Professor Runia
verwacht geen
breuk met NG Kerk
DR. KRAAN: 'IK BEN
GEEN RANDVERSCHIJNSEL'
fllsillat
Vandaag
PAS TERUG UIT ZUID-AFRIKA
Conferenties*
Bisschop
Namibië
meldt
marteling
van negers
Pools blad raadt
priesters reis
naar westen af
Trouw
Kwartet
Predikanten praten
over 'geloven in
God in deze tijd'
Nieuwe boek®
TROUW/KiWlAlRiTET VRIJDAG 19 APRIL 1974
KERK/BINNENLAND
DOOR TON VAN DER HAMMEN
KAMPEIS Gereformeerde steun uit ISederland aan bevrijdingsbewegingen in zuidelijk Afrika is
het hardst aangekomen bij de zusterkerken. Het andere besluit van de gereformeerde synode in Lun-
teren: afraden van emigratie naar Zuid-Afrika, nemen de zusterkerken daar niet zo zwaar. Toch is
mijn hoop toegenomen dat de kerkelijke banden tussen de gereformeerden in Zuid-Afrika en in Ne
derland niet verbroken zullen ivorden. Na de eerste felle reacties op de Nederlandse synodebesluiten
zijn velen in de Nederduits-gere formeerde kerk milder gaan oordelenvooral ook door de later gevolg
de toelichtingen op de synodebesluiten, waaraan ook ik mijn aandeel heb proberen te leveren.
Dat rijn enkele hoofdindrukken van
prof. dr. K Runia, hoogleraar in de
ambtelijke vakken te Kampen en pre
adviserend lid van de synode, na zijn
tiendaags verblijf in Zuid-Afrika,
waarvan hij pas is teruggekeerd. In
feite moest hij erheen ter voorberei
ding van de volgende GOS: de gere
formeerde oecumenische synode, maar
hij greep uiteraard de gelegenheid aan
om met veel kerkleiders, zowel van de
Bantoes, de kleurlingen als de blan
ken over de Nederlandse synodebe
sluiten te spreken.
Gespreksklimaat
Een andere belangrijke Indruk van
professor Runia is, dat het gespreks
klimaat over de apartheid veel opener
is geworden dan vier en een half jaar
geleden, toen hij eveneens het land
bezocht. Destijds was het alsof je op
verschillende golflengten sprak en
van Zuidafrikaanse zijde vanuit een
soort apartheidsideologie, waaraan
niet te tornen zou zijn. Nu merk je
een ommekeer: velen zien dat het zo
niet gaat en spreken openlijk over
een ombuiging van het beleid. Zit
daar toenemende angst achter en ook
toenemende druk uit het buitenland?
Dat ongetwijfeld ook, maar er is even
goed een mentaliteitsverandering aan
de gang, constateert de hoogleraar.
Professor, eerst iets over de hier
nog onduidelijke zaak van het verbre
ken van de kerkelijke banden. Is er
Inderdaad zo'n voorstel van het breed
moderamen van de NG Kerk, dat in
haar synode van oktober aan de orde
komt?
R: Dat is inderdaad door dr. J. D.
Vorster, de moderator van dè synode
ingediend. Maar of het zover zal ko
men? Ik ben optimistischer, omdat
mijn contacten met dr. Vorster mij de
indruk gaven dat hij, na eerst fel van
leer te zijn getrokken, veel meer open
was voor een voortgezette dialoog.
Andere reacties uit de NG Kerk wij-
WARSCHAU (KNA) Het Poolse
tijdschrift 'Homo Dei' van de paters
redemptoristen raadt Poolse geestelij
ken af een reis naar het westen te
maken. Volgens het tijdschrift zullen
zij daar 'spreken met priesters, die
zeer vaak gefrustreerd zijn'. Boven
dien zien ze 'vele lege kerken en ho
ren zelfs van de verkoop van kerken,
omdat er geen gelovigen meer zijn'.
Dit werkt deprimerend en verlam
mend, zeker 'op individuen met een
minder sterke geestelijke constitutie',
aldus het tijdschrift. Homo Dei acht
het noodzakelijk de Poolse priesters
beter te informeren, zodat zij 'een
verstandiger standpunt kunnen inne
men tegenover de Westerse maat
schappij'.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60768). Gem.giro
X 500.
zen in dezelfde richting. Onder meer
deze: Wij verwijten de gereformeer
den in Nederland dat zij zich als ker
ken met de politiek bemoeien en nu
zouden wij, om eveneens politieke re
denen, de banden met hen verbreken?
