Nixon negeert bevel van rechter eiliqe Unie' van Rechts 'Heilige Unie' van Rechts bedreigt de triomf van links Wilson komt Labours tweede man te hulp Israël valt guerrilla's op Libanees gebied aan i een koelbloedige president Pierre Viansson-Ponte: Fransen zoeken een koelbloedige president Lang gevecht over geluidsbandjes in zicht Brandts partij uit de gunst Soares in Engeland Agnew geschorst als advocaat Rostropowitsj mag naar Engeland Arrestaties in Californische moordzaken Oude meesters in gevaar Mitterrand bant bom niet Pierre Viansson-Porité: het gaullisme is gedeukt, maar nog steeds niet verslagen FRANKRIJK KIEST NIEUWE PRESIDENT [ROUW/KWiAiRiTET VRIJDAG 3 MEI 1974 BÜITEXLAAD T7/K9 WASHINGTON (UPI, Reuter) Het Witte Huis heeft de speciale aan klager voor de Watergate-zaak, Leon Jaworski, een lange strijd over de bandjes, die hij wil hebben, in het vooruitzicht gesteld. TUBINGEN (AFP) Dc populari- teit van de CDU de christendemo cratische oppositie in West-Duits- land, heeft een hoogtepunt bereikt: 54 procent van dc bevolking zou vol gens een opiniepeiling van het insti tuut Wickert een regering van de CDU-CSU willen. Een socialistische regering vindt slechts steun bij 30 procent. De cijfers weerspiegelen o.a. het misnoegen dat de affaire- Guillaume heeft gewekt Gunthcr Guillaume, een naaste medewerker van Brandt (het hoofd van de huidi ge sociaal-democratisch-liberale rege ring), werd onlangs ontmaskerd als een agent van Oost-Duitsland. Het Oostduitse communistische par tijblad 'Neues Deutschland' heeft gisteren geschreven, dat het werk van spionnen de vestiging van nor male betrekkingen tussen de twee Duitslanden niet mag verstoren. Er zijn onlangs ook Wcstduitse spion nen in de DDR opgepakt, beweerde het blad. De Israëlische artillerie heeft gisteren doelen tot op 15 km van de Syrische hoofdstad Damascus beschoten. De Syriërs hebben beweerd, twee Israëli sche toestellen te hebben toegevoegd aan de 35 die ze sinds 8 april zouden hebben neergehaald. Israël ontkent dit Het is duidelijk, dat de aanwezigheid van de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Kissinger, in het Midden-Oosten de strijdende partijen aan het Golan-front niet tot zelfbe heersing inspireert. Bij zijn aankomst in Tel Aviv zei Kissinger gistermor gen dat hij niet was gekomen om te spreken over 'concessies', maar dat hij het ovér 'veiligheid' will de hebben. Al gemeen wordt aangenomen, dat de vraag, hoever Israël zich wil terugtrek ken van voormalig Syrisch gebied, niettemin centraal heeft gestaan in de besprekingen met Israëlische ministers die Kissinger gisteren heeft gevoerd. Vandaag reist de Amerikaanse minis ter door naar Damascus, waar ook zijn Russische collega Gromiko wordt Campagne tegen Edward Short gehekeld LONDEN (Reuter) Harold Wilson, de premier van Groot-Brittan* nië, is gisteren de plaatsvervangend voorzitter van de Labour-partij, Edward Short, te hulp geschoten. Om Short, die ook voorzitter van het Lagerhuis is, is een controverse ontstaan, nadat hij eergisteren had toegegeven, tien jaar geleden geld te hebben aangenomen van een dubieuze zakenman. De Portugese socialistische leider Mario Soares was gistereu tc gast bij de Britse Labour-partij. Hier wordt Soares (links) begroet door Ron Haywood, algemeen secretaris van Labour. TEL AVIV (UPI, Reuter, AFP) Voor het eerst sinds de oorlog van oktober '73 heeft Israël melding gemaakt van een luchtaanval op Libanees grondgebied- De aanval was gericht tegen een concentratie van guerrilla's op 10 km ten zuidwesten van de berg Hermon. Eer gisteren zouden Israëlische troepen vanaf de andere zijde van de grens met Libanon beschoten zijn. verwacht Evenals gisteren in Israël zal hij