Japanse kerken in actie
tegen toenemend militairisme
fhsilud;
Een christelijke
kruidnagel
Vandaag
Christelijke
vredesbeweging
in Vogelenzang
Chileense politie
valt kerkelijke
medewerkers lastig
Wiskundige pleit
voor godsdienst
vrijheid in Rusland
Emigratiecommissie
wil ds. Uidam helpen
Trouw
Kwartet
Populaire priester
verlaat ambt in
Russische kerk
Beroepingsm
Nieuwe boek
Friese dominee
nu boeddhist
TROUW/KWARTET DINSDAG 21 MEI 1974
KERK/BINNENL AND
Het is een koud kunstje om
instemmend te knikken wanneer je in
de krant de opmerkingen leest, die
dominee Buskes afgelopen zaterdag op
een feestelijke vergadering van het
christelijk onderwijs gemaakt heeft.
Hij had de indruk gekregen dat hij
was ingehuurd als een christelijke
kruidnagel: het hele festijn was
'werelds' maar om te laten merken
dat zij om de drommel geen heidenen
waren, hadden de organisatoren een
dominee in huis gehaald voor een
stichtelijk woord.
Toen ik van de woorden van Buskes
vernam, kwamen mij prompt
vergaderingen voor de geest, waarop
het niet bar christelijk toeging, maar
die toch als christelijk te boek
stonden. De 'christelijkheid kwam dan
alleen hierin uit, dat er gebeden en
gedankt en een stukje uit de bijbel
gelezen werd. Wij, aan de perstafel,
spotten wel eens bij het aanhoren van
weinig stichtende debatten: straks
vragen ze vergeving voor him
kleverige zonden. Dat woordje
■kleverig* haalden we uit de vaste
zinswending in het slotgebed: en
wil vergeven al het zondige dat ons
ook deze dag weer aankleefde.
Intussen blijf je zitten met de vraag:
wat dan wel? Wat maakt een
bijeenkomst tot een christelijke
aangelegenheid? Dat je allemaal
poeslief tegen elkaar doet of om de
haverklap in vrome gezangen
losbarst? Dat je in plaats van
Liesbeth List het Urker mannenkoor
uitnodigt?
Het is ontzettend moeilijk een eigen
gezicht te geven aan christelijke
door A.J. Klei
vergaderingen. Vroeger was dat
gemakkelijker, toen hielden
christenmensen, zéker de orthodoxe
protestanten, er een speciale
levensstijl op na, die voor de buiten
wacht herkenbaar was, al was het
alleen maar hierdoor dat ze allerlei
dingen nalieten, zoals het bezoeken
van oorden des vermaaks en uitgaan
op zondag. 'O ja, dat is ook zo, dat
mógen jullie niet', begreep de ander
dan meteen. Toen hoefde je niet met
zangeressen van het genre Liesbeth
List aan te komen, de wereldse
geluiden waren in 'onze' kring royaal
bekeken met de stemmen van het
kinderkoor van Jacob Hamel.
Bovendien heb ik het nu over een
tijd, waarin op christelijke
vergaderingen ergens voor geknokt
werd. Er was altijd wel een duidelijk
omschreven doel dat bereikt diende te
worden, want er was geen
duimbreed Je had wel wat anders
aan je hoofd dan dat je hoefde te
piekeren over wie je zou kunnen
laten optreden ter ontspanning. Maar
vandaag zitten we wat verlegen te
kijken naar de toen bevochten
verworvenheden. Het voorgeslacht
kon ze als regelrechte zegeningen
ervaren, maar er is een geslacht
opgegroeid voor wie het.
vanzelfsprekendheden zijn geworden,
en blaas er dan maar eens leven
in!
Goed, dat hebben ze zaterdag
geprobeerd met die christelijke
kruidnagel: met dominee Buskes, van
wie ze zeker wiisten dat hij geen laffe
gelegewheidsspeech zou weggeven.
