Tropische Euforbia's
Caisso's opdracht
uyre
Goedkoop veilig op
de band
met de groene stip
Meester Harm leert
de jeugd dammen
s,
Oefenmatches voor
schaakolympiade
Geen cactussen, maar wat dan wel?
bloem en plant
dammen
Niet Piekeren maar Puzzelen
Oplossing Opgave nr. 563
V N
schaken
4trouw/kwa rtet zaterdag 8 juni 1974
BINNE-NLAND/DENKSPORT
t19/k19
ïn het kielzog van de cactussen van het ogenblik is ook een
hausse gevolgd in vetplanten die sprekend op cactussen lijken.
Het zijn de euforbia's die met name in de Oostafrikaanse savan
nen dezelfde plaats innemen als de cactussen in de half woestijnen
van MexicoWest-Indië en Zuid-Amerika.
Vele hebben dezelfde zuilvorm, de
meeste ook nog venijnige stekels en
sommige zijn door hun geribde bol
vorm bijna niet van gewone kogel
cactussen te onderscheiden. Een aan
tal euforbiasoorten komt in ons land
in het wild voor: de heksenmelk en
het kroontjeskruid zijn bekende tuin-
onkruiden met een gewone groene
stengel en langwerpige bladeren,
waaraan je de verwantschap met die
Afrikaanse wolfsmelken niet afziet.
En dat is ook zo met de andere
inheemse soorten, die veel zeldza
mer zijn.
Ze hebben allemaal één dinig ge
meen: als je ze beschadigt komt er
een wit melksap uit de wond, dat
zeer scherp smaakt en uren een
brandigerig gevoel op de lippen ach
terlaat. Sommige mensen krijgen er
een felle verettering door. Het is
dus zaak, als je met een wolfsmelk
bezig geweest bent, verpotten, stek
ken of zo, de handen dadelijk te
wassen. Dat met wolfsmelken bezig
zijn is echt wel de moeite waard.
door henk van halm
Niet alleen zijn de tot tien meter
hoge, in tientallen zuilen vertakte
kandelaberbomen sfeerbepalend voor
het droge landschap van Ethiopië,
Kenia, Tanzania, Mozambique en
Zuid-Afrika, in wat gematigder
grootte zijn het ware kamersieraden.
Als je bereid bent er een paar
honderd gulden voor neer te tellen,
kun je nu exemplaren kopen die
met gemak het plafond van een
gemiddelde huiskamer raken. Maar
je kunt best bescheidener beginnen,
zowel wat de prijs als de grootte
betreft, die vanzelfsprekend direct
verband met elkaar houden. Zo
kocht ik vorig jaar voor acht gulden
ter gelegenheid van moederdag een
dertig centimeter hoge Euphorbia
grandicornis, een heel decoratieve
wolfsmelksoort met een rechtop
staande stam, die heel sterk gevleu
geld is er lopen drie brede lijsten
langs, die zich op regelmatige af
standen insnoeren, zodat de stam
geleed lijkt. Op de iets zigzaggende
rand van die vleugels staan enorme
dorens, steeds twee bij elkaar, met
ertussen een klein groen blad dat al
gauw afvalt. Ik potte de plant op in
een hoge vierkante glazen bak met
onderin een laag grove gravel en
verder aquariumvoedingsbodem op
turfbasis vermengd met fijnere gra
vel. De hele zomer door heb ik goed
gegoten en eens in de week vloeiba
re cactusmest (Etisso) gegeven. Van
oktober tot eind februari stond de
plant vrijwel droog in een lichte,
zwak verwarmde slaapkamer. Zijn
groei is merkwaardig en verbazing
wekkend: hij krijgt plotseling een
glimmende top en daarna de groei
stuipen, waarbij je dagelijks vorde
ringen ziet. De nieuwe vleugels stul
pen zich uit tot ze even breed zijn
als de vorige en dan stopt de groei.
