Y/S//ZZ/AZZZZZZ,
Autoles begint op
afgesloten terrein
Een Amerikaanse mythe
autobiografie
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Vakantiefilms voor
het hele gezin
Vertraagd
Sterven
Fairlady uit Japan
Oppompbare schokdempers
Lijk Noorse zeeman
gevonden in het IJ
BMW komt met
2 nieuwe typen
Mazda 616 in
nieuwe versie
TROCW/KTARTET VRIJDAG 5 JULI 1974
AUTONIEUWS/FILMS T13/K.15
door Sicco de Jong
VVN wil buitenlands voorbeeld volgen
brieven die niet voorzien zijn van
naam en adres kunnen niet in behan
deling worden genomen. Geheimhou
ding is verzekerd. Vragen die niet on
derling met elkaar in verband staan
3toeten in afzonderlijke brieven wor-
en gesteld. Per brief dient een gul
den aan postzegels te worden ingeslo
ten. Adres: Uw probleem ook het on
ze, postbus 507, Voorburg.
Scène uit 'De jacht op Dillinger'.
De jacht op Dillinger
Gangsters hebben de humus verrijkt, waarin de lA merikaanse mythen en sagen werden geplant. Om
dat ze allemaal nog zo betrekkelijk kort geleden leefden, de blanke Amerikaanse geschiedenis is niet
oud. kun je zo'n mythe ook op een half-documentaire wijze benaderen. Dat heeft regisseur John Mi-
litis gedaan in zijn film "Dillinger'.
Dillinger was de beruchtste (en ook
beroermdste. want hij was in de ogen
van het publiek niet alleen schurk
maar ook held) Amerikaanse gangster
uit de jaren dertig. Hij oefende met
zijn bende een bloedige terreur uit.
overviel banken, ontsnapte uit ccn
gevangenis, kreeg de magische titel
Staatsvijand nr. Eén en wist zo lang
op vrije voeten te blijven, dat hij
zichzelf als onsterfelijk en onoverwin
nelijk ging beschouwen. Dat was hij
niet. tenslotte kreeg de FBI hem toch
te pakken. Toen hij uit een bioscoop
kwam werd hij doodgeschoten.
In John Milius film worden Dillinger
en zijn grote tegenstander. Meivin
Purvis van de FBI voortdurend met
elkaar vergeleken en geconfronteerd.
Dat gebeurt in zorgvuldig vergeelde
beelden, want realisme is sterk ge
mengd met nostalgie die, zoals een
ieder weet, overal op gericht kan wor
den. zelfs op de zwartste crisisjaren.
De kleren, de auto's, de make-up. het
meubilair, alles in perfect nagemaakt,
er valt waarlijk niets op aan te
merken.
(her de psychologie kan men zijn
twijfels hebben, die komt er in een
mytisch klimaat vaak bekaaid af. Het
.s in elk geval een pikant trekje, dat
Melvm Purvis in 1961 zelfmoord
pleegde met hetzelfde pistool, waar
mee hij Dillinger doodschoot. Wat je
overigens uit de film bijblijft is niet
Schakers poseren
in Van Goghmuseum
AMSTERDAM Morgen van 2 tot 4
uur zullen de schakers Jan Timman,
grootmeester en G. Sosonko, meester,
poseren in het Vincent van Gogh
Museum in Amsterdam.
Materiaal voor olieverfschilderen moe
ten de deelnemers zelf meenemen,
tekenbehoeften zijn in het museum te
krijgen.
Het aantal deelnemers is beperkt tot
dertig personen, opgeven bij het Vin
cent van Gogh Museum, telefoon 020-
764881.
Rus won pianoprijs
T sjaikowski-concours
MOSKOU De jonge musicus An
drei Gavrilow is uitgeroepen tot win
naar van de afdeling piano van het
Vijfde Internationale Tsjaikowski Mu
ziekconcours. De 23 leden tellende
internationale jury wees de tweede
plaats gezamenlijk toe aan de Ameri
kaan Moeng Van Tsjoeng en de Rus
Stanislaw Igolinski. De Russische pia
nist Yoeri Yegorow behaalde de derde
prijs. Aan de sectie piano namen 73
musici uit 22 landen deel.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De rijkspolitie te
water heeft gistermorgen in het Bin
nen IJ in Amsterdam het lijk gevon
den van de 24-jarige zeeman L. Mol-
tumyr uit Allesund in Noorwegen.
