Moskou wil band aanhalen Westduitsers krijgen weer een sterke man 'ranse CP verlangt een sleutelposten Westduitse regeringscoalitie eensgezind: Scheel president Helmut Schmidt wordt 1 vandaag kanselier Regionaal commandant ontkent rapport van Nederlandse priesters -kvestia: nog geen reactie op aanbod Regeringscrisis in Denemarken Economisch leven in India verlamd door grote staking Medewerker Solwjenitsyn tot 5 jaar veroordeeld tommissie wil meer Watergate'-banden door Jaap den Boef dr. Helmut Schmidt /KiVAMTEJr DOlMDERDAG 16 MEI 1974 BUITENLAND T7/K9 iSKOU (UPI) De Sowjet-Unie lieeft China juni vorig jaar aangeboden een topconferentie te einden om de kloof tussen de beide landen te overbruggen. Het regeringsblad Izwestia meldde dit gis- ia*ïn. Mao tse Toeng heeft nooit geantwoord, maar volgens het Russische blad is het aanbod nog m ids van kracht. waarnemers dn Moskou "Inden het artikel in de Izwestia n«ren een bevestiging van geruch- Jdie al veel langer de ronde deden. iai mededeling in de krant was vervat leen artikel over de verhoudingen en China en de Sowjet-Unde in de lopen vijftien jaar. stond verder in dat Peking tot nu op het aanbod uit Moskou met ingegaan omdat het niet 'veel rouwen had in de kracht van haar idpunten'. In september vorig jaar ran Sowjet-russisdhe zijde ook de eadheid getoond om een niet-aan- rerdrag met China te tekenen. Op aanbod, dat door partijleider ra znjew werd gedaan tijdens een .s., e in Tasjkent, heeft Peking even helikopter terug te geven die was neergekomen op Chinees grondgebied. De Izwestia verwees naar beide voor vallen en zei dat het voortekenen waren van een weer oplevende anti- Russische stemming in China. De krant wreef China ook aan dat er steeds meer anti-Russische arti kelen in de pers verschijnen. In 1973 waren het er meer dan negenhonderd het dubbele van 1972 en dit jaar sprong het aantal tegen Moskou gerichte artikelen van 110 in januari tot 165 in februari. Egypte rbetering 1 het aanbod van Moskou blijkt dat rjet-Uniie een verbetering van de "ekkingan wil ondanks de uitwij- van vijf Russen uit China in i en de Chinese weigering een De nieuwe Russische ambassadeur in Cairo, Polyakow, heeft inmiddels ge zegd dat de betrekkingen tussen de Sowjet-Unie en Egypte géén crisis doormaken. De ambassadeur, die sprak na zijn eerste onderhoud met minister van buitenlandse zaken Fah- mi, zei te vertrouwen dat de vriend schappelijke verhouding tussen de twee landen niet zal worden aange tast De Egyptische president Sadat arisen Mitterrand en Giscard nu 50-50 RIJS (Reuter, iAHNTlP) Georges Marcbais, de leider van de anse communistische partij, beeft gisteren een bijdrage aan de opagne yan Francois Mititerand geleverd door te laten uitkomen, de communisten in een regering-Mittera^nd geen sleutelposten eisen. rchais zei op een persconferetie, hij in een rëgering-Mitterrand zes zeven communistische ministers zitten, maar dat zijn partij niet at te dringen voor bepaalde posten s defensie, buitenlandse zaken of nenlandse zaken. 'Iedereen weet', Mairchals, 'dat in een groot ont- fceld land als het onze, de belan- ke posities in het bestuur van de it niet ailleen maar betrekking heb- op het beheer over de strijd- ühten, de politie of de diplomatie, n belangrijk zijn de departemen- diiie zich bezighouden met nationa- liammiing, economie, huisvesting, "leid, internationale economi- betrekfkingen, vervoer en vele zaken'. •ands tegenstander bij de presi- iverkiezingen van aanstaande zon- Giscard d'Estaing, wetd er door "tais van beschuldigd, dat Bij communisten persé buiten de erdng te willen houden, ondemo- tisch handelt en laat zien, dat hij macht in handen wil laten van hechte kleine groep die zich stklemt aan haar privileges'. spelen. Met het