eslaagde reconstructie
an 17 e eeuwse opera
Besmet veevoer vaak
oorzaak darminfecties
ilco: mooie dans
laar weinig diepte
Liszt-concert onder
nieuwe veste dirigent
Derde deel patiënten
psychiatrische kliniek
is binnen jaar terug
Duisenberg wil niet op
begroting vooruitlopen
Holland icslival
1924
vervallers binden
ersoneel en doen
reep in brandkast
Kinderen van
Dennendal
kunnen naar
Eindhoven
'U rijdt over ons geld'
Tweedegraads leraren
mogen doctoraal doen
fW/KWlAiRTBT VRIJDAG 28 JUNI 1974
J
B IMNIENLAM)KUM?T
TPNUS9/K11
1
lli's 'L'Erismena
r R. N. Degens
HAAG In de Koninklijke Sckduwburg in Den Haag ging woensdagavond de eerste Europese
lering sinds de 17e-eeuw van Cavalli's opera 'L^Erismena'. De Amerikaanse musdcoloog-klaveci-
A.lan Curtis heeft naar de oudste bronnen een nieuwe partituur samengesteld van dit werk en
;r allemaal gewijzigd, of gehandhaafd werd om de originele bedoelingen van Ca/vailli zoveel als
lijk te benaderen, is een lieel ingewikkeld verhaal.
zo ingewikkeld als het libretto
n Erismena, een gevangen geno-
krijgsman die later de verloren
ande dochter van de koning
te zijn, de centrale figuur is.
lat na twee uren spelen het eind
goed, is bereikt, is het op,
oneel een voortdurend op- en
n van steeds wisselende en el-
bedreigende liefdesparen en ko-
ie figuren, die om beurten in
.tieven en arias hun aandeel in
mvarring leveren. Op soms won-
hone muziek van Cavalli, die
mee het 17e eeuwse publiek bij-
ir verhaakt schijnt te hebben,
werd zo beroemd dat kardinaal
rin hem de opdracht gaf een
voor het huwelijk van Lodewijk
te componeren.
s, die aan het klavecimbel de
kale leiding van deze eerste Eu-
se her-uitvoering had, heeft met
i kunde eif goede smaak vooral
ïstrumentatie van het stuk ver-
In de bestaande partituren was
vrijwel niets over aangegeven,
chitaronnes (laraghalslulten), kla-
ïbels, blokfluiten en strij-
kreeg het kleine instrumen
ts kreeg het keine instrumen-
ensemble een authetieke klank,
lovendien voldoende gelegenheid
de zangers liet om zich duidelijk
verstaanbaar te maken. Wat niet in
houdt dat iedereen begrepen zal heb
ben wat in de rappe Italiaanse recita
tieven allemaal aan ernst en spot over
de liefde en de ontrouw werd verteld.
Dat had regisseur Filippo Sanjust van
wie ook de decors en de kostuums
waren ook wel voorzien; vandaar dat
zijn regie erop was afgesteld zoveel
als mogelijk met gebaren en aankle
ding duidelijk te maken. Wat weieens
uit de hand liep; zoals bij de overdre
ven gechargeerde Alceste, die door
minzieke voedster Alceste, die door
de Amerikaanse counter-tenor John
Ferrante iwerd gespeeld. Deze travesti
rol was als zodanig overigens geheel in
de lijn van de opvoeringspraktijk in
de 17e eeuw; zo ook de bezetting van
drie andere rollen met counter-tenors,
ter vervanging' van de vroeger daar
voor gebruikte castraten. Het meestal
komische effect dat zo'n onverwacht
hoge mannestem maakt, was hier wel
op zijn plaats, doordat L'Erismena
ook als een soort parodie op het
destijds geliefde genre gezien kan
worden. Naar mijn smaak is Cavalli's
muziek daarvoor echter te serieus.
Het zijn vooral de aria's en de duet
ten die de indruk geven dat daarin
oprecht bedoeld is de verrukkingen
en de smarten van de liefde uit te
br Hans W. Ledeboer
{STERDAM Louis Falco, Jennifer Muller en de Louis Falco
fee Company uit New York zijn ook buiten het Holland Festival
onbekenden door hun bijdragen aan het repertoire van het
terlands Dans Theater.
drukken.
