In film Dakota kom
je niets aan de weet
Verhuizen
volgens het
boekje.
Je gaat een eindje rijden...
DAF.
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Papilion treffend
verfilmd
Drie Musketiers
AmroVerhuisservice.
Huizen
en Verhuizen.
i
gebouwd uit veiligheid
door Ber Huising
Met zijn oude Dakota maakt een
vliegenier ongeregelde vracht-
vluchtjes op de Antillen. Daar
zijn smokkelarijtjes bij. Op een
keer laadt hij, op een afgelegen
vliegveldje in Surinames binnen
land (met enige Indianen voor
de folklore) zijn toestel vol va
ten benzine om naar Ameland
te vliegen. Dat is een onzinnig
en eenzaam avontuur.
Aan Kees Brusse kun je het overlaten
om dat echt te doen. Die sjouwt,
schroeft, pompt, vliegt, fronst, gaapt,
slaapt en ontwaakt of er geen camera
op gericht staat. Een regisseur is er
niet bij nodig. Hij is goed genoeg om
er een kwartier lang naar te kijken.
Van Jan de Bont, om maar een van
de cameralui te noemen, kreeg hij
nog prachtige achtergrondjes ook. Met
vrouwen wil hij niets en die zijn dus
bij voorbaat overbodig.
Tóch loopt Monique van de Ven hem
op Curasao doelloos achterna. Zij
heeft het midden in de film opgege
ven. Willeke van Ammelrooy, als een
er nog bij gesleepte vrouw van een
kennis, rookt met hem een sticky op
de bank. Bij Dora van der Groen, of
was het Diane Marlet?, staat hij even
in de keuken om te vragen hoe het
gaat Hij praat nog met vliegerijfigu
ren ook, maar die zijn te stuntelig
geregisseerd. Die op de Antillen zeg
gen samenspraakjes op.
Dat doet er verder niet toe, want je
komt toch niets aan de weet. Van de
man niet, van de smokkelwaar en de
lui daarachter evenmin, en niet waar
het eigenlijk over gaat, behalve dan
over een man met een Dakota. Daar
zou misschien wel een doordringende
reportage, een documentaire, van een
half uurtje over te maken zijn, maar
dan moet je als regisseur wel van
goeden huize komen. Op Ameland zet
hij niet alleen zijn kist, maar ook nog
kisten vol dollars neer. Zomaar. En
geen mens heeft er erg in. Na een
alledaags telefoontje met Curacao
komt er een vliegtuig, van wie?, van
Kees Brusse en zijn Dakota
waar? het geld zomaar inladen.
Kees vindt twee kisten met dollars
aan zijn Dakota gebonden en stijgt
op. Naar Casablanca, zonder eerst
even getankt te hebben. Je houdt het
niet voor mogelijk. Je houdt achteraf,
een beetje doorgedacht, niets voor
mogelijk. Zelfs niet dat deze film nog
zo (af)gemaakt zou moeten worden.
PECH
Pim de la Parra, de producent, en
Wim Verstappen, de regisseur, heb
ben verschrikkelijk veel pech gehad,
en dat ook openhartig uit de doeken
gedaan: er was een verhaal, maar
Monique stortte in, en Jan de Bont
liet het om haar afweten, zodat zij
afgeschreven moesten worden, en al
les anders werd. Dat lijkt op de kok
die komt vertellen dat de peper op
was en het vlees door de kat was
gepikt
Dat is dan jammer, maar er gebeurt
overal wel wat zeker In films, en je
moet, als criticus, uiteindelijk toch
Papilion is een groot en voor
een groot publiek, opgezette film
vol barre avonturen, die veilig
in de bioscoopstoel genoten kun
nen worden; maar bij enig door
denken ook een aangrijpende
film van mannelijke ellende.
Want Henri Charrière, die het boek
schreef, was in de jaren dertig veroor
deeld tot het bagne, de franse stafko
lonie Guyana. En al was hij misschien
niet zelf geheel en al de ontsnap-
pingsheld Papilion (naar de getatou-
eerde vlinder om zijn borst), hij wist
waarover hij schreef, al overkwam het
ook anderen.
Het boek werd voor de film bewerkt,
bekort, veranderd, zoals dat gaat, door
meer dan een scenarioschrijver, maar
de verschrikkingen van Saint Lorent
en Duivelseiland bleven er in. En
regisseur Franklin J. Schaffner heeft
ze treffend verfilmd, verdicht en ver
hevigd uiteraard, maar in de juiste
atmosfeer. Dat die niet ter plaatse,
maar om allerlei technische redenen
voornamelijk op Jamaica werd gevon
den, doet er weinig aan af.