zich vandaag in Syrië laten vervoe ren in een kogelvrije auto, die speci aal voor dit doel vanuit de Verenigde Staten is overgevlogen. Zijn vrouw Nancy blijft ook vandaag in Israël om bezienswaardigheden te bezoeken. Zij zal zich morgen in Jordanië bij haar man voegen. MARYLAND (Reuter) Spiro Ag new, vorig jaar nog vice-president van de Verenigde Staten, mag nooit weer een praktijk als advocaat uitoefenen. Dit is beslist door het hof van appel in Maryland, de staat waar Agnew woont. De formele reden voor Agnews royement is de belastingfraude, waa raan hij zich schuldig heeft gemaakt. Agnew trad vorig jaar om diezelfde reden af als vice-president. De zakenman, T. Dan Smith uit New castle. is vorige week veroordeeld, omdat hij zich schuldig had gemaakt aan omkoperij, met de bedoeling een dubieuze architect, John Poulson, aan bouwcontracten te helpen. Ook Poul son is onlangs naar de gevangenis ge stuurd. Shorts omstreden contact met de za kenman dateert van tien jaar geleden. Hij heeft zich toen, naar zijn zeggen, door Smith een onkostenvergoeding van 250 pond laten uitbetalen. In een bijeenkomst van de Lagerhuis fractie van Labour viel premier Wil son gisteren scherp uit tegen 'de To ries en de pers die hen bedient', om dat zij een campagne tegen Short wa ren begonnen om de Labour-regering te schaden. Volgens Wilson zouden de Conservatieven en 'hun' pers een Con servatieve politicus nooit op dezelfde manier hebben behandeld als Short, MOSKOU (UPI) De Russische cel list Rostropowitsj heeft volgens zijn vrienden van de Sowjet-autoriteiten toestemming gekregen, twee jaar in het westen te gaan wonen. Hij zou binnen enkele weken vertrek ken naar Londen. Zijn vrouw Galina, sopraan in het Bolshoi-operagezcl- schap zou zich aan het eind van het schooljaar met hun twee kinderen bij hem voegen. Enkele maanden geleden beklaagde de 46-jarige musicus zich erover, dat de autoriteiten een artistiek embargo hadden ingesteld voor hem en zijn vrouw, blijkbaar vanwege hun vriend schap met Solzjenitsin, die verscheide ne jaren in een buitenhuis van Ro stropowitsj heeft gewoond. SAN FRANCISCO (UPI) De poli tie van San Francisco heeft zeven jon ge zwarten aangehouden, die ervan worden verdacht deel uit te maken van de bende, die de afgelopen maan den een serie moorden in Californië zou hebben gepleegd. Het zevental zijn twaalf moorden op blanken ten laste gelegd. De zeven, die volgens de politie tot de 'engelen des doods' be horen, hebben ontkend iets met de reeks moorden te maken te hebben. De politie in Californië maakt al ge ruime tijd intensief jacht op de da ders van de zogenaamde Zebramoor- den. De bende, die hier achter zit, zou totnutoe 73 mensen hebben vermoord. Volgens de advocaat van het zevental, dat nu gepakt is, heeft de politie nu zeven onschuldigen in de cel. ook al zou die Conservatief zich als mi nister hebben misdragen. Wilson schaarde zich vierkant achter Short. Hij steunde diens weigering om zich als voorzitter van het Lager huis beperkingen te laten opleggen. Krachtens zijn functie heeft Short het recht om deel te nemen aan het werk van een Lagerhuiscommissie die een onderzoek zal instellen naar bewerin gen over corruptie onder Lagerhuisle den. Short wil zich dat recht niet la ten ontzeggen. DUBLIN (UPI) —Een man die be weert te behoren tot de bende die on langs in Ierland de grootste kunstroof sinds mensenheugenis heeft gepleegd, heeft gisteren gedreigd, drie werken van oude meesters te zullen verbran den. Hij zou, zo deelde hij telefonisch mee aan een krant in Dublin, drie schilderstukken in brand steken, als een Londense verzekeringsmaatschap pij haar belofte handhaaft, dat ze aan succesvolle tipgevers 650.000 gulden zal