Priesters staan op hulp
voor arme Indonesiër
Kerkelijke kritiek op
einde snelheidsgrens
in Bondsrepubliek
Vandaag
WIE IS GEVAARLIJKER:
DR. KRAAN OF URIGELLER?
flisilisli
Geen enkel uitzicht op vooruitgang
Jongeren keren zich tot
kerk in Sowjet-Unie
Trouw
Kwartet
Beloofde welvaart
voor kleine man
blijft te lang uit
Hulp aan armste
landen richten
op voedselhulp
PEST wint van REST
Diakonie in DDR
heeft 15.000
medewerkers
Nieuwe boeket
mauw/KimwTET woensdag 17 april 1974
KERK/BINNENLAND
Van een onzer redacteuren
DJOKJAKARTA De 42 rooms-katholieke pastoors van de bijzondere provincie Djokjakarta op Java
vragen in een open brief 'aan de samenleving in het algemeen' aandacht voor de angst en vrees die de
bevolking van Indonesië teisteren. Zij stellen vast dat er zeker sprake is van economische vooruitgang, ttj.0.p,Im7Atl micainri tirie in T?nmp
maar de kleine man heeft volgens de geestelijken geen enkel uitzicht op verbetering van zijn economi- *-J ILgc WcZtIIl IlllbblUIidl 10 lil itUIIlc
T2/Irl
sche situatie.
- Daarnaast signaleren de geestelijken
de wijdverbreide angst onder de Indo
nesische bevolking door een sociale
houding voor communist versleten te
worden.
Uitbuiting
De pastoors vragen vooral aandacht
voor de uitzichtloze economische om
standigheden voor de bevolking. Het
hele economische systeem is gebasserd
op uitzuigen en uitbuiten, schrijven
de geestelijken. Het is daarom niet
mogelijk voor de kleine man, zich uit
het huidige minimumbestaan op te
werken, 'omdat de sfeer van de op
bouw van de samenleving de bevol
king er niet toe brengt zichzelf te
ontwikkelen en zelfvertrouwen te heb
ben als eerste voorwaarde voor alle
ontwikkeling van de mens', aldus de
priesters.
Zij merken verder op dat de saamho
righeid in de dessa en de medemense
lijkheid, zelfs onder vrienden ver
dwijnt als gevolg van de situatie
waarin het woekersysteem tiert. De
geestelijken wijzen op de dubbelzin
nigheid van het recent uitgevaardigde
verbod op het gokken. Zij verwachten
dat het weinig zal uithalen, omdat de
machthebbers en met name het leger
voortgaan het gokken aan te moedigen.
Aan de kleine man is, zo zeggen de
geestelijken, officieel welvaart be
loofd, maar in de praktijk blijkt hij
arm en machteloos te worden gehou
den. Hij staat in deze situatie onver
schillig tegenover de voorstellen van
de regering voor de opbouw van het
land. Een opbouw die slechts aan wei
nigen voordeel biedt spreekt hem niet
aan. Het gebeurt volgens de priesters
'opvallend vaak', dat men met 't leven
van de kleine man geen rekening
houdt bij de uitvoering van verschil-,
lende plannen, zoals het project voor
de huisvesting van hoge ambtenaren,
gebouwd op stukken grond van de be
volking die onder morele dwang ge
kocht werden en tegen prijzen, die
ver beneden de werkelijke waarden
lagen', enz.'
Het huidige klimaat stimuleert de be
geerte naar aardse goederen meer dan
die naar eerlijkheid, medemenselijk
heid, solidariteit en vriendschap. De
bevolking ziet daardoor in elk nieuw
overheidsprogramma een nieuwe ma
nier van onderdrukking. Ook de poli
tiek van stabiliteit, waarvan het
steeds duidelijker wordt, dat die be
doeld is om alle correcties en alle cre
atieve voorstellen de mond te snoe
ren, stimuleert de bevolking haar ei
gen weg te zoeken', zeggen de pries
ters.
Occultisme
Een deel van de mensen probeert van
dt4 situatie zijn voordeel te trekken.
Een ander deel hoopt op een wonder-
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Piattelandsonderwijs
Met interesse las ik het artikel 'Plei
dooi voor goedkoper, beter scholieren-
vervoer' in Tr/Kw van 9 april. Graag
een paar kanttekeningen.
