Brandt: ik ben niet gechanteerd NIXONS BOEKWERK PAKT VERKEERD VOOR HEM UIT Spinola wil zelf naar Afrikaanse koloniën GiscardistenMitterrand kan zelfde als Brandt overkomen Sowj et- drinkwater beledigd Ja 'onthullingen' in Springerbladen JA bedreigt .ritse ministers Duizenden stakers in India opgepakt Winst voor Wallace bij vo orverkiezing in VS Europees juridisch beraad jaren door Spanje bijgewoond Trans World Radio nu ook op Cyprus Vijf doodvonnissen in Chili gewijzigd Amerikanen geschokt door gesprekken in Witte Huis S/KWARTET DONDERDAG 9 MEI 1974 BUITENLAND T7/K9 |0NN (AP, Reuter, UPI) Ex-bondskanselier Willy Brandt heeft met e grootste stelligheid ontkend dat hij door communisten is gechanteerd en thij wegens chantage is afgetreden. jdt zei gisteren een en ander op tisch-liberale regering weinig gunstig bijeenkomst van zijn partij de gezind zijn. D en in reactie op de stroom van Met name de bladen van de Duitse richten die in de Bondsrepubliek krantenkeizer Axel Springer, die het ent los te komen in de kolommen met veel plaatwerk versierde massa- j kranten die de sociaaldemocra- blad Bildzeitung uitgeeft, maar ook 5ABON (Heuter, UPI) De Portugese junta lieeft gisteren a weten dat liet nog te vroeg is om nu al antwoord van de Afin- ïse bevrijdingsbewegingen te verwachten op het aanbod van n wapenstilstand. het serieuzer aandoende blad Die Welt in handen heeft, hebben met veel ophef artikelen over chantage ge publiceerd. Het meest sensationele en gedetailleerde bericht stond op de voorpagina van Die Welt. Daarin werd gezegd dat 'uit betrouwbare bron was vernomen dat Brandt is af getreden nadat hij er officieel van op de hoogte was gesteld dat zijn voor malige medewerker Günther Guillau- me, zijn privé-leven was nagegaan en daar regelmatig inlichtingen over naar Oost-Berlijn had gestuurd.' 'De DDR zou deze informatie gebruikt kunnen hebben om pressie op de bondskanselier uit te oefenen', aldus Die Welt. Franse tips eerste zorg is het vormen van voorlopige regering. Portugese aiten melden dat onmiddellijk na t vorming van deze regering Spinola Wf poolshoogte wil gaan nemen in je overzeese provincies. Hij zou tegen- r verslaggevers hebben verklaard: moeten we een gouverneur joor Angola zien te vinden van het dat, zelfs als blanke een Afri- ans hart heeft'. De junta heeft |x>rts meegedeeld dat achthonderd le- n van de ontbonden geheime politie n gearresteerd. ewapend front Angola zijn inmiddels drie nieuwe litieke partijen bekend geworden: rechtse 'Angola Eerst'-beweging een gewapend front wil vormen genover de guerrilla's en weinig en- oosiast is tegenover de federalisti- he denkbeelden van de junta. De eede is de Democratische beweging lor de onafhankelijkheid van Ango- geleid door dr. Joao Urbano, een wonderaar van Portugals communis- nleider Cunhal. Zij wil onderhande len met de bevrijdingsbewegingen. de derde is de Nationalistische Ar- tiderspartij, die een Unie van Zuid- rikaanse republieken voorstelt, urin Angola, Mozambique, Zuid-Af- ka, Lesotho, Botswana, Swaziland en ilawi, maar niet Rhodesië deelne- UBLIN ,(AP, Reuter) De railitan- !fe ;rovisionele vleugel van de IRA„. el Ierse Republikeinse Leger, heeft ewaarschuwd dat Britse ministers en arlementsleden als 'gerechtvaardigde oelen' op de 'dodenlijst' zijn ge- laatst. In en verklaring die in Du im is uitgegeven wordt voorts ge- egd dat de Britse regering de schuld eeft van de groeiende gewelddadig- «id in Ulster, 'waarvan de bezetten- t troepen openlijk met moordenaars- roepen samenwerken'. Aan de grens van Mozambique wei gerden 700 zwarte mijnwerkers die uit Zuid-Afrika terugkeerden visitatie door Portugese douanebeambten toe te staan. De districtsgouverneur moest eraan te pas komen om hen ervan te overtuigen dat de douane-ambtenaren