Ik ben in Saint Laurent geweest (niet
als banneling), in het oerwoud aan de
Marowijne, m een lepra-kolonie en
ook nog in een idyllisch Indiaans
vissersdorp aan een strand met pal
men, dat in de film wat kitscherig
overkomt, en ik herkende de wezenlij
ke toestanden. Alles wat de film toont
was zo ongeveer, en wat mogelijk. De
eerste opnamen trouwens, van dj ver
oordeelden die, nog in Frankrijk,
naar het schip worden gevoerd, wer
ken al realistisch.
Bij die bagnards is dus Papillon, die
van het begin af aan, en hardnekkig,
aan ontsnappen denkt. Steve McQueen
speelt hem op zijn bekende manier Haarlem-Pal ace).
van de vent die doorzet en alles durft
(en alles in de film ook zelf doet, hoe
gevaarlijk ook). Dustin Hoffman is
Dega, de vervalser, een zachter, intel
ligenter type, die geld heeft, waarmee
hij Papillon kan helpen zodat die
hem weer beschermt. Ze werken sa
men in een moeras, vechten met een
levende (hoewel tamme verdoofde)
krokodil. De eertste ontsnapping mis
lukt.
Papillon krijgt twee jaar eenzame op
sluiting en eet zelfs insecten om in
leven te blijven. Steve doet dat heel
dramatisch. De tweede ontsnapping
wordt goed voorbereid. Er worden
bewakers neergeslagen, de gekochte
boot is verrot ,de lepralijders zorgen
voor een nieuwe, Dega breekt een
been, er is een storm op zee. Als
eindelijk het strand van Columbia
wordt bereikt, staan er soldaten klaar.
Papillon weet weer te ontkomen, door
het oerwoud en het water. Bij die
Indianen komt hij bij, maar later
wordt hij verraden door een moeder
overste en gaat hij weer voor vijf jaar
eenzaam in de cel. Hij komt er grijs
weer uit en weet toch weer van
Duivelseiland te komen, op een zak
kokosnoten in de stroom. Dega is dan
al zo versuft en afgeleefd, dat hij
daar in zijn huisje met zijn tuintje
blijft
Op wat al te mooi, of té erg, gemaak
te effekten na, heeft Schaffner het
vreselijke leven, en wil om toch te
leven, van deze, onöienselijk gestrafte,
misdadigers boeiend, en soms gruwe
lijk verfilmd. Als een grote, duur
verzorgde, bioscoopshow, maar met
een harde realiteit als solide onder
bouw.
(Amsterdam-Tuschlnski, Rotterdam-
Corso, Grand, Den Haag-Metropole,
Corso, Hilversum-Rex, Heerlen-Royal,
Breda-Casino, Leiden-Lido, Eindho
ven-Rembrandt, Arnhem-Rembrandt,
B.H.
alleen maar beoordelen wat je dan
wordt voorgezet. Wim Verstappen die
het, met nog een paar anderen, be
dacht, en het per sé wilde maken, wil
als collega-criticus in Vrij Nederland
nogal eens andere filmmakers katten.
Dan schrijft hij bijvoorbeeld dat Don
Siegel niet goed weet wat hij doet.
dat Fellini niet kan regisseren, dat
hij niet begreep en dat begreep hij
dan ook niet wat Bergman de
mensen voor nonsens durfde voorzet
ten (in Cries and Whispers).
Dat moet hij dan weten maar diezelf
de Wim Verstappen kwam met deze
Dakota kritiek is gemakelijk maar
de kunst moeilijk, zei Philippe N.
Destouches al in 1732.
(Amsterdam-Renbrandtpleintheater,
Den Ilaag-Apollo, Rotterdam-Calypso,
Utrecht-Camera, Gronlngen-Concer-
thuis, Haarlem-Lido, Hilversum-City,
Arnhem-Luxor, Eindhoven-Chlcago,
Nijmegen-Scala, Amersfoort-Grand,
Tilburg-Midl, Delf-Delfia, aJ.)