Natuurlijk had je daarnaast kunnen
denken aan ik verzin maar iets
het laten optreden van een
kweekschool-zangkoor met
voorbeelden van nieuwe christelijke
liedkunst. Maar ik vind dat Liesbeth
List best 'mag* naast dominee Buskes.
die zijn kracht als kruidnagel niet
onderschatten moet
VOGELENZANG Vogelenzang ver
gaderde tot vandaag de theologische
commissie van de Praagse vredescon
ferentie. Er waren 39 deelnemers, af
komstig uit de hele wereld. De voor
zitter van de commissie is de Indiase
theoloog pater Paul Verghese.
Vrijdagavond sprak de algemeen se
cretaris van de vredesbeweging, de
Hongaar Karoly Toth de conferentie-
deelnemers een een aantal Nederlandse
belangstellenden toe over de functie
van 'Praag'.
Als beginpunt voor de theologische
discussies, die verder achter gesloten
deuren plaatsvonden, hield de Neder
landse theoloog dr. B. ter Schegget
een inleiding over de vrijheid tot het
sociaal-politiek handelen van de chris
telijke gemeente. Een christelijke ge
meente moet opkomen voor verzoe
ning in het maatschappelijk leven.
Dat impliceert intussen tevens dat de
gemeente het klassenconflict niet ver
geet.
Zondag gingen een aantal deelnemers
aan de conferentie voor in enkele
Nederlandse kerkdiensten.
SANTIAGO De Chileense veilig
heidspolitie heeft permanente bewa
king ingesteld van de medewerkers
van de lutherse kerk in Chili, die
zich bezighouden met de zorg voor
politieke vluchtelingen. Op aanraden
van de Amerikaanse ambassade heeft
een Amerikaanse vicaris Chili met
vrouw en kinderen verlaten, nadat hij
tijdens de begeleiding van een vluch-
telingentransport door de Chileense
politie werd vastgehouden.
Een Amerikaan van Finse oorsprong
die eveneens bij het vluchtelingen
werk betrokken is, werd door de Chi
leense autoriteiten het land uitgewe
zen. Nadat hiertegen protest volgde,
werd de maatregel tegen hem gewij
zigd in een verbanning uit bepaalde
Chileense gebieden. In februari begon
een reeks willekeurige verhoren door
de geheime politie van de luchterse
bisschop Helmut Frenz, die de 1;
maanden is voortgegaan.
MOSKOU De Russische wiskundige
I. R. Sjafarewitsj pleit in een open
brief aan het officieuze comit tot
verdediging van de rechten van de
mens voor het teruggeven van kerken
en kloosters aan de christelijke ge
meentes en aan hun gelijkstelling in
rechten met andere verenigingen en
organisaties die niet uitgaan van de
staat
Sjafarewitsj is corresponderend lid
van de academie van wetenschappen.
Hij wil dat de kerkelijke gemeenten
weer officieel de status van rechtsper
soon kunnen aannemen, waardoor het
mogelijk wordt eigendom te bezitten
en rechtsgeldige overeenkoinsten aan
te gaan.
Sjafarewitsj pleit voorts voor vrijheid
van godsdienstonderwijs en voor fa
cultatieve cursussen aan de universi
teiten in religie en atheïsme.
DRIEBERGEN De hervormde emi
gratiecommissie (Carnegielaan 9. Den
Haag) stelt haar gironummer 23.08.15
open voor het ontvangen van bijdra
gen om ds. C. Uidam te Sydney,
predikant van de Nederlandse ge
meente van de presbyteriaanse kerk
van Australië, te helpen bij het op
bouwen van een nieuwe bibliotheek.
Zoals wij 9 mei berichtten, verloor ds.
Uidam onlangs bij een overstroming
zijn gehele boekerij.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe.ijke Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
dooi- Aldert Schipper
Bij de overgave van Japan na de
Tweede Wereldoorlog werd onder
meer bepaald dat er een einde zou
komen aan de daarmee verbon
den verering als - een god-mens
van keizer Hirohito en aan de mi
litaire macht van Japan.
Het land werd gedemilitariseerd, een
maatregel die later in de grondwet
werd bekrachtigd. Japan is hierdoor
het enige land ter wereld waarvan de
grondwet het houden van een leger
verbiedt Niet dat de Japanse regering
zich geheel aan dit constitutionele
recht houdt. Er is inmiddels alweer
een 'zelfverdedigingsmacht' ontstaan
van 250.000 man, die uitgerust is met
de modernste wapens.
