Kip en eend toch
in gesprek op
hervormde synode
Geen verlossend synodaal
woord over abortus
ffcwÉilÉ
Stel Sociaal Fonds
'Studietoelagen in'
Vandaag
IKOR-beleid in discussie
Trouw
Kwartet
Kerkbelasting
voor Wodan
en Donar
Romeinse schepen
tentoongesteld in
Angola-comité dringt weer
Nieuwe boeken
TROUW/KWAiRmET WOENSDAG 19 JUNI 1974
KERK/BINNENLAND
T2/K2
10'
In
JUBILEUMDAG
Zondag jongstleden was het dan
ver. De pastoor, over wie ik een paar
weken geleden al schreef, was dan nu
werkelijk vijf en twintig jaar 'priester
gewijd' zoals dat heet. De feestelijkhe- |eSe
den begonnen vorige week dinsdag alerri
op de kleuterschool en de eerste klas-
sen van de basisschool. Er was een !s.^
inzameling gehouden en voor de helft rtik
van het bedrag had de pastoor een nde
oud Hollands kastje gekocht, want hij P'
houdt van antiek en de rest was voor ei
het orgelfonds. En dit weekend waren ies<
er dan vier missen waarin de 'broei nf
van de jubilaris' de preek hield. Hij o
begon met te zeggen dat zijn broei en
hem dringend verzocht had om ei e
geen 'heiligverklaring' van te maken och
Dat was trouwens uit de mode. Er ie
toen kwam de hele viering, met heirekl
koor en het gilde en niet te vergeten
de drumband. Het was een feesteliji
gezicht Vooraan zaten de kleuten
met hoedjes die aan Zoef de Haai
herinnerden. Het was een hartelij]
dienst al was het dan de vierde, tw
op zaterdagavond en twee op zondi
morgen. De voorzitter yan het kerkl
stuur sprak de pastoor toe en vertelt
en passant dat hij vijf jaar gel
al, toen de pastoor hier kwam, g<
had dat er een nieuwe school mi
komen. Hij had daartoe besloten
en de pastoor voor ingezet. De schoo
kwam er intussen. Ik begon wat au
ders over de hiërarchie te denken
maar misschien is dat een modernt
ontwikkeling. Na afloop was er ven
delzwaaien van het gilde en daarna 'i
middags een receptie waarop het kooi
zich op nieuw liet horen. En tussen
dat alles door de Heer die hier e:
overal op aarde aan het woord wi!
komen, om voor mensen in vreugd
en verdriet een grote Herder te zijn
De zon scheen over het dorp en hel
was vandaag goed. Overal stonden dr
tuinen te pralen met een weelde van
bloemen. Later nog kwam er eei
stilte over het dorp die zelfs niel
meer door vcetbalverslagen verstoor
werd.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Hoe krijg je een kip en een eend met elkaar in gesprek?
Toch lukte dat in de hervormde synode, waar een geanimeerde discussie los
kwam tussen synode (kip) en IKOR-bestuur en -staf (eend) over de uit
gangspunten van het IKOR-werk.
Het beeld was de discussie ingedragen
door het synodelid mevrouw mr. J. A.
van Ruler-Hamelink uit Utrecht Veel
hervormden zien zich ten aanzien van
het IKOR als een kip, die een eendje
heeft uitgebroed. Ze zagen de eend in
het water gaan en zijn het toezicht nu
kwijt Die eend zwemt maar door.
Wat kan hem de kip op het land
schelen? De kip roept, maar het komt
nauwelijks over. Dat moet vqrande
ren, zei mevrouw Van Ruler. Van een
verenigingsvorm verwachtte zij meer
inspraakmogelijkheden.
Vele gewone gemeenteleden herken
nen zich niet in de uitzendingen.
Mevrouw Van Ruler schreef dit voor
een belangrijk deel toe aan het feit,
dat er teveel informatie van verweg
geboden wordt en te weinig uit het
eigen land van de kerken zelf op het
grondvlak, ook daar waar geen con
flicten, problemen of experimenten
zijn, maar waar niets spectaculairders
aan de hans is, dan dat men probeert
gemeente van Christus te zijn.