nu onder orders van het nieuwe be wind stonden. In de Raad van Europa wordt van daag gedebatteerd over een resolutie, waarin er bij de zeventien leden-lan den op wordt aangedrongen om Por tugal te helpen zijn economische moeilijkheden te overwinnen. De raad zegt daarin uit te zien naar de Portu gese toetreding en onderstreept het belang van het geven van vrijheid en onafhankelijkheid aan Portugals over zeese gebieden in Afrika. NEW DELHI (UPI) Oproerpolitie in steden van India heeft gisteren honderden demonstrerende spoorweg- stakers opgepakt en hen toegevoegd aan de ongeveer zesduizend vakbonds functionarissen die reeds ingesloten zijn. Deze massa-arrestaties hebben de stakers alleen maar verhard in hun besluit om geleidelijk het hele India se spoorwegnet (op vier na het groot ste ter wereld)! lam te leggen. In het oosten van het land vindt het vitale railvervoer nog onder zware po litiebewaking doorgang, wat verder moet blijft meestal steken. De twee grootste steden Bombay en Madras zijn zwaar door de staking getroffen. In Bombay werd gisteren geen van de 1200 dagelijkse diensten, die de foren sen van buiten naar de stad halen, uitgevoerd. De prijzen op de leven smiddelenmarkten van de stad scho ten pijlsnel omhoog. De oppositie in het Indiase parlement verliet woe dend de zaal nadat haar verzoek om een debat over de spoorwegstaking was geweigerd. De regering zegt zich geen loonsverhoging voor de stakers te kunnen permitteren, omdat die haar op 600 miljoen dollar komt te staan terwijl het tekort bij de spoor wegen al 260 miljoen dollar bedraagt. Uit goed ingelichte kringen in Parijs is gisteren vernomen dat agenten van de Franse geheime dienst de DDR-spi- on Guillaume nauwlettend hebben ge volgd tijdens zijn regelmatige bezoe ken aan Frankrijk. Guillaume ging re gelmatig naar Zuid-Frankrijk, kenne lijk in verband met zijn spionage-acti- viteiten. De Franse contra-spionage SDECE had Guillaume in het bijzon der in het oog gehouden toen hij kort voor zijn arrestatie in de omgeving van Marseille verbleef. De inlichtingen die op die manier ih Frankrijk werden vergaard werden kennelijk aan West-Duitsland doorge geven, aldus de zegslieden. Correspon denten in Parijs hebben voorts be richt dat bondskanselier Brandt per soonlijk is ingelicht door wijlen de Franse president Pompidou over de onbetrouwbaarheid van Guillaume. De zaak zou aan het rollen zijn gebracht nadat de Franse inlichtingendienst aan de weet was gekomen dat 'een medewerker' van Brandt er in Oost- Berlijn een bankrekening op nahield en dat op die rekening regelmatig be dragen werden gestort. Naar aanlei ding hiervan zou Guillaume korte tijd later zijn opgepakt. Willy Brandt heeft gisteren in een toelichting op zijn aftreden gezegd dat hij is weggegaan uit respect voor de ongeschreven regels van de parle mentaire democratie en omdat hij zijn persoonlijke en politieke integri teit niet wenste kwijt te raken. 'Maar een andere reden was dat ik voor ten minste een tijd nauwelijks geschikt zou zijn om zonder reserves op be paalde politieke terreinen actief te zijn, met name wat betreft de betrek kingen met de leiders van de DDR.' Het Oostduitse besluit een spion in de bondskanselarij te laten infiltreren toont aan dat Oost-Berlijn 'is doorge gaan mij vijandig te bejegenen', aldus Brandt. DDR De DDR heeft gisteren bij monde van het partijdagblad Neues Deutschland gemeld dat Brandt niet wegens een opgeblazen spionage-affaire is wegge gaan, maar wegens binnenlandse pro blemen. De commentator van het blad schreef dat economische moeilijkhe den, inflatie en stembusverliezen van de SPD Brandts val hebben veroor zaakt. Neues Deutschland ging nu ook in op de affaire-Guillaume, van wie werd gezegd dat deze 'naar wordt be weerd' voor de DDR