oog hierop moet Frankrijk afzien van onvriendschappe lijke daden jegens een der partijen, zoals de verkoop van wapens aan Libië'. Beide kandidaat-presidenten hebben gisteren het optreden van de Pales tijnse guerrilla's in het Israëlische Ma'alot veroordeeld. Mitterrand be diende zich daarbij van de meest krachtige termen. heeft zidh de laatste tijd minder vriendelijk betoond tegenover de Sow- jet Unie. Hij kondigde onder andere aan meer wapenleveranciers dan al leen de Sowjet Unie te willen. In het artikel in de Izwestia wordt ook gesuggereerd dat de voormalige Chinese minister van defensie Lin Piao een tegenstander was van de anti-Moskou politiek van partijleider Mao Tse Toeng. Mao zou een oorlogss feer hebben gecreeërd en vrees heb ben opgeroepen voor vijand nummer 1, de Sowjet Unie, om de aandacht van de eigen binnenlandse problemen af te leiden. Maar volgens het in sobere bewoor dingen geschreven artikel in de Izwes tia zijn er 'niet weinig* qanwijzingen die er op duiden dat er veel leiders niet meer geloven in het Russische gevaar. 'Onder hen was waarschijnlijk Lin Piao', die de Chinezen nu zonder enige grond naar voren trachten te schuiven als een 'Sowjet-agent'. Lin Piao kwam zoals bekend in 1970K om het leven bij een vliegtuigongeluk, waarvan ernstig wordt betwijfeld of er geen opzet in het spel was. KOPENHAGEN (AP) De nu al een week dreigende regeringscrisis in Denemarken is woensdag tot een ein de gekomen nadat men op het aller laatste moment erin geslaagd was een meerderheid te vinden voor de om streden belastingmaatregelen van de regering. De prijs die daarvoor moest worden betaald door de liberale minderheids regering van prémier Poul Hartling was de openbare aanvaarding van de vooruitgangspartij van Mogens Glis- trup, die tegen belastingen en tegen bureaucratie is, als een 'onverant woordelijke politieke partij'. Glistrup, die sinds hij afgelopen de cember in het parlement werd geko zen door alle partijen belachelijk ge maakt werd, zegde de regering de steun toe van de 27 stemmen van zijn partij in ruil voor de belofte dat de inkomstenbelastingen en de overheids uitgaven volgend jaar aanzienlijk zul len worden verlaagd. Op de eerste rij woonden prominenten uit de Westduitse politiek de verkiezing van de nieuwe president bij. V.l.n.r.: de toekomstige Bondskanselier Schmidt, de afgetreden kanselier Brandt, de sociaal-demo- cratiscre partijleider Wehner, Kiesinger (die kanselier was van 1966 tot 1969.) en Erhard (kanselier van 1963 tot 1966;. BONN (AP, Reuter, ÜPI) De Westduitse regeringscoalitie heeft gisteren zoals verwacht de rijen eendrachtig gesloten: de voormalige minister van buitenlandse zaken Scheel werd met alle stemmen van de regeringspartijen vóór gekozen tot president van de Bondsrepubliek. NEW DELHI (AP, AFP, Reuter) Voor het eerst sedert de onafhanke lijkheid in 1947 werd India gisteren getroffen door een algemene staking van vier-en-twintig uur. Zij werd uit geroepen uit solidariteit met het spoorwegpersoneel dat al sedert 8 mei het werk heeft neergelegd. De stakers wilden druk uitoefenen op de rege ring om de onderhandelingen met het spoorwegpersoneel te heropenen. Na het afbreken vansde onderhandelin gen zijn zeker tien duizend spoorwe gemployees gearresteerd. De staking heeft de economische acti viteit in India vrijwel verlamd. Tot de stakers behoorden vooral bus- en taxichauffeurs, winkeliers en perso neel van het bankwezen en de over heid. In New Delhi was zeer weinig verkeer op straat, maar het openbaar vervoer onderhield nog een 'nood dienst' zodat niet stakers op hun werk konden komen. In Bombay werd am per gewerkt; hier reden ook géén taxi's en bussen. Ook het havenbedrijf lag stil; de opvarenden weigerden zich aan boort van hun schepen