Ook noemde mevrouw Van Ruler de
benadering van de problemen, vooral
in de rubriek Kenmerk en in de
catechese, duidelijk eenzijdig. Zij
vond verder, dat het IKOR-zo weinig
specifieke geloofsvragen aan de orde
stelt. En waarom altijd maar b.v. de
zwarte theologie en de Latijnsameri-
kaanse bevrijdingstheologie en niet
b.v. meer aandacht voor de problemen
rondom de opvattingen van dr. Wier-
singa.
Welke normen?
Ds. P. J. Droogers (Wilnis) zei, in de
IKOR-uitzendingen niets terug te vin
den van het leven uit het geloof, het
zondaar zijn voor God, het leven voor
Gods aangezicht. Hij vroeg ook, wat
het IKOR voor normen hanteert bij
de uitzending van kerkdiensten. Hij
vreesde, dat de continuïteit, die men
nu nastreeft, tot gevolg zal hebben,
dat het nog meer koekoek-één-zang
wordt
Ds. L. de Liefde (Vlissingen) stelde
zijn kritische solidariteit met het
IKOR voorop. Het zoeken van het
IKOR was hem sympathieker, dan het
weten van anderen. Maar evenals me
vrouw Van Ruler vond hij het IKOR
te internationaal georiënteerd. Daar
gaat een vervreemdend effect vanuit
De mensen worden overspeoeld door
informatie, terwijl de opkomst van de
TROS bewijst, dat de behoefte aan
amusement groter is. De veelheid en
verscheidenheid van de aangeboden
informatie maakt onzeker. Daarom
vroeg ds. De Liefde programma's,
waarin de mensen hun eigen situatie
herkennen. De wereld is wel de hori
zon, maar een horizon wordt alleen
duidelijk, wanneer je een oriëntatie
punt hebt
Ds. De Liefde vroeg aandacht voor de
verwerking van de informatie. Laat
men de mensen over aan hun radio of
tv? Of komt dat geheel neer op het
plaatselijk pastoraat? Hij pleitte voor
een speciaal mediapastoraat In de
nieuwe opzet van de IKON zou plaats
moeten komen voor een orgaan, dat
zich bezig houdt met evangelische
toerusting tot het gebruik van de
media.
Ds. J. Pronk (Rijsoord) beschreef het
IKOR als een supersynode, die tucht
toepast, lof en blaam uitdeelt Alles
Scouting (2)
Naar aanleiding van 'Politiek in de
padvinderij ndet meer te omzeilen*
(Tr-Kw 12 juni): 'Daar zaten we nou
echt op te wachten, dat die padvinde
rij ook aan politiek ging doen. Wan
neer volgen de sportclubs, de zondags
scholen, de buurtverenigingen, enz.?
P.S. Ik ben ook tegen bommen op
Vietnam, en tegen alle geweld. Maar
het hele leven hoeft ook weer niet
•verpolitiekt' te worden.
Dodewaard
Mej. H. A. Tornga
Jagers
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Instincten
De schrijver van de rubriek 'Vandaag*
in Tr.-Kw. van 13 juni heeft het over
de instincten van de mens. Ik meen,
dat men in 't algemeen slechts bij
dieren spreekt van instinct, nJ. in de
betekenis van natuurdrift, ingescha
pen aandrift, om onbewust doeltref
fend te handelen (Koenen-Endepols).
Instincten, die de schrijver van 'Van
daag' bedoelt, komen utt het mensen
hart. Hier kan worden verwezen naar
Spreuken 4 vers 23 en naar Marcus 7
vers 21-23. Niet zijn instincten, maar
de boosheid van zijn hart drijft de
mens tot gruweldaden als in Belfast
en op vele plaatsen op deze zondige
wereld. Instincten leren beheersen?
Nee, bekering door Gods Woord en
Geest heeft de mens nodig.
Zwartsluis
J. A. Braak
De Rotterdartimer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe like Pers
Directie.