Het leger, de keizer en de godsdienst
vormden tot de nederlaag van 1945
een onlosmakelijk geheel. En een van
de doelen van de geallieerde bezet
ter, Generaal Douglas McArthur,
was om deze drieëenheid te doorbre
ken. De hoop, die hij toen stelde op
andere godsdiensten dan het traditio
nele Japanse jintolsme, met name op
de christelijke kerk bleek vergeefs.
Het christendom in Japan betekende
Kruisinga (3)
De middenstandsinterpellatie van
Kruisinga maakt deel uit van de reeds
vele jaren durende consequent rechtse
politiek van de CHU. In 1965 deed ze
niet mee met het kabinet-Cals. In okL
'72 zorgde de coup van Beernink er
voor, dat een verjongde en meer pro
gressieve verkiezingslijst duidelijk
rechtser werd. Min. Boersma onthulde
nog onlangs (NRC 10 mei)» dat de
CHU bij de laatste kabinetsformatie
bewust zelf afhaakte en niet omdat ze
daartoe gedwongen werd. Thans po
gen Kruisinga en het CDA-team
Steenkamp-Schmelzer te komen tot
een restauratie van de samenwerking
met de VVD. Zij willen nog niet zien,
dat het CDA daarvoor getalsmatig te
onbeduidend geworden is en de dan
verkregen meerderheid (76 zetels) te
klein zal zijn. Door een systematische
omsingeling in gemeenteraden, pro
vinciale staten en in de Eerste Kamer
trachten zij het huidige kabinet
ten val te brengen.
Amstelveen
G. J. Schutten
Synagoge en kerk (1)
Onder het opschrift 'Kerken zwijgen
nu het om Israël gaat' meldt
Trouw/Kwartet dat een werkgroep er
op attendeert dat Israël in gevaar
verkeert en hoe men. ondanks het
zwijgen van de kerk, Israël toch kan
helpen. Zou het niet juist zijn ge
weest ook aan te geven waarom die
werkgroep meent dat Israël in gevaar
Is? De werkgroep stelt o.a.: -
de Syriërs hebben de vijandelijk
heden voortgezet
de Egyptische minister voor jeugd
zaken heeft in Beiroet gesproken over
een plan om Israël in drie fasen te
vernietigen:
de Veiligheidsraad heeft geen
woorden gevonden om de overval van
de Palestijnse terroristen op Kirjat
Sjemona te veroordelen, maar hij
heeft wel met de stem van de
Verenigde Staten voor de tegenac
tie van Israël in Libanon veroordeeld:
de Sowjet-Unie verhoogt de span
ning in het Midden-Oosten om zijn
invloed in dit gebied te herstellen en
te vergroten.
Deze dingen liegen er niet om. Toch
ben ik blij met de publikatie van een
deel van het rapport van de werk
groep. Ik ben blij dat 'mijn' krant
deze zaken aan de orde durft te
stellen.
Uit het slot van uw artikel zou de
indruk gewekt kunnen worden dat de
werkgroep bestaat uit de daar ge
noemde theologen. Voor alle duide
lijkheid moet gesteld worden dat de
werkgroep op het ogenblik uit meer
dan honderd theologen bestaat en met
de dag groeit!
Den Haag
ds. M. Cohen
Synagoge en kerk (2)
Tk ben blij met de oprichting van een
werkgroep onder deze naam, juist nu
het antisemitisme, in verfijnde vorm
zowel bij linkse als rechtse stromin
gen in de kerken, de kop wéér gaat
opsteken. Natuurlijk zijn joden geen
heiligen en vanzelfsprekend moeten
wij een goed oog hebben voor het
leed van de Palestijnen. Maar laten
we wel bedenken dat de Israëlische
bevolkingsgroep grotendeels bestaat
uit vluchtelingen, uit mensen ge
vlucht voor West- en Oosteuropees en
Oosters antisemitisme, waarvan de
bronnen voornamelijk moeten worden
gezocht in gesanctioneerde, valse on
derstromen in de leer der kerk
('godsmoord'). Daarom onderga ik
uitspraken als die van Pax Christi als
schijnheilig. Vele grote, én rechtzinni
ge én vrijzinnige ketterijen in de
kerken mogen ons nauwelijks beroe
ren vergeleken bij de ketterij van het
stilzwijgen van de kerken.