Dat werd in de meeste gevallen in
drukwekkend mooi gedaan door de
twee vrouwelijke hoofdrolspelers:
Mary Burgess in de ook uitstekend
geacteerde rol van' Erismena, en Caro
le Bogard als de slavin Aldimira. Ook
de counter-tenor Daniel Collins (een
magnifieke altstem) was, voorzover
dat mogelijk is, een geloofwaardige
vermomd..e Iberische prins Idraspe. De
countertenor Paul Esswood vind ik,
ondanks zijn fenomenale stembeheer-
sing, altijd wat lachwekkend in zijn
optreden; hier paste dat dus wel. De
vierde counter-tenor, René Jacobs, had
een soort clownsrol, die hij wel aar
dig deed. Verder waren er goed ge
zongen en geacteerde rollen van Her-
bert Beatti (koning Erimante), Wil
lem Laakman (Diarte), Marianne Die-
leman (Fleride) en Richard Barrett
(Agrippo). Er was terecht veel ap
plaus voor de yitstekende zangpresta
ties, en naarmate er, in tweede en
derde bedrijf, nadrukkelijker (soms
té nadrukkelijk) komisch gedaan
werd, werd er ook wel gelachen. Als
geheel dus wel een geslaagde opvoe
ring. Die men nog kan zien op 28 en
30 juni en op 6 juli in Amsterdam,
op 2 juli weer in Den Haag en op 4
juli in Rotterdam
lie samenwerking leidde tot heel
wie resultaten, het ensemble be-
ikt bovendien over goede dansers
misschien was het, dat het eerste
reden van deze groep in het Hol-
Festival door te hoog gespannen
vachtingen wat tegenviel.
co kwam naar ons land met twee
ivel-programma's, waarvan het eer
woensdag in de Stadsschouwburg
te zien en donderdag in Den
ig. Vanavond gaat het naar Rotter-
zaterdag komt Faléo in Amster-
met zijn tweede programma, dat
andagavond naar Den Haag gaat en
sdag naar Eindhoven.
dat eerste programma beviel
eeds' van Jennifer Muller op mu-
van Burt Alcantara met welke
iicus Falco een heel nauwe vorm
samenwerking heeft opgebouwd
ons het best. De naam heeft iets te
ken niet snelheden en verschillen-
tempi. Maar ook met Amerikaans
ion voor drugs.
ballet is het wezenlijk mooi.
opening wekt even de gedachte
de rij blinden uit het gedicht van
ar Khayyam, die elkander de af-
md in leiden. Die gedachte wordt
het ballet niet nader uitgewerkt,
is speels, met veel vaart, mooie
gio's, enkele prachtige duetten en
veel dansplezier en dansbeweging
verre van eenvoudig .is. Met een
eslepende muzikale begeleiding, die
allerlei bewegingsvormen uitno-
t. Toch blijft het allemaal nogal
de oppervlakte en daardoor is er
een indruk van brandschone ste-
teit. De mooie beweging, de boei-
danstechniek blijft hoofdzaak,
de wezenlijke spanningen komt
choreografie niet volledig toe.
geldt wellicht nog meer in Two-
J Portrait' van Louis Falco, ook
op een geluidsqompositie van Al
tara. Wij hebben dit werk eerder
ons land gezien; een cluet van
op-outs' in een grote stad met vuil
bakken en rommel als decor. Mooi
danst, maar te luchtig en vooral
het uitblijven van de spanning
lang. In 'Avenue' van Louis Falco
rdt de muziek van Alcantara op
toneel gespeeld door de Rock-
>up 'Vertikal Bum' en ieder ver-
cht een 'Rock'- of 'Pop'-ballet als
doek opgaat. Maar dat element is
Portrait', hetzelfde springen en draai
en. Te weinig afwisseling en alweer:
te lang wel een interessant mannen-
trio met mooi, krachtig werk. Evenals
tevoren geen spanning en nu dus
geen eigenlijk feest.