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
REYKJAVIK Met regerings
steun probeert een IJslandse
boer het oude geloof in de
germaanse goden weer tot leven
te wekken. "Wat is Jezus, verge
leken met Wodan en Donar?'
vroeg boer Sveinbkoern Bein-
steinsson zich af en stichtte in
de hoofdstad een 'gemeente'. De
honderd leden moeten het
christendom afzweren. Het IJs
landse ministerie van justitie
en kerkelijke zaken heeft de
cultus officieel erkend en de
gemeente een uitkering toege
wezen uit de kerkbelasting.
maakt een sterk élitaire indruk: wat
wij belangrijk vinden, komt door. De
gemeente komt te weinig in het vi
zier. Bij het IKOR kun je alles horen
over Santiago, maar niets over Rotter
dam.
IKOR-directeur De Haan zei, dat men
de inspraak van de gemeente bij het
IKOR niet moet onderschatten. De
IKOR-mensen reizen het land door.
Zij honoreren elke aanvraag van een
gemeente of groep om een gesprek.
Inspraak ls er verder door program
macommissaris en werkgroepen. Met
de verenigingsvorm zal men niet veel
winnen, nog afgezien van de prakti
sche moeilijkheid wie er lid zou moe
ten worden.
Onderwerpen als homofilie, abortus,
Bangkok, de bevrijdingsbewegingen
en de zwarte theologie worden ook
door de EO uitvoerig behandeld.
Soms geldt, dat het IKOR zo dicht bij
de Bron zit, dat het daardoor de
publieke opinie vooruit is, b.v. bij de
bevrijdingsbewegingen.
Geen hoogmoed
Evenals de heer De Haan verwierp
ook IKOR-directeur Wim Koole het
verwijt, dat er maar weinig specifieke
geloofsvragen aan bod zouden komen.
Zeker vijftig procent van de uitzen
dingen is directe bijbelse verkondi
ging. Aandacht voor het grondvlak,
graag, maar een enquête vorig jaar
met de vraag: wat gebeurt er nu in XT
uw gemeente, wat landelijke aandacht V an onze onderwijsreuactie
waard is, leverde niet veel meer op
dan vragen van een programma ron- AMSTERDAM Er zou een Sociaal Fonds Studietoelagen moeten
«Z toiïï. °llAWH 6 vibteiSm! komen dat de financiering van studiebeurzen en leningen verzorgt.
Over televisie gesproken
in de gemeente ook veel dankbaarheid
is voor wat het IKOR doet.
Ds. J. E. van Veen van de raad voor
overheid en samenleving zette uiteen,
dat men het IKOR niet moet zien als
een visitekaartje van de kerk. Zijn
taak mag niet zijn, dat het de kerk zo
goed mogelijk 'verkoopt' aan de bui
tenwacht. Het IKOR moet zich juist
kwetsbaar opstellen.
Ds. S. Gerssen van de raad voor Kerk
en Israël had kritiek op de 'genuan
ceerde' benadering van de positie van
Israël in diens strijd om het voortbe
staan.
Ds. Koole zag de suggestie van prof.
Graafland niet zitten. Als het IKOR
een trouwe spiegel zou moeten wor
den van de kerkelijke en theologische
veelvormigheid, zou de spiegel zeker
barsten van de spanningen.
Dr. A. H. van den Heuvel vatte als
scriba van de synode en als IKOR-
bestuurslid
synode, die van het IKOR duidelijk
heid vraagt, is zelf bepaald niet zo
duidelijk. Men heeft gevraagd om plu
riformiteit en om herkenbaarheid. In
beide afzonderlijk zag dr. Van den
Heuvel niet veel. Je kunt geen radio
of tv meer maken, als je de VPRO en
de EO moet combineren. En wie een
spiegel wil hebben, kan in de winkel
al voor 1,75 terecht, die hoeft daar
voor geen tv te kopen. Maar hij
noemde het wel interessant, als gepro
beerd zou worden die wensen naar
pluriformiteit en herkenbaarheid met
elkaar in relatie te brengen.