Abcoude
mw J. J. Barendrecht-van Drent
Ma'alot
Met grote verbazing hebben wij ver
nomen, dat onze ex-minister Marga
Klompé naar aanleiding van de tragi
sche gebeurtenissen in Ma'alot zich
geroepen voelde een telegram te zen
den aan Yasser Arafat, leider van de
(Palestijnse vrijheidsbewegingen. Daar-
ih zou zij erop aangedrongen hebben
dit soort acties achterwege te laten
omdat zij nooit zouden leiden naar
een oplossing van de 'rechtvaardige'
eisen van de Palestijnse vrijheidsstrij
ders.
Het is mij een raadsel hoe een ex-
minister zich kan verlagen tot het
flirten met misdadige groeperingen,
die op de naam vrijheidsbeweging
geen enkel yecht hebben. Een vrij
heidsbeweging komt voort uit een
volk dat onderdrukt wordt en van
zijn vrijheid is beroofd. De zogenaam
de Palestijnse vrijheidsbeweging be
staat uit beroepsmoordenaars die uit
alle naties worden aangetrokken
denk aan de Japanner Kozo Okamo-
to, die twee jaar geleden een aanslag
op de luchthaven Lod pleegde.
Rijswijk
C. P. de Vrueh
Nijmegen (3)
Een groep linkse studenten heeft een
feestelijke plechtigheid in Nijmegen
onmogelijk gemaakt Een kleine groep
legde hier haar wil op aan de meer
derheid. Is dit geen dictatuur? Een
teken dat onze universiteiten verpoli
tiekt en verziekt zijn. Waarom treden
de politie en de verantwoordelijke
ministers er niet tegen op? Hetzelfde
heb ik in Duitsland voor de Hitlertijd
meegemaakt. Een kleine horde van
SA- en SS-studenten, aanhangers van
Hitler, deed hetzelfde op de universi
teiten in Bonn en Berlijn. Later, toen
ik gevangen zat in het dodenkamp
Buchenwald waar ook vele katholieke
leiders zaten, zeiden zij: Het is onze
schuld. Doordat wij er niet tegen zijn
opgetreden en een slappe houding
hebben aangenomen, hebben deze hor
den Hitier aan de macht geholpen.
Amsterdam
W. Schumacher
na de oorlog vrijwel niets meer. Bo
vendien stortte de nederlaag Japan in
een tijdperk waarin geen enkele ideo
logie of godsdienst een rol kon spe
len. tegenover het alom veelvuldig
beleden materialisme.
Yasukuni-tempel
Daar komt thans een wijziging in.
Het Japanse staats-sjmtoïsm e is op
het moment in toenemende mate
weer een actief beleden godsdienst.
De politieke betekenis van het sjin-
toïsme komt onder meer tot uitdruk
king in de kracht van de liberaal
democratische partij, die ook in Japan
het centrum is van het traditioneel
gerichte nationalisme. De liberalen
willen de Yasukuni-schrijn in Kudan
bij Tokio in ere herstellen als een
nationaal heiligdom, waar de geesten
van hen die vielen voor de keizer en
het vaderland worden vereerd.
Het lukte de liberalen op 12 april de
zogenaamde Yasukumi-wet in behan
deling te krijgen in het parlement.
Volgens de Japanse raad van kerken
werd het besluit de wet in behande
ling te nemen er in drie minuten
doorgejaagd. Zelfs de stenografen van
het Japanse parlement waren niet bij
machte, te noteren wat er precies
gebeurde. Doordat er naderhand ster
ke weerstand bleek te zijn tegen deze
wet, besloot de voorzitter van het
parlement, Maeo, de behandeling van
de wet voorlopig op te schorten.
Eind deze maand zal deze behandeling
evenwel toch plaatsvinden. Mocht de
wet ditmaal niet worden aangenomen,
dan vrezen de kerken dat het later
toch zal gebeuren.