1. de regio Emm en is nog gunstiger
gesitueerd dan vele vergelijkbare stre
ken. In N.O. Overijssel bijv. moeten
vele kinderen twee keer één tot an
derhalf uur reizen om op school te
komen. Eo variëren de maandelijkse
kosten van 40,- tot 50,- per kind!
2. Niet alleen dat Nederland in dit as
pect van onderwijsorganisatie achter
ligt op genabuurde landen, maar zelfs
achter in vergelijking met vele z.g.
ontwikkelingslanden
3. Het is een grof 6tuk sociale on
rechtvaardigheid dat plattelandsbewo-
ners, met hun als regel lagere inko
mens, veel slechtere schoolvoorzienin-
gen hebben dan stadsbewoners, en
voor die slechtere voorzieningen nog
veel meer moeten betalen ook. Om
dan tenslotte ook nog het fiscale on
recht te moeten verdragen, dat die ex
tra kosten niet belastingaftrekbaar
zijn!
4. Door dit alles worden de platte
landsgemeenten nog eens extra gehan
dicapt, omdat vele leraren, artsen,
predikanten en anderen zich wel
tweemaal bedenken, voordat zij zich
gaan vestigen in een plaats waarvan
zij weten dat die aan hun opgroeiende
Pluimvee (1)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
baarlijke redding. Zij zoeken het in
occultisme, bijgeloof en waarzeggerij.
'Zij geven zich over aan seksuele uit
spattingen en verdovende middelen
en parasiteren op vrienden en kenis-
sen.
En zij die afhankelijk zijn van de rij
ken en machtigen, staan elk ogenblik
klaar om van heer te verwisselen, wan
neer dit weer beter in hun kraam te
pas komt'.
Toeloop
kinderen op het gebied van onderwijs
niets anders te bieden heeft, dan een
grote, steeds somberder aandoende
achterstand.
5. Als laatste punt zou ik die conclu
sie van het kommissieonderzoek wil
len benadrukken, waarin de aandacht
wordt gevestigd op de vele kinderen,
die vanwege de uitermate slechte on
derwijssituatie op het platteland, on
danks de daar vook rijkelijk aanwezige
talenten, nooit een gymnasium, athe
neum of havo zullen bezoeken.
Ommen
F. de Vries
Bijsluiters
Een Nederlandse apotheker mag nim
mer een 'geneesmiddel' op recept afle
veren zonder de daarbij behorende
volledige schriftelijke gebruiksaanwij
zingen, dat spreekt Immers vanzelf.
Thans is echter een ANP-bericht uit
gezonden omtrent zgn. groepen-bijslui-
ters, te verstrekken bij de gevaarlijke
medicijnen voor de Nederlandse pa
tiënten. Deze boosaardige uitvinding
is afkomstig van het G.O.Z. Ge
meenschappelijk Overleg van Zieken
fondsorganisaties) onder het leugen
achtige motief dat de vereiste Indivi
duele patiënten-bijsluiters ongeoor
loofde en onwaardige fabrieksreclames
zouden bevatten. In de uniforme groe-
pen-bijsluiters is nota bene dus in het
algemeen gesteld dat het middel bijna
altijd goed werkt, dat men de gehele
dosis volgens voorschrift moet opma
ken, ook als men zich intussen reeds
beter voeltenz. Een en ander be
tekent dus helaas weer een grote stap
achteruit In de Nederlandse volksge
zondheid. Het totale aantal van
55.000 per jaar van professor Merkus
Inzake de medicinale gebreken door
'geneesmiddelen' in en buiten het
ziekenhuis dient m.l. namelijk veel
minder te worden in plaats van nog
hoger. Oprechte, correcte, individuele
patiënten-bijsluiters, vermeldende
o.m. het therapeutische effect, evt de
contra-indicaties, de risico's en de
waarschuwingen, enz zijn in feite de
enige en juiste oplossing in deze
langslepende en schandalige zaak.
Den Haag
K. R. Oosterhuis
dir. Alg. Ned. Patiënten Ver.
De rooms-katholieke geestelijken stel
len vast dat velen het geloof vasthou
den, .ook al worden zij soms meege
sleurd door corruptie en cynisme. De
kleine man wijst in zijn hart de cor
ruptie af, zeggen de pastoors. Zij ui-
t'ttn hun reserve jegens de grote toe
loop tot de kerken. Hoewel zij zeggen
te geloven dat de almachtige God de
bron is van alle goed, wijzen zij het
idee af van een god die met een to
verstafje alle problemen oplost.
