Een
uurtje filosofie van Toon Hermans
wie is
dat kind?
amro-pierson fund
De clown over:
broodjes, grappen,
mensen,
arm-
zijn,
de
zee en
de
dood
amro-pierson fond
kort en klein
Willem Nijholt
was heel arm
Uri Gelier
en het bedrog
Vast voor de zomer
/K6
ROUW/KM\iRlTET DINSDAG 4 JUNI 1974
B1XNESLAM)
T7/K7
Toon loopt er in zijn Bloemen-
daalse bungalow kwasi noncha
lant ibij in een gecultiveerd
spijkerpak. De olieverf zit aan
handen en broek. Een wat dro
merige blik in de anders op
'pret' staande oogjes. Zojuist
heeft hij een fiks portret van
zijn vrouw Rietje voltooid. We
zeggen dat het mooi is en goed
lijkt. Dat, mag ook wel, zegt hij,
ik ken haar al zo lang. Dat
moet het wel lijken.
We vragen of hij schilderen
niet liever voor zijn beroep zou
willen doen.
'Daar ga je
weer, bakker'
Toon: 'Misschien wel. Misschien
niet. Soms heb ik momenten
dat ik me geroepen voel voor
het theater. Maar een andere
keer denk ik, als ik 'in m'n auto
stap: daar ga je weer bakker,
met je mand vol broodjes, met
je grappen. Ach, ik doe gewoon
m'n werk. Ik sta nu twee maan
den in het Luxor theater van
Rotterdam. Het was zeven we
ken geleden al uitverkocht.
Straks komen we naar Amster
dam. Ook twee maanden. Je
doet het gewoon. Ik sta 's mor
gens op en ik denk de hele dag
niet aan het theater. Ik schilder
en schrijf. Dan ben dk tegen
een uur of zes bekaf. Kramp in
mijn vingers. Hup in de auto
en naar Rotterdam. Uitgeput
kom ik het toneel op en na
twee minuten voel ik me gewel
dig en na afloop ben ik zo fris
als een hoentje!'
Wat schrijft Toon dan allemaal,
willen we weten.
'Gedachtetjes, filosofietjes. Ik
denk na over het leven en het
geluk. Ik vind nu nog wel dag
boeken van twintig jaar gele
den. Begin ik weer in te lezen
en dan zeg ik na een tijdje
tegen Rietje: ik ben niks veran
derd. Dezelfde dingen van toen
houden me nu nóg bezig. Het
zijn dezelfde thema's.
Ook arm geweest
Toon begint te filosoferen. Over
leven en dood. Over mensen en
planten. Steeds roept hij snel
tussen een paar zware zinnen
door dat hij het allemaal ook
niet weet. Zegt dat hij af en toe
verdrietig wordt van de mensen
die alleen maar aan het mate
riële denken. Dat hij de mensen
af en toe aangeklede poppen
vindt en geen mensen.
Je hebt makkelijk praten
met een riante bungalow, een
huis in Maastricht en een bank
rekening met net zoveel cijfers
als het rekeningnummer lang
Toon: (fel) 'Ik ben armer ge
weest dan welke Amsterdammer
die drie-hoog achter in De Pijp
woont met een balkonnetje zon
der zon! Dit huis heb ik bijna
Gehaktballen, bloemen en ballonnetjes. Dode duifjes van Duitse goochelaars en feestneuzen van Mien. Lange onder
broeken met een laag kruis en rode rozen. Het kan niet missen: we zijn op bezoek bij Toon Hermans, de man die
sinds mensenheugenis uitverkochte zalen met publiek tot tranen toe aan het lachen en onder de stoel krijgt. Of we
maar willen gaan zitten, want hij heeft weinig tijd. Bovendien heeft hij weinig mede te delen, dus kan het nooit lang
worden.
voor niks gehad'.
Wat is dat, voor niks?
Toon zegt dat dat een heel
merkwaardig verhaal is en dat
hij het niet wil vertellen. Het
komt in zijn boek te staan dat
hij bezig is te schrijven. Of het
overigens ooit uitkomt weet hij
nog niet.