Dat kan niet want dan zouden wij de
zelfde fout maken. Nog een interes
sante aanwijzing is, dat grote bladen
als Die Burger en Die Transvaler zich
tegen verbreking van de banden ver
zetten. Ze waren wel boos over de be
sluiten, maar wilden die consequentie
toch niet aan.
Toelichting
Op welke manier hebt n toelich
ting op de Nederlandse synodebeslui
ten kunnen geven?
R: Om te beginnen op de best denkba
re manier: via de radio, samen met
de Zuidafrikaanse moderamenleden
die in Lunteren waren, dr. Gericke en
dr. Geldenhuis, die de zaak uiterst ob
jectief hebben overgebracht. Die uit
zending heeft erg goed gewerkt, want
waar ik later ook kwam iedereen had
er blijkbaar naar zitten luisteren en
daardoor een genuanceerder beeld
over het hoe van de besluitvorming
gekregen.
Welke contacten hebt u nog meer
gehad?
R: Ik heb verder met vertegenwoordi
gers van de Bantoekerk en de fcleur-
lingenkerk gesproken, beide behorend
tot de NG-moederkerk. Ze willen heel
nadrukkelijk de band met Nederland-
handhaven, ook al omdat die in feite
hun enige internationale contact is.
Overigens ook bij hen heel duidelijk
teleurstelling over de besluiten van
Lunteren, met name over de steun
aan bevrijdingsbewegingen, waaraan
eventueel het steunen van geweld is
verbonden. Men acht dat niet in over
eenstemming met de christelijke ver
zoeningsleer, kortom onevangelisch.
Natuurlijk willen deze mensen ver
schrikkelijk graag verandering in de
apartheidssituatie, maar niet in de
weg van geweld, dat niet alleen op
bijbelse maar ook op praktische gron
den scherp wordt afgewezen. Tenslot
te sprak ik met een groep van vijf en
twintig mensen uit de Dopperkerk in
Potchefstroom. Zij hebben een veel
gematigder standpunt. Mocht daar
ooit sprake van een breuk zijn, dan
eerder op confessionele dan op poli
tieke gronden. Maar dat gevaar is niet
zo acuut, omdat de eerstvolgende
synode van de Dopperkerk pas in 1976
bijeenkomt. Hun zittingen zijn om de
drie jaar.
De Zuidafrikaanse kritiek concen
treerde zich op de steun aan bevrij
dingsbewegingen, zegt u. Maar die
geldt toch zuidelijk Afrika, waarbij
speciaal gedacht wordt aan Portugese
koloniën als Mozambique, Angola en
Guinee Bissau?
R: Zeker, mar de mensen in Zuid-Afri
ka kijken daar heel anders tegenaan
dan wij. Je zou het zo kunnen zeggen:
Afrika is een soort puntzak en Zuid-
Afrika het puntje van de punt, waar
de mensen het gevoel hebben, dat het
hele gewicht van het Afrikaanse nati
onalisme zich daar naartoe kan ver
plaatsen.
De redenering is: als die bewe
gingen de Portugese koloniën bevrijd
hebben, zijn ze dan tevreden? Of vin
den ze dat Zuid-Afrika ook van alle
blanken bevrijd moet worden, gedach
tig aan 'Afrika voor de Afrikanen'?
Dat is de vrees van velen. Daar komt
bij, dat hun eigen jongens, als ze op
geroepen worden voor dienst, naar de
grens gestuurd kunnen worden. Er
waren net voor onze synode het be
sluit nam weer vier politiemannen
doodgeschoten. Een van de theologen
uit de Dopperkerk zei erover tegen
me: 'Over een maand gaat mijn oud
ste jongen naar de grens toe. Als hij
daar nu doodgeschoten wordt en wij
hebben het gevoel met behulp van
geld van de gereformeerde kerken in
Nederland, dan wordt het wel erg
moeilijk voor ons.' Al die dingen spe
len mee.