Militarisme
Waarom maken de kerken zich zo
druk over dit sjinto-heiligdom?
De Yasukuni-schrijn was het symbool
bij uitstek van Japans militairisme.
Hier werden de geesten vereerd van
de gesneuvelde soldaten in Japanse
oorlogen. Deze tempel van het sjin-
toïsme was destijds de plaats waar de
keizer, de mens geworijen god, deel
nam aan deze geestenverering van de
gevallenen.
Het einde van deze verering, waaraan
iedere Japanner geacht werd persoon
lijk betrokken te zijn, was voor veel
Japanners een doorn in het oog. Er
ontstond onder de nationalisten en
oud-strijders een beweging die de na
tionalisatie van de Yasukumi-schrijn
nastreefde, zodat de 'zielen van de hel
den' weer konden worden vereerd.
Daar de wet deze nationalisatie ver
hinderde, was een wetswijziging no
dig, die in 1969 reeds in het parle
ment werd voorgesteld.
Weg naar harten
De liberalen lukte het toen niet om
de wetswijziging op de agenda van
het parlement te krijgen. Elk jaar
herhaalden zij hun poging, totdat het
ZONDER NAAM
Bij je naam genoemd worden n
iets anders dan dat iemand ji
Petrus! of: Hé, jij daar, Vjlu^
Galie! Je bent dan wel even iui
scheiden van de anderen, m
naam functioneert niet veel
dan een nummer. De wijze wa.
geroepen wordt en de reden i
men je nodig heeft, dat heeft'
lijk veel meer met je naam te
Ik ben maar gewoon bij jou g<
want ik dacht dat jij me daai,.
best kon helpen, dat is ee °v
mondvol, maar dat is een naa
daar dat die naam Jahwe in h
testament ook zo'n mondvol ?e
iemand die naam werkelijk be.a"
vertalen. Dan komt er zoveel 1
dan blijkt het nooit alleen mi ej?
klank te zijn. Vandaar ook dana
kan zeggen, dat het niet vol dol
om te zeggen: Heer! Heer! m le
het gaat om het doen van de n._
Vaders. Eigenlijk Is dat het duF1
ste voorbeeld van wat een n 1,1
nl. dat je je leven erop aansh
God dan de naam boven alh
heeft dan houdt het kennen Bi
naam in dat je probeert te do
Hij wil. We kennen misschi L
honderden namen, maar bij de
van ze komt er nauwelijks ee:
voor ogen, terwijl we ook 1
kennen wier naam we niet e<3
ten, maar we kennen ze, we P
wat ze doen en willen en hi v
verschijning is een verhaal vo
ook zonder naam, als juist w«
een naam die een hele monc
Niemand kende de precieze na*
de clochard die in Parijs bir.
werd. Maar honderde kenden
zouden hem ieder ogenblik kjy
hebben. Een naam hebben, d
kend kunnen worden aan cei j,
een bepaalde loop, een sp<7j
oriëntatie, een wijze van sprekm_'
manier van leven, een verbon* j
aan iets, aan iemand die zin ge jn;
je bestaan. Pas dan wordt het
als je geen naam hebt, zonde
bent rd
In de eerste na-oorlogse jaren speelde de christenen in Japan een
vooraanstaande rol in de pacifistische beweging.
punt ditmaal op de agenda terecht
kwam. Het is niet te verwachten dat
het de liberalen dit jaar ook meteen
al lukt de wet tot nationalisatie van
de tempel er door te drukken bij het
parlement. Daarvoor is er teveel weer
stand tegen.
Het verzet tegen de wet komt vooral
ook uit de hoek van de raad van
kerken in Japan. Zij verwacht dat het
sjintoïsme zijn oude machtspositie te
rug krijgt, als de staat de tempel tot
een nationaal heiligdom maakt. Dit
zou kunnen leiden tot terugkeer van
de oude tijden van het militairistische
Japan en tot hernieuwde druk op de
kerk. De liberalen, exponent van het
Japanse grootkapitaal zouden gaarne
een uitbreiding van Japans zelfverde
digingsmacht tot een groot Aziatisch
leger zien. Zo'n leger zou een behoor
lijke klant kunnen worden van de
Japanse industrie en een motor voor
Japans verdere economische expansie.