De Heer is te verheven en te verbor
gen om een soort Grote Medicijnman
of Grote Goochelaar te zijn.
In Zijn onpeilbare liefde heeft de
Heer de zorg voor de samenleving aan
vrije mensen toevertrouwd.
Daarom zien wij met bezorgdheid, dat
de godsdienst al te vaak als toevluchts
oord gebruikt wordt door de mensen
bij het vervullen van hun taak om de
dagelijkse problemen serieus te be
handelen'.
Rechtszekerheid
De 42 geestelijken zeggen dat zij be
twijfelen of het patroon van het nieu
we leiderschap werkelijk de kleine
man kan opheffen, zolang de afper
singspraktijken, nog de sfeer van
angst verspreiden om het volk te re
geren en te besturen. 'Wij twijfelen
hier vooral aan, zolang de rechtszeker
heid nog niet duidelijk voelbaar is, en
zolang aan deze rechtszekerheid niet
serieus wordt gewerkt'.
De geestelijken vinden het niet bil
lijk, dat de overheid van 1 de kleine
man eist dat hij zijn best doet om
vooruit te komen, als er geen duide
lijk voorbeeld van bovenaf gegeven
wordt. 'Reeds vaak is er om dit voor
beeld gevraagd, maar iedere keer
wordt het terzijde geschoven als zijn
de niet actueel meer', klagen de pries
ters. 'Maar zolang hieraan niet is vol
daan, zal de verbetering van het lot
van de kleine man nooit haar doel
kunnen bereiken. En de aansporingen
voor de opbouw zullt'n vruchteloos
blijven'.
De spanning tussen het Vaticaan en Portugal is sterk toegenomen door de uit
wijzing van elf Italiaanse missionarissen uit Mozambique en de eerdere uitwij
zing van de bisschop van Nampula. De bisschop, mgr. Pinto, is maandag in
Lissabon aangekomen. Hij is thans in vrijheid bij vrienden.
Op het vliegveld van Rome zijn inmiddels de elf missionarissen aangekomen.
Een van hen (op de foto in het midden) werd afgehaald door Italiaanse con
fraters.
MOSKOU Ook in de Sowjet-Unie is het tegenwoordig bij heel wat
jongeren in de mode om tot de kerk toe te treden. Dit schrijft de 26-
jarige Russische dichter Jewgeny Koesjef in het Russische emigran
tenblad Possev, dat in Duitsland verschijnt.
Volgens de dichter zijn er onder de
Sowjet-jongeren velen, die Zich in een
geestelijk vacuüm bevinden en daar
door aangetrokken worden door de
kerk en zich laten dopen. Dit noemt
Koesjef zelfs een 'vrij veel voorko
mend verschijnsel. 'De jeugd sluit
zich aan bij de orthodoxen of bij de
baptisten en tegenwoordig is er zelfs
een tendens bespeurbaar van aanslui
ting bij 'de katholieken. Er zijn er
zelfs, die zich aangetrokken voelen
door het boeddhisme.'
Koesjef beschouwt deze trek naar de
godsdienst ook als een uiting van pro
test. Dit verklaart volgens hem de
aantrekkingskracht van het katholicis
me, dat volgens veel Sowjet-jongeren
DEN HAAG Nederland moet de
hulp aan de armste ontwikkelingslan
den vooral richten op voedselhulp en
verstrekking van kunstmest De PvdA-
specoalist, voor ontwikkelingshulp drs.
A. van der Hek zal dit bij zijn partij
genoot minister Pronk (ontwikke
lingssamenwerking) bepleiten.
Deze hulp zou volgens hem gefinan
cierd moeten worden uit de verhoging
van de totale ontwikkelingshulp voor
de armste landen van 20 procent
waartoe de regering heeft besloten.
Momenteel wordt nog onderzocht wel
ke ontwikkelingslanden precies voor
de 20 procentsverhoging in aanmer
king komen.
Drs. Van der Hek staat zeer positief
tegenover het voorstel van de Ameri-
kaande minister van buitenlandse za
ken Kissinger om de olieproducerende
landen de technische kennis te leve
ren om zelf tot kunstmestproduktie
uit aardolie te komen. Dit geeft ech
ter pas een oplossing op langere ter
mijn. Nederland en speciaal grote be
drijven als staatsmijnen zouden in
het overdragen van die kennis een be
langrijke rol kunnen spelen.