Geen verzinsels
Opvallend is dat waar Nederland
over bevrijdingsbewegingen spreekt,
Zuid-Afrika meer het woord terroris
tenorganisaties gebruikt
R: Inderdaad wordt dat accent in
Zuid-Afrika gelegd. Ik heb dat ver
schijnsel in allerlei gesprekken tel
kens te berde gebracht. Na discussie
kwamen we dan vrijwel altijd samen
tot de concluie, dat het twee kanten
van één zaak zijn. Heel wat mensen
van die bewegingen in zuidelijk Afri
ka worden elders opgeleid, tot in Chi
na en Rusland toe. Dat zijn geen ver
zinsels, daar zijn bewijzen voor. Nu is
het zo, dacht ik, dat wij in Nederland
eenzijdig naar dat bevrijdings-, dat na
tionalistische aspect hebben gekeken,
terwijl Zuid-Afrika geneigd is uitslui
tend naar dat terreur-aspect te kijken.
Steeds heb ik dan ook in de gesprek
ken aangevoerd, dat de broeders in
Zuid-Afrika de beslissingen in Lupte
ren niet moeten zien als pro-terreur
maar als anti-koloniale besluiten.
Kunt u over die verandering van
mentaliteit Inzake apartheid wat meer
zeggen?
R: Mijn indruk is, dat de apartheid
Prof. dr. K. Runia
mentaliteitsverandering
voor velen van een ideologische meer
een praktische zaak aan het worden
is. Er is meer twijfel gekomen, die
zich nu al manifesteert in het z.g
kleine apartheidsbeleid. In Johannes
burg heeft enkele maanden geleden
het stadsbestuur de kleine apartheid
volledig opgeheven: geen aparte loket
ten, geen aparte bankjes, geen aparte
liften meer, etcetera. In Pretoria is
daar ook een begin mee gemaakt. Ver
der gaan de lonen van zwarten en
kleurlingen telkens omhoog, al is er
natuurlijk nog geen sprake van gelijk
heid. Je ziet ook bijna geen zwarte
bedienden meer in de huizen van
blanken. De vrouwen hebben geen be
hoefte meer om uit werken te gaan,
omdat haar mannen meer verdienen.
Bovendien is hun werkkracht zoals ik
al zei erg duur geworden. Opvallend
vond ik ook wat ik in Potchefstroom
hoorde, waar we met een hele groep
bij elkaar waren: dat het hele wette
lijke systeem van z.g. jobreservation
(bepaalde functies alleen voor blan
ken bestemd) dn feite een slag in de
lucht is en dn de praktijk helemaal
niet werkt, dus zou moeten worden
afgeschaft. Hetzelfde geldt voor de on
tuchtwet (een blanke mag niet met
een niet-blanke trouwen), die in feite
een rassenwet is. Daarover hoorde ik
ook herhaaldelijk leidende figuren op
merken. dat deze evenmin te handha
ven is.
Levenskansen
En de grote apartheid met het van
de grond brengen van de z.g. thuis
landen?
R: Dat is een heel andere zaak. Op
zichzelf genomen vind ik, dat je geen
bezwaar hoeft te hebben tegen de ont
wikkeling van thuislanden, mits daar
maar levenskansen voor de Bantoes
zijn. We onderschatten wel eens, wat
daarvoor financieel wordt opgebracht
Enorme investeringen, die alleen
maar mogelijk zijn. zo zei iemand me
terecht, omdat Zuid-Afrika met zijn
bodemschatten zo'n rijk land is. Stel
u voor, dat Nederland twee miljoen
blanken en 11 miljoen Surinamers tel
de. Dat zou bij ons toch ook enorme
spanningen oproepen? Ik bedoel
maar, dat vele van onze goedbedoelde
redeneringen ten aanzien van Zuid-
Afrika daar toch ook wel vaak erg
goedkoop moeten overkomen.
Nu dus heel duidelijk kerkelijke
weerstand tegen met name dat ene
Nederlandse synodebesluit is gerezen,
zowel van Bantoe, kleurlingen- als
blanke zijde, hoe ziet u een mogelijk
verder ontwikkeling tussen de kerken
in Nederland en in Zuid-Afrika?
R: Ten eerste lijkt het me belangrijk
dat er in oktober een verstandige ge
reformeerde delegatie naar de NG
Kerk gaat. Vóór die synode moeten er
dan al gesprekken met zowel blanke,
Bantoe- als kleurlingenkerken zijn.