De grote meerderheid van de bevol
king van het land vindt de vorming
van een groot en zwaarbewapend le
ger niet nodig. Zij herinnert zich nog
wat voor verschrikkingen het militai
risme over Japan en over heel Azië
heeft gebracht. De weg via het sjin
toïsme lijkt de enige die voor de
liberalen open is gebleven, want de
godsdienst is de weg naar de harten
van de mensen.
MOSKOU Tot ontsteltenis van een
groot aantal gelovigen heeft de Russi
sche orthodoxe priester Dimitri Doed-
ko zijn ambt neergelegd, nadat hij
door patriarch Pimen naar een andere
gemeente was overgeplaatst Doedko
heeft grote bekendheid verworven
door zijn ongezouten kritiek op aller
lei misstanden in de Sowjet-Unie. Hij
behandelde deze vanaf de kansel naar
aanleiding van brieven, die zijn kudde
hem zond.
Zijn overplaatsing vat vader Dimitri
op als een voorbeeld van "het feit dat
'goddelozen misbruik maken van de
macht van de bisschoppen en inbreuk
doen op de interne kerkelijke aangele
genheden'.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Leiden: J. L. VH"
penhol te Huizen (NH); te Bas_,
form. Kirche)J. Dol te Wagei"1
te Kirchberg (Reform. Kirche)
•te Wageningen. 6
Bedankt: voor Boven-HarinxvRc
F. Vergunst te Capeile a.<L ar:
voor Vriezenveen: A. Romein t
zep. lil ei
Aangenomen: voor Amsterdamse
Roos te Gouda. tin
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Rotterdam^
lois: W. P. Barkema te Elburj
J. Duursema te Groningen.
GEREF. KERKEN VRIJG '6
Door de cliassis Hoogeveen ij
geëx. en beroepbaar verklaard: j,
ding, Varenkamp 239 Emmen.
Mijn koning, mijn held, een
van M. Rofhaert, over koning H
V. Uitg. De Boekerij, Baarn, J
ƒ22.50.
rol
ie
V;
Nederland schaakt! uitgegeven
lcgenheid van het 100-jarige
van de KNSB. Uitg. Moussault,
142 blz ƒ12.50.
Drs. N. Scheps laat in Kerknieuws de
69-jarige hervormde emeritus-predi
kant drs. T. D. Berghuis (tot zijn
emeritaat in 1970 stond hij in Olde-
en Nijeholtpade) aan het woord, die
boeddhist is geworden. Drs. Berghuis:
'Ik mis in het gangbare christendom
de mystiek die ik in het Boeddhisme
aantref. Natuurlijk heeft het christen
dom ook verschillende mystieke stro
mingen. De mens heeft een goddelijke
vonk, die je het christus-principe of
het Boeddha-principe kunt noemen.
Maar aanvaarden de christelijke ker
ken dat? Leggen sommige kerken niet
veel meer de nadruk op het bestaan
van een God die verkiest of verwerpt?
Die verkiezing vindt men in het
Boeddhisme niet. Ik zou me wel een
christen in innerlijke zin willen noe
men, maar niet in kerkelijke zin. De
dogma's van de verschillende kerken
kan ik niet anders beschouwen dan
als vormen of verstenigen van waar
heden die in andere religies weer een
andere gestalte hebben aangenomen.
Men zou kunnen zeggen dat Christen
dom en Boeddhisme vormen zijn van
dezelfde waarheid. Als het Boeddhis
me spreekt van bevrijding uit het
lijden, dan is dat eigenlijk hetzelfde
als de verlossing uit de ellende waaro
ver het christendom spreekt. Er ls
wel een nuanceverschil, maar meer
toch niet De heer Maitreya is voor
mij wat volgens het christendom
Christus is. De heer Maitreya heeft de
mens Jezus enkele jaren overstraald
en door Hem aan de wereld een leer
doen openbaren waarvan wij de zege
ningen nu nog zien. Wanneer een
stervende zegt dat hij naar de Here
Jezus gaat, accepteer ik dat. Maar als
een christen spreekt over de verge
ving van zijn zonden en de verzoe
ning, dan zie ik dat anders. Zonde ls
volgens het Boeddhisme avidya onwe
tendheid. Wanneer wij zouden weten
wat wij voor verkeerds zouden doen,
dan zouden wij het misschien niet
doen. In het Boeddhisme zie ik een
psychologische weg naar het innerlij
ke geluk van de mens.'