Hij is dan een decimeter langer
geworden. Een paa, weken later be
gint hij opnieuw te glimmen en
komt er weer een 'etage' bij. Zo
werd het dertig centimeter hoge
jonkie in dertien maanden tijds vijf
ennegentig centimeter hoog en ik
schat dat hij over een maand de
meter wel bereikt zal hebben. En
dat nadat de groeitop tot tweemaal
toe door de kinderen ernstig werd
beschadigd, waarvan de plant zich
wonderwel herstelde!
Het enige probleem is dat zo'n lange
zwiep niet erg stevig staat en na een
tijdje uit het lood gaat hangen. Hij
zou dan gesteund moeten worden,
maar dat is nooit mooi. Je kunt
hem wel af en toe recht zetten door
aan een kant wat grond weg te
halen en aan de andere kant er wat
bij te doen en die toevoeging stevig
aan te drukken.
Op een gegevjn moment moet deze
euforbia zijtakken gaan maken, die
verschijnen n d-> diepe inkepingen
van de 'leclen'. De plant wcrdt dan
nog sierlijker, maar daardoor tevens
nog sneller topzwaar. Die moeilijk
heid doet zich niet voor bij Euphor-
nia trigona, de driehoekige wolfs
melk, die mijn vrouw op de markt
kocht als 'Afrikaans vetboompje'.
Ook deze heeft driekante stengels,
maar minder sterk gevleugeld als E.
grandicornis. Hij vertakt zich al
jong °n draagt in de groeitijd hel
dergroen blad. Stam en takken zijn
donkergroen met een mooie witach
tige tekening en hebben op de rand
van de lijsten korte stekels. Het is
een van de bekendste kamerwolfs-
melken. De allerbekendste, eigenlijk
nu min of meer een grootmoeder
plant en daardoor langzaamaan weer
wat in de gratie komend, is de
Christusdoorn, Euphornia milii. Dat
is minder een vetplant dan een
doornstruik en hoofdzakelijk in trek
om rle helderrode schutbladen rond
om de nietige goudgele bloemen.
'Het praktische cactusboek' van Wal
ter Haage beschrijft achtendertig
voor kamercultuur geschikte soor
ten, bijna allemaal uit Afrika af
komstig. In dit voor elke succulen-
Euphorbiia trigona
tenliefhebber begeerlijke naslagwerk
zul je zelden tevergeefs zoeken. Alle
beschreven soorten zijn in zwartwit
tekeningen afgebeeld en de schoon
heid van een groot aantal bloeiende
cactussen en vetplanten is in rede
lijk natuurgetrouwe kleurenfoto's
weergegeven. Natuurlijk vind je er
in hoe je heel professioneel succu
lenten kunt kweken, met alles over
de pH die juist voor cactussen van
het grootste belang is. ^Tot mijn
blijdschap deelt Haage mijn voor
keur voor de niet-poreuze pot, de
plastic contrainer en de glazen bak
dus.
Een stuk goedkoper en veel beknop
ter is C. Bommeljé's 'Cactussen en
andere succulenten', waarvan on
langs de derde druk verscheen. Hoe
wel je er lang niet alle soorten in
kunt vinden, die momenteel te koop
zijn, en de illustraties uitsluitend in
zwartwit zijn, heb je aan dit zakelij
ke en praktische boek echt voldoen
de wanneer je gewoon wat cactussen
kweekt zonder een echte collectie te
willen opzetten. In dit boek wordt
toch al een respectabel aantal be
schreven en er staat genoeg over de
verzorging in om succes te kunnen
hebben met deze bizarre verschijnin
gen in de plantenwereld.
W. Haage: Het praktische cactus-
boek. Cactussen, middagbloemen en
andere succulenten. Bew. C. Bom-
mcljé. Ui tg". W. J. Thieme, Zutphen.
286 blz., 24,50.