De staatsmijnen produceren niet al
leen kunstmest maar beschikken ook
over het productieproves voor een an
der belangrijk aardolieprodukt, lysine,
dat de voedingswaarde van granen be
langrijk kan verhogen.
De hele problematiek van de dreigen
de hongersnood in de arme landen en
het gebrek aan betaalbare kunstmest
zal de vaste kamercommissie voor ont
wikkelingssamenwerking begin mei
met minister Pronk bespreken.
DEN HAAG Minister Pronk ver-
trekt vandaag naar New York, waar
hij ee leiding op zich zal nemen van
de Nederlandse delegatie naarde VN-
conferentie inzake grondstoffen en
ontwikkeling De minister zal ool* een
bezoek brengen aan de president van
de Wereldbank, Robert McNamara.
FRlAENiKFUlRT Het grote aantal slachtoffers op de Westduitse
autosnelwegen tijdens het afgelopen paasweekeinde heeft de discus
sie verhevigd over de maximumsnelheid op de Duitse Autobahnen.
Deze discussie wordt gestimuleerd door de Duitse kerken, die grote Priesters voetballen
bewaren hebben tegen de cynische slagzin van de Duitse automo
bielindustrie Freie Fahrt für freie Menschen.'
een grote anti-communistische macht
is.
Jewgeny Koesjef behoort reeds sinds
zijn zeventiende jaar tot de oppositio
nele beweging van de Sowjet-Unie en
heeft langdurig gevangen gezeten. Hij
heeft zich aangesloten tot het chris
tendom onder invloed van de dissi
dente publicist Krasnof-Levitin, die
nog steeds geen toestemming heeft ge
kregen om naar Nederland te komen.
Gereformeerd Urk
ontsteld over synode
Van een onzer verslaggevers
URK De raad van de gereformeer
de kerk te Urk is ontsteld over het
besluit van de gereformeerde 'synode,
steun te verlenen aan- het anti-racis-
mefonds van de wereldraad van ker
ken. De kerkeraad zal zijn bezwaren
aan de volgende synode kenbaar ma
ken.
De Urker kerkeraad zal schrijven
naar de Zuidafrikaanse zusterkerken
en vragen, de band met de kerk van
Urk niet te verbreken, wanneer tot
verbreking van de banden met de Ne-
delandse gereformeerde kerken zou
worden besloten. Voorts besloot de
kerkeraad zich te richten tot de clas
sis Emmeloord met het verzoek, in
dezelfde geest te handelen.
(Vrije snelheid voor vrije mensen).
Kerkpresident Hild van Hessen Nas
sau heeft de verantwoordelijke politi
ci gevraagd, hun beslissing om de
snelheidsbeperking op de Autobahn
op te heffen nog eens te overwegen.
Hild vindt dat economische overwe
gingen in geen geval zwaarder mogen
wegen dan de strijd tegen de verkeers
ongevallen. De Duitse kerkleider riep
op om te komen tot een gezamenlijke
Europese regeling voor de maximum
snelheid.
Conflict
In de kerken heerst geen eensgezind
heid over de snelheidsbeperking. In
de Evangelische Kirche is een conflict
ontstaan over een harde actie voor
een drastische snelheidsbeperking. De
voorzitter van de werkgroep voor ver-
keersvragen ds. Werner Beck wilde
een maximumsnelheid van 80 kilome
ter op de gewone wegen en van hon
derd kilometer per uur op de auto
snelwegen in plaats van de nu gelden
de adviessnelheid. Zijn voorstel om
dit via een harde actie te bereiken
werd evenwel door de raad van de
evangelische kerk afgewezen, waarop
Beek ontslag nam.
De broederschap WUrttemberg, een
kerkelijke organisatie van geestelij
ken, neemt in een open brief aan de
premiers van de Westduitse bondssta
ten stelling tegen de opheffing van de
maximumsnelheid.
De leiders van de broederschap kla
gen vooral de christelijk democrati
sche partij aan, 'omdat het haar dui
delijk er alleen om gaat, de regering
een politieke nederlaag te bezorgen
en daarbij onmiddellijk bereid is hon
derden verkeersdoden aan dat machts
streven op te offeren. Wij vragen aan
de premiers, die lid zijn van de CDU:
hoeveel mensenlevens kan uw gewe
ten verwerken?'