Tijdens de synode kan de delegatie de
zaken dan nog eens uitleggen. Bij te
rugkeer in Nederland kan ze tenslotte
een genuanceerder beid geven van de
hele situatie.
Reacties
In de tweede plaats denk ik, dat Zuid-
Afrika ook in de volgende Nederland
se synode weer aan de orde zal ko
men, omdat ik vanuit de kerken en
classes wel reacties op de jongste be
sluiten verwacht. Op onze volgende
synode zou dan een brede Zuidafri
kaanse delegatie van blanke en niet-
blanke kerken moeten komen, die
eerst in werkgemeenschapsverband,
dus nadrukkelijk op niet formeel ni
veau, met vertegenwoordigers van on
ze kerken de hele zaak goed doorge
sproken moet hebben, waardoor onze
synode beter voorbereid kan zijn dan
op onze laatste zitting in Lunteren.
Heus niet omdat ik tegen de besluiten
over Zuid-Afrika heb gestemd, maar
ik heb bij de discussies een maand ge
leden steeds het gevoel gehad, dat we
ondanks alle kwaliteiten van het be
schikbare rapport, toch een eenzijdige
belichting van de hele zaak hebben
gekregen.
JOHANNESBURG (Reuter)
Volgens de Anglicaanse hulpbis
schop van Damaraland in Nami
bië, Richard Wood, worden in de
gevangenissen van Namibië ne
ger-gevangenen op verscheidene
manieren gefolterd. In een inter
view in de Sunday Times zegt hij
dat het folteren vooral voorkomt
in ogenblikken van crises, wan
neer er veel arrestaties zijn ver
richt.
De bisschop noemt als voorbeelden
van folteringen 'het toedienen van
elektrische schokken, afranselingen,
het omhoog moeten houden van zware
stenen, urenlang met de armen om
hoog moeten staan, opsluiten in on
draaglijk hete hutten met menselijke
uitwerpselen op de vloer en wrede
eenzame opsluiting*.
Bisschop Wood verwacht niet veel
van een voorstel dat hij kortgeleden
heeft gedaan aan premier Vorster tot
instelling van een onpartijdige onder
zoekcommissie, omdat de Zuidafri
kaanse premier de beschuldiging van
martelingen als ongegrond verwerpt
Wood had Vorster een lijst voorge
legd met de namen van 37 mensen,
die bereid waren te getuigen te zijn
gefolterd. Vorster had eerst een on
derzoek beloofd, maar zijn toezegging
later teruggenomen.
Aan persbureau Reuter heeft bisschop
Wood gezegd dat de politie ook de
zwarte doorgaans zeer ruw op
treedt tegen negers. Voorbeelden van
marteling van blanken wist hij niet
Wel vermoedt hij dat zijn telefoon
wordt afgeluisetrd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Volgende week hou
den de hervormde en de gereformeer
de predikanten traditioneel hun jaar
lijkse conferenties, respectievelijk
maandag en dinsdag in Utrecht en
woensdag in Lunteren.
De hervormde dominees beginnen
maandagavond met een ontmoetingsa
vond in Esplanade, Utrecht, Ds. A. M.
A. Hellendoorn van het pastoraal cen
trum De Herzenberg in Hattem
spreekt over de charismatische bewe
ging. Dinsdagmorgen houdt ds. W. A.
van Gemert uit Assen eerst de 'domi-
neespreek'. Later op de ochtend lei
den prof. dr. J. T. Bakker uit Kam
pen en prof. dr. J. Sperna Weiland
uit Amsterdam het onderwerp 'Gelo
ven in God in deze tijd' in. In de
middaguren wordt er over gediscussi
eerd.
De gereformeerden hebben er deze
keer de voorkeur aan gegeven, in be
sloten kring te vergaderen, om in alle
vrijheid te kunnen praten over de
verhouding hervormd-gereformeerd,
na een causerie van dr. H. B. Weij-
land uit Arnhem. Verder komen hier
zaken als de rechtspositie, het tracte-
ment, de pensionering en de pensi
oenzekerheid van de predikanten aan
de orde, ingeleid door drs. E. Haze
laar en de heer R. Gosker.