C. Bommeljé: Cactussen en andere
succulenten. Derde druk. Uitg. W. J.
Thieme, Zutphen. 168 blz., 7,90.
Taa-iïewrKt":-<r
Kort voor het toernooi om het Europese damkampioenschap is bij
uitg. W. J. Thieme en Cie. het eerste deeltje verschenen van een
serie damboeken, speciaal voor de jeugd geschreven door niemand
minder dan Harm Wiersma. Bekende stof heeft hij door een originele
aanpak een nieuw jasje gegeven.
De serie, 'Damjeugd' genaamd zal uit
vier deeltjes bestaan: deel I kennis, II
partijen en operaties, lil combinaties
en IV positiespel. Dat de serie
speciaal voor de jeugd is geschreven,
mag voor ouderen geen bezwaar zijn
om er ook van te profiteren, integen
deel. Ook bij mij komt deel I erg
prettig over en wanneer de andere
deeltjes van dezelfde kwaliteit zijn, is
deze serie zonder meer een aanwinst
voor de damliteratuur.
Het eerste deeltje wordt van tijd tot
tijd opgefrist met een gedichtje of
een verhaal. Zo staat er ook het ABC
van het dammen in, dat ik voor de
aardigheid maar even doorgeef.
leven. Deze vergelijkingen met dam
men en vormen van leven gaan vaak
op, het damspel is dan ook een bij
zonder levendig spel. Het leeft.'
o r i
l 1
n n L
r p
"3 n r
i*
1 I
CTL::""
i: F
Hi 'P
Hl
i n e
V
1 C P
- - r i
H jT" :T~'
jnjH,
"r-? \V*
I
1 V. !P
krant veranderde in partijstanden die
hij natuurlijk op die manier had
gewonnen, maar dit slaan we even
over (F. D.)
Wiersma vervolgt: In de gebruikte
voorbeelden hadden we te doen met
vormen van materiaalwinst. Materiaal
zijn de schijven en of dammen waar
mede we spelen, zodat het gaat om
schijf- of schijvenwinst. Dat is echter
niet altijd nodig, we hebben min of
meer onbewust al gebruik gemaakt
van slagzetten zonder materiaalwinst
maar met partijwinst, (het vast laten
lopen van de tegenstander na een
simpele ruil). Ook in het volgende
diagram wint wit door een zodanige
wending: 39-34! (30x39) 44x22 (18x27),
29-23!
soms van groot ge- H de diagramstand wint wit door
middel van een randformatie met een
z.g. ééngever. Nu maakt het weinig
uit hoeveel wit (of één der beiden)
weggeeft als hij maar genoeg terug
ontvangt of qua (is in hoedanigheid
van) stand genoeg overhoudt.
Wit speelt 25-20 (15x24) 30x17 enz.
In de volgende diagramstand waarbij
de witte formatie (43, 38, 32) opvalt,
wint wit door 32-28! (23x32) 38x16
(25-30) 43-39! enz.
A. is de afruil,
wicht,
B is de blunder, een vrees'lijk ge
zicht.
C is de combinatie, een sieraad voor
een partij,
D is de dam, die is overal gauw bij,
E is het eindspel, het moeilijkst
meestal.
F is het flankspel, een sterke aanval.
G is de groenzot, voor beginners een
gevaar,
H is de Haarlemmer, voor ongeoefen-
den heel raar.
I is het inmaken, dat men de partner
doet.
J is de juistheid, waarmee men spelen
moet.
K is het kaatsingzetje, daar loop je
gauw in.
L is de lokzet, een verraderlijk ding.
M is de meerslag, waardoor je kunt
verliezen of winnen,
N is de notatie, moeilijk voor wie pas
gaat beginnen.
O is de opsluiting, daarbij raak je in
de knel,
P is het probleem, een reclame voor
het spel.
R is de remise, soms levendig, soms
dood.
S is de slagzet, die ratelt over het
bord,
T is één tempo, dat komt men soms
tekort.