Racisme
Dr. H. B. Weijland, scriba van de
gereformeerde synode, gaat in Ons
Kerkblad (classes Arnhem en Ede) in
op de reacties op het synpdebesluit
inzake de' bestrijding van het racisme.
Dr. Weijland:
'Wat mij verdriet doet is de felheid
waarmee door sommigen op het syno
debesluit gereageerd wordt. Waarom
over deze zaak, die al zoveel jaren in
discussie is en waarin heel voorzichtig
tenslotte één stap gedaan werd nu
opeens zó emotioneel gereageerd? U
moest de brieven die het moderamen
bereiken eens lezen! Is de synode die
als één man achter het 'eenparig
gelooofsgetuigenis' ging staan, die in
zake het oecumenisch samenspel een
duidelijk reformatorische koers koos
en het IKOR trachtte bij te sturen nu
opeens een poel van verderf gewor
den? Is het wel zo goed in een kerk
als juist de politiek getinte zaken de
mensen op de been brengen? Let wel.
dit geldt ook omgekeerd de veel te
scherpe reacties toen de synode van
Dordrecht besloot om niet in het
P.C.R. te gaan.Is er een kans, dat
dit synodebesluit wordt herzien? M.I.
zou hiervoor alleen aanleiding bestaan,
wanneer na de recente omwenteling
in Portugal en het aanbod van de
regering om op democratische wijze
met de verzetsbewegingen te onder
handelen, die verzetsbewegingen wei
gerden hierop in te gaan en de strijd
ook dan met geweld van wapens
voortzetten. Verder wanneer uit nade
re informatie van m.n. de zwarte
kerken in Zuid Afrika (helaas niet op
de synode aanwezig) en argumentatie
van de overige zusterkerken aldaar
aangetoond wordt, dat de synode haar
beslissingen nam op duidelijk eenzij
dige rapportage. Dan, wanneer zou
blijken, dat deze beslissingen niet ge
dragen worden door het gebedsleven
in de gemeente, waarmee zou aange
toond zijn, dat wij als kerken een
niet-kerkelijke uitspraak gedaan heb
ben en daarmee in strijd zouden zijn
gekomen met art. 29 van onze Kerkor
de.'
zich in korte tijd een hele cultuur
van schimmel-achtige stoffen, zodat op
het laatst "alles aan elkaar plakt. Ge
zangenboekjes, bijbeltjes en vooral
ook oude platen moet men nimmer
'repareren' met doorzichtig plakband,
het betekent na korte tijd dat er ter
plaatse een verharding met vuil op
treedt, waarna er een gat in komt.
Veel beter is dan een sigarettenpa-
piertje of zijdepapier met liefst zuur
vrije lijm.'
Wim Gijsen. Bollcbieste. Roma^,
sum. Agathon, 1974. 173 blz.
ST
Oost-Europa
Niet poetsen
In Het orgaan van de bond van
Nederlandse predikanten geeft ds. C.
Blomaard een wijze raad door over
het gebruik van oude kanselbijbels:
'Als men zo'n oude bijbel, waaruit
niet gelezen wordt, wenst te handha
ven, dan alleen zondagmorgen een
uurtje open en verder in de kast,
liefst op de sloten.