Uit zijn papieren is gebleken dat hij
op doorreis was van Lissabon naar
Noorwegen. De politie vermoedt dat
hij tijdens een uitstapje in de stad in
het weekeinde te water is geraakt.
het wederzijdse geweld, niet de tallo
ze bloedvlekken op de grijze mureti,
maar de beelden van het Amerikaanse
platteland. Grauwbruin, verlaten, met
een landweggetje en. een krakkemik
kig huisje in de verteJe ziet dat
andere Amerika tegenwoordig op de
film vaker dan vroeger, maar mij nog
niet vaak genoeg.
W. Wielék-Berg
Amsterdam, Leidesplein Theater, 18
Jr.
Scène uit De vrolijke piraten van Schateiland.
Zowel] de wereldkampioenschappen
voetbal als de va cautie laten hun
sporen na in de bioscopen. Er wordt
of heel lichte, of heel zware kost
opgediend, 't is schieten of lachen
geblazen. De films voor alle leeftijden
nemen in aantal toe, daar zijn een
paar Louis de Funs producten bij
voor de onverbiddelijke liefhebbers,
maar sinds gisteren is het programma
ook aangevuld met twee echte kinder-
voorstellingen.
Lekker op avontuur met Donald, Plu
to en Mickey
De Disney-fabriek draait lustig door.
In het met de losse hand samenge
voegde programma dat onder de titel
'Lekker op Avontuur met Donald.
Pluto en Mickey' over het scherm
flitst, zijn korte filmpjes van verschil
lend niveau samengebracht. Als er
mensen in optreden dringt een verge
lijking met de Sterreclame zich op,
maar de beesten doen het weer best.
Vooral Donald Duck is voortreffelijk
op dreef en is er een heel mooie bij
over een koude ooievaar die een hond
uit zijn hok verdrijft. De routiniers
hebben blijkbaar nieuwe inspiratie ge-
Vraag: Ik heb een handigheidje ont
dekt waardoor de bediening van een
iir ons bedrijf gebruikte machine kan
worden vereenvoudigd. Waar kan ik
inlichtingen krijgen over patenten?
Antwoord: Bij het Bureau voor uit
vinders. Rokin 9-15, Amsterdam.
Vragen over de schilders J. S. H.
Kever, J. A. Cleton, J. Goethals, Vil
mos Huszar. J. Vos, Van Dongeren.
Antwoord: Jan Simon Hendrik Kever
(1854-1922); leerling Amsterdamse
Akademie, Rijksakademie, Antwerpse
Akademie, schilderde stilllevens, bin
nenhuizen met figuren, bloemenstu-
dies en enkele stadsgezichten. Hij ex
poseerde herhaalde malen en in diver
se musea is werk van hem aanwezig.
Jan ALbertus Cleton (1865-1912):
schilderde figuren en portretten. Van
Josef Goethals is niets bekend. Vil
mos Huszar (1884-1939) studeerde te
Boedapest en te Mlinchen, woonde te
Vporburg en te Harderwijk. Omvan
grijk oeuvre. Lid van Pulchri Studio
eo de Onafhankelijken te Amsterdam,
medeoprichter van De StijL Werk van
hem bij Kröller-Müller. Van J. Vos en
V;an Dongeren is mets te vinden,
vjanneer wij ondanks onze naspeurin
gen niets kunnen vinden over een
bepaalde schilder, betekent dat heus
niet, dat een schilderij waardeloos is.
Ip de grote musea worden meestal
spreekuren gehouden, waar men
kunstwerken kan laten zien en beoor
delen. Taxeren doet men daar niet,
ipaar men zal wel bepaalde raad kun
nen geven.
Vraag: Wij zijn in gemeenschap van
goederen getrouwd en hebben zeven
kinderen, waarvan zes getrouwd en
waarvan de jongste dochter, onge
huwd. ons huishouden doet en ons
Verzorgt. Wij willen graag haar ons
roerend en onroerend bezit nalaten,
kan dit bij algemeen goedvinden?