'Schuld'
De broederschap gaat verder: 'Het
aantal ongevallen, doden en gewon
den, zal toenemen. Men zal zeggen dat
het de schuld is van de lente of van
de zonneschijn, zoals men nu zegt dat
de afname van het aantal doden
kwam door de winter. Maar de pre
miers zullen niet te vinden zijn aan
de groeven van de slachtoffers van
het verkeer. De predikanten zullen
aanleiding hebben, meer te spreken
over de wil van zekere politici, dan
over de wil van God/
TWIJFEL
Er is een tijd geweest dat de hoog
wijsheid die wij ten aanzien van
twijfel konden opbrengen deze w
twijfel is zonde. Daarmee was het p
bleem van de t wijfel afgedaan. M
kwaardig is intussen dat w enooit
veel over de twijfel lezen als in
tijd na de opstanding. Juist als Je
de dood en de zonde overworn
neeft. Thomas staat voor de twijfel
uit de kring. Maar van alle discipe
staat het geschreven dat ze twijfeld
Ze konden er niet aan. Dat is gi
wonder. Wie nooit getwijfeld he
neeft ook nooit geloofd, heeft eens
mand gezegd. Dat is in z 'n absoli
heid natuurlijk ook niet waar. I
hoeft althans niet waar te zijn. M
ten mens die met zulke enorme d
gen te maken krijgt als een bo
schap dat de dood dood is, die m
wel eens even op zijn hoofd krabb
of z'n wenkbrauwen optrekken,
hebben nooit anders gehoord. Van
dag af d at vader en moeder zeid
het is z ondag Pasen en dan krijg
een ei, weten we het: Jezus ds op
staan uit de doden. Maar weten en
loven is twee. Je kan het weten,
kan het zelfs niet bestrijden en t<
heb je 't dan nog niet gezien, nL
z'n ongelofelijkheid. In z'n t otale 1
gelijkheid wat ons betreft. We zit
er vaak te ddcht op. Met de paple
ingegoten en dan weet je niet m
wat j eeet. Er zijn dingen die je
een afstand moet zien en anders
je ze niet. Chesterton vertelt erg
van grote paardentekendngen op
krijtrotsen van Zuid-Engel and. Wie
vlakbij staat ziet niets. Je loopt d
een bloemen-mozaiiek en je vraagt
af waarom ze die bloemen zo gri
hebben neergezet. Maar v an veraf
je het. Zo ds het met de opstandi
Om het geweldige daarvan te z
moet je er even afstand van neir
Het niet vanzelfsprekend vinden. H
is niets vanzelfsprekend. Je moet
laten verrassen. Twijfel ds een n
schijnsel dat er vaak bijhoort. 'V
zou niet twijfelen, vraag ik me w
eens af. Ik geloof het ongelofelijke,
aanvaard datgene wat ik met m'n
genaamd gezond verstand zou m oe
blijven betwijfelen. En dan ontdekj
dat geloven iets anders is. Zoiets
meegesleept worden. Er niet meer
kunnen. En tegelijk inet heel je I
er ja tegen zeggen omdat het de ei
mogelijkheid voor je wordt. Het
mogelijke: de enige mogelijkheid
te leven.
Van een verslaggever
EINDHOVEN Het priestervoetbal
team PEST (priester en sportman te
vens) uit het bisdom Den Boscfh heeft
gistermiddag beslag gelegd op de bis
schop Bekkers beker.
In St Oedenrode won men de beker,
beschikbaar gesteld door de familie
van bisschop Bekkers, door een over
winning na strafschoppen op REST
(priesters uit de bisdommen Rotter
dam en Haarlem) Bisschop Simon is
van Rotterdam reikte de beker uit
aan het winnende priesterteam.
BERLIJN -De protestantse diakonie
in de DDR heeft op het ogenblik
15.000 medewerkers in dienst. De ker
ken hebben.52 ziekenhuizen met meer
dan 7000 bedden, meer dan negentig
tehuizen en inrichtingen voor geeste
lijke of lichamelijke invaliden en 330
bejaardenhuizen. De kerken hebben
lijk of lichamelijk invaliden en 330
kleuterscholen. De kerkelijke zieken
huizen leveren elk jaar 350 gediplo-
meerde verpleegsters af.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Hendrik Ido Ambacht
L. W. Koppenhol te Huizen,
anagenomen naar Den Helder (toe
M. J. Aarents, voorheen pastoor
kath. kerk te Aalsmeer; naar H
gom: W. van Bruggen te Arnhem.