Zegt dat hij wel erg tegen de
mentaliteit is om geld te ver
dienen over andermans ruggen.
'Ik begrijp er niks van dat
sommige mensen tien keer zo
veel moeten hebben als ande
ren. Maar je lost de boel natuur
lijk niet op door alles op een
hoop te gooien en dan door het
aantal Nederlanders te delen.
Misschien zijn er knappe econo
men die dat kunnen uitvlooien'.
Toon weet het ook niet Tk ben
liedjeszanger. Laat mij maar
grappen maken. Ik verbeeld me
heus niet dat ik een oplossing
weet'.
Misschien via de politiek?
Toon: 'Ach, in de politiek gaat
het ook steeds om en over het
materiële. Wat ik belangrijk
vind is: hoe zie je elkaar. Ik zie
bijvoorbeeld een absolute ge
lijkheid tussen ons. Dat mens
beeld, dat houdt me voortdu
rend bezig. Wanneer iemand
daar nooit over nadenkt, dan
heeft ie aleen maar het materië
le. Goed, de één zit wat beter
in zijn spulletjes dan de ander.
Maar als ik niks had, dan zou
ik net zo gelukkig zijn. Maar
nu ik dit zeg stel ik me weer zo
hoog op. En ik wil juist geen
hoog en laag kennen. Er is
geen verschil. Iedereen is God
en God is: de mensen. Of jij dat
nu bent of die tak van die
boom buiten. Als je leeft en je
vibreert is het goed'.
Mevrouw,
vertel eens
Roept weer snel dat hij maar
wat voor zich uit zit te denken.
Hardop dan wel. Zegt dat hij
door Hette Visser
een angst heeft om belangrijk
te zijn. Om voor belangrijk te
worden aangezien, 'Jij zit me
nu weer over allerlei dingen uit
te horen en ik moet mijn me
ning geven. Daarom heb ik een
tijd geleden besloten om geen
interviews meer te geven. Jij
bent voorlopig de laatste. Ik
heb er geen zin meer in. Op de
televisie zie je dat ook: me
vrouw, vertélt u eens. En: wat
denkt u over.., of: wat is daar
uw mening over. Iedereen moet
van alles zeggen/
Toon vindt dat we kolommen
maar beter leeg kunnen laten.
Maar daarom hoeven we nog
niet weg. We kunnen nog best
koffie krijgen en mokka-
söhuimpje. Hij laat zijn schil
derijen zien. Een paar portret
ten van zijn lievelingszoon
Gaby,
'Malle petje'
'Moet je kijken', zegt hijT 'dit
1 schilderij ben ik begonnen als
een zelfportret. Ja, die, met dat
malle petje. Dat zette ik op en
toen ging dk voor de spiegel
staan. Toen de schildersezel er
naast en ik begon. Maar het
werd biet goed en toen heb ik
er een portret van Gaby van
gemaakt. En nu is het gekke
dat de hele bouw van het ge
zicht van Gaby precies met die
van'mij'klopt. Als ik tegen hem
zeg: frons je voorhoofd eens,
dan zie je dat hij precies even
veel rimpels heeft, als dk. De
hele houding, de ogen, het
haar, mond, neus: we lijken
precies op elkaar. Ik kon
nadat ik mijn gezicht had uitge
veegd gewoon dat van Gaby
invullen'.