Gebedsdag voor India en Laos, be
legd door de evangelische zendingsal
liantie in Baarn (geref. kerk. Oude
Utrechtseweg 4a), zaterdag 20 april
van kwart over tien tot kwart over
vijf, met dr. Paul Gupta (Madras),
Bert Kamphuis (Operatie Mobilisatie)
en Jan Pit. Opgave en inlichtingen se
cretariaat EZA, Joubertstraat 188,
Gouda. (tel. 01820-14507).
De redactie behoudt xieh het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. BIJ pubilkatie wordt
met de naam van de inzender onder*
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Dr. K. J. Kraan schrijft ons:
Weer sta ik er mooi op, met een
foto in Trouw/Kwartet, geflan
keerd door een portret van Uri
Geiler. De afbeelding van prof.
Tenhaeff ontbreekt ditmaal. Deze
geleerde wordt nJ. in het schrijf
sel *Wie is gevaarlijker, dr Kraan
of Uri Geiler?' met één dwaze zin
van de tafel geveegd: 'Tenhaeffs
bewering, dat het bestaan van pa
rapsychologische verschijnselen
vaststaat, klinkt overigens wat
voorbarig'. Klaarblijkelijk heeft
volgens uw scribent de rijksuniver
siteit te Utrecht met tal van ande
re wetenschappelijke instellingen
beroemde geieerden in dienst, om
verschijnselen te bestuderen, waar
van niet vaststaat dat ze bestaan.
Apekool!
De 'voorbarigheid' van prof. Ten
haeff schijnt volgens uw inzender
hierin te bestaan, dat hij tot de
conclusie is gekomen, dat er in de
wereld van het occulte inderdaad
reëel hier en daar, verborgen, bui-
tenwereldiijke krachten aan het
werk kunnen zijn, die niet uit de
natuur of uit onze menselijke ver
mogens kunnen worden verklaard.
En dat na dertig jaar zorgvuldig
wetenschappelijk onderzoek!
Uw inzender vraagt, of 'dr. Kraan s
bizarre meningen een randver-
scliijnsel vertegenwoordigen of dat
hij representatief is voor een be
langrijk deel van de gereformeerde
wereld'. Een onbelangrijke, onbe
nullige vraag. Ik meen nJ. op te
treden als een eenvoudig lid van
de wereldwijde oecumene, die
sinds de tijd van de apostelen pro
beert ernst te maken met het be
vel van Jezus om de geesten te on
derscheiden. en mensen van boze
machten te bevrijden in Zijn
naam. Een oecumene, die ook in
de moderne tijd met theologen en
zielszorgers als Blumhardt (de in
spirator van Barth), met de pas
toor van Ars (volgens paus Johan-
Dr. K. J. Kraan
nes XXIII het grote voorbeeld van
alle pastoors), met vele bisschop
pen van de anglicaanse kerk en
meerdere pastorale deskundigen
van allerlei spiritualiteit, met prof.
dr. G. Brillenburgh Wurth (een
gereformeerd oecumenisch en pas
toraal pionier), weer oog voor 'de
rol van het demonische' heeft ge
kregen. Een oecumene, die het spi
ritisme niet betuttelt, maar het
met aspostelen en profeten signa
leert als een gevaarlijke dwaling.
Overigens wijzen cok prof. Ten
haeff en occultisten en spiritisten
van naam zelf ernstig tegen alle
lichtvaar lig praktiseren en gebeun-
haas op dit gebied. Een beunhaze
rij die uw inzender met zijn 'alle
maal onzin' lelijk in de kaart
speelt. Over gevaarlijk gespro
ken
Overigens heb ik duidelijk genoeg
gesteld, dat onze waarschuwing te
gen occulte praktijken niet alleen
wortelt in mogelijke demonische
invloeden, maar vooral ook in het
losmaken van onbewuste krachten
in de ziel van de mens. Alle para
normaal manipuleren dreigt
psychische desintegratie te bevor
deren.
We ontvingen nog meer reacties
op de inzending van de heer W. Ho-
vestreydt uit Leiden (wiens naam
inmiddels, zoals de lezer van ons
blad van gisteren gemerkt zal heb
ben, toch In onze kolommen te
recht ls gekomen)'. We geven ze
(verkort) door.