Maar blijvend is onze indruk, dat cr
in Falco's ensemble bij een andere
benadering enorme mogelijkheden
schuilen.
in de beweging niet terug te vinden.
De toeschouwers zien dezelfde zeul
en trelcbeweging als in 'Iwopenny
Festival Agenda
VRIJDAG 28 JUNI
Amsterdam. Stadsschouwburg 20.15
uur: Nederlandse Operastichting L'E
rismena. Brakke Grond 20.30 uur: Ka-
gels Zwel-Mann-Orchester. Mickery
Theater 20.30 uur: Délirante Sarah.
Scheveningen: Theater aan de Haven
20.30 uur: Tafels
Rotterdam. Schouwburg 20.15 uur:
Louis Falco Dance Company De Doe
len 20.15 uur: Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest o.l.v. Luciano Berio.
door Adr. Hager
DEN HAAG Het Residentie-Orkest heeft een Holland Festival Con
cert aangegrepen als de gelegenheid bij uitstek om de nieuwe vaste
dirigent Jean Martinon aan het publiek voor te stellen.
karakteriseerde: Faust. Gretchen en
Mephistopheles. Misschien toch een
herdenking, de orkest- en zangpartijen
van dit in 1854 geschreven werk wer-
den immers honderd jaar geleden ge
publiceerd.
Evenals Berlioz houdt Liszt zijn toe
hoorders lang aan de praat, de symfo
nie duurt ruim een uur. Over de
Faustfiguur komt hij bij wijze van
TTERDAM fn de nacht van
ansdag op donderdag is er een
rapende overval gepleegd op het
'toor van het scheepvaartbedrijf
s. Van Ommeren aan de Caland-
jat in Rotterdam. De daders zijn
'komen met enkele tienduizenden
Wens.
n man in uniform kwam om onge-
'f 1 uur bij de portier. Deze was
1 mening dat hij met een collega
j de gebouwen-surveillance te doen
en liet hem op verzoek binnen,
fflan bedreigde de portier met een
'ooi en liet t\ye? andere mannen
men.
Aan dat voorstellen moet-men overi
gens niet te zwaar tillen. Martinon is
lang geen onbekende bij het Haagse
ensemble, in het verre en nabije ver
leden gaf hij reeds zijn artistieke
visitekaartje af. De componist Franz
Liszt stond op dit concert centraal.
Nu eens geen herdenkingsconcert
daarin zijn we in Nederland sterk
doch een ode aan een componist die
we een beetje aan het vergeten zijn.
Iedere grote componist is onderhevig
aan modegrillen en het heeft er alle
schijn van, dat virtuoze componisten
weer in opkomst zijn. Misschien een
parallel met de virtuozen op het voet
balveld?
Of de honderd procent Fransman
Martinon zidh bij de honderd procent
Duitser Liszt nu zo gelukkig voelde is
een vraag. Geen vraag doch een zeker
heid is, dat de aanpak van het symfo
nisch gedicht 'Orpheus' zeer elegant,
zeer charmant, teder en kleurrijk was,
dit alles omgeven door een waas van
mysterie. Geen vuurwerk, geen explo
sies, geen geweldige climaxen zoals
men bij Liszt zou verwachten.
De Argentijnse voetballers mogen met
duidelijke cijfers van Nederland ver
loren hebben, de Argentijnse pianiste
Martha Argerieh wist woensdagavond
zeer overtuigend de hele zaal voor
zich te winnen met de weergave van
het eerste pianoconcert van Liszt. Bij
voorbaat weet men, dat deze virtuoze
en hartstochtelijke volbloed musicien
ne dit werk alle ingrediënten meegeeft
om te kunnen imponeren. Zij stelde
daarin niet teleur, het werd één brok
overweldigende pianistiek, flitsend en
adembenemend. Niet onvergetelijk
echter!