te bege ven. In Madras kwam vrijwel geen industrie-arbeider opdagen, maar in Calcutta ging het economische leven met horten en stoten door. In de' kleinere steden en in de dorpen was' de situatie verward. Duidelijk was wel dat de stakers er niet in waren geslaagd het hele land in hun greep te krijgen. De Indiase premier mevrouw Indira Ghandi heeft inmiddels herhaald dat aan de eisen van het spoorweg perso neel die een loonsverhoging van 70' procent en een 'dertiende maand' wil len niet kan worden toegegeven omdat dit economisch onmogelijk is. De inflatie zou er alleen nog maar heviger door worden,, aldus de pre- mier. MOSKOU (Reuter). Een Sowjetrus- sische rechtbank heeft de politieke dissident Gabriel Superfin die speur werk heeft verricht voor de verban nen auteur Alexander Solzjenitsyn, tot vijf jaar werkkamp en twee jaar verbannen veroordeeld. In dissidente kringen te Moskou waar dit werd vernomen, Verder werd overeengekomen dat de liberalen de kandidatuur van de socia list Schmidt voor het Bondskanselier schap zullen steunen. De socialisten stemden allen op Scheel, hoewel aanvankelijk werd ge vreesd dat een aantal hun steun aan hem zoude onthouden omdat Scheels liberale partij zou hebben 'meege werkt' aan het aftreden van Bonds kanselier Brandt vorige week. Het 'misverstand' is echter uitgepraat, zo dat de twee partijen zonder proble men eikaars kandidaten voor de twee functies (het presidentschap en bondskanselierschap) konden steunen. De stemming voor de nieuwe West duitse Bondskanselier vindt vandaag plaats. De 54-jarige Scheel werd reeds in de eerste ronde gekozen een unicum met 530 stemmen voor. Zijn chris ten-democratische rivaal Von Weizsëc- ker kreeg 498 stemmen. Er waren vijf onthoudingen en drie thuisblijvers. Verwacht wordt dat Scheel binnen de mogelijkheden van de grpndwet een meer invloedrijke rol in met name de buitenlandse politiek wil spelen dan zijn voorgangers. De aftre dende president Heinemann zei dat pen man was gekozen met 'grote erva ring en een goed oog, voor wat poli tiek mogelijk is'. BEIRA (Reuter, AFP) De Portugese militaire commandanten in het gebied van Beira hebben woensdag ontkent dat hun troepen be- j trokken zouden zijn geweest bij massamoorden op Afrikanen in de streek Inhaminga, 150 km ten noorden van Beira. liniepeiling' Igens de nieuwste opiniepeiling, larvan de resultaten gisteren in het gblad France-Soir werden vermeld, in de kansen op het presidentschap het ogenblik voor Mitterrand en scard d'Estaing fifty-fifty. Maar be- cht moet worden, dat, volgens de iniepeiiers van France-Soir, dertien ocent van de kiezers nog geen keu- heeft gedaan. Dezelfde onderzoe- rs wisten te melden, dat in bijna e leeftijdsgroepen een meerderheid or Mitterrand is te vinden. Alleen lier de 65-plussers zou Giscard d'Es- ing favoriet zijn. In de ze leeftijds- asse leidt de minister van financiën :t 62 tegen 38 procent. ixon...misschien Is Gicard in Frankrijk president ordt en Nixon het in Amerika blijft, 1 het Amerikaanse staatshoofd mo- lijk nog een appeltje met zijn nieu- Franse collega te schillen hebben, een toespraak in Valence heeft iscard namëlijk op de mogelijkheid a Ndxons aftreden gezinspeeld, door zeggen, dat 'de man die tot presi- »t van Frankrijk wordt gekozen, «tnkrijk moet kunnen vertegenwoor- gen bij alle leiders van de wereld, tóusief Brezirjew en misschien ixon'. Er werd hartelijk om gela ten en Giscard glimlachte mee. is Mitterrand het Elysée haalt, zal Ankrijk zich neutraler gaan opstel- n tegenover het conflict in het Mid- ftOosten. De' kandidaat van links i gisteren over deze kwestie: 'Een xttvaardige oplossinig moet Israël iilige en erkende grenzen geven, en s Palestijnen een eigen land. Ik zou illen, dat Frankrijk gaat deelnemen