Bedankt voor Bodegraven: W.
Bruijn te Ermelo.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Zuidwolde: C. v.d.
den te Woudsend en Jutrijp-H
merts; te 's-Gravenmoer: E. Ro
kand. te Breda, die dit beroep h<
aangenomen: te Hoofddorp: H. Pro
te Wieringen.
Aangenomen naar Kamerik en N
werbrug: L. J. Koffeman, kand.
Kampen, die bedankte voor Vii
veen en Schoonrewoerd.
GEREF. KERKEN (VRIJG).
Bedankt voor Brunssum-Treebeek:
Noort te Buitenpost.
GEREF. Kerken (VRIJG. BV)
Beroepen te Emmeloord: J. M. Sm
te Rotterdam-Overschie.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Almelo: J. C. L. Sta
veld te Kornhorn.
GREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Wagenlngen: Ch.
Poel te Yerseke.
OUD GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Den Haag: A. Kot, p
v.d. vrije herv. gem. te IJsselmuidi
VRIJE EV. GEMEENTEN
Aangenomen naar Amsterdam-W.:
M. Ullersma, wonende te Laren, v
heen miss. pred. te Paramarbio.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepbaar: W. Hessels, Schouw
Lemmer; H. G. De Winkel, H. Ste
straat 6, Harderwijk.
In uw artikel over de teruggang van
de kipconsumptie in Nederland stel
len 'deskundigen' uit de pluimveewe
reld dat deze voor 'n deel wordt ver
oorzaakt door een drang naar versobe
ring van de Nederlandse huisvrou
wen. Zou het ook niet kunnen dat zij
minder kippevlees gebruiken door het
dieronterende bestaan wat slachtkip-
pen hebben en de angst voor alle mo
gelijke hormoonpreparaten die zij
hun gezinsleden samen met het kippe-
gerecht voorschotelen?
mevrouw T. T. Dijkslag
Winsum
Kanker
Volgens Dr. van der Noordaa is het
niet uitgesloten, dat een aantal soor
ten kanker door een virus wordt ver
oorzaakt (tr.Kw. 9-4- '74). Een derge
lijk virus zal jong en oud besmetten.
Het is echter opvallend, dat meer ou
deren dan jongeren het slachtoffer er
van worden. Kennelijk heeft de jonge
mens een beter, minder ondermijnd
afweersysteem. Vanuit de visie van
Dr. van der Noordaa is het zoeken
naar een cacclnatiemogelijkheid tegen
kanker vanzelfsprekend. Anderzijds is
de versterking van het eigen afweer
systeem van de mens, zoals de natuur
geneeskunde dit tot stand brengt door
toepassing van o.a. de voedingsthera
pie, een mogelijkheid, die ook onze
aandacht moet vragen.
A. den Hertog
Bosch en Duin
'HS?el het para-normale een gevaar
lijk en zelfs verboden terrein'. On
der deze kop publiceerde
Trouw/Kwartet een artikel van dr.
K. J. Kraan, gereformeerd evange
lisatiepredikant te Rotterdam. Blij
kens dit artikel maakt dr. Kraan
zich ernstig bezorgd over de 'golf
van occulte praktijken en theorie-
en' die 'over ons land' gaat, een
verschijnsel waartoe hij ook Ti-Ta-
Tovenaar rekent.
Nu staat hij daarin niet alleen. De
belangstelling voor occulte zaken
is opvallend, al valt erover te dis
cussiëren of die belangstelling gro-
tdr is dan vroeger als men het bre
de scala van practijken op dit ge
bied overziet. Krishnamurti, Annie
Besant e.a. konden zich indertijd
in een grote aanhang verheugen,
en Louis Couperus' hollandse kolo
nie in Laboewangi liet al bekwaam
en een tikje geblaseerd de tafel
dansen. De opmerking van Ruth
Benedict dat het voortschrijden
van de secularisatie eerder ten kos-
;e van de godsdienst dan ten koste
van de magie plaatsvindt blijft
echter geldig. Ook buiten de meer
gegoede kringen is de belangstel
ling voor het occulte tegenwoordig
groot. Of het allemaal zo gevaar
lijk en verontrustend is als dr.