Algemeen was verder de wens naar
een grotere betrokkenheid van het
grondvlak. Een verenigingsstructuur
is niet te realiseren, maar dr. Van
den Heuvel hoopte, dat mevrouw Van
Ruler en ds. Pronk nu eens een
vereniging zouden oprichten van
IKOR-sympathisanten, die geld bijeen
zouden brengen om het mediapasto
raat, waarover ds. De Liefde had
gesproken, te realiseren.
bi
de discussie «ameuKDRe Oostelijk Flevoland
Voorstel Raden van Arbeid:
In Tr.-Kw. van 8 juni zegt de schei
dende voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse Jagersvereniging, mr. J.
O. Thate uit Gorssel-Epse, o.a.: "We
jagen wel voor ons plezier, maar het
is beslist niet zo dat we voor ons
genoegen doden'. En verder: 'Een ja
ger mag in het algemeen geïdentifi
ceerd worden als 'dierenvriend'; en
'het behoort ook tot onze erecode dat
we proberen de slechtste exemplaren
uit de groep te halen'. Het is je'
reinste kolder om de zg. jachtvogels
(houtsnippen, watersnippen, smien
ten, pijlstaarten, tafeleenden enz.,
stuk voor stuk praèhtige vogels!)
dood te schieten en dan te zeggen,
'Het is niet zo dat we voor ons
genoegen doden'. Het is ook onmoge
lijk om uit een groep van bovenge
noemde vogels, 'de slechtste 'exempla
ren te kiezen: al deze 'slechte en/of
zieke' vogels gaan dan zeker naar de
poliers voor de fijnproevers! Neen,
dat gaat niet op! In onze tijd is het
beslist zaak om alles wat veren heeft
te beschermen: er kan geen vogel
gemist worden! Mr. Thate heeft 't ook
nog over de vissport. Ook daar bestaat
'n bepaalde weerzin tegen! Inderdaad,
maar het is toch zo dat sportvissers,
hun buit aan het eind van de vispar
tij. weer terug in het water kunnen
zetten! Wat betreft de jacht op grof
wild: alleen doelmatige afschot (b.v.
slechte bokken en het teveel aan
vrouwelijke stukken): dit dient te
geschieden door terzake kundig perso
neel, aangesteld door Faunabeheer of
Heidemaatschappij. Dus geen zg.
sportjagers.
Den Haag
M. Voorbach
Dr. Wiersinga (6)
Volgens dr. Githuls zou niemand op
de Synode zich als verdediger van dr
Wiersinga's onschriftuurlijk gevoelen
hebben opgeworpen. Maar wel dege
lijk had dr. Wiersinga zijn pleitbezor
gers ter Synode en wel ojn. in de
personen van prof. Berkouwer, Rot
huizen, Van den Berg, Verkuyl, ds.
Van Apeldoorn, Baumfalk en anderen
Weliswaar heeft Gode zij dank de
synode de opvattingen van dr. Wier
singa nu nog als onschriftuurlijk kun
nen afwijzen. Maar de synode had op
z'n minst deze aanhangers der. z.g.
nieuwe theologie de toegang tot ka
theter en kansel terstond moeten ont
zeggen. Dit eist God van ons. Het
gereformeerde kerkvolk blijve bijzon
der waakzaam!
Overscllio
W. van der Kraan
Naschrift: Wij ontvingen verscheidene
kortere en langere bijdragen met be
schouwingen pro of contra de visie
van dr. Wiersinga. We kunnen niet
overgaan tot plaatsing daarvan, we
moeten gelet de beschikbare ruimte,
de discussie beperkt houden tot het
synodale besluit in de kwestie-Wier*
singa. Red.
geen hoogmoed, als wij vaststellen,
dat het gewone gemeentewerk zich nu
eenmaal weinig leent voor een pro
gramma.
Kip blijft kip en eend blijft eend,
daar kun je niets aan veranderen, zei
IKOR-bestuurslid prof. dr. C. Graaf
land. Hij herinnerde aan de syno
deuitspraak uit 1971, dat er een 'gelo
vige heroriëntatie' moest komen bij
het IKOR. Daar is wel over gepraat,
maar veranderd is er niets. Men kan
nu eenmaal niet van de stafmensen
verlangen, dat zij uit hun huid krui
pen. Er is volgens prof. Graafland
binnen het IKOR een enorme eensge
zindheid, die naar zijn gevoel een
eenkennigheid is. Hij zou willen, dat
het IKOR een betere afspiegeling zou
worden van wat er in de kerk leeft
aan spanningen, zodat de confrontatie
van verschillende visies een binnen-
IKOR-zaak zou worden. Daarvoor zag
hij maar één mogelijkheid: een flink
contingent nieuwe stafleden, die te
genspel zouden kunnen geven.