Mevr. J. J. Vroegindewelj te Rot
terdam schrijft:
De inzender blijkt iemand te zijn
die de klok heeft horen luiden,
maar niet weet waar de klepel
hangt. De 'gevaarlijke' dr. Kraan
heeft mij in de naam van Jezus en
vele tientallen anderen in mijn
naaste omgeving volledig bevrijd
en genezen. Gelukkig maar, dat de
Heer niet alleen dr. Kraan, maar
zovele dienstknechten heeft die dit
werk in dienst van de Heer mogen
en kunnen doen!! Wij mogen dan
ook met z'n allen bidden, dat ook
de kerk hier meer en meer voor
open gaat staan, zodat steeds meer
mensen zullen ervaren de wonde
ren die Jezus vandaag en elke dag
doet en zal doen. Waar de duivel
is met zijn occulte, vernietigende
machten, zijn angsten, depressie's.
agressie, zelfmoordneigingen enz.
Waar Jezus is, is liefde en blijd
schap! Geachte inzender, kunt-u
ook zeggen dat u leeft in en door
de liefde van Jezus?
De heer D. Deutel uit Amsterdam:
Als er toch over geestelijke volks
gezondheid gesproken moet wor
den, acht ik de show van Uri Gel-
Ier ondoorzichtig en wat dr. Kraan
schrijft glashelder.
Gert van der Wulp uit Rotterdam:
Ik betreur het geschrijf van de in
zender. Ik weet bijna zeker dat hij
geen of weinig pastorale ervaring
heeft. Anders zou hij zulke dingen
niet zeggen. Het is waar dat de
waarschuwende vinger van dr.
kraan wat betuttelend overkomt,
een beetje spotten met spoken kan
geen kwaad voor wie met Christus
is opgestaan.
De heer P. C. van Wijk uit Rotter
dam: Dat dr. Kraan heel het para
normale gebied verboden terrein
noemt, is juist. Paranormale men
sen realiseren zich niet dat zij in
breuk plegen op iemands privé-le-
ven. De gevolgen van zo'n inbreuk
zijn zeer ernstig, meestal een hart
aanval. Slachtoffers van paranor
malen moeten zich tot de justitie
wenden.
De heer C. van Wijnen uit Emmel-
oord: Het zou verstandiger zijn
wanneer de inzender zich over de
zelfde 'Gezagsbron zou buigen als
die waaruit dr. Kraan en vele an
deren hun opvattingen putten.
Drs. R. Ferwerda te Kollum (Fr.):
Dr. Kraan en ds Van Dam hebben
terecht gewaarschuwd tegen de
praktijken van Uri Geiler. Op
grond van Gods Woord moeten we
deze magische handelingen (tove
rij) beslist afwijzen.
De lieer G. Earkemyer uit Rotter
dam: Een in evangelische bewogen
heid en door pastorale zorg ingege
ven artikel als dat van dr. Kraan
verdient een waardiger en volwas-
sener repliek.
Mevr. Inge Lievaart te Schevenin-
gen schrijft: Men neme kennis van
het boek van ds. Kraan 'Opdat u
genezing ontvangt', een gedegen
studie. Deze man verdient een der
gelijke oppervlakkige afstraffing be
slist niet.
OPPOSITIE
Vrijwel over de gehele wereld
men demokratisch denkt en bedo
werken bestaan er in de parlemfj
groepen en partijen die een bep
regering steunen en andere pai
die niet voor de vorming van de
ring werden uitgenodigd, or niet
in aanmerking kwamen of zich
op het program konden verenigei
samen de oppositie vormen. Die
sitie behoort bij de demokratie.