We praten over schilderen. Ab-
Niet dat hij nu miljonair is,
maar acteur Willem Nijholt
pikte vroeger lege melkflessen
om yoghurt te kopen, vertelt
hij aan het blad Story. 'Armoe
troef, na mijn eindexamen van
1 de toneelschool. Van het toneel
had ik me schijnwerpers, gou
den tijden met glitters voorge
steld. Maar tweeëneenhalf jaar
heb ik niks te doen gehad. Af
en toe met een speer dn de
hand over het toneel rennen of
bevallig een "kopje koff ie op een
tafeltje neerzetten.' Nu speelt
Willem met Conny Stuart in
'Wat een planeet' die tot 15
september met vakantie gaat en
daarna weer tot 30 december
gaat draaien.
vorken, messen, lepels en sleu
tels gewoon een handige gooche
laar is en nu heeft Uri het
dan zelf ook toegegeven. 'In
Duitsland hadden mijn mana
gers gezegd dat ik er met een
sleuteltje buigen alleen niet zou
komen bij het verwende Duitse
publiek. Toen hebben mijn ma
nagers wat door de zaal geslo
pen en gaven me achter een
gordijn tips. Zo van: de dame
op de vijfde rij met dat hoedje,
heeft een rood sjaaltje dn haar
tas'.
Kampioenngoochelaar Fred Kaps
heeft altijd al gezegd dat de
beroemde Israëlische buiger van
stract-werken doet Toon niet.
'Ik had hier een schilder en
die zei: dk schilder alleen wat
ik wil en het kan me niet
schelen of de mensen het mooi
vinden of niet. Maar dat vind
ik onzin. Als kunstenaar moet
je communiceren met de men
sen. Dat is je opdracht. Goed,
je mag wel experimenteren. Dat
doet een bakker ook wel. Die
probeert wel eens wat uit: een
beetje meer bloem of wat min
der zout Maar hij zorgt toch
dat zijn brood te eten blijft.
Maar als een kunstenaar het
doet krijgt het ineens een hele
boel /gewicht. Dan lopen we
muisstil langs zijn werk waar
we niets van begrijpen. Boven
dien zijn er zo langzamerhand
meer kunstenaars dan bakkers'.
Hekel
aan de zee
Toon betrapt zichzelf er weer
op dat hij hoogdravend bezig is.
We lopen naar buiten. Op ver
zoek van de heer R. Sweering
(fotograaf) stapt Toon Hermans
op een fiets zonder wielen.
Waarop je dus niet vooruit
komt. Die dus blijft stilstaan.
Dat komt doordat hij op een
standaard staat en een produkt
is van de welvaart. Na twee
minuten staat Toon met een
vaartje van veertig kilometer
nog steeds stil. 'Ik heb ook een
echte racefiets. Daar rijd ik ie
dere ochtend mee door Bloe-
mendaal. Je valt er niet van af,
maar je blijft in conditie. Dat
vind ik heerlijk, zomaar wat
fietsen. Dan hoef ik niet met
vakantie'.
Bericht somber over het feit
dat zijn vrouwRietje wel met
vakantie wil. Toon niet. 'Ik
vind het vreselijk om de hele
dagin de zon te liggen op het
strand. Trouwens, ik haat de
zee'.
We lopen weer naar binnen en
Toon pakt een plastic map met
een dikke stapel beschreven pa
pier. 'Hier. Ik heb een verhaal
over de zee geschreven. Moet je
horen'.
Toon vertelt
En hij vertelt over een drukke
dag aan zee. De mensen lagen
maar te bakken in de branden
de zon. En toen kwam er een
man en die zei: jullie moeten
allemaal naar binnen. Jullie
moeten van het strand af. En
ale mensen gingen de pavil
joens in. Een oude man die in
een stoel lag te slapen, die
hoorde het niet en op het laatst
zat hij heel alleen op het strand
in zijn stoel. Toen kwam er een
hond en die blafte hem wakker
en haastig ging de oude man
toen ook naar binnen. Het hele
strand was leeg en het werd
doodstil. Ze keken allemaal
naar de man die hun had ge
zegd dat ze naar binnen moesi
ten gaan. De man had ineens
een roos in zijn hand en liep
daarmee naar de zee. Hij stond
even stil en gooide toen de roos
op de golven. Langzaam werd
het verschrikkelijk eb. De hele
zee stroomde leeg en langzaam
werd er een prachtig groen
grasveld zichtbaar. Het werd
een enorm weiland met boter
bloemen. En toen riep de man
naar de mensen dat ze weer
mochten komen en even later
zat iedereen heerlijk lin het
gras.