Harde toon?
Daarna gingen de synodeleden weer
verder, maar het wezenlijke was nu
wel gezegd. Ds. W. P. E. van Kooten
(Schoorl) vond (Je godsdienstige pro
gramma's nog niet bij de tijd genoeg
en te weinig afgestemd op de proble
men van de zoekende mens. Dat de
maatschappijprogramma's links waren,
vond hij niet erg, wel dat de toon zo
hard was.
Ds. S. F. van Veenen (Uithuizen)
stelde voor, dat bestuur en staf min
stens eenmaal per jaar zouden verga
deren met het breed moderamen van
de synode.
Ds. P. Kloek (Soest) gaf door, dat er
In dit fonds zouden de kinderbijslagbedragen en de geschatte kin
deraftrek waarop ouders van beursstudenten recht hebben, gestort
moeten worden.
der dan achttien jaar moet niet wor
den afgeschaft, zodanig er geen goede
regelingen getroffen zijn voor huls-
houd'kiiiüeren (kinderen die bij inva
liditeit of ontbreken van de moeder
het huishouden doen) invalide kinde
ren, mensen, die een beroepsopleiding
volgen, in het buitenland studeren of
een andere opleiding volgen dan aan
de universiteit of het beroepsonder
wijs, of studeren terwijl ze jonger
dan achttien jaar zijn.
De Raden van Arbeid stellen voor de
basisbeurs, die dr. Idem will verhogen
met duizend gulden tot 3500 gulden,
omdat dat hogere bedrag méér zou
bijdragen aan de nivellering. Het rap-
Dit staat in het rapport 'De student,
zijn levensonderhoud en de sociale
verzekering', dat een commissie van
de 'Vereeniging van Raden van Ar
beid' gemaakt heeft aJls reactie op de
studiefiraancieringsvoorstellen van
staatssecretaris Klein.
Volgens het rapport moet het uitgangs
punt voor. ieder studietoelagenbeleid
gezocht worden in het gezinsinkomen-
beleld, zoals dat in de kinderbijslag
wet ligt verankerd en dat gebaseerd is
op de verantwoordelijikheid van de
ouders voor het onderhouden en op
voeden van kinderen tot die bun
plaats in de maatschappij kunnen in
nemen. De student is niet in loon
dienst en hij is ook geen ondernemer,
aldus het rapport. Daarom wordt het
studieloon afgewezen.
Als de kinderbijslag- en aftrekbedra
gen in het Sociale Fonds te laag zijn
vpor de studiefinanciering, zou de
overheid exitra geld moeten geven
voor diit fonds, omdat de samenleving
belang heeft bij het onderwijs. Maar
de belangen van de vele tienduizen
den die via avondonderwijs en leer
lingwezen studeren, en overdag wer
ken, mogen daarbij niet uit het oog
verloren worden.
Beroep mogelijk
Het studietoelagebeleid moet wettelijk
vastgelegd worden, zodat de student
tegen een genomen beslissing eventu
eel in beroep kan komen bij de
administratieve rechter, aldus de no
ta. De kinderbijslag voor mensen ou-
Van een verslaggever
DEN HAAG Het onderzoek, de
opgraving en de berging van de in
Zwammerdam gevonden schepen uit
de Romeinse tijd zijn het onderwerp
van de tentoonstelling, die vandaag in
het. museum voor de scheepsarcheolo
gie in Ketelhaven (Oostelijk Flevo
land) wordt geopend.
Er wordt ondermeer een selectie
geëxposeerd van de vele vondsten, die
er bij de schepen zijn gedaan. Op
een maquette is te zien waar de
schepen zijn gevonden, en hoe de
situaties ter plaatse was in de tweede
eeuw. Verder wordt informatie gege
ven over de Romeinse tijd in ons
land.