U is de uitslag, die men met spanning
verbeidt.
V zijn varianten, eisen veel tijd.
W is de wedstrijdklok, met de onver
biddelijke vlag,
X is de Xantippe, van wie je niet
dammen mag.
Y is de ijver, om naar de hoofdklasse
te gaan.
Z is de zevenklapper, die helpt je
naar de maan.
Slagzet
Dan nu over naar het technische
gedeelte. Het is leuk te zien, dat
Wiersma zich, bij het behandelen van
de slagzet, helemaal inleeft in zijn rol
van leermeester. Onder het kopje
'slagzet' lezen we: 'Een slagzet is een
vorm van samenwerking, net zoals de
onderwijzer met jullie, leerlingen, sa
menwerkt om b.v. een som op te
lossen. Het is zelfs moeilijk en in
bepaalde gevallen ondenkbaar (niet
mogelijk) om zonder samenwerking te
De opgave, die slechts een deel van de opdracht van Caïssa omvatte,
bestond uit drie delen: in probleem 1 moest de koningin alle velden
doorlopen, mocht daarbij zelfs buiten het bord gaan; in probleem 2
moesten alle velden worden doorlopen, echter binnen het bord en
mocht geen veld meer dan éénmaal worden betreden; in probleem 3
moesten alle velden worden doorlopen (binnen het bord) en moest
weer op het beginveld worden teruggekeerd. In alle drie problemen
werd het kleinst aantal zetten gevraagd.
De tot dusver gevonden minima zijn in de volgende tabel verenigd,
waarbij de getallen de zettenminima op de desbetreffende borden en
voor de desbetreffende problemen aangeven.
Bord
4x4
5x5
6x6
7x7
8x8
9x9
10x10
Probleem
I
6
8
10
12
14
16
18
Probleem
II
7
9
11
13
15
17
19
Probleem
III
8
9
11
12
14
16
18
KRUISWOORDPUZZEL
Horizontaal: 1. netelachtige planten, 5.
vruchtenat, 7. bloem, 11. tijding, 12.
danspartij, 14. eikenschors, 16. land
schap in Griekenland, 18. vaartuig, 20.
schatten, 23. tennisterm, 24. niet par
keren (afk.) 25. stap, 27. stevig, 28.
spinneweb, 30. scheik. element, 31.
foedraal, 33. ijskegel, 34. voorvoegsel,
36. uitruster van schepen, 38. vlinder,
39. bijwoord, 40. spil van een wiel, 42.
soepel, 44. opstootje, 45. meervoud
(afk. Lat.) 46. vast deel van een
boom, 48. slingerplant, 50. scheepsla
ding, 52. stapel, 53. soort appel, 54.
vrouw van Jacob, 55. huisdier, 57.
gistmiddel, 59. schop, 61. oude reke
ning (afk) 62. wiel, 63. platte steen,
66. kindergroet, 67. trustee (afk) 68.
omlijsting, 69. medicinale koolstof, 71.
rondhout, 73. merkteken het vaarwa
ter aangevend. 75. kleurstof, 76. foei,
78. vlies, 79. meisjesnaam, 81. teugje,
82. lidwoord, 83. plaats in Gelderland,
85. heidebloempje, 87. vreemde munt,
88. wapen, 90. onder rabbinaa1 toe
zicht, 91. priem, 9?. niet br"ed, 94.
gemeentweide 95. plaaggeest, 96. an
ders gezegd.
Verticaal: 1. knol, 2. woonboot, 3.