werkte. George Wallace, de aan z'n rolstoel gekluisterde gouver- om zijn racistische opvattingen, maakt hier het V-teken, na neur van de Amerikaanse staat Alabama, heeft een fikse zijn overwinning in Alabama, waar een eerste voorverkie- stap in de richting van de Democratische kandidatuur zing is gehouden. Senator Edward Kennedy heeft ook al voor het presidentschap van de VS gezet, Wallace, bekend laten weten dat hij te zijner UJd president wilw orden. PARIJS (AP, Reuter, UPI) Aanhangers van de Franse presi dentskandidaat Giscard d'Estaing hebben in het kader van de ver kiezingscampagne gretig gebruik gemaakt van Willy Brandts aftre den door erop te wijzen dat zoiets ook met een links president Mitterrand zou kunnen gebeuren, omdat deze met de communisten in zee is gegaan. De gaullistische minister van binnen landse zaken Jacques Chirac, die Gi scard steunt en Jean Lecanuet. de aanvoerder van de Reformateurs die met Giscard een bondgenootschap heeft gesloten, hebben de affaire Guil laume aangevoerd als het bewijs dat socialisme en communisme niet in een regering te verenigen zijn. STRAATSBURG (ANP) Een vertegenwoordiger van het Franco-re gime blijkt al jaren lang aanwezig te zijn bij de conferenties van ministère van justitie der landen van de Raad van Europa, een organisatie die voor al bekendheid heeft gekregen door haar verdediging van de rechten van de mens. Het tweede kamerlid P. R. Stoffelen (PvdA) die woensdag in de assemblee van de Raad van Europa hiervan in kennis werd gesteld, heeft hierover vragen gesteld aan minister Van Agt (justitie) en de staatssecreta ris van buitenlandse zaken dr. Brink horst. De Nederlandse regering imoet zijns inziens al het mogelijke doen om een vertegenwoordiger van Spanje uit te sluiten van de ministersconfe renties, zolang de democratie in Span je niet is hersteld. De heer Stoffelen noemde het 'een staaltje van ongeloof lijke huichelarij' dat enerzijds, tijdens de viering van het 25-jarig bestaan van de raad, deze week in Straats burg, de verdediging van de rechten van de mens in alle toonaarden als een der belangrijkste activiteiten van de organisatie wordt geprezen, en an derzijds een vertegenwoordiger van een land waar de rechten van de mens voortdurend met de voeten wor den getreden, wordt uitgenodigd voor conferenties van uitgerekend minis ters van justitie. Inmiddels is het niet uitgesloten dat Mitterrand spoedig een krachtig tegen argument in handen krijgt door een buitenlandse ontwikkeling aan de an dere zijde van Frankrijk: Portugal. Wanneer Portugal vlak voor de twee de ronde van de Franse presidentsver kiezingen een regering zou krijgen waarin de communisten zitting heb ben zou dit voor Mitterrand een sterk argument zijn. Hij zou dan kunnen aanvoeren dat er in Portugal ook met communisten in de regering aandurft In het Franse dagblad France-Soir is gisteren de uitslag gepubliceerd van een opiniepeiling die na de verkiezin gen van zondag is gehouden. 51 pro cent van de ondervraagden sprak de verwachting uit dat Giscard president zou worden tegen 49 procent die het op Mitterrand houden. Interessanter was dat duidelijk werd dat 91 pet van de kiezers die in de eerste ronde op Ohaban-Delmas hebben gestemd op 19 mei zich achter Giscard zullen scha ren, tenminste als de peilers het bij het rechte eind hebben. Marchais Georges Marchais, de leider van de Franse communistische partij heeft dinsdag op een persconferentie, die op de tv is uitgezonden, verklaard dat 'communisten en gaullisten zich op dezelfde wijze verbonden voelen met de natie en haar Grandeur*. Het Fran se dagblad L'Aurore, dat bij uitstek partij kiest tegen links, noemde Mar chais* uitspraak 'verbazingwekkend'. Aangenomen wordt dat Marchais deze opmerking heeft gemaakt om kiezers die Chaban hebben gesteund en die van Giscard niets moeten weten te be wegen toch maar op links te stemme- n. In zijn verklaring had Marchais opge merkt dat communisten en gaullisten veel gemeenschappelijk hebben. 