i de vredesonderhandelingen en de °1 van welgezinde tussenpersoon gaat WASHINGTON (UPI, Reuter) De iridische commissie van het huis van 'gevaardigden heeft meer banden op- eöist waarop gesprekken staan van de oprekken tussen president Nixon en ijn medewerkers over Watergate, tok wil de commissie meer stukken Nixon hebben om erachter te tomen komen wat de president (en rinneer) van Watergate heeft gewe en. De commissie besloot met 37 temmen voor en één tegen tot het 'Ptoisen van het materiaal. De eis van te commissie betekent een nieuwe todreiging voor de positie van presi- tent Nixon. Een woordvoerder van 'et Witte Huis weigerde gisteravond "toimentaar te geven op de nieuwe 'wen van de commissie. Ook wilde hij toet zeggen of Nixon eraan zal toege- jton. Het materiaal dat de commissie teeft opgeëist moet voor 22 mei zijn «geleverd. De Westduitsers krijgen vandaag een nieuwe bondskanselier: de 55-jarige Helmut Schmidt uit Hamburg, die bekend staat als een man van de daad van wie men in zijn door het onvermij delijk geworden aftreden van Willy Brandt aanvankelijk ge demoraliseerde) partij, de SPD, grote verwachtingen heeft. Zelfs de linkervleugel van de partij, die in Schmidt een geduchte tegenspe ler heeft, blijkt onder de indruk van de voortvarendheid en doortastend heid, waarmee hij sinds vorige week maandag een crisissituatie in Bonn wist te voorkomen. Met de liberale coalitie-partner, de FDP, heeft Schmidt die zich een 'conservatieve sociaal-democraat" noemt ook geen moeilijkheden meer. Hij accepteerde de nieuwe liberale voorman Hans-Die- trich Genscher, eveneens een behou dend politicus, ondanks de-bezwaren die in de SPD leven met name tegen diens omstreden rol in de affai- re-Guillaume, die tot de val van Brandt leidde. Schmidt is er de man niet naar, met iedereen en alles rekening te houden, als er op zeer korte termijn belangrij ke beslissingen genomen moeten wor den. Deze eigenschap heeft hem in de afgelopen tien dagen in staat gesteld de maatregelen te nemen, welke hij noodzakelijk achtte. Om te beginnen probeerde hij het probleem Genscher te omzeilen door aan diens chef, Wal ter Scheel, het dringende verzoek voor te leggen, zich niet beschikbaar te stellen voor het presidentschap. Toen Scheel die gisteren tot presi dent werd gekozen liet afweten, accepteerde Schmidt onmiddellijk Genscher als gesprekspartner. Zijn vastbeslotenheid, het voortbe staan van de coalitie met de liberalen tot elke prijs te verzekeren, bracht de linkervleugel van zijn partij in een positie, die geen manoeuvreerruimte bood. Zou zij zich tegen de verkiezing van Scheel tot president keren, dan zou de aanwijzing van Schmidt zelf als bondskanselier (en daarmee het voortbestaan van de coalitie) in groot gevaar zijn gekomen. Bewust speelde Schmidt de linkse socialisten de 'zwarte piet' toe, omdat hij van me ning is dat het enorme prestigeverlies van de SDP sinds de verkiezingen in de stad-^taat Hamburg vooral te wij ten is aan het optreden van de radica le elementen in de partij. Schmidt heeft er ook geen geheim van gemaakt dat hij afstand wenst te nemen van de periode-Brandt, ook wat de positie van de SDP betreft. Hij heeft' de balans opgemaakt om zelf met een schone lei te kunnen beginnen. Inhoeverre dat mogelijk is, omdat hij als minister van financiën toch een groot stuk medeverantwoor delijkheid heeft gedragen voor het ten dele falen van het beleid van Brandts kabinet, laat Schmidt in het midden. In zijn regeringsverklaring zal hij morgen precies vertellen, wat totdusver niet kon worden verwezen lijkt en wat hij er in de hem reste rende 30 maanden vöór de volgende Bondsdagverkiezingen nog van denkt te maken. Geen illusies Met -^pzet heeft Schmidt er bij zijn partij0enoten op aangedrongen, zich