Pers. voornaamw. 4. afnemend getij, 5.
niet gespannen, 6. streek op de grens
van N. Br. en Limburg. 7. algemeen
kiesrecht (afk), 8. voorzetsel, 9. boom,
10. oevergewas, 11 dwaze gewoonte,
13. voertuig, 15. voegwoord, 17. oog
ziekte, 19. hijswerktuig, 21. tam, 22.
spijker, 25. duw, 26. zetel, 28. vlas-
kam, 29. ingewand van haring, 32.
kippenloop, 33. gril (Z.N.) 35. knaag
dier, 37. Amer, sierheester, 39. meis
jesnaam, 41. halfgod, 43. spaans paard,
45. ros, 46. zeepwater, 47. twaalf gros
van knopen, 49. zeuren, 50. Europe
aan, 51. hoogste punt, 53. oorzaak, 56.
gehoororgaan, 57. zuidvrucht, 58. wen
den, 60. bloeiwijze, 62. pookijzer," 64,
kleefstof, 65. evenaar, 67. lijst, 68.
hoofddeksel, 70. wenk, 72. boom, 74.
vaarwel, 77. bijbels figuur, 79. genees
heer, 80. putemmertje, 82. bezinksel,
84. een zekere 85. bijwoord, 86. reeds,
87. familielid, 89. scheik. element, 90.
deel van de bijbel, 92. welaan, 93.
muzieknoot.
Oplossingen t.e.m. woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan: Trouw-Kwar-
tet, Postbus 859, Amsterdam. Linksbo
ven vermelden: Weekendpuzzel
OPLOSSING
Ilor. 1. mossel, 6. kartel, 12. Otto, 14.
lori, 16. er, 18. ra, 19. kas, 21. si, 22.
ma, 23. regalia, 26. trepaan, 29. edel,
30. lavas, 32. Anna, 33. Ee, 34. Em. 36.
rel, 37. bn. 38. da, 39. knel, 41. naga,
43. ha, 44. mortier. 45. ga, 47. riem,
49. lama, 52. op. 54. nl. 55 eer, 57. ka,
58. er, 59. eelt, 61. atlar, 63. rage. 65.
terreur, 67. parkiet, 69. en, 70. e. v.
Probleem II is het eenvoudigst. Men
kan drie methoden toepassen:
a) de zigzag-methode, bijvoorbeeld
4x4: al-a4-b4-bl-cl-c4-d4-dl.
b) de spiraal-methode, bijvoorbeeld:
7x7: al-a7-g7-gl-bl-b6-f6-f2-c2-c5-e5-
e3-d3-d4.
c) de tegengestelde-spiraal methode,
bijvoorbeeld 9x9: d7-c7-c5-f8-b8-b3-
h9-a9-i9-il-bl-h7-h2-d2-g5-g3-f3. Hier
bij is de 'middelste zet' steeds de
gehele hoofddiagonaal.
Probleem I levert slechts voor de bor
den 4x4, 5x5 en 6x6 een kleiner aantal
zetten op dan probleem III:
4x4: (zie figuur): a5-e5-al-a4-dl-d4-b4
(de velden al, dl en e5 liggen bui
ten het bord.
5x5: a3-a6-e6-el-a5-d5-a2-d2-d4 (het
veld el ligt buiten het bord).
6x6: a2-a7-g7-b2-b6-f6-fl-b5-e5-e2-c2 (de
velden fl en g7 liggen buiten het
bord).
Probleem III (oplossingen identiek
met probleem I voor de velden 7x7 en
volgende):
4x4: al-a4-d4-d3-b3-b2-d2-d 1-a 1
5x5: al-a4-e4-bl-b4-d2-a5-e5-el-al
6x6: al-a6-f6-f2-b2-b5-c2-c5-f2-fl-al
71. ere, 73 o.i. 74. li, 75. Osei, 77.
geep, 79. matras, 80. passer.
Vert: 2.o.o. 3. stralen, 4. stal, 5. e.o. 7.
al, 8. rose, 9. tripang, 10. ei, 11.
gereed, 13. ba, 15 kanaal, 17. rede, 19.
kaar, 20. stal, 22. manu, 24. ge, 25. i.l.