De drie Musketiers is een film om er
plezier aan te beleven, van het begin
tot aan het einde. Het verhaal, van
Alexander Dumas, is goed. Dat d'Ar-
tagnan nog tijdig dat diamanten col
lier uit Engeland wist te halen om de
ontrouw van koningin Anna (die van
Louis XIII) te dekken voor sluwe
kardinaal de Richelieu, is mooi ro
mantisch, zo niet historisch.
De drie musketiers die hem daarbij
hielpen waren doldrieste, zwierige
avonturiers, die ondeugend en dus
nooit vervelend waren. En Richard
Lester, de regisseur, die een levendig
scenario van George Mc. D. Fraser
kreeg, vrij naar de roman, is een
boeiende, en vooral ook humoristische
regisseur, die er voor deze tijd een
vermakelijk schouwspel van maakt.'
Met alle kostuum- en praalshow, maar
dan wel met ironie. Versailles en zijn
feesten, kroegen, markten en straatscè
nes, waar telkens wat grappigs ge
beurt. Of die, mooi ontworpen en
gefotografeerd, toch met filmische
trucjes iets spottends krijgen. Met
goed gedresseerde honden, of paarden.
voor een schaakspel of andere spelle
tjes.
Met J. P. Cassel als een ijdel onbenul
lige Lodewijk, Charlton Heston als
een intrigerende Richelieu, die maar
verliest, Geraldine Chaplin als de be-
driegelijke bondgenote. Michael York
is die d'Artagnan, boers en braaf en
vechterig. Oliver Reed, Richard Cham
berlain en Frank Finlay, zijn de mus
ketiers, die voortdurend in degen- en
andere gevechten vernikkeld worden.
Daar heeft Lester dan niet alleen
opwindende, maar ook komische, tafe
relen van gemaakt. Want met allerlei
stunts verlopen die aktiviteiten
meer dan bij Dumas tot een soort
slapstick het gooi- eh smijtwerk
dat nooit te ver gaat, maar altijd net
nog binnen de grenzen van de lollige
romantiek blijft. De drie musketiers
is daardoor opzettelijk kitscherig
mooi en aan één stuk door nog ver
makelijk ook.
(Amsterdam-Bellevue, Den Haag-Asta,
Rotterdam-Cinerama, 14 J)
B. H.
TROUW/KWARTET VRIJDAG 12 APRIL 1974
Dit boekje: Huizen en Verhuizen, 160 pag.
dikke pocket vol verhuistips en allerlei wetens
waardigheden over het kopen en
huren van huizen. Onmisbare
lectuur voor iedereen die aan
een ander huis denkt.
Voor slechts ƒ1,-af te
halen bij de Amro Bank j
in uw buurt.
Frans Nieuwenhuyze
s,
M
N
Een auto heb je voor grote en kleine
afstanden. Je zit er soms uren in. En dat
gaat tellen. Je wordt moe of minder moe.
Dathangt van je auto af. En daar hangt
dan veel vanaf UW VEILIGHEID.
Rijcomfort is in de eerste
J plaats eenkwestie van
f veiligheid. Je aandacht moet
niet afgeleid worden door
ongemak, door overbodige handelingen.
En zo dacht DAF over de DAF. Daarom werden
er niet zo maar stoelen in de DAF geplaatst
Alleen maar om te zitten. DAF
autostoelen werden ont
wikkeld om steun te geven.
Letterlijk en figuurlijk.
Letterlijk steun bij de verschillende
manoeuvres, die u maakt Figuurlijk
een geruststellende steun, doordat
u zich één voelt met uw wagen. Maar
ook bij de ventilatie spelen rijcomfort
en aandacht voor de weg een grote roL
Goed regelbare luchtverversing
voorkomt een flink stuk slaperigheid
En ook een effectieve verwarming, die
je precies naar je hand zet is daar belangrijk
voor. Bij lange, vermoeiende ritten of gewoon
•als u moe bent is iedere handeling er één.
Daarom dat ook in dat opzicht de
Variomatic van DAF zoveel bij
draagt aan uw veiligheid
e hoeveelheid handelingen
bij het rijden is zo veel minder.
Handelingen, die toch aandacht
vragen. De Variomatic doet ze'
voor u en u blijft geconcentreerd
op het verkeer.
Voor DAF moet uw auto allereerst veilig
zijn. Onder alle omstandigheden. Dat is
een opgaaf. En als u in een DAF rijdt;
voelt u dat DAF erin is geslaagd
Dat DAF doet waar anderen nog over denken.
DAF-VOLVO PERSONENAUTO NEDERLAND B.V.BEESD.