Niet naar
begrafenissen
Toon: 'Misschien heb ik dat ver
haal wel bedacht omdat ik zo'n
hekel heb aan de zee. Dat vrese
lijke klotse, fclotse (doet de zee
na) en die klapperdeklap-vlag-
getjes (imiteert eveneens het
hinderijke geklap van een vlag
aan de mast). Afschuwelijk!
Misschien wil ik graag dat de
zee in de toekomst verandert in
een weiland'.
'Ja, de toekomst. Ik weet ook
niet wat er allemaal gaat gebeu
ren. Ik heb wel eens eeuwig-
beidsgevoel. Ik bedoel: als je
zegt dat het leven hier op aarde
alles is, nou, dan kun je meteen
beginnen champagne te drinken
en achter de wijven aan gaan
rennen. Dat is zo naïef gedacht.
Er is toch meer? Het is hier op
aarde een tijdelijke noodzake
lijkheid. Wat er allemaal gaat
gebeuren dat blijft een myste
rie'.
Alleen ziel primair
We zeggen dat we hem niet op
foto's hebben gezien bij de be
grafenis van Wim Sonneveld.
'Ik ga nooit naar begrafenissen.
Dat bad niks met Wim te ma
ken, maar ik wil er gewoon
niet naar toe. Het is zinloos om
het lichaam van een mens zo te
vereren, wanneer de ziel een
maal uit dat lichaam is. Het
lichaam is noodzakelijk om de
geest in te vervoeren, verder
stelt het niks voor. We gaan cr
altijd op af: mooie vrouwen,
mooie mannen, mooie kinderen.
Daar begint alles mee en daar
eindigt alles mee. Daarom is de
wereld zo chaotisch. We laten
ons voortdurend afleiden. Heel
weinig mensen zien in dat al
leen de ziel primair is. Het
wordt tijd dat er een groep
komt die de mensen dat besef
geeft'.
Opnieuw meldt Toon dat hij
het ook allemaal niet weet en
dat hij zich ook niet geroepen
voelt om de mensen dat gevoel
bij te brengen. 'Ik ben grappen
maker. Laat mij maar liedjes
zingen. Ken je die van die Belg
met dat verbrande oor? Die
stond te strijken en toen ging
de telefoon'.
Drie respectabele heren en een
klein heertje. De vraag zoals
gewoonlijk: wie is dat 'kind? Is
het JOHAN BODEGRAVEN de
man van de NCRV dje de bij
naam kreeg 'aartsbedelaar" van
wege zijn talloze inzamelingsac
ties en ook de man die de
Nederlandse taal verrijkte met
het woordje "hamvraag?' Of is
het nummer twee: SIMON VAN
COLLEM, de man die jarenlang
het Nederlandse volk op de
hoogte hield van het wel en
wee van de helden op het witte
doek en tegen wie mensen als
Tony Curtis en Julie Christie
'Hai, Saimon!' roepen? De laat
ste die het zou kunnen zijn is:
BOB DE LANGE, de toneelspe
ler, momenteel te zien in het
kostelijke blijspel 'Ik lach er
om!' in het Amsterdamse Nieu
we de la Mar Theater als de
over het paard getilde acteur,
voor wie iedereen in het stof
moet vallen.
Enfin, u zoekt het maar uit.
Wilt u mee doen met onze
wekelijkse prijsvraag, dan de
naam van de kleuter op een
briefkaart schrijven en die fran
keren met DERTIG CENT en
sturen naar:
Redactie Trouw/Kwartet
Dag Maandag
postbus 810
Amsterdam.
Inzendingen moeten voor don
derdag binnen zijn. Schrijf ook
op het kaartje welk boek u even
tueel wilt ontvangen mocht u
winnaar zijn: kookboek, handen-
arbeidboek of tuinboek.
HET WAS MARILYN MON
ROE!