uitkeren. (ADVERTENTIE) Godfried BOMANS Een mooie tijd Dit derde deel uit het Nagelaten werk van Godfried Bomans bevat een veertigtal zeer uiteenlopende stukken. Zoals altijd bij Bomans worden ook deze jeugdherinneringen en beschou wingen over godsdienst en aktuele problemen gekenmerkt door een speelse ironie, doof een lichte weemoed. Reeds eerder verschenen in de serie Nagelaten werk van Godfried Bomans: Van mens tot mens (interviews, verspreide stukken cn een reeks artikelen over Lodewijk van Deyssel) cn Thomas Robert Spoon, verhalen en schetsen. Een mooie tijd, 176 bladzijden Godfried Bomans, voor 9,90 bij elke boekhandel. Een uitgave van Elsevier Voor districtsrechter John Sirica vertelden de advocaten van Nixon gis teren, dat zij de zaak van de geluids bandjes desnoods voor het Hoge Gerechtshof zullen uitvechten. Al eer der hadden zij gezegd, dat Jaworski de 64 bandjes met gesprekken over Watergate, die hij had gevorderd, niet zou krijgen. Met hun verklaring van donderdag hebben zij Sirica's dagvaar ding naast zich neergelegd. Sirica, die zijn dagvaarding op verzoek van Ja worski had uitgevaardigd, heeft de aanklager tot maandag de tijd gege ven /te regaeren op de weigering van het Witte Huis. Een medewerker van Jaworski liet onmiddellijk weten, dat hij bij zijn eis blijft. Nixons advocaat James St. Clair her haalde, dat met het afstaan van de ge vraagde bandjes de door het Witte PARIJS (UPI) Als Mitterrand pre sident van Frankrijk wordt, zullen de kernwapens van de Franse strijd krachten niet worden afgedankt. Hij zal wel streven naar een nieuwe inter nationale overeenkomst inzake vol strekte nucleaire ontwapening', zei hij gisteren op een persconferentie. Onder Mitterrand zal Frankrijk, even min zijn lidmaatschap van de NAVO hernieuwen, maar het land zal wel het Atlantisch bondgenootschap in ere houden. Mitterrand wil 'trouw blijven aan de traditionele vriendschap tussen Frankrijk en zijn westelijke bondge noten'. inclusief de VS. In een interview met het communis- tistische fagblad L'Humanité heeft de linkse kandidaat voor de opvolging van Pompidou gezegd, dat in zijn nieuwe regering (als die er komt) communisten zitting zullen hebben. Pierre Viansson-Ponté, lid van de directie en sinds 1969 adjunct-hoofdredac teur van het Franse dag blad Le Monde, is één der bekendste commentatoren op het gebied van de Franse binnenlandse poli tiek. Viansson-Ponté heeft als journalist onder meer bij het Franse persbureau AFP en bij het weekblad L'Express gewerkt (tij dens de Algerijnse crisis Hij heeft in diverse boe ken diepgaande analyses geven van de politieke ontwikkelingen in Frank rijk onder de Gaulle en Pompidou. In een vraag gesprek gaf Viansson-Pon té zijn visie op het poli tieke gebeuren ronfi de» Franse presidentsverkie zingen. Huis in acht te nemen vertrouwelijk heid te zeer zou worden geschonden. Hij verweet aanklager Jaworski 'een vistocht' te willen maken om zoveel mogelijk gegevens van het Witte Huis los te krijgen voor de rechtszaken tegen het zevental, dat is aangeklaagd in verband met de pogingen om het Watergate-schandaal in de doofpot te stoppen. De processen tegen deze zeven ex-medewerkers van Nixon moeten in september beginnen. Breuk Met de publikaties van het lijvige boekwerk met uittreksels van de Wa- tergate-bandjes heeft Nixon een (voorlopige) breuk geslagen in de congrescommissie, die nagaat of er aanleiding bestaat om hem af te zet ten. De uit 38 leden van het Huis van Afgevaardigde^ bestaande commissie raakte verdeeld over de vraag wat te doen na de ontvangst van Nixons boek. De commissie besloot tenslotte met twntig tegen achttien stemmen om geen genoegen te nemen met dit gebaar van de president. Er