Het is niet zo verwonderlijk, dat Liszt
zijn 'Faust-symfonie' heeft opgedragen
aan Hector Berlioz. Er zijn tussen
beide componisten zeker lijnen te
trekken, bij voorbeeld de uitersten
van pianissimo t .t fortissimo, de
steeds terugkerende climaxen en het
enorme orkestrale apparaat waarmee
dit alles bereikt mx*i worden, inclu
sief orgel en mannenkoor. In de drie
delen van oeze symf mie komen de
drie hoofdfiguren voor die Goethe
spreken niet uitverteld. Niet zo be
vreemdend; Faust en zijn geschiedenis
moet de romanticus Liszt na aan het
hart gelegen hebben. Op zijn beurt
liet Jean Martinon zich inspireren
door deze notenovervloed en kleuren
rijkdom. Een boeiende weergave, le
vendig en vol spanning, dankzij een
Residentie-orkest dat dit eerste officië
le huisconcert van Martinon een suc
ces wilde doen worden. Een wat on
dankbare taak was toebedeeld aan de
Engelse tenor Philip Langridge die
tussen het tweede en derde deel op
het podium kwam aangeslopen en
het mannenkoor. Die' Haghe Sanghers,
die eerst aan het slot aan bod kwa
men. Keurig gedaan door de beroeps
zanger en amateurs, al begrijpt men
niet dat zij die paar regeltjes (het
slotkoor duurt zes minuten) niet uit
het hoofd konden zingen.
V.l.n.r.: Herbert Neattie (Koning,), Carole Bogard (Aldimira), Mary Burgess (Erismena) en John Fer
rante (Alcesta) in Cavalli's L'Erismena.
Zomerdiarree door salmonella-bacterie
Yan onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Ongeveer anderhalf keer zo vaak als we tot nog toe
konden nagaan, is veevoer besmet met salmonella-bacteriën, die
uiteindelijk darminfecties bij de mens kunnen veroorzaken. Dat
bleek met een aanzienlijk verbeterde techniek om de aanwezigheid
van salmonella aan te tonen, waarop J. L. Cornelisse gisteren in
Utrecht promoveerde.
Omdat varkens en pluimvee van de
infectie niet ziek worden, dringt sal-
monelle geregeld tot in voedingsmid
delen door en eist zijn tol aan 'zomer
diarree'. Een beruchte bron is onvol
doende verhit gehakt. Via de ontlas
ting komen de bacteriën terecht in
rioolwater en dus in oppervlaktewa
ter. Langs de omweg van rioohvater-
zuiveringsslib duiken zij op in potaar
de en compost en via ongewassen
handen in nog niet besmet voedsel
Maar die onoverzichtelijke kringlopen
worden toch waarschijnlijk voor een
belangrijk deel op gang gehouden
door besmet veevoer. Om die aanvoer
onder controle te krijgen is een be
trouwbare methode nodig, om salmo-
nelle daarin aan te tonen. Dat ge
beurt in het algemeen door een mon
ster 'uit te broeden' in een oplossing
van voedingstoffen waarin de bacte-
rieën zich snel vermenigvuldigen. Na
een aantal uren zijn het er dan zoveel
dat er proefjes mee gedaan kunnen
worden.
Maar het was voor de microbiologen
tot nog toe een hardnekkig probleem
om op die manier een klein aantal
salmonellen te vermeerderen zonder
dat ze werden overwoekerd door de
miljoenen onschuldiger bacterieën die
ook in een monster voorkomen. Voor
al omdat de salmonellen door uitdro
ging vaak op sterven na dood is. Het
is de kunst om een omgeving te
scheppen waarin juist de salmonella
gedijt, en de andere organismen afge
remd worden. Dat bleek zo moeilijk
dat. men er zelfs wel proefdieren voor
genomen heeft: voer het monster aan
een biggetje, en als er salmonella in
zit. zal die zich in de darm sterk
vermenigvuldigen. Maar dat is voor
grote aantallen tests natuurlijk on
doenlijk.