27. rs, 28. An, 31. ventiel, 35. memel,
37. barak, 39. kar, 40. lom, 41. nel, 42.
aga, 46. toeter, 48. intrest, 50. markies
51. gretig, 53. peen, 55. eentre, 56.
rapé, 58. egel, 60. Lr. 61. Au, 62. sa,
64. ai, 66. ever, 68 roes, 72. ra, 75. o.a.
76. la, 77. ga, 78. p.e
7x7: al-a7-g7-c3-c6-g6-bl-b7-g2-d2-g5-gl-
al
8x8: al-a8-g2-a2-g8-g4-c8-f8-b4-b8-g3-c3-
h8-hl-al
9x9: al-a9-i9-d4-d7-h7-c2-c8-h3-e3-h6-h2-
b2-b8-i8-il-al
10x10: al-al0-jl0-c3-c9-i3-e3-i7-i4-e8-i8-
d3-d7-i2-b2-b9-i9-il-al
Er zijn andere mogelijkheden voor
sommige gevallen.
De heer J. A. de Goede (15) te Am
sterdam dicht:
't Probleem der dartele koninginnen
bracht mij ondanks Caïssa
welhaast buiten zinnen.
Wèl loktdn mij de punten die 'k
kon winnen,
maar ach, ik wist niet hoe ik
hiermee moest beginnen.
Toch blijf ik Haar, als
schaakgodin beminnen
en krijg ik toch wellicht nog
enk'le punten binnen!
De heer E. W. van der Burgh (151) te
Epe staat verbaasd: 'Ik verwonder me
steeds weer, dat U telkens met een
nieuw soort puzzel op de proppen
komt. Kan dat altijd zo maar door
gaan?' Neen, want zó lang leef ik niet;
Ja, want het puzzelterrein is onbe
grensd.
De waardering is bijzonder hoog: 8,32
als waarderingscijfer gemiddeld; ver
kregen uit: 6 (9,1%), 7 (23,2%), 8
(14,5%), 9 (33,2%), 10 (20,0%).
Boven 171 punten staan de prijswin
naars: 1) A. J. Bax, Uranusstraat 21,
IJmuiden (voor de tweede maal); 2) J.
Bruning, Pollux 14, Hoogeveen (voor
de eerste keer); 3) H. Dekkers, Hud-
sonlaan 522, Eindhoven ivoor de acht
tiende maal); 4) M. Melder, Croeselaan
208, Utrecht.
mr. G. van Vorden.
(ADVERTENTIE)
i
-1 f'! f"
eli
i/rnr r:
n
h r.
10 0
iF"'- E
l
It] IS
E
p' F r."r
isn i?*
b FT' l
b
13 1 F
1
i 1 b
Nu volgt er een verhaaltje over een
opschepper die problemen uit de
Bezetting van dit veld is noodzakelijk
omdat zwart anders door 13-19, 19-24
etc. het tempo kan wijzigen, met zelfs
verlieskansen voor wit. Na 29-23 loopt
zwart op tempo vast (op tempo vastlo
pen wil zeggen, da*, de tegenpartij
geen goede zet meer heeft, dus verlo
ren staat). Men spreekt ook van oppo
sitie, in dit geval van driedubbele
oppositie.
Tot zover wat citaten van Harm
Wiersma! Zijn boek is rijkelijk voor
zien van diagrammen en bevat op
elke pagina een diagram met de nota
tie. Het is, voor elke beginner erg
leerzaam en zal het spelpeil van de
lezer zeker ten goede komen. Rest mij
nog excuses aan te bieden voor de
verwisseling van de diagrammen in
de vorige rubriek, maar u zult er met
enig gepuzzel wel weer uitgekomen
zijn.