Het bleek een moeilijke opgave,
die van vorige week en menige
inzender zag in de prachtige
kleuter de actrice Ellen Vogel.
Maar het was filmster Marilyn
Monroe en de winnaars zijn:
mevrouw J. v. d. Grijn-Vlok,
Burg. Luijendijkplein 1 in
Tienhoven (post: Ameide) die
het tuinboek krijgt; J. Th. Oos-
tenveld, Isingstraat 155, in Den
Haag krijgt het kookboek thuis
gestuurd en het handenarbeld-
boek Is voor Annie van Driel,
Zuidelijke Achterweg 5 in Nieu
we Tonge (Z.H.).
Johan Bodegraven
Simon van Collem
Bob de Lange
Bloot en toch netjes, noemen we zoiets wat de juffrouw op
de foto aan heeft. Het is een zomers model van Falke en
is gemaakt van Draion en wol. Van boven wat geribbeld
en met een koordje om de hals. Van achteren zeer laag,
zodat er geen behaatje onder kan. De kleuren zijn wit
met rode, groene, blauwe en zwarte streepjes.
■■■■■■■■■■a
Kleine ondernemers
'De belangstelling van de PPR wekt
het wantrouwen op van de individue
le ondernemer'. En u spreekt de
taal van de zelfstandige niet en u
hebt nog niet voldoende inzicht dn de
problemen van het midden- en klein
bedrijf', aldus d'e heer Bins, voorzitter
van de raad voor hetgróótwinfcel-
bedrijfü Mijn commentaar: De belang
stelling van het grootwinkelbedrijf
voor het welzijn van de kleine zelf
standige is altijd nihil geweest.
Rijnsburg
A. v. d. Mcy
Ma'alot (3)
Vorige week schreef u, dat onze rege
ring na het protest bij Syrië over de
minne aanval op de school in Israël,
nu ook bij Israël geprotesteerd heeft
tegen hun aanvallen op 'dorpen' en
'vluchtelingenkampen' in Syrië. Mijn
vraag is: Is er dan niet één minister
diie nog weet hoe het dn 1940-1945
ging? De vijand verschanste zich toen
in scholen en ziekenhuizen, die dan
ook prompt gebombardeerd werden
door de RAF. Heeft de huidige rege
ring vóór zij protesteerde hiernaar
geïnformeerd en daar zo gauw al een
antwoord op gekregen?
Hardenberg
K. Snieder
Zondag tv-reclame
Dat hebben we hard nodig: de STER
nu ook op zondag. Mag ik een paar
ideetjes geven?
Gebruik meer wasmiddelen! Zoveel,
dat U een wasverzachter moet kopen
om de rotzooi er weer uit te spoelen.
Prima voor ons milieu en voor uw
Drink meer sherry, jenever, bier! (de
beste brouwers brouwen het). Dan
kunt U een beter figuur slaan op
voetbaltribunes of op autosnelwegen.
U bevordert bovendien de werkgele
genheid bij politie- ert ambulanceper
soneel.
Vreet meer striker en chocola! Kauw
'die hapt-zoheierlijk-weg smurrie tot
de tandartsen overwerkt raken, U
voor de fiets te vadsig worden en een
benizineslurper moet kopen. Dat sti-'
muteert weer de afzet van tranquilli
zers. Nerveus? Harakirisana.
Maar nu serieus: voor elke miljoen,
die de regering verdient met extra
STER reclame, moet ze straks tien
miljoen méér uitgeven aan gezond
heidszorg, ziekteverzuim en milieube
scherming. De keuze lijkt me niet
moeilijk voor een regering, die pre
tendeert het welzijn van ons volk te
wallen bevorderen.
Oegstgeest
A. Weiland
(ADVERTENTIE)
Een op researchfaciliteiten en
know-how van beide banken
gefundeerd beleggingsfonds.
Waarbij de belangen internatio
naal gespreid zijn. En de
beleggers participeren in het
totale pakket van hoogwaardige,
zorgvuldig geselekteerde aandelen.
solide vermogensbeheer.