Vele oude bijbels kunnen niet meer
dicht vanwege het jarenlange opzui
gen van vochtige lucht in vochtige
kerkgebouwen. Bijbels in leren band
dienen enkele malen per jaar met een
wasdoek te worden opgewreven tegen
het uitdrogen. Zijn er koperen sloten
dan moet men deze gebruiken en
schaars poetsen: er zijn heel wat bij
bels waarin bij de sloten een gat valt
door het overdadig gebruik van poets-
goed. Half in elkaar gezakte bijbels
moet men opbergen of laten restaure
ren (kosten meestal enige honderden
guldens). Nog erger maakt men het
wanneer het op de kansel liggende
exemplaar in plastic wordt gewikkeld
en afgesloten: daaronder ontwikkelt
De Waagschaal kwam uit met een
een speciaal Oost-Europanummer. He
be Kohlbrugge, gaat de geschiedenis
na van de Praagse christelijke vredes
conferentie en concludeert: wie na
1971 nog meedoet, heeft gekozen voor
de 'normalisering' in Tsjechoslowakij-
e, voor een 'neen' tegenover het socia
lisme van de Praagse Lente, voor de
weg van het oostelijke socialisme en
laat zich gebruiken voor een bewust
gekozen oostelijke politieke propagan
da. Bert Kisjes laakt de onduidelijk
heid van het boekje van de hervorm
de en de gereformeerde diakonale or
ganen 'Kerken onderweg in een mar
xistische samenleving.' G. H. v.d.
Graaf betoogt, dat de koers van het
hervormde werelddiakonaat diame
traal tegenover het beleid van de
synode staat, wat hij Vooral ziet in de
diakonale steun aan het Hendrik
Kraemerhuis in Berlijn. Van de Rus
Jewgenij Barabanov staat er een kri-
sche bijdrage in over de 'goedkope
broederschap', die de kerken zouden
bedrijven. Kortom, de sectie internati
onale hulpverlening van de hervorm
de kerk wordt uitgedaagd, haar uit
gangspunten en doelstellingen inzake
Oost-Europa eens duidelijk op tafel te
leggen, waarbij In de Waagschaal
niet in de methode la Wurmbrand
wil vervallen. Dit nummer is voor
ƒ1.50 te bestellen via giro 2620510
t.n.v. penningmeester In de Waag
schaal te Utrecht. Over twee weken
verschijnt een Kafkanummer met bij
dragen van Ad den Besten en ds. M.
G. L. den Boer. 1
Wie weer eens een eenvoudige 1
over de Tweede Wereldoorlog t
zen, kan bij Gijsen terecht Zi ie
lebieste' (de naam van een sta en
snijdt die tijd weer aan, t-f
moeilijk het ook is om er liter er
iets nieuws van te maken, het b
redelijk gelukt om in alle eern te
fijnzinnig en over het algemee n
men beslist niet on-origineel «pi
te vertellen over een jongen
12-jarige leeftijd de oorlog me
Zijn vader brengt onderduii
huis, de jongen ziet de gevolg li
een bombardement en hij on
de schaarste aan levensmiddel L
sen weet een goede indruk te i
door het vertellersstandp 22
vernauwen tot dat van de jonj,
hoe deze reageert op die
Naast de dood, die de oorlog
is het tweede thema de ontlijf
sexualiteit. Vooral die passage .50
in de jongen met meisjes ink
king komt, zijn knap en sob,!(
schreven, wel minder stereopti
de oorlogservaringen. De rom
digt met de bevrijding, waa 'm
jongen niet bevrijd, maar anj
geert. 'Bollebieste' is dus een 39
sympatiek boek, zonder dikdt
heid opgezet. Al is het geheel
direct opzienbarend, heel wat
ten zijn goed genoeg om een
oordeel te vellen.
Liefde Vrijheid Waarheid dooi
ge B. Burch. Uitgave De To
Haarlem. 112 blz.; 16.00.
De schrijver, een Amerikaanse l"1
raar in de filosofie, vergelijken
tendom, boeddhisme en vedant u
conclusie: de religies vertrekke i.n
uit hetzelfde beginpunt, maar'
dan verschillende wegen die t
naar verschillende eindbestemin00
die niet met elkaar te verenige 41
Religies moeten eLkaar niet bes
vanwege de verschillen, maar o< {jj,
de verschillen afschaffen teiija
niet te hoeven strijden. Hij pleij j
een vreedzame coëxistentie i
gemeenschappelijke strijd tegen
religieuze en een gezamenlijke
voor sociale activiteiten.
1