Dr. Cornelisse heeft nu met succes
geprobeerd, de omstandigheden die
zich in de darm van het biggetje
ontwikkelen, over te brengen naar
zijn testsysteem Het geheim bleek te
liggen in een verlaagde hoeveelheid
zuurstof, plus de aanwezigheid van
(onwelriekend) zwavelwaterstofgas.
Zo kwam hij er achter dat van partij
en sojaschroot en dergelijke die in
Rotterdam op binnenkomende sche
pen waren bemonsterd,, niet de helft
maar 85 procent besmet was. Hij
kwam er ook achter dat die besmet
ting niet tot in het veevoer hoeft
door te dringen, al schrijft hij dat
niet zo duidelijk in zijn proefschrift.
Wanneer de veevoergrondstoffen met
behulp van stoom en toeslagstoffen
tot korrels ('pediets') worden geperst
en daarbij tot minstens zeventig gra
den verhit, leggen de salmonellen
het loodje. Onder die temperatuur
worden ze wel beschadigd, maar zijn
nog weer op te kwekén.
Maar niet alle mengvoerbedrijven
hebben een pelleteerinstallatie en'
niet alle installaties kunnen de vereis
te temperatuur halen. Overigens be
taalt de extra bewerking zichzelf, is
uit onderzoek in Wageningen geble
ken, want de varkens groeien op dat
voer iets beter.
Is zomerdiarree nu zoveel heisa
waard? Dr. Cornelisse en zijn promo
toren prof. A. van der Schaaf en prof.
J. F. Frik, vinden van wel. Voor
baby's, bejaarden en ziekenhuispatiën
ten kan het een gevaarlijke ziekte
-Jjn.
Van een ónzer verslaggevers
EINDHOVEN 'Ouders van pu
pillen, die op Dennendal verblij
ven, kunnen, mochten ze daar
iets voor voelen, hun kinderen
naar de Rijks Psychiatrische In
richting (RPI) in Eindhoven
brengen'. Dit heeft geneesheer-
directeur J. Borssüm-Waalkes gis
teren bekendgemaakt.
Volgens hem was het woensdagavond
herroepen van eerder gemaakte af
spraken met ouders een tijdelijk 'gas
terugnemen' in verband met de ont
wikkelingen van die dag. Het was niet
helemaal duidelijk of de evacuatie zou
doorgaan. Daarom hebben we besloten
de ouders, met wie ai concrete afspra
ken waren gemaakt telefonisch te vra
gen deze afspraken eniige tijd uit te
stellen.
Hoewel nu eerst de uitspraak van de
Haagse rechtbank (maandagmiddag 3
uur) zal worden afgewacht, voordat
tot handelen zal worden overgegaan,
aldus beheerder prof. Brenninkmeijer,
is er volgens de geneesheer-directeur
van de RPI zoveel duidelijkheid geko
men, dat de pupillen nu kunnen wor
den ontvangen. Deze zullen worden
ondergebracht in een vijf jaar oud
paviljoen. In de RPI is momenteel
een accommodatie voor de opvang van
tachtig pupillen. Volgens dr. Bors-
sum-WaaJkens te men er redelijk goed
in geslaagd de groepen, zoals die
binnen Dennendal bestaan, te handha
ven. 'Het doel van deze tijdelijke
evacuatie (die overigens wel een jaar
zou kunnen duren) is reconstructie
van Dennendal mogelijk te maken',
zei hij.
Tégen
Inmiddels heeft een aantal Nederlan
ders, onder wie twee vooraanstaande
psychiaters, verklaard tegen ontrui
ming of evacuatie te zijn. De verkla
ring is ondertekend door de psychia
ters dr. J. Foudraine en dr. H. Milli-
kovsky en verder door dr. B. S.
Polak, prof. dr. J. de Graaf, dr. Fie-
deldy Dop, prof. mr. L. C. Hulsman,
dr. W. L. Meijerimg, dr. C. Egas, dr.