FRANK DROST
Israëli's en Filippijnen in Solingen
Gedurende de Pinksterdagen hebben
de landenteams van Israël en de Filip
pijnen elk twee oefenmatches ge
speeld tegen leden van het eerste
tiental van Solingen, dat reeds vier
maal landskampioen van West-Duits-
land werd. De Filippijnen speelden
aan vier borden en verloren met 6.5
1.5. Israël speelde aan negen borden.
Resultaat 3—6 en 6—3! De onlangs
naar Israël geëmigreerde Russische
grootmeester Liberson speelde twee
maal remise tegen Hübner aan het
eerste bord.
Uit deze matches brengen we deze
week twee interessante eindspelen en
een partij. Allereerst het fraaie eind
spel van de jonge Filippijnse speler
Balinas tegen Hecht, die een remise
mogelijkheid overzag.
b4! 56. Kd2 (Of 56. cb4: Kf6 57. Kd2
Ke6 58. Kc3 Kd6 59. Kb3 Kc6 60. Kc3
Kb5 61. Kb3 e3 met winst, of 56,
Ke3 Kf6 57. c4 dc4: 58. Ke4: b3!)
56. KfC 57. Kc2 Ke6 58. Kb3 Kd7!
Opgegeven. Op 59. c4 volgt e3 enzo
voorts.
In mijn tweede partij tegen Czerniak
kwamen een paar interessante combi
naties aan de orde':
PACHMAN-CZERNIAK
BALINAS
In deze stelling zijn de witte pionnen
heel gevaarlijk, maar zwart kan door
een tegenaanval juist nog remise hou
den: 1. Tflt 2. Kli2 Lf4f 3. g3
Tf2+ 4. Kgl! (4. Klil? zou na Pf3
natuurlijk verliezen). Le3 5. e7!. On
danks het dreigende aftrekschaak
vond Balinas in tijdnood deze koel
bloedige reddende zet! De aftrek-
schaakjes Tf5t of Tf7t verliezen zelfs
(Hecht had hier remise kunnen hou
den met 5. Pf3t 6. Df3: Tf3t 7.
Khl Tflt 8. Kg2 Tf2t 9. Khl) Tflt??
6. Kh2! Tf2f 7. Dg2! Deze verrassende
oplossing had wit met zijn vijfde zet
als mogelijkheid voorzien. Zwart gaf
op.
In de eerste match Israël-Solingen ont
stond aan het derde bord de volgende
stelling:
PACHMAN
i:
H il H ft;
gg g
i* i. m
w omjh
mmwiÉ
i I B
CZERNIAK
Ondanks het gelijke materiaal staat
zwart in dit dame-eindspel beter, door
zijn vrijpion op e4. De weg naar
winst was heel leerzaam: 45. Dh3!
46. De3 Dg4 47. Kg2 g5! 48. Kf2 Kf7
49. Kei. (Zoals wij zulldn zien, is het
pionneneindspel na 49. De2 De2:t 50.
Ke2: b4! voor zwart gewonnen. Wit
wil zijn koning naar de damevleugel
brengen, wat de oplossing voor zwart
slechts eenvoudiger maakt. Beter was
49. Kg2 Kg6 50. Df2, waarna Ddl
wegens 51. Df8 De2t 52. Kgl! Kh5 53.
Df5! niet tot winst leidt. Na 52 Kh3?
volgt g4t 53. Kh4 Dh2t 54. Kg4: Dh5t
55. Kf4 Df3t met damewinst. Na 50.
Df2 zou ik echter met Dc8! 51. De2
Dc4 52. Dg4 Kf6! voortgezet hebben,
wat tot een moeilijke maar toch aan
wijsbare winst leidt).
-49Kg6 50. Df2 Dh3! 51. Kd2 Dc8!
52. Dc3 Dc4 53. g4. (Na 53. Kei zou
b4 volgen.) Dfl (Met de dreigingen
Dg2t of Df4); 54. Dc2 De2:f 55. Ke2:
Engelse partij.
1. d4 g6 2. c4 Lg7 3. Pc3 d6 4. c4 f5?
Czerniak houdt van scherpe tactische
systemen. Deze zet is echter inferieur.