is nu een brief naar het Witte Huis, waarin Nixon kort en bondig wordt verteld, dat 'hij niet voldaan heeft aan het verzoek van de commissie om 42 ge luidsbandjes af te staan'. De president krijgt enkele dagen de tijd zijn ver zuim alsnog goed te maken. Nixons partijgenoten, de Republikeinen, verzetten zich tegen deze brief. Deze breuk in de commissie was voor al een slag voor haar voorzitter, Peter Rodino, die steeds heeft gepro beerd de eenheid te bewaren. Toch was hij niet pessimistisch na de lange vergadering. Volgens hem zijn de ver schillen niet zo groot als de stemming doet vermoeden. 1 Overigens kan de commissie niets tegen het Witte Huis ondernemen als dit blijft weigeren om de bandjes af te staan. De commissie kan een der- glijke houding van de president wel opvoeren als een reden voor afzetting. maar daarover moet dan de Senaat al tijd nog stemmen. Tot de mensen, die vinden dat Nixon met zijn boekwerk de kansen op af zetting heeft verkleind, behoort niet zijn vroegere minister van justitie El liot Richardson. Deze zei. dat de onthullingen in het bewuste tekstboek de kans op impeachment juist hebben vergroot. Maar hij weigerde een voorspelling té doen over de af loop van zo'n impeachment-procedure. Richardson nam een half jaar geleden ontslag als minister, nadat Nixon de vorige speciale Watergate-aanklager, Archibald Cox, de laan had uitge stuurd. Vice-president Gerald Ford vindt, dat Nixon het onderzoek naar Watergate in het begin niet hard genoeg heeft aangepakt. Nixon had de betrokken mensen eerder moeten dwingen met het hele verhaal voor de dag te ko men. aldus Ford in een televisie-ge sprek. Als ik nu de afschriften lees lijkt het mij, dat het Witte Huis in het begin wat talmdo met het onder zoek, kritiseerde de vice-prefsident. Graham Evangelist Billy Graham heeft inmid dels sussende woorden gericht tot de mensen, die nogal geschrokken zijn van de gepeperde taal, die Nixon tegen zijn medewerkers pleeg te ge bruiken. iUt de gepubliceerde teksten blijkt duidelijk, dat de president zijn zinnen voortdurend lardeert met krachttermen, die in de uitgetikte tekst als leemten zijn te herkennn. Graham zei hierover: 'Ik heb vijf pre sidenten gekend en ik verdenk ze er allemaal van, dat ook hun taal aardig gepeperd was. Maar van hun ge sprekken hebben we geen afschriften'. Graham, een huisvriend van de Nixons, vertelde, dat slechts eenmaal een president in zijn bijzijn heeft ge vloekt. 'En toen zei hij: verontschuldig me Billy. Ik laat het aan u over om uit te vinden wie dat was*. M. Viansson-Ponté, u heeft zich in Le Monde erg pessimistisch uitgelaten over de mogelijkheid van een over winning van de linkse presidentskan didaat Francois Mitterrand. Gelooft u niet dat de Fransen thans rijp zijn voor een wisseling van regime? Viansson-Ponté: 'Ik geloof dat het systeem van presidentsverkiezingen zoals dat nu functioneert en dat een absolute meerderheid vereist, links in de tweede ronde zal uitscha kelen. Dat is bijna altijd gebeurd om dat liinks in Frankrijk nooit de abso lute meerderheid heeft behaald. Links heeft ten tijde van het Volksfront (in 1936) 48 prooanit van de stemmen ver overd. Maar toen waren er niiet alleen communisten en socialisten, maar was er ook een indrukwekkende radicale partij, die vandaag aan den dag niet bestaat. Ik geloof dat links alleen bij verras sing de absolute meerderheid zou kunnen behalen. Dat wil zeggen als Mitterrand in de eerste ronde meteen zou winnen. Anders maakt hij volgens mij geen enkele kans.' CEMENT Waarom geen kans in de tweede ron de? Viansson-Ponté: 'Omdat er bij de tweede ronde slechts twee kandidaten tegenover elkaar staan, één van links tegenover één van rechts. Dat bete