Antwoord: Wij adviseren u in deze
zaak de notaris in te schakelen. Wij
geloven graag dat uw andere kinderen
met deze regeling akkoord gaan en
het miet meer dan behoorlijk vinden
dat op deze manier voor hun zusje zo
goed mogelijk wordt gezorgd, maar er
kunnen altijd vervelende dingen ge
béuren en dan is het beter alles
vastgelegd te hebben. Onroerend goed
kpi men trouwens het beste via de
notaris verdelen of niet verdelen.
duurde. 'Het experiment wees uit, dat
de leerlingen na het oefenen in voer-
tuigbeheersing op het afgesloten ter
rein zich veel zelfverzekerder voelden
tijdens de lessen in het echte verkeer,
zodat gedurende de verdere opleiding
alle aandacht kon worden besteed aan
de vorming in praktisch rijgedrag',
aldus WN-direkteur mr. M. Polak.
Vandaar de opening van het gösloten
proefterrein in Leeuwarden en bin
nenkort ook te Arnhem, Eindhoven,
Utrecht, Venlo en Zwolle. VVN voert
besprekingen om tot nieuwe oefen
plaatsen te komen in Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag, Groningen, De
venter en Almelo. Mr. Polak voegt
hieraan toe. dat als alle 800000 rij
examenkandidaten gemiddeld vijf uur
rijles op afgesloten terreinen zouden
hebben, dit vier miljoen voertuiguren
beginnelingen aan het verkeer zou
onttrekken, wat 'de verkeersafvloeiing
en de verkeersveiligheid zeker ten
goede zou komen'.
Veiligheid
High Crime
Aliweer een politiefilm, ditmaal een
Engels nagesynchroniseerde Italiaan
se,' spelend in Genua. Daar moet
Franco Nero, een driftkrkkerige maar
fatsoenlijke commissaris een adder
nést van moordende drughandelaren
uitroeien en dat lukt hem ook, maar
de,prijs is hoog. Zijn dochertje wordt
door de 9churken doodgereden, zijn
geliefde het ziekenhuis ingeslagen,
een hele zwerm collega's sneuvelt. Er
wo^dt ons de hele film door beloofd
dat uiteindelijk de 'breinen' van de
bende ontmaskerd zullen worden
maar dat kunnen we mooi vergeten.
Een industrieel gaat voor de bijl,
doch dat die niet deugde wisten we
allang.
Dat er in deze film van Enzo G.
Castellan zoveel doden vallen is niet
opmerkelijk, maar wel curieus is de
manier waarop zij vallen. Het gaat
niet, meer rechttoe-rechtaan zoals wel
eer, ('Een schot, een schot, hij is
dooi hij is dood') nee, er wordt ruim
de tijd voor genomen en het hele
zaakje wordt dan ook nog eens ver
traagd gefilmd. Er bestaat vast ergens
een school waar dergelijke doodstui
pen geleerd wordeneerst buigt men
voorover, dan werpt men het bovenli
chaam achterover, vervolgens ploft
menneer, veert weer op en maakt
minstens drie buitelingen voor de
allerlaatste krampachtige trekking
eindelijk het einde 'brengt. Ook een
manier om je brood te verdienen!
W.W.-B.
Amsterdam-Tuschinski
Rotterdam-Thalia, 18 jr
Veilig Verkeer Nederland heeft een nieuwe activiteit ter hand genomen met een afdeling Oefenter
reinen Rijopleiding Nederland (OlRlN). In Leeuwarden is vorige maand reeds een afgesloten terrein
in gebruik genomen, waar de eerste kneepjes van het autorijden aan de latere weggebruikers worden
bijgebracht. iAJ eerder was hier en daar o.m. in Hilversum en Tilburg een initiatief in deze
richting ondernomen, maar het is erg lang als normaal beschouwd de stuntelende leerling meteen
achter het stuur middenin liet verkeer te zetten.
beslist moet worden. In feite kan geen
mens Alle aspecten van het rijden
overzien aldus de mening van de
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek
Verkeersveiligheid maar beter rij
den is mogelijk als de automobilisten
zich met meer gevoel voor voertuig
en verkeer on de weg zouden bege
ven. Dat wijzen de statistieken om
trent de toenemende veiligheid door
meer ervaring immers uit.