Kraan meent, of het om een 'ern
stige cultuurcrisis' gaat, zullen we
moeten afwachten. Maar, toegege
ven, de populariteit van allerhande
Dr. K. J. Kraan
soorten koffiedikkijkerij doet niet
altijd prettig aan.
Tot zover kan men wel met dr.
Kraam meevoelen. Dat wordt an
ders als hij de redenen voor zijn
verontrusting onthult Het blijkt
dan dat hij deze verschijnselen
niet ziet als vormen van bijgeloof,
maar als gebruik (misbruik) van
'demonische' krachten. Dat Uri
Geiler het daarbij speciaal moet
ontgelden is wat naïef; er zijn wel
gekkere dingen. Dat dr. Kraan
Uri's kunstjes onhandig bestempelt
als 'witte magie' komt ook voor
rijn rekening. Het lezen van een
artikel uit een encyclopedie is niet
altijd eenvoudig. En cf prof. Ten-
haeffs 'meta-organisme' nu al of
niet wordt gemanipuleerd door de
duivel moet hij maar met deze ge
leerde zelf uitmaken. Tenhaeffs be
wering dat het bestaan van para
psychologische verschijnselen vast
staat klinkt overigens wat voorba
rig.
Wat mij echter telkens weer ver
baast is dat dr Kraan met zijn
klakkeloos aanvaarden van occulte
krachten niet alleen schijnt te
staan, in het bijzonder niet voor
wat het reformatorisch volksdeel
aangaat. Dé E.O. waarschuwt her
haaldelijk voor dit 'duivelswerk'.
In een programma over spiritisme
vertelde enige tijd geleden een ge
reformeerde ouddrling hoe ook hij
zich had beziggehouden met gees
tenbezwering enz., maar daarvan
was teruggekomen toen hij inzag
dat zijn krachten van de duivel
kwamen. In een christelijk-gerefor-
meerd catechisatieboekje van ds.
Velema wordt uitdrukkelijk tegen
spiritisme gewaarschuwd, niet om
dat het onzin is, maar omdat het
niet mag. Sinds kort bezit Neder
land trouwens ook een duiveisuit-
drijvende dominee, maar die is
hervormd. En nu waarschuwt dr
Kraan het kerkvolk weer voor de
verboden vrucht.
Wat ik zou willen weten is of dr
Uri Gelier
Kraan's bizarre meningen een
randverschijnsel vertegenwoordi
gen, of dat hij representatief is
voor een belangrijk deel van de
gereformeerde wereld. Als dat zo
is worden de verschijnselen die hij
na occulte handelingen constateert
begrijpelijker: angst, depressies,
'verminderd geloofscontact' enz.
Als er dan toch over geestelijke
volksgezondheid gesproken moet
worden acht ik artikelen als die
van dr. Kraan gevaarlijker dan de
show van Uri Geiler.
Maatstaf, De Arbeiderspers, per j
gang 45,Vlak na elkaar versi
nen twee dubbelnummers het n
dec.-nummer en het febr.-maartn
mer) van Maatstaf. Maatstaf is
duur tijdschrift (deze losse numnjD
kosten ƒ12.50), maar je krijgt w|r(
voor je geld. Veel verhalen (b.v.
Bob den Uyl en Jaap Harten, t
gedichten (Guépin. Hans Warren),
schouwingen (literatuurhistorisi st
Jacques dc Haan, Arie van den Be
en opstellen over algemene om
werpen (André van der Louw over
AJC) en dan in elk nummer beeld
kunstwerk met een inleiding. In
nov.-dec.-nummer werk van Paul
Lussanet en in het laatste verchei
nummer werk van Paul de Lussa
en in het laatste verschenen numi
beeldhouwwerken van Louis P
Boon.
Dietsche Waranda Belfort, StJ b
daard Uitgeverij per jaar 29,1<
nummers ƒ3.75. Een speciaal numi
met bijdragen van o.a. Jean Weis
ber, Bernard Kemp, Martien J. G.
Jong, Pierre H. Dubois en Mark
singel, gewijd aan de 73-jarige Vla
sc dichter en schrijver Maurice
liams.
Doceren en studeren, door Ruth
ard: Het Spectrum, ƒ8,Eep A
pocket voor docenten cn studenten
hoger (beroeps) onderwijs over
functie van lesprogramma's, hoorco
ges, stages en laboratoriumwerk,
oordellngstechnieken, zoals tests
cijfers, groepsonderwijs en leertl
rieën.