5. ef5: Lf5: 6. Pf3 Pf6 7. Le2 0—0 8.
00 Pbd7 9. h3. Nu moet zwart ook
rekening houden met de aanval g4.
9. e5 10. Le3 (Sterker dan 10. g4
Leb 11. d5 Lf7) Ivh8. Zwart maakt g8
vrij voor de loper, wanneer deze op
de genoemde manier verjaagd zou
worden. 11. d5. Nu dreigt 12. g4 al en
omdat 11. Pc5 wegens 12. Pe5: niet
gaat, moet zwart gedwongen het veld
d4 prijsgeven. 11. e4 12. Pd4 Pe5
13. Pf5: gf5: 14. Pb5! Nu streeft het
andere witte paard naar d4. Zwart
staat strategisch al verloren, maar
Czerniak begint zich nu uitstekend te
verdedigen!
14Dd7 (Na Pfd7 15. Pd4 f4!? zou
16. Pe6 Dh4 17. Lf4:! Tf4: 18. g3
volgen.) 15. Pd4 Tf7 (15. f4!? ging
niet wegens 16. Lf4: Pd5: 17. Le5: de5:
18. Lg4! nrdt 19. Pe6 en wit wint de
kwaliteit).
16. Pe6 Tg8 17. Tel. Wit dekt c4 om
18. f4 ef3: 19. Lf3: te kunnen spelen.
17. Pg6 18. f4! Pf8 19. Pd4!
Verleidelijk was 19. Pg7;, maar daarna
volgt 19. Tfg7: 20. Tf2 Tg3 21. Dd4
Dg7 en wit is zelfs in moeilijkheden.
19. Lh6 20. Tf2 c5. Na 20.
Tf7g7 volgt 21. Tc3! Tg3 22. Ld2.
Zwart wil het paard van d4 verdrij
ven.
21. dc6: c.p. bc6: 22. Da4! c5 (Of Tg3
23. Tc3 Dg7 24. Lfl en nu hangen
zowel f5 als c6).
23. Dd7: P6d7: 24. Pb5 Tg3 25. Ld2!
Heeft mijn tegenstander deze zet
overzien? Na 26. Tc3 zou Lg7! sterk
zijn.
25. e3 26. Lc3f Kg8 27. Tf3! Tg6.
(Na Tf3: volgt 28. Lf3: met de drei
ging Ld5). 28. Tdl! Pe6 29. P16:!
Begin van een interessante combina
tie. De tekstzet is sterker dan 19.
Td6:.
29. Tf8! (Na Pf4: volgt 30 Tf4:I
Td6:! 31. Td6: Lf4: 32. Td5 met ge
makkelijk gewonnen stelling. Er
dreigt 33. Lh5.)
30. Te3:! Pf4: 31. Lf3ü Eerste grote
verrassing voor zwart. Na 31.
Ph3:t 32. Kfl Le3: volgt 33. Ld5t en
wit wint beide zwarte torens tegen
zijn Te3,
31. Pb6 32. Te7 Ph3:f 33. Kfl Pg5
34. Lh5 Te6 35. Lf7fü Snel beslissend
en bovendien elegant.
35Tf7: 36. Pf7: Lf8. De hoofdvari
ant luidde 36. T^7: 37. Ph6:t Kf8
38. Pf5: en nu gaat Tf7 niet wegens
39. Td8 mat. Zwart moet dus beschei
den 38. Te8 zetten en staat na 39.
b3 verloren. Echter zal het nu in de
partij sneller gaan:
37. Te6: Pe6: 38. Pd6 f4 39. b3 h5 40.
Pe4 Kf7 41. a4 Kg6 42. a5 Pc8 43. Td5
h4 44. Te5 Pd4 45. Pc5:. Nog nauw
keuriger dan 45. Te8 Pd6. Zwart geeft
op.
LUDEK PACHMAN