kent dat rechts wordt gedwongen zich te verenigen in een unie achter één man. Dat wordt in Frankrijk vaak de 'Heilige Urne' genoemd. Er volgt dan onmiddellijk een anti-communistische barricade. Want het cement dat deze unie samenbindt is niet welke poli tiek de concurrerende rechts-» kandi daten nastreven Maar het verkiezingsmechanisme dwingt hen tot eein dergelijk akkoord. Zij kunnen niets anders doen dan zich onderling akkoord verklaren te gen de tegenstander, en dat is links. En daar zit al het anti-communisme. Er is dan tegelijkertijd de Heilige Unie en de anti-communistische barri cade en dan gaat men de Fransen ver tellen dat zij een volksrepubliek zul len krijgen, dat er een volksdemocra tie dreigt, dat er een Russisch- of een Sowjet-regime zal komen. Boven dien liggen er tussen de twee ronden slechts 15 dagen. Daarbij zijn er in totaal 12 presidentskandidaten die al lemaal wat stemmen zullen wegsle pen. waardoor Mitterrand in de eerste ronde niet veel meer dan 45 procent van de stemmen zal behalen.' TAXI Zijn de Fransen werkelijk nog zo bang voor de communisten? Viansson-Ponté: 'Het bondgenootschap van de socialisten met de communis ten is een fundamenteel probleem. Mitterrand wekt vaak smpathie op. In 1965 heeft hij rond 11 miljoen kiezers - dat is zo'n 45 prooent - achter -zich gekregen tegenover de Gaulle. Maar de communisten in zijn alliantie blij ven een onoverkomenlijk probleem. Heel kort geleden sprak ik met een socialistische politicus die met Mitter rand was meegereisd. Hij vertelde me: 'Ik ben met de trein naar Bordeaux gegaan. Na aankomst op het station nam ik een taxi. De chauffeur van de taxi was erg in politiek geïnteresseerd en begon over de presidentsverkiezing tc praten. De man vertelde: 'Ik ben links, enzovoorts.' 'Gaat u op Mitter rand stemmen?' vroeg de politicus hem. De chauffeur zei: 'Bah, dat zou ik behoren te doen, dat is waar. Maar dat vind ik vervelend. Ik heb een taxi en eigenlijk heb ik ei zelfs twee In bezit. En als de communisten aan de macht komen zullen zij mijn taxi af pakken'. Dat is er diep bij de mensen ingehamerd. Dat is het probleem'-. De communisten zijn dus weinig aan trekkelijker geworden voor liet Fran se publiek sinds, de algemene verkie zingen van 1973. Viansson-Ponté: 'De communisten zijn er ndet in geslaagd de mensen van hun geloofwaardigheid te overtuigen. Er is wel een zekere categorie jonge ren, van 16 tot 18 jaar, die op Mitter rand zou stemmen, maar die mogen niet stemmen. Dat mag pas vanaf 21 jaar. Het probleem van Mitterrand is dat zodra hij kandidaat staat voor ge heel links hij wegens zijn bondge nootschap met de communisten door het centrum wordt geminacht. Ieder een zou hetzelfde probleem hebben als hij op Mitterrand's plaats stond.' ERFGENAMEN De Fransen hebben nog niet genoeg van de erfgcname.n van de Gaulle? Viansson Ponté: 'Er is niet veel veran derd. Wat zich een beetje heeft geëvo lueerd is de gelatenheid, de verveeld heid wegens dezelfde mensen, die al sinds 16 jaar de eigenaars zijn van de macht. Toen Pompidou president werd leefde de Gaulle nog. De gene raal bewaarde het stilzwijgen, maar hij leefde nog in 1969 en na elf jaar gaullisme zeiden de Fransen dat zijn vertrek geen ernstige binnenlandse foltering betekende en dat Pompidou een oplossing was. die hoewel dit nie mand tot geestdrift wekte, toch een veilige oplossing was. Nu is het pro bleem anders. Maar in het algemeen geloof ik dat de Fransen nu de man zoeken van wie zij de indruk hebben dat hij het beste in staat is weerstand te bieden aan gevaarlijke situaties, in moeilijke omstandigheden en op kri tieke momenten. Ik geloof dat daar het kritieriiim ligt. De Fransen ma ken zich minder bezorgd