'Onze banden zijn diepgeworteld. Wij zijn op verschillende tijden samen geweest tijdens het verzet gedurende de tweede wereldoorlog, bij de naoorlog se opbouw van Frankrijk en bij de zelfbeschikking van Algerije. Vele Fransen hebben gewild dat de twee groepen gaullisten en communisten elkaar zouden kunnen vinden. Het is nu tijd dat dit gebeurt', aldus Mar chais. BAARN Trans World Radio is de ze maand begonnen met dagelijkse uitzendingen vanaf het eiland Cyprus. De sterkste van de zender die wordt gebruikt is 600.000 Watt. Er zijn ge richte antennes, die hun signaal voor namelijk naar het oosten en het zui den uitzenden. De programma's, voorlo pig in het Arabisch, Armeens, Engels en Frans, zijn te horen op de midden golf, 243 meter, frequentie 1232 kHz. Deze organisatie voor zending en evan gelisatie via de radio zendt reeds uit via zenders in Monaco, Bonaire en Zuid-Afrika. MOSKOU (UPI) Meldingen dat Amerikaanse toeristen ziek geworden zijn na het drinken van leidingioater in Leningrad maken deel uit van een samenzwering tegen de ontspannings- politiek tussen de Sowjet-Unie en de VS, zo schreef gisteren het Sowjet- weekblad Nieuwe Tijden. In maart en april waren in de Amerikaanse pers berichten verschenen over wat ge- noemd werd 'de Leningrad-ziekte', ge baseerd op mededelingen van het in stituut voor volksgezondheid in Atlan ta. Volgens dokters van dit instituut zijn vele toeristen bij hun bezoek aan Leningrad besmet mét een ziekte, die giardiase werd genoemd en misselijk heid, braken en diarrhe als sympto men had. De ziekte openbaarde zich meestal pas na terugkeer in de VS. 'Het schijnt dat iemand in de Vere nigde Staten niet erg gesteld is op de zich ontwikkelende goede betrekkin gen tussen onze beide landen en tus sen onze wetenschapsmensen', aldus Nieuwe Tijden, 'daarom vervallen sommige correspondenten tot dit soort smaadschrift' .Het blad citeerde dr. Burgasow, plaatsvervangend minister van volksgezondheid die zei dat er ab soluut geen grond was voor de bewe ringen van de Amerikaanse kranten. 'Het drinkwater in Leningrad beant woordt aan de hoogste eisen van zui verheid en onder de bewoners van de ze stad bestaan geen klachten over deze ziekte. Evenmin hebben we er ooit de zeer vele Finnen die Lenin grad plegen te bezoeken er over ho ren klagen'. Burgasow zei dat hij toevallig in At lanta was toen de berichten in de Amerikaanse pers verschenen en zich er in gesprekken met het genoemde instituut van overtuigd te hebben dat er geen enkel feit is dat de waarheid van de sensationele voorlichting in de Amerikaanse kranten kan aantonen'. De Amerikanen moeten de giardiase- parasiet al bij zich hebben gehad of haar in andere landen op weg naar Leningrad hebben opgedaan, meent hij. SANTIAGO Vijf socialistische mi litanten. die tien dagen geleden door een militaire rechtbank in San Ferna- do ter dood waren veroordeeld, heb ben van de militaire junta gratie ge kregen. De vijf mannen waren schul dig bevonden de vorming van para militaire groeperingen en wapenhan del. Minister van binnenlandse zaken ge neraal Oscar Bonilla maakte maanda gavond bekend dat de doodvonnissen niet uitgevoerd zullen worden. Hij zei niet in welke straf zij omgezet zijn. De vijf veroordeelden zijn de studen ten Hector Fuentes en Jose Balaquer, beiden 20 jaar, twee boerenleiders, de 24-jarige Miquel Lopez en de 38-jarige Humberto Vargas, alsmede Nelson Gonzales Poblete. plaatselijk hoofd van een landbouwhervormln&scoöpera- tie. Daags tevoren werden in Valdivia door een krijgsraad twee leden van de socialistische partij ter