sitie voeren is een oud woord
polarisatie. De oppositie heeft ee
gen taak, nl. om tegenspel te lei
tegen wat het kabinet voorstelt,
is dat niet alles. Oppositie om d
positie lijkt me evenmin dem
tisch. Ik breng mijn stem niet u
een partij omdat ik verwacht di
eventueel niet in de regering i
genwoordigd, met man en macht
op alle punten tegenover die reg
zullen stellen. Toch maakt veel
sitie die indruk op dc mensen. Z
grijpen het dan niet meer, bl
weg als er gestemd moet worde
zijn met een natte vinger te li
door allerlei eendagsvliegen ond
politieke groeperingen. Wij h<
een regering die in haar program
delijk heeft staan dat ze nieman
bevoorrechten. Ja, maar ze k
toch op voor de laagstbetaalden
derdaad, maar dat kan men mo
een bevoorrechting noemen,
hoort thuis onder de kategorie:
verschaffen aan hen die in de vri
en het misbruik daarvan de
dreigen te worden. Een rechtvaai
regering kan zich niet veroorl
zoiets niet te doen. Daar zoude
genlijk alle behoorlijke partijen
ter moeten staan. Ik kan me dan
voorstellen dat er partijen in de
sitie gaan omdat ze van mening
dat de wijze waarop dat recht
geschiedt niet goed is, b.v. naar
mening op den duur moeilijkh
baart. Goed, maar dan zou ik me)
best kunnen indenken dat zo'n ir
niet altijd oppositioneel opti
maar veel meer helpend, door s
en het verschaffen van inforn
Want het is toch geen wet van m f
cn perzen dat als je niet in de l
ring zit, je dan vooral alles van d
gering moet tegenstaan. Zo'n
zou vertrouwen wekken, misst
ook wel daardoor dat ze dan nie
een volgende rit, zelf in de reg< f
betrokken, alles moet herroi j
Want we moeten zuinig zijn oiij
mogelijkheid om samen, in of bi;
de regering, politiek te bedrijven
ons dit niet gunnen zien toe.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Opheusden: H. v. d.
te Bergambacht.
Aangenomen naar Zelhem (toez.):
Monteban te 's Hertogenbosch.
Bedankt voor Delft en voor Vree
(toez.): J. C. Schuurman te Putti
Afscheid op 21 april van Hellend
M. H. Boogert. ber. te Leiden;
Noordlaren J. Mooij, ber. te Zeve
Intrede te Vroomshoop: J. G.
VList uit Zevenhuizen (ZH)
GEREF. KERKEN
Afscheid van Hoogeveen: J. Ki
ber. te Leeuwarden-West;
Vroomshoop: E. C. Kim, ber. te
meioord: van Deventer: J. Jui
ber. te Zwolle.
GEREF. KERKEN (VRIJG).
Beroepen te Leiden: W. Triemsti j
Utrecht.
Afscheid van Steenwijk: B. Gratz,
te Delft.
Intrede te Hengelo (Ov.): J. Gee
uit Rouveen. i
GEREF. KERKEN (VRIJG.; BV.)"
Beroepen te Urk: W. v. d. Linge|
Spakenburg.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Bodegraven: R. Boogj
te Leiden.
Wat ls normaal? door H. Algra
Goudzwaard en J. P. A. Mekkes, i
Bosch en Keuning, Baarn; 48
3.73. Drie lezingen, door de hoof
dacteur van het Friesch Dagblad
lfoogleraar economie Goudzwaard
de oud-hoogleraar in de wijsbege
Mekkes in 1972 gehouden op een
leumconferentie van de Vereni c
voor Calvinistische Wijsbegeerte.
De Speers blijven politieke me a
ties, door Gerard Rothuizen. Uiti'i
H. Kok Kampen, 186 blz., 17,90. 'e:
bundel beschouwingen van de Kaï i
hoogleraar Rothuizen, merendeels
der afgedrukt in het Gereform ij
Weekblad, in Trouw en in Theo
sche Hogeschool. Niet eerder gep 11
ceerd zijn de artikelen 'De fai
Ashton' ('ronduit een anti-oor
film') en 'Een rabbijn in Kam u
(waaruit we citeren, dat 'de God
het Oude Testament, de God .der»
den, als het erop óón komt geen v
keur heeft voor Jeruzalem bil
Cal
Andere locomotieven van de Ne'
landse Spoorwegen, deel 3 in de i 5
Spoorwegen in Nederland, geschri 1
door N. J. van Wijck Jurriai
Uitg. Wyt, Rotterdam. 80 blz.
10.25.
astmakindcren en hun omgev
door dr. F. A. Nelemans en ande 3
Uitg. Van Gorcum, Assen. 71 blz J
9.90.
Sentimentele aardrijkskunde, wa
opgenomen Zeeuwse mijmeringen
De Hoorn van de Schelde door dr 1
II. Ritter jr met tekeningen
Anton Pieck. Zuidhollandse uitg
rij, Den Haag. 3e geheel herz
druk. 265 blz. 22.90.
AOnboekje 1509: Er komen te
mensen, geschreven door M. Niede 'l
AO-redactie. 20 blz. ƒ1.25. SI jj
ting IVIO, Lelystad.