geen illusies te maken over de posi tie, die de SPD op het ogenblik in de Bondsrepubliek inneemt. Hij geeft toe dat de ?7 procent die de opiniepeilin gen thans aan de SPD toebedelen, hem overdreven laag voorkomt, maar stelt tegelijkertijd vast dat de partij een dieptepunt heeft bereikt dat 'sinds 1957 niemand meer voor moge lijk heeft gehouden'. In dat jaar vero verden de christen-democraten een flinke meerderheid in de Bondsdag. Schmidt wil een herhaling voorkomen en verwacht dat alle sociaal-democra ten daarvoor gaan werken, 'in plaats van over het kapitalisme te lamente ren'. Korte termijn Schmidt is een politicus die er steeds op uit is, op korte termijn succes te boeken. Bij de parlementsverkiezin gen in de deelstaat Nedersaksen op 9 juni hoopt hij al het resultaat te kunnen aflezen van het vertrouwen, dat hij met zijn eigen aanpak van de problemen wil afdwingen. Daarbij gaat hij drastisch te werk en schrikt hij er niet voor terug om maatregelen te nemen, die bij sommigen niet in de smaak zullen vallen. Zo wordt van hem verwacht dat hij ondanks zijn anti-inflatiebeleid door belasting en kinderbijslag-hervormingen de laagstbetaalden jaarlijks een bedrag van ongeveer 12 miljard mark zal toespelen. Het streven naar ontspanning in het kader van de 'Ostpolitik' zal worden voortgezet, maar zonder Egon Bahr, die als vertrouweling van kanselier Brandt de architect van deze politiek is geweest Bovendien zou Schmidt zijn partijgenoten al duidelijk hebben gemaakt, dat goede betrekkingen met de oostelijke buurlanden niet met financiële concessies 'gekocht' zullen worden. Voorts heeft hij er geen twijfel aan laten bestaan, dat hij ern stig rekening zal houden met de klaarblijkelijk bij de Westduitsers le vende behoefte aan 'recht en orde'. Hetgeen niet in goede aarde zal val len bij de 'jonge socialisten', de JU- SOS. Geen 'show-discussies' Tegen de 'nieuwe generatie' heeft Schmidt eens gezegd dat het niet genoeg is, het zogenaamde establish ment aan te vallen o? te provoceren, maar dat zij ook moeten eten en zeggen, wat zij er positief tegenover kan stellen. 'Wij hebben geen zin om aan show-discussies mee te doen, die alleen de eigen geldingsdrang van de organisatoren bevredigen kunnen. Wij willen ook niet luisteren naar dege nen, die het gesprek misbruiken om ons te beledigen. En wij zullen nie mand helpen, die nadrukkelijk het negeren van de staat op zijn program ma heeft staan. Want wij weten dat de grote meerderheid van de jongeren een democratixche instelling heeft'. Autoriteit Veel meer waarde dan aan de 'autori teit van de staat' hecht Schmidt aan de 'autoriteit van het ambt' en de 'persoonlijke autoriteit' van de geko zen politieke leiders, die op persoon lijke prestaties berust en op vertrou wen. 'Niemand kan op de duur in onze democratie zonder vertrouwen regeren. Het is een onjuiste opvatting als jongeren menen dat iemand als hij eenmaal tot het establishment be hoort zonder meer kan blijven regeren. Wie vertrouwen wil, moet autoriteit ontwikkelen. We moeten oppassen dat de 'persoonlijke autori teit* in onze dagen in Duitsland niet door het slijk wordt gehaald. Autori teit! mag niet tot boeman gemaakt worden', aldus Schmidt. Toegevend dat staat en maatschappij niet volmaakt zijn, zei Schmidt eens in de Bondsdag: 'Wij allen hebben deze staat gewild en het is de beste democratische staat, die er ooit op Duitse bodem is geweest. Ook onze maatschappij kent meer vrijheid dan ooit in Duitsland het geval is geweest. Wij zijn geen mooi-weer-democraten, die bij de eerste wolken aan de hemel hun eigen democratie zwart laten ma ken. Wij zullen niet met ons laten spelen, of het nu is door trotzkisten die over de permanente revolutie zwetsen, door serieuze communisten en linkse