Het conserveren en restaureren van
de schedpsresten vindt plaats in de
werkplaatsen van het museum. De
tentoongestelde collectie vondsten is
aangevuld met en voor een deel
vervangen door materiaal van recente
opgravingen in de polders. Het be
treft hier zestiende- en zeventiende
eeuwse schepen.
Bij de inrichting heeft men gepro
beerd een representatieve keuze te
maken uit de inventaris van de ge
vonden schepen, aangevuld met foto's
van de opgravingen en beschikbare
uitgewerkte tekeningen. Daardoor ont
staat ook t'en beeld van de tijd waar
in het schip heeft gevaren en wat de
mensen aan boord gebruikten.
Van een verslaggever
bijdragen aan de nivellering. Het rap- ,r. p,,* A
port constateert een innerlijke tegen- 3311 OD 611(61111111? bUlflGG
strijdigheid in de voorstellen van de r
staatssecretaris: arme studenten zou
den een exitra-beurs kunnen krijgen,
terwijl aan de andere kant het juist
de bedoeling van de nieuwe regeling
is om alile studenten financieel onaf
hankelijk van hun ouders te maken.
In dat geval kan beter de basisbeurs
verhoogd worden en de extra beurs
afgeschaft, aldus het rapport.
Rente
De Raden van Arbeid hebben ook een
aantal bezwaren tegen de commerciële
rente die berekend zou moeten wor
den voor de aanvullende studielenin
gen, onder meer omdat het teveel het
investeringskarakter van de studiefi
nanciering zou beklemtonen. De rege
ling loopt gevaar haar doel voorbij te
schieten, aLdus het rapport.
AMSTERDAM Het Angolacomité
heeft in een telegram aan minister
Van der Stoel van buitenlandse zaken
opnieuw de Nederlandse regering ge
vraagd de republiek Guinee-Bissau te
erkennen.
'Nu 'dé besprekingen tussen de Portu
gese regering en de PAIGC, de bevrij
dingsbeweging van Guinee-Bissau en
de* Kaapverdisc.he eilanden zonder
enig resultaat zijn afgebroken, kan
een Nederlandse erkenning van Gui
nee-Bissau het bewind in Portugal
duidelijk maken, dat een voortzetting
van de koloniale overheersing in Afri
ka niet kan worden aanvaard. Dit is
in het belang van zowel Portugal, als
de Portugese koloniën', aldus het tele
gram.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Zoals wel te verwachten was, kwam de hervormde
synode gistermorgen na een uitvoerige discussie er gaven zich
over het abortusvraagstuk. Het rapport 'Leven en laten leven' van
zo'n 25 sprekers en spreeksters op niet tot een standpuntbepaling
een commissie ad hoc (die daarin tot 'neen' concludeerde, tenzij
leven tegenover leven staat) ontmoet, als uitsluitend op deze spre
kers wordt afgegaan, evenveel soms felle bestrijding als.in
stemming.
Aan het eind van de behandeling
werd na enig heen-en-weer-praten be
sloten de volgende procedure te vol
gen. Allereerst maakt de commissie
het rapport dat qua lengte en inhoud
nog bijgeschaafd moet worden, af, zo
mogelijk rekening houdend met ge
maakte opmerkingen ter synode.
Daarna zal de commissie-van-rapport,
die het vraagstuk bij de synode heeft
ingeleid, een bespreking met de sa
menstellers hebben, om te bezien of
het definitieve rapport met een be
handelingsadvies naar de novembersy-
node kan. Daar zal dan het beraad
worden voortgezet.
Over het algemeen hielden de synode
leden zich goed aan het advies van
praeses ds. J. C. H. Jörg om de
besprekingen niet emotioneel, maar
toch vcoral zakelijk te voeren. In
feite draaide deze discussie om de
vraag, in hoeverre men zich bij de
Interpretatie van bijbels-ethische nor
men mede mag en moet laten leiden
door de bestaande situatie met zo'n
grote nood onder veel vrouwen.