over het al ledaagse besvuur, minder bezorgd over grote hervormingen of V ^komstper- spectieven, maar zijn ongerust over een eventuele dramatische wending di*» een nationale of mondiale situatie plotseling zou kunnen nemen. Zij zoeken de man "an wie zij denken dat hij dan het best weerstand kan bieden aan zo'n situatie. De man van wie zij denken dat nij de sterkste ze nuwen heeft. De Fransen willen een president die zijn koelbloedigheid niet verliest. Dat was destijds trou wens ook zo'n beetje de reden voor de keuze van Pompidou, omdat hij bij de meirevolutie van 1968 bewees dat hij zijn koelbloedigheid niet verloor'. Voldoet Glscard d'Estaing in de ogen van het publiek niet beter aan deze maatstaven dan Chaban-Delmas? Viansson-Ponté: 'Dat hangt er hele maal vanaf hoe de verkiezingscampag ne bij hen is overgekomen. Tussen Giscard en Chaban staan zo'n twee miljoen kiezers die als scheidsrechter zullen fungeren. Het is niet zo goed bekend wie die kiezers zijn. Aan het begin van de campagne had Chaban-Delmas een zeker voordeel. Hij heeft ten eerste het politieke ap paraat van de gaullistische partij, de UDR, achter zidh. Dit apparaat is al sinds ruim een maand in elk kiesdis trict vertegenwoordigd door iemand, die druk uitoefent op de plaatselijke notabelen. Je ziet bijvoorbeeld dat de burgemeesters van Straatsburg en Brest, die centristen zijn, partij heb ben gekozen voor Chaban en niet voor Giscard. Ten tweede heeft Cha ban-Delmas het stempel dat hij het meesi, gaullistisch is. Het is de 'klein zoon' van de Gaulle, zo wordt wel ge zegd, Er is een verbinding de Gaulle- Pompidou-Chaban-Delmas. Er is geen verbinding tussen de Gaulle-Pompi- dou-Giscard d'Estaing. Ten derde heeft Giscard twee gezichten. Hij heeft het gezicht van iemand die van binnenuit oppositie (tegen de Gaulle en ook tegen de UDR) heeft gevoerd en het gezicht van minister van finan ciën en economische zaken. Noodge dwongen worden deze twee gezichten nu tot één samengesmolten. Giscard heeft de naam dat hij een goed be stuurder is. Maar hij heeft ook de naam dat hij de man is die de belas tingaanslagen verstuurt Maar dank zij zdjn verkiezingscampag ne kan een politicus winnaar worden, maar hij kan ook verliezen. En Cha ban is mogelijk minder aantrekkelijk voor de televisie dan Giscard.' ONTBINDING? Het betekent ln elk geval dat de gaul listische coalitie in staat van ontbin ding verkeert? Viansson-Ponté: 'De vraag die via de presidentsverkiezing wordt gesteld is de vraag of het gaullisme een perma nente politieke macht is of een histo risch toevaL Ik ben van mening dat het gaullisme thans nog steeds een belangrijke politieke aantrekkings kracht uitoefent. Maar misschien is dat over vijf jaar niet meer zo. Maar nu geloof ik dat er een zuiver gaullis tisch kiezerskorps is overgebleven, dat in Chaban-Delmas dc kleinzoon ziet van generaal de Gaulle. Als er een be langrijk gaullistisch kiezerskorps is overgebleven zal Chaban-Delmas het van Giscard winnen. Maar als dit kie zerskorps een conservatief kiezers korps blijkt te zijn, dat zich alleen vanwege de Gaulle in de gaullistische gelederen heeft geschaard, dan wordt Giscard d'Estaing de eerste man. Dit zijn in feite de grote vragen die met de presidentsverkiezingen zul len worden beantwoord. Ik geloof dat wij in elk geval een periode van politieke instabiliteit tegemoet gaan. Ik geloof dat dc UDR in de nadagen van de verkiezingen in minstens twee of mogelijk zelfs drie UDR's zal uiteenvallen. Dan zal men weten of er nog een gaullisme be staat of dat de conservatieven, die door de Gaulle zijn opgeslokt, weer conservatief zijn geworden. door chris blanken burgh

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9