Onzekerheid weg
Het initiatief van WN richt zich op
de voertuigtechnischd kant van de
zaak en daarmee ook op de verkeers
technische kant. Wie eerst de auto
leert kennen en daarna in het verkeer
komt zal minder stuntelen en dus
wordt dan onzekerheid weggenomen-
Zoals dat trouwens ook kan gebeuren
door een slipcursus te volgen. In
Amerika bestaan training-centers,
waar men moeilijke proeven moet
afleggen: met wielen op een betonnen
rand rijden, en degelijke. General
Motors constateerde daarbij dat de
autorijders zeiden juist met een gor
del om ook vaster 'in het zadel' te zit
ten, wanneer het om het nemen van
moeilijke hindernissen zoals scher
pe bochten gaat. De ANWB neemt
rijtest af en de KNAC organiseert
slipcursussen. Ook in Nederland staan
voor de rijbewijs-bezitters dus al mo
gelijkheden open.
Maar dat neemt niet weg, dat aan de
rij-opleiding nog veel te schaven valt,
zoals thans enigszins gebeurt. De
overheid stelt eerst over een paar jaar
eisen aan de instructeurs. Maar ook
de begeleiding van de adspirant-auto-
rijders kan nog verder verbeterd wor
den door anderen dan de instructeurs,
zoals WN nu op een voornaam facet
aantoont.
Een instructie ovdr bewust rijden en
over de positie die de automobilist als
verkeersdeelnemer inneemt is geen
overdaad. Naast voertuigbeheersing is
zelfbeheersing van belang, maar dat
wordt vaak gemaskeerd door vele
voorschriften, waarmee de overheid
die zelfbeheersingseis vervangt door
bijv. onlogische voorrangswegen in
bebouwde kommen en onlogische
snelheidsvoorschriften, zowel in als
buiten de woongebieden.
BMW komt deze maand met twee
nieuwe typen, varianten op de grote
viercilinder- en de zescilinder-serie.
Het zijn de BMW 518 met de 1,8 liter
motor van 90 DIN-pk vermogen en de
BMW 2.5 CS, de coupé met zescilin
der motor van 2,5 liter.
De BMW 518 is in Duitsland duizend
mark goedkoper dan de 115 pk BMW
520. De topsnelheid van de 518 is
naar maatstaven van het Duitse merk
vrij gering: 160 km. per uur, maar
ook het benzineverbruik kan iets gun
stiger uitkomen.
Bij de BMW 2.5 CS is het prijsver
schil met de andere zescilinder coupé,
de 3.0 CS, in Duitsland aanmerkelijk
groter: 3.380 mark. De 2,5 liter motor
biedt een vermogen van 150 DIN-pk.
Uiterlijk komt de 518 geheel met de
520 overeen en de 2.5 CS met de 3.0
CS, hoewel er in de uitvoering van
het interieur enige verschillen zullen
zijn.
Net zoals de Germanen hun kinderen
in het water wierpen om ze te leren
zwemmen, zo zenden wij nog dagelijks
de meest 18- en 19-,iarigen op den
rijbewijs beluste leerlingen met een
auto het verkeer in. In een voertuig,
waarin je moet schakelen, sturen,
koppelen en gas geven met alle vier
je ledematen. Waarin je vooruit en
achteruit moet kijken als zware taak
voor de ogen, die eigenlijk ook nog
het dashboard moeten zien. En dit in
een voertuig, dat van achteren langer
is dan van voren; rechts breder dan
links, en dat bovendien zich snel
voortbeweegt en zich zelfs vaak snel
ler moet voortbewegen dan de begin
neling zou kunnen of moetdn.
