge
lijk zal zijn schommelingen in de
investeringen in bouwwerken af te
vlakken. Onderzoek naar de behoefte
aan bouwwerken, verbreding en ver
dieping van de informatiestromen en
verbetering van de prognose-techniek
zijn hiervoor de aangewezen instru
menten. Een programmering op mid
dellange termijn voor de bouwop
drachten diie van de centrale overheid
uitgaan, vormt de laatste etappe op de
weg die moet leiden tot een goed
inzicht in de te verwachten continuï
teit in het verloop van de bouwpro
duktie en de werkgelegenheid in de
bouw, aldus de bewindsman.
Minister Gruijters baseert de opleving
van de bouw in de jaren 1975 tot en
met 1978 op produktiestijgingen die
zich zullen voordoen In de burgerlijke
en utiliteitsbouw, de grond-, weg- en
waterbouwkundige werken. Hiertegen
over staat een daling van de woning-
bouwproduktie. Deze daling van ge
middeld 5000 woningen per jaar tot
een niveau van 120.000 woningen zal
echter grotendeels worden gecompen
seerd door het accent dat de woning-
bouwver betering in de komende jaren
zal krijgen.
De overigens met de nodige voorzich
tigheid omklede prognoses leveren
het volgende beeld op van het verloop
van de werkgelegenheid in de bouw:
woningbouw: in 1973 waren in de
ze sector 85.700 man werkzaam. Dit
aantal zal dalen tot ongeveer 70.700 in
1978;
overige gebouwen: 50.700 in 1973
tot 56.900 in 1978;
herstel verbouw: 12.800 in 1973 tot
21.300 man in 1978;
onderhoud en kleine werken:
98.800 man ln 1973 oplopend tot
111.000 in 1978;
grond-, weg- en waterbouw: 50.900
in 1973 tot 56.800 in 1978.
Het totaal levert daarmee het beeld
op dat de werkgelegenheid in de
bouw van 298.900 man in 1973, 299.200
in 1974, 317.800 in 1975, 318.500 in
1976 en 319.000 in 1977 zal oplopen
tot 316.800 man in 1978.
In de nota is ook getracht een raming
te maken van de regionale ontwikke
ling van bouwvergunningen, bouwpro
duktie en werkgelegenheid. De be
schikbare gegevens lieten slechts een
zeer globale benadering van de regio
nale bouwactiviteiten toe. In de uit-
komsten van de berekening kan daar
om niet meer gezien worden dan een
aanduiding van tendenties. Opvallend
in die uitkomsten is dat de toeneming
van de bouwproduktie en werkgelegen
heid zich alleen in het westen voor
doet. In de andere regio's blijft het
niveau vrijwel onveranderd op het
peil van 1973.
Minister Gruijters ziet op grond van
de thans beschikbare gegevens geen
kans om aan te geven of het huidige
hoge niveau van de werkloosheid van
structurele (blijvende) aard is dan
wel van conjuncturele aard. In de
nota zegt de minister ook dat de
afnemende bevolkingsgroei pas heel
geleidelijk in de bouwactiviteiten tot
uitdrukking zal komen. Op het ogen
blik is de invloed daarvan merkbaar
in de bouw van scholen voor het
kleuter- en basisonderwijs.
ADVERTENTIE
Nieuwe plaat gekocht
Da's dan óók weer een aanleiding
om een verre vriend of vriendin
weer eens te bellen.
Je kunt dan zelfs een stuk van
die nieuwe plaat laten horen.
Elkaar gewóón eens opbellen voor een
gewoon gesprek.dat is toch prima
En niet duur.
Want na zessen en in 't weekend hel je
voor half geld door heel Nederland.
ADVERTENTIE
OURVOISIER
Le Cognac de Napoléon
De enigeicognac
diè/je over een
Waterloo'heen
helpt.
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT De vakbondsacties voor be tere beveiliging van bankgebouwen begin
nen duidelijk vruchten af te werpen. Op 31 december van het vorig jaar waren er
van de 5.392 kantoren, die voor beveiliging in aanmerking kwamen, 4096 bevei
ligd, terwijl het jaar daarvoor nog geen tweeduizend bankkantoren waren beveiligd.
Het aantal beveiligde kantoren is dus in een jaar meer dan verdubbeld.
De BVA, de bond voor werk
nemers in bank- en verzeke
ringsbedrijf en administratie
ve kantoren, die deze cijfers
publiceert, constateert dat er
met de beveiliging goede voor
uitgang is gemaakt Maar an
derzijds zijn er nog enorm
veel overvallen en zijn ook
nog lang niet alle kantoren
van een beveiligingsinstallatie
voorzien. De bond eist dat dat
laatste alsnog in snel tempo
zal moeten gebeuren.
De bond wijst erop, dat de
bankiers destijds hebben be
loofd kantoren met een bezet
ting van minder dan vijf man
te zullen voorzien van een
pantserglas-afscheiding tussen
personeel- en publiekruimte.
Grotere kantoren zouden een
met pantserglas beveiligde
kassierruimte krijgen en alle
kantoren zouden met stil
alarm beveiligd worden.