Dr. W. J. Maan, uit Oegstgeest, medi
cus, meende dat je vanuit de genees
kunde niet kunt volhouden dat een
ongeboren vrucht menselijk leven ge
noemd moet worden, al houdt dat nog
niet in, dat daarom aborteren een
waardevrije handeling zou zijn. Een
christenvrouw die in zo'n moeilijke
situatie verkeert, zal biddend Gods
leiding moeten zoeken en als ze dan
vóór abortus zou beslissen, dient dat
geaccepteerd te worden.
Abortus is vernietiging van leven, dat
staat voor mij vast, zei mevrouw mr.
J. A. van Ruler uit Utrecht. Maar laat
het in Godsnaam gebeuren als het
niet anders kan, want er zijn immen
se noodsituaties. Dan overtreed je het
gebod, maar het kan toch het beste
zijn, zo goed als het in bepaalde
gevallen bijvoorbeeld ook he t beste
kan zijn om revolutie te ontketenen.
Mevrouw L. M. Vroom uit Middel ie
vond veel conclusies in het rapport te
gemakkelijk neergeschreven. Het gaat
bijna helemaal voorbij aan de maat-
schappelijk-sociale context waarin de
hele problematiek moet worden ge
zien.
Ouderling J. C. Braber uit Renesse en
ook anderen toonden zich verbolgen
over het hun inziens voorbarige arti
kel vorige week in Hervormd Neder
land, dat in zijn kop over een 'naar
geestig rapport' sprak. Daartegenover
werd gesteld, dat dit wel zou kunnen:
het is bij diverse andere synode-on
derwerpen ook gebruikelijk geweest
en blijkt de discussie alleen maar ten
goede te komen.
Ds. D. J. Pennings uit Axel vroeg
zich af waarom abortus niet helemaal
uit de wetgeving zou kunnen verdwij
nen. Het is een individuele en geen
samenlevingszaak, vond hij. Ds. J. J.
Franck uit Eelde zou het liefst de
samenstellers van het rapport en de
raad voor kerk en gezin plus eventu
eel anderen in een soort conclaaf
bijeen willen brengen. Dan zou wel
eens kunnen blijken, dat voor- en
tegenstanders het op theologisch en
ethisch niveau meer eens met elkaar
zijn dan nu wordt vermoed. (Een
suggestie die drs. A. W. Mante na
mens de samenstellers later zou afwij
zen: 'onze taak is nu volbracht', zei
hij).
Ds. K. C. Kladder uit Fijnaart en met
hem vele anderen achtten het enig
juiste uitgangspunt: gehoorzaamheid
aan het bijbels getuigenis. Het gaat
om niets meer of minder dan het
zesde gebod.
Uit de hand
Met instemming van de synode kreeg
ook mevrouw J. C. M. Josephus Jitta
van de raad voor kerk en gezin het
woord. Als arts stelde ze vast, dat het
medisch handelen uit de hand is gelo
pen. Daar is abortus maar één facetje
'van. Leven is onze tijd bedreiging van
het leven geworden. Die heel nieuwe
situatie werd de oorzaak van een
breuk in de ethiek. We zijn hard aan
een nieuwe ethiek toe. Een nieuwe
bezinning vanuit de bijbel is nodig.
Mevrouw ds. L. W. Reijerdam-Beek
van de. raad voor de herdelijke zorg
en schrijfster van het gewraakt arti
kel in Hervormd Nederland maakte
uitvoerig gebruik van de gelegenheid
haar standpunt nader toe te lichten.
Je kunt volgens het rapport geen
enkele abortus uitvoeren. Mijn vraag:
wanneer mag het nooit? Bestaat er
misschien ook een fecht om niet ge
boren te worden? Er is onp, zo meen
de zij onder meer, een grotere vrij
heid toevertrouwd dan we denken.
November
Nadat ook de commissieleden zich
nog eens hadden laten horen, vatte
scriba dr. A. H. van den Heuvel
samen: Het is ons kennelijk op dit
ogenblik niet gegeven als kerk het
verlossende woord te kunnen spreken.
Hoe verdrietig ook, we kunnen niet
kiezen en ook niet doorpraten.
Dat gold dan gisteren, maar in no
vember gaat de synode met het vraag
stuk verder.