sectariërs, of door de oude nazi's, de nieuwe warhoofden en de reactionairen'. Ten voeten uit Een laatste citaat uit de Bondsdagre devoeringen van Schmidt schetst hem ten voeten uit als de toekomstige bondskanselier: "Wie het in dit ge bouw iedereen naar de zin wil maken, die kan niet over autoriteit beschik ken, noch regeren. We kunnen het niet iedereen naar de zin maken. We moeten beslissingen durven nemen naar eigen weten en geweten'. Schmidt is daar in de afgelopen tien dagen druk mee bezig geweest. Of zijn besluiten hem op den duur in dank zullen worden afgenomen, vait echter te bezien. Veel zal afhangen van de reactie van de kiezers op het beleid van de 'sterke man' Schmidt, die onder bijzonder moeilijke omstan digheden voorlopig zo goed mogelijk gebruik zal maken van het recht op een eerlijke kans. De militaire bevelhebber voor het distriat Inhaminga, kolonel Rubd Mar ques, verklaarde in een vraaggesprek met de oorrespondent van het Zuid- afrikaanse blad Rand Daily Mail, dat bij de guerrilla in Mosambique on- schuldigen het leven hebben verloren, maar hij ontkende dat Portugese mili tairen in koeden bloede onschuldlgen hebben vermoord. Volgens de vicaris-generaal van Beira, pater José de Souza zijn op 26 april, een dag na de staatsgreep in Portugal, 22 Afrikaanse burgers door Portugese militairen vennoord. Eerder hadden Nederlandse missionarissen bekendge maakt dat in de eerste maanden van dit jaar Portugese militairen in het gebied van Inhaminga minstens 200 Afrikanen hadden vermoord. Namens de helft van de inwoners van Inhaminga is een telegram naar de Portugese junta gezonden, onderte kend door 555 mannen, waarin gezegd wordt dat buitenlandse priesters de gewapende macht in dit gebied grof belasterd hebben, nadat zij het dis trict verlieten wegens onenigheid met de plaatselijke bevolking.' Inmiddels hebben tien zwarte politie ke gevangenen die losgelaten zijn van het gevangeneiland Sao Nicolau hui veringwekkende verklaringen over martelingen afgelegd. Uithongeren, dwangarbeid, gedwongen eten van be dorven voedsel, en glassplinters, uit steken van ogen en hart zijn op dit eiland voorgekomen. Installatie Op dezelfde dag waarop zijn ultra- rechtse rivaal generaal Kaulza de Ar- riaga met nog 42 andere hoge officie ren gepensioneerd werd, is gisteren generaal Spinola geïnstalleerd als pre sident van Portugal. Het gebeurde fn het 18de eeuwse Queluzpaleis even buiten Lissabon waar zich een jui chende menigte van 5000 mensen had verzameld. Spinola waarschuwde te gen wanorde in het land en tegen het gevaar van de dictatuur. Zijn presi dentschap geldt voor de periode van een jaar. Als hij de macht heeft overgedragen aan een vrij gekozen president zal hij terugkeren naar de strijdkrachten, die ik nooit heb verla ten, in het bewustzijn dat ik mijn plicht heb gedaan', zo zei de generaal in de toespraak. Het streven van de nieuwe machtheb bers, aldus Spinola, is vooral gericht op het bereiken van vrede in de overzeese gebieden. 'Over de toekomst van de overzeese gebieden moet be slist worden door allen die zeggen dat het land het hunne is. We moeten hen de volledige vrije keus laten. In Afrika, evenals hier, zullen we alle middelen gebruiken om te voorkomen dat minderheden - welke dan ook - het vrije democratische proces beïn vloeden, aldus Spinola, De voorlopige regering - waarvan de samenstelling vandaag bekend wordt gemaakt - zal niet worden gevormd op basis van partijen, 'want 'zij is de partij van allen*, en niet op basis van een programma, want 'haar program ma is dat van de strijdkrachten'. Generaal Spinola deed een beroep op de arbeiders de produktiviteit op te voeren, en de discipline en de ar- beidsrust te bewaren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9