Het ontstaan van dit systeem van rij
opleiding is historisch. De eerste au
to's reden hooguit zo'n 20 h 30 km.
per uur en wie zo'n voertuig hoog
boven alles gezeten wilde besturen
had een goed overzicht plus het voor
deel, dat er nog weinig verkeer was
De landwegen van weleer waren rus
tig ook al omdat Nederland aan
hel begin van deze eeuw maar vijf
miljoen inwoners had en eigenlijk
verschilde de manier, waarop men
toen leerde autorijden, praktisch wei
nig van de lessen op afgesloten terrti-
nen nu.
Het is typerend dat juist in Japan,
waar het verkeer haast van het ene
moment op het andere veel en veel
drukker werd, reeds lang het vereiste
bestaat, dat iedereen, die met een
auto de weg op komt, eerst tenminste
veertig rijletssen van een half uur op
een speciaal terrein moet hebben ge
had. De Japanners beschikken over
terreinen met hellingen voor de hel-
lingproef, verkeerslichten en -borden,
stukken met slecht wegdek, enz. waar
het altijd druk is met leerlingen. Hier
wordt langzaam gereden en zo wordt
er al doende geleerd.
Goede ervaringen met dergelijke
systemen, die ook reeds in Amerika
en andere Europese landen werden
opgedaan, waren voor Veilig Verkeer
Nederland aanleiding om deze metho
de van onddrricht te gaan propageren.
In 1972 nam WN er een proef mee
in Hilversum, die twee maanden
De rij-opleding in Nederland is tot nu
toe maar zeer eenzijdig gericht op
veiligheid. Voertuigbeheersing, kennis
van voorschriften en enig verkeersin-
zicht vormen de basis van een exa
men, dat als enig doel van de oplei
ding figureert. De praktijk wijst uit,
dat wie het papiertje heeft, de twee
jaar daarna een toenemende ongeval
lenkans heeft. Pas na die twee jaar
gaat de rij-ervaring spreken. En dan
nog zou rij-training nodig zijn. om te
voorkomen dat zoals thans ve
len in angst dn beven achter het
sruur blijven plaatsnemen.
Het gebrek is tweeërlei: moreel en
technisch. Rij-opvoeding zoals
VVN mede nastreeft zou de be
dachtzaamheid moeten vergroten, op
dat er positief voorzichtig gereden
wordt. Rijinstructie, meer dan alleen
voor het rijbewijs nodig is, zou het
werkelijk kunnen omgaan met het
voertuig moeten verbeteren, zodat
men niet uit onzekerheid voorzichtig
gaat rijden. Dat is immers een negatie
ve voorzichtigheid, die bijvoorbeeld
tot uiting komt in talmen waar snel
Tot de exclusieve autonleuwtjes be
hoort een sportwagen van de Japanse
autofabriek Nissan. Het zojuist in Ne
derland verschenen model Is de Dat-
sun 260 Z, een twee-plus-twee, die in
Japan de verleidelijke naam Fairlady
draagt. Want de fraai gestroomlijnde
zescilinder moet voor z'n mannelijke
eigenaar kennelijk een 'schone vrouw'
zijn. In het land van de Rijzende Zon
tenminste.
Importeur Datsun Nederland BV te
Sassenheim noemt het nieuwe van
de vroegere 240 Z afgeleide model
wat zakelijker 260 Z 2+2, uitgaande
van de 2,6 liter motor, het feit dat er
twee volwassenen en twee kinderen in
kunnen zitten en de Z wellicht omdat
dit toch Wel het einde van het alfabet
is, waar Datsun met de 100 A als
kleine voonvielaandrijvcr begint.
De 260 Z is een achterwiclaandrljvcr
met radiaalbanden en sportvelgen en
verder zeer compleet uitgerust. Een
gelaagde zonwerende voorruit, een ra
dio met elektrisch bedienbare antenne
en een vijf versnellingsbak zijn stand
aard, plus toerenteller, achterruitver-
v.armlng, hoofdsteunen, enzovoorts.
De prijs: 28.500,- incl. BTW.
Remedie tegen 'doorzakken' auto's
put uit de oude stof, ook voor vodtvas-
senen is zo'n bloemlezing best leuk.