Zoals het er nu uitziet zullen
de bankiers hun toezegging
binnen de gestelde termijn
van vijf jaar nakomen.
Camera's
Momenteel wordt het gebruik
van camera's en buizenpost als
beveiligingsmethode bestu
deerd. Wat de bewaking met
camera's betreft, zegt de BVA,
dat er voor moet worden ge
waakt inbreuk te maken op de
privacy van het bankpersoneel
zelf.
Het buizenpostsysteem houdt
in, dat de kas in een goed
beveiLigde en voor het publiek
ontoegankelijke ruimte wordt
geplaatst en dat de verbinding
met de balie door middel van
de buizenpost wordt onder
houden. Dit systeem is thans
bij dertig kantoren in ge
bruik. Nog dit jaar zullen er
ongeveer honderd kantoren
bijkomen.
De BVA gaat ervan uit dat de
veiligheidsmaatregelen preven
tief werken. Uit de cijfers valt
volgens de bond af te leiden
dat de sterke stijging van het
aantal overvallen op banken,
PTT-kantoren etc. die in de
Jaren '70 tot en met 72 kon
worden gesignaleerd, in 1973
nagenoeg tot stilstand is ge
bracht.
In 1970 werden nog 'slechts'
85 overvallen geturfd, in 1971
maar liefst 187 (buit: 2.7
miljoen) en in 1972 steeg het
aantal overvallen tot 247
(buit: 4.5 miljoen).
In 1973 was de sterke groei
eruit. Toen werden 269 over
vallen geregistreerd, een stij
ging van nog 'slechts' 22.
(buit 5.5 miljoen).
Het percentage opgeloste over
vallen was vorig jaar 43.
Vervolg van pagina 1
De pogingen om de zcezender Veroni
ca legaal te kunnen laten voortbe
staan, begonnen vorige zomer. In de
Tweede Kamer werd im juni de zoge
naamde Veronica-wet aangenomen, die
het onmogelijk maakt de dan al der
tien jaar draaiende piratenzender in
de lucht te houden. Alle medewerking
vanaf het vasteland aan het zendschip
wordt bij in werking trediing van de
wet verboden.
Nog diezelfde maand werd de Veroni
ca Omroep Stichting (VOS) opgericht,
die het programma van Veronica le
gaal wilde voortzetten op een te stich
ten Hilversum 4. Een maand daar
na werd de Veronica Omroep Organi
satie (VOO) opgericht, die met beta
lende leden de stichting steun zou
gaan bieden. Kort daarna had de VOO
100.000 leden en werd een aanvraag
ingediend als C-lid tot de ether te
worden toegelaten. In december werd
het 200.000ste lid aangemeld.
Een telling van de Dienst Omroepbij
dragen van de PTT maakte duidelijk
dat een groot deel van deze (hoofdza
kelijk jeugdige) leden geen omroep
bijdrage had voldaan en daarom niet
als lid van de Vereniging kan worden
beschouwd. Het verzoek van de VOS
om op Hilversum 4 te mogen uitzen
den, werd in februari door minister
Van Doorn (erm) afgewezen.
De TROS is sinds eind vorig jaar
bezig de status van A-omroep te ver
krijgen. Op 27 november meldde de
omroeporganisatie 487.200 leden te
hebben, 87.200 meer dan is vereist
voor een A-omroep. Eind maart was
dit aantal, volgens de TROS, reeds
opgelopen tot 513.752 leden. Het eer
ste onderzoek naar het ledenbestand
duurde zes weken, aanzienlijk langer
dan gebruikelijk. Omdat er nogal wat
twijfel bestaat of inderdaad het ver
eiste aantal leden de omroepbijdrage
heeft voldaan, wordt een tweede on
derzoek noodzakelijk geacht Dat on
derzoek heeft niet plaatsgevonden, zo
dat de Tros heeft aangenomen dat het
met het ledenbestand wel goed zat
Een tweede knelpunt bij de aanvraag
van de TROS, was het al dan niet
naleven van de bepalingen van de
Omroepwet. Volgens die Omroepwet
moet een gevarièerd pakket program
ma's worden geboden en minister Van
Doorn trok ernstig in twijfel of dit
bij de TROS het geval is. De TROS
brengt veel verstrooiende pro
gramma's maar zou te weinig aan
dacht hebben voor educatieve, cultu
rele en informatieve programma's.
Met name het ontbreken van een
actualiteitenrubriek viel erg zwaar.
Het uitblijven van een beslissing
heeft de omroep voor grote proble
men geplaatst. Nadat op 5 juni de
Omroepraad zijn eindadvies had uitge
bracht, heeft minister Van Doorn tot
gisteren gewacht met zijn beslissing.
Premier Den Uyl wees onlangs de
bezwaren van de TROS tegen deze
lange procedure van de hand met de
opmerking dat 'er sprake is van een
nauwkeurige toepassing van de wet,
iets waar de TROS moeilijk bezwaar
tegen kan maken'. Ook voor de ande
re omroepen rezen problemen in ver
band met de zendtijdindeling, het af
sluiten van contrachten en het plan
nen van faciliteiten en programma's.
(ADVERTENTIE)
bril: ieders oogmerk!