NED. HERVORMDE KERK
Bedankt voor Hendrik Ido Ambacht
J. de Vreugd te Haaf ten; voor Har
dinxveld: K. Schipper te Dordrecht
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Maasland: H. Mat
kinga te Heemse.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Rouveen: J. A. v.d. V<
den te Enschede-N., voorheen m:
nair pred.; te Neede: H. Hid<
kand. te Emmen.
GEREF. GEMEENTEN
Aangenomen naar Hardinxveld-Gil
sendam: B. Reinders, kand- te Rol
dam, dié" bédankte voor 27 andei
beroepen.
VRIJE EV. GEMEENTEN
Beroepen te Leeuwarden: J. H. Kar
se te Emmeloord.
15
Alweer een vogel aan de deur va «k-
Carla Holzenspies bevat vele verhalei «r
en anekdoten in en rond een voge! 't!t
hospitaal ergens in Nederland, geïllus raa
treerd door J. van Exter (what is in ecl
name?en tevens veel wetenswaardig "j
o.a. over enkele vogelziekten. eutham aai
sie. vervoer en huisvesting. Er is ee
lijst van alle vogelasiels in opgenc
men. Uitg. Bigot Van Rossuiiiar,
Blaricum. 164 blz., 14,90.
Een kas in eigen tuin van E. d J"
Bruin. Tweede druk. Uitg. W. aai
Thieme, Zutphen. 114 blz:, 8,5! «a
Broeikas-vademecum voor de amateu
kweker, die zelf een kas wil bouwf nh
met gebruikmaking van nieuwe tec jM
nische snufjes om er allerlei tropiscl
sierplanten, maar ook speciale groe: «k
ten in te kweken.
De boxer van Jan van Rheenen v<
scheen de vijfde drug. Dit standaari wji
werk hoeven we geen enkele boxer11;
vriend aan te bevelen. Vrijwel niei i®'
wat op dit populaire honderas betrehbri
king heeft, is achterwege gelate;'"1
Uitg. W. J. Thieme, Zutphen. 112 bli javj
8.50. w
Redt de dieren in Afrika van Michaiur
Horbach, met grootse en ook w
schokkende kleuren- en zwart-witf
to's, is de balans van een 50.000 i a
lange reis die de auteur maakte dm /I
de Afrikaanse wildgebieden. Heel diXj
delijk wordt getoond en beschrevi
hoe de moderne mens de toekonlOI
van het dierenleven en zijn eigi jjk
toekomst bezig is te vernietigen. Uit oei:
Het Wereldvenster, Baarn. 160 blP"'
26,75.
Konrad Boehmer: Gehoord en on?!eb
hoord. Opstellen over muziek. 0o ira
thoek uitg. mij. 237 pag. 17,50.
Een selectie van de stukken die
Duitse musicoloog-compon'ist Konrw
Boehmer van 1968 tol 1973 in Vi
Nederland schreef. Hij doet dat ui
meer. 'Ik hoop nü op een betere Ur,
verstandiger manier door te kunn ssti
gaan met het enige métier waarin 3rt
mij competent voel: dat van comp po
nist' Aldus Boehmerin ihet vofl po
woord, waarop men van harte ami |j
kan zeggen. ooi
R.N. elt
Robin Capon: Beeld In Vlak. (Oorsi
titel: 'Introducing graphic techniqu(peg
78 variations on a theme'. Vertallftca
Terry Walraven. Uitg. Kosmos B.l
Amsterdam. Aantal pagina's 96; pri "J
17.50. >lg
Met één onderwerp als uitgangspu
(de vis) wordt in Beeld in Vlak ei an'
poging gewaagd om aan te tonen h e
gevarieerd hiermee kan worden
perimenteerd.
Met gebruikmaking van diverse tec <o
nieken (schilderen, tekenen, knippe J'j
snijden en scheuren van papier, dn y
ken, stempelen, enz.) worden 78 vari in
ties op het thema 'vis' besproken. Ei er
honderd-tal goede afbeeldingen ku
nen de nodige steun geven bij b m
het expressie-onderwijs.