Maas, prof. dr. Hessel, dr. E. Teilegen
en de schrijfster van het hoek 'Laten
ze het maar voelen', Corry van Eijck-
Oosterholt
'Onduidelijk'
Mevrouw Veder-Simt (WD) heeft
gistermorgen verklaard dat 'de zaak
op dit moment te onduidelijk en te
onoverzichtelijk is om een interpella
tie aan te vragen'. ZIJ zei dit naar
aanleiding van het voornemen van de
WD-fractie via een interpellatie
staatssecretaris Hendriks te houden
aan zijn besluit over te gaan tot
evacuatie in fasen van de zwakzinni
geninrichting Dennendal. Mevrouw
Veder had ook nog overleg gepleegd
met de fractie van DS'70. Aangezien
de Tweede Kamer gisteren op zomer
reces is gegaan, is hiermee een laatste
mogelijkheid om in het parlement
over Dennendal te praten voorbij.
Althans tot september.
Proefschrift 'Terug van weggeweest' z
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Ruim eenderde van de psychiatrische patiënten,
die uit een kliniek of inrichting wordt ontslagen, kan zich niet in de
maatschappij handhaven. Binnen een jaar moeten ze opnieuw worden
opgenomen.
Hier staan dan de gedupeerde zand-
transporteurs, die het traject Korteven-
Rilland-Bath in de rijksweg 58 aanleg
den, maar voor wie de feestelijke
opening gisteren een sociale ramp
was, door het faillissement van de
hoofduitvoerder van dit nieuwe rijks
weg gedeelte.
Gisteren berichtten wij u reeds over
hun 'voorgenomen demonstratie bij de
opening van de weg, maar hun pro
test was aanzienlijk milder, dan aan
vankelijk gepland.
Door toedoen van de katholieke ver
voersorganisatie en de dreiging van
het hoofd Voorbereiding nieuwe wer
ken van Rijkswaterstaat in Den
Bosch, ir. Dirkzwager, de veroorzakers
van onlusten op de 'zwarte lijst' te
plaatsen, waardoor zij nimmer in aan
merking zouden komen voor transpor
ten voor overheidslichamen, hebben
de zandrijders afgezien van een blok
kade.
DEN HAAG Zonder hoofdelijke
stemming is de Tweede Kamer ak
koord gegaan met de mogelijkheid
bezitters van de akte van bekwaam
heid tweede groep van de nieuwe
lerarenopleiding toe te laten tot- het
doctoraal examen in aanverwante stu
dierichting.
De VVD-er Dees, die in een motie
had 'voorgesteld ook de afgestudeer
den van MO-opleidingen naar het uni
versitair onderwijs te laten doorstro
men, verzocht zijn motie aan te hou
den omdat hij wilde afwachten wat er
terecht komt van de 'enig perspectief
biedende' toezeggingen van minister
Van Ivemenade op dit stuk.
DEN HAAG De Tweede Kamer zal tot de indiening van de be
groting 1975 (de derde dinsdag van september) moeten wachten
op een antwoord van de regering boe de te verwachten extra-op
brengst van liet aardgas zou worden aangewend.
De Kamer had graag gezien dat de
regering daar nu al op vooruit zal
lopen, maar minister Duisenberg wei
gerde gisteren ook maar iets loste
laten. Hij volstond met de opmerking
dat hij de wensen van de Kamer
'goed in zijn oren zou knopen.' Die
wensen komen erop neer dat de toe
neming van de belastingdruk volgend
jaar moet worden afgeremd. Daarvoor
zouden belastingverlagingen nodig
zijn, waarvoor dan de aardgasopbreng
sten gebruikt zouden moeten worden.
Tijdens het debat ovpr de voorjaars
nota -(het tussentijds overzicht van de
lopende begroting) vestigde de Kamer
ook de aandacht op het grote aandeel
van de winst van de Nederlandse
Bank dat dit jaar in de schatkist
terecht is gekomen. De minister ver
klaarde dit uit de nieuwe afspraken
die over de verdeelsleutel zijn ge
maakt. De Nederlandse Bank zal voor
taan van de eerste honderd miljoen
gulden winst twintig procent zelf mo
gen behouden, van het tweede hon
derd miljoen vijftien procent, het der
de tien en het vierde en vijfde nog
maar vijf procent. Een nog grotere,
winst zal geheel in de schatkist te
recht komen.