dood veroor deeld en vier tot levenslang wegens 'begunstiging' van de vijand tijdens de staatsgreep op 11 september j.l. door Rimmer Mulder Het enorme boekwerk over Watergate, dat het Wite Huis vorige week heeft uitgeven, lost voor pre sident Nixon geen enkel probleem op. Hij kan zich met de gegevens uit dit unieke document onmoge lijk van alle blaam zuiveren en toon en strekking van de hierin geopenbaarde gesprekken van de pre sident met zijn staf zijn allerminst geschikt om het grote publiek voor zijn taak te winnen. President Nixon wilde met deze zo veelste 'operatie openhartigheid' de strijd met de congrescommissie over documenten en geluidsbanden defi nitief in zijn voordeel beslechten. De juridische commissie van het Huis van Afgevaardigden, die nagaat of er voldoende belastend materiaal is om Nixon voor ontslag uit zijn hoge ambt voor te dragen, had om 42 geluidsbanden gevraagd met ge sprekken van de president en zijn naaste medewerkers over Watergate. Het Witte Huis wilde deze bandjes niet uit handen geven en kreeg daarom een dagvaarding toege stuurd. Zo'n dwangbevel kon Nixon naast zich neerleggen zonder de kans op zijn eigen afzetting sterk te vergroten. Bovendien zou de Con grescommissie hem blijven achter volgen met verzoeken om ander ma teriaal over andere zaken dan Wa tergate. Door zich plotseling met een enorme hoeveelheid gegevens, over de hoofden van de Congresle den heen, tot het publiek te wen den, dacht Nixon dit varkentje te kunnen wassen. Het leek er vorige week even op, dat de president gelijk had. Zijn goed voorbereide televisie-toespraak, waarin hij de openbaring van de Watergate-gesprekken aankondigde, maakte indruk. Zijn aanbod aan de Congrescommissie om twee leden te laten controleren of de uitgetikte tekst klopte met wat er op de ge luidsbandjes was te horen, was bijna geaccepteerd. Met achttien tegen twintig stemmen werd het tenslotte toch afgewezen. De strijd met de- Congrescommissie is dus niet afgelo pen voor Nixon. 'Gangsters' Maar veel teleurstellender moet voor hem zijn het effect dat zijn bij na grenzeloze openhartigheid op de publieke opinie heeft gehad. Nixon heeft de Amerikanen, die met zoveel achting over het Presidentschap kunnen praten, aardig in verlegen heid gebracht met zijn Watergate- boek. Het verhaal speelt zich af in de ovale kamer van het Witte Huis, waar de leider van 's werelds mach tigste democratie met zijn hoog ge kwalificeerde medewerkers behoort te discussiëren over staatszaken. De Amerikanen zien bij hun urenlange rondwandeling door dit heilige der- heiligen echter een stel verontruste scharrelaars, dat zich kennelijk de gevolgen moet aantrekken van een inbraak in een Washingtons kan toorgebouw. Het is moeilijk iets te verzinnen wat de regering-Nixon meer kan ontluis teren. 'Het lijkt wel of een stel gangsters, die zich in de nesten heeft gewerkt', schreef de conserva tieve publicist William Randolph Hearst woedend. Het probleem, waar de heren in de ovale kamer mee zaten, was niet de immoraliteit van de Watergate-zaak, maar de mogelijke politieke gevol gen van de affaire. Nixon heeft her- haaldelijk geroepen, dat hij zich door het Watergate-schandaal niet uit het Witte Huis zal laten jagen omdat hij 'het presidentschap niet wil laten vernietigen'. Maar in zijn eigen onthullende Watergate-docu ment is niets terug te vinden van dit verheven doel. Nixon en zijn ad viseurs bespraken alleen hoe zij de schade voor zichzelf konden beper ken. Zij vroegen zich hardop af of het dienstig zou zijn om de presi dent strafvermindering te laten ver lenen aan een paar notoire inbre kers en samenzweerders. Uitvoerig spraken zij over de vraag of de zaak te sussen zou zijn, met het betalen van zwijggeld aan 'die jakhalzen in de bajes', zoals Nixon hen noemt. 