De Vrolijke Piraten van Schateiland
Stevenson's Treasure Island' heeft al
eerder tot basis van een filim gediend,
nu hebben de Japanners er een zeer
vrije, verhinder]ijkte versie van ge
brouwen. Er zijn figuren bijgevoegd,
Lonig John Silver met zijn houten
been komt er bekaaid af maar tegen
over de primitiviteit van het script
staan prachtige, bijna surrealistische
beelden, dat kun je de Japanners wel
toevertrouwen. De hele film is Neder
lands nagesynchroniseerd en zo kan
het gebeuren, dat uit een verfijnd,,
uitermate on-Nederlands decor een
vrolijk liedje van onze Schellebellen
schalt. Daarmee wil niet gezegd zijn
dat het slecht is gedaan, 't loopt
onder regie van Eimert Kruidhof eti
in vertaling van Ernst van Altena
best aardig.
W. W.-B.
Amsterdam-City; Den Haag-Odeon;
Amsterdam-Cineac Reg.; Rotterdam-
Cineac NRC; Den Haag-Cineac; Rotter
dam-Colosseum; Groningen-Grand a.l.
Franco Nero in High Crime
Een probleem dat niet alleen in de
vakantietljd, maar ook bij zwarebe
pakking in het algemeen en bij het
trekken van caravans of bagage-aan
hangers voorkomt, is hel 'dooi zakken'
van auto's aan de achterzijde. Hier
voor bestaat nu een remedie: de Bel
gische fabriek van Monroe heeft de in
Amerika reeds zeer bekende Ride-leve-
De modellen Mazda 616 Sedan en
Coupé hebben een groot aantal detail
wijzigingen ondergaan. De veranderin
gen vallen op aan het uiterlijk; in het
interieur zijn met name het instru
mentenbord, het stuurwiel, de vloer-
pook en de stoelen verfraaid. De be
langrijkste verbetering is dat de Maz
da 616 nu standaard radiaalbanden
heeft.
De nieuwe versies van de Japanse
auto gebouwd door de Toyo Ko-
gyo-fabriek te Hiroshima zijn her
kenbaar aan een iets verhoogde mo
torkap. een kunststof sierplaat aan de
achterkant en een veranderd merkte
ken op de grille. De Coupé heeft
bovendien open sportvelgen gekregen.
Een veiligheidsvoorziening is de voor
ruit va gelaagd glas, waar in Ameri
kaanse stijl de radio-antenne inge
bouwd is. De prijs van de 616 Sedan
bedraagt thans 11.190,- van de Cou
pé 11.820,- incl. BTW.
Ier schokbrekers uitgebracht. Deze
met lucht oppompbare schokdempers
dienen om de achterzijde van de auto
voldoende boven het wegdek te hou
den.
De 'pneumatische niveauregeling', zo
als de Monroe Rideleveler TM die
biedt, kan door verandering in de
druk van 1,4 tot 8,0 kf/cm2 aangepast
icorden aan de belasting van de ach
terwielen. Door de schokdempers op
de pompen via een speciaal ventiel,
dat dezelfde aansluitingsmogelijkhe
den heeft als een bandeventiel, is de
juiste hoogtestand te bepalen. Hier
mee wordt een slepht achteruitzicht,
een verkeerde koplampen stand en kans
op beschadiging aan achterwielophan
ging en uitlaatsysteem voorkomen.
Normaal is een luchtdruk van 2,0 kg/
cm2 voldoende, maar afhankelijk van
de belasting van de achtenvielen kan
een gewicht tot 350 kg bagage een
voudig worden gecompenseerd door de
Ride-levelers op te pompen. Dergelijke
speciale, doch eigenlijk voor elke auto
praktische, schokdempers worden niet
door de autofabrikanten geleverd: die
zorgen echter tegenwoordig al weer
meer en meer voor belast ingaf hanke-
lijke beremming van de achterwielen.
Het systeem met drukmeter is vrij
gemakkelijk te monteren door doe-het-
zelvers en de controle van de lucht
druk is het enige, dat de automobilist
er behalve de aanschaffingsprijs
336,40 incl BTW voor over moet
hebben.
H'ct effect van de Ride-Levelers: de linkerwagen heeft conventionele
schokbrekers en is volbepakt; de eveneens volgeladen rechter auto
heeft oppompbare schokbrekers.