Tot deze conclusie komt dr. F. de
Jonghe in zijn proefschrift 'Terug van
weggeweest' (Uitg. Boom te Meppel.
ƒ23.50). Hij is gisteren op dit proef
schrift een onderzoek naar de
(on)mogelijkheid om zich na een
psychiatrische opname in de maat
schappij te handhaven gepromo
veerd tot doctor in de geneeskunde
aan de Universiteit van Amsterdam.
Blijkens zijn onderzoek onder 378 pa
tiënten uit de psychiatrische kliniek
van het Wilhelmina Gasthuis in Am-
sterdam konden 117 patiënten zich niet
en 207 patiënten zich wel handhaven.
Van 21 patiënten is het onduidelijk en
van 33 onbekend of ze zich konden
handhaven na het ontslag uit de kli
niek.
Vooruitzicht
De vooruitzichten van psychiatrische
patiënten kunnen volgens dr. De Jong
he niet günstig worden genoemd. Uit
eerdere onderzoekingen naar het ef
fect van de opqame is al gebleken dat
slechts ongeveer, de helft van de on
derzochte patiënten 'baat' heeft bij het
verblijf in de kliniek of inrichting
Hij wijst erop dat volgens sommigen
de vooruitzichten van de patiënt niet
gunstig zijn 'ondanks de psychiatri
sche opname', terwijl anderen menen
dat dat juist 'door de psychiatrische
opname' wordt veroorzaakt Op grond
van de laatste overweging wordt er
wel voor gepleit psychiatrische patiën
ten niet op te nemen. Gezien de
beperktheid van de mogelijkheden tot
behandeling ln de maatschappij is
volgens de promovendus psychiatri
sche opname in bepaalde gevallen on
overkomelijk. Hij vergelijkt do opna
me met een medicijn dat niet alleen
een sterke, doeltreffende werking
heeft, maar ook uitgesproken onge
wenste nevenwerkingen. Twee beken
de nevenwerkingen zijn; het verge
makkelijken van de weg naar de
psychiatrische kliniek bij latere crisis
situaties in het van de patiënt en het
opplakken van sociale etiketten en
discriminatie van de patiënt die opge
nomen is geweest.
Onvoorspelbaar
Ondanks de wetenschap dat ongeveer
een kwart tot de helft van de psychia
trische patiënten zich na ontslag niet
in de maatschappij kan handhaven, is
het op grond van het onderzoek van
dr. De Jonghe niet mogelijk te voor
spellen wie uit deze groep zich wel en
wie zich niet zal kunnen handhaven.
Voor zover nagegaan liggen de voor
uitzichten op de ontslagdatum slechts
zeer gedeeltelijk vast. 'Wellicht zijn
het niet de gebeurtenissen die zich in
de periode vóór de ontslagdatum heb
ben voorgedaan, maar wel de gebeur
tenissen die zich in de periode na de
ontslagdatum zullen voordoen, die in
de eerste plaats bepalen of iemand
zich al dan niet in de maatschappij
zal kunnen handhaven', aldus de pro
movendus. Het is volgens hem duide
lijk dat ook de psychiatrische nazorg
er niet altijd in slaagt de vooruitzich
ten van de patiënt te verbeteren.
Hoopvolle resultaten worden echter
gemeld in verband met nazorg pro
gramma's die een continuïteit van
behandeling waarborgen. Dat betekent
dat dezelfde mensen en hetzelfde team,
dat voor de begeleiding zorgde in
de kliniek ook voor de begeleiding na
de ontslagdatum borg staat. Dit breed-
samengesteld team zal zich actief moe
ten bezig houden met de heraanpas
sing aan de maatschappij.
Tenslotte bepleit dr. De Jonghe nader
onderzoek naar de materiële en emoti
onele omstandigheden van ontslagen
patiënten. Het verbeteren van de prog
nose van patiënten Is volgens hem een
taak die niet alleen door individuele
medische begeleiding aangepakt kan
worden.