'Hoeveel geld heb je nodig', vroeg de president aan zijn juridisch advi seur John Dean. 'Ik zou zeggen, dat deze mensen ons de komende twee jaar een miljoen dollar gaan kostep'. zo meende Dean, waarop de presi dent reageerde met: 'Dat kunnen wij wel krijgen. Wat het geld betreft, als je het geld nodig hebt kun je het wel krijgen. Je kunt een mil joen dollar krijgen. Je kunt het con tant krijgen. Ik weet waar je het kunt krijgen'. Nixon heeft van dit befaamde ge sprek van 21 maart 1973 bij eerdere gelegenheden twee verschillende le zingen gegeven. Eerst heette het, dat er nooit over zwijggeld was ge sproken. Later zei hij dat hij direct afwijzend had gereageerd toen Dean met het idee van zwijggeld op de proppen kwam. Beide lezingen klop pen niet met het gesprek, datjean- het geluidsbandje Is overgenotfrefiu Kroongetuige De formele vraag, waar het bij de Watergate-zaak om gaat, luidt: Wan neer hoorde de president voor het eerst van de grootscheepse operatie vanuit het Witte Huis om de affai re, die begon met de inbraak in het Watergate-gebouw in de doofpot te stoppen? Op dit punt is het meest belastende materiaal aangevoerd door John Dean, totnutoe Nixons enige ex-medewerker die schuld heeft bekend en iets heeft losgelaten over de rol van de president zelf. Het Witte Huis is een frontale aan val begonnen op deze kroongetuige. Het gaf in een analyse van 32 pagi na's aan waar Deans verklaringen zouden afwijken van de geluidsband President Nixon en zijn lijvige boekwerk over Watergate. jes. Het is echter niet gelukt om Dean ten aanschouwe van het hele Amerikaanse volk voor leugenaar te zetten. Sam Erwin, voorzitter van de speciale Senaatscommissie voor Wa tergate, concludeerde dat de inhoud van de bandjes de betrouwbaarheid van Deans getuigenis bewees. De meeste kranten komen tot dezelf de slotsom. Dean gaf aan bepaalde uitlatingen en gesprekken weliswaar een andere uitleg dan het Witte Huis nu doet, maar dat hij heeft ge logen is niet aangetoond. Trouwens, de bewijskracht van de uitgetikte gesprekken is nogal be perkt. De betogen zijn hier en daar helemaal niet te volgen, omdat op belangrijke plaatsen 'onverstaanbaar' of 'onbegrijpelijk' staat. Deze woor den komen ruim 1600 keer voor in het boekwerk, meer dan duizend keer in Nixon's eigen tekst Dat leidt soms tot komische dialogen als de volgende: Ehrlichman: Ik vind dat(onver staanbaar) Nixon: Dus met andere woorden (onverstaanbar). Een ander voorbeeld: Ehrlichman: Wel laten wij eens te rug gaan naar de Nixon: Goed, ik noemde alleen maar (onverstaanbaar) omdat..laat mega je gang met je Wat moet een onderzoekcommissie met dit soort teksten? De Washing ton Post vond het opvallend, dat veel leemten juist op zeer belangrij ke momenten vallen. 'Verachtelijk' Of de president met zijn opnieuw mislukte 'operatie openhartigheid' zijn vertrek uit het Witte Huis heeft bespoedigd is moeilijk te voor spellen. Hij heeft met zijn onthul lingen geen beste beurt gemaakt bij de behoudende vleugel van zijn par tij. Hugh Scott, de leider van de Re publikeinen in de Senaat noemde de gepubliceerde gesprekken een 'ver achtelijke, walgelijke, immorele ver toning'. De president is meer dan ooit een bedreiging voor de Republi keinen, die zich aan een verkiezings strijd wagen. Dat vergroot de kans op een snelle 'impeachment'. Maar bij de bijzondere vorm van recht spraak, die impeachment heet, moet een oordeel worden geveld, op grond van onweerlegbare feiten, niet op grond van iemands politieke waarde. Daarom kan Nixon het mis schien nog een hele tijd bolwerken. Met zijn gebaar van vorige week heeft hij weer eens aangetoond, dat hij niets en niemand zal ontzien om zijn verblijf in het Witte Huis te kunnen rekken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9