Al op jonge leeftijd
rekenen met voorkomen
hart- en vaatziekten
Heel het para-normale
een gevaarlijk en
zelfs verboden terrein
52.842
Betere voorlichting bepleit
over oorlogsbegraafplaatsen
Risico's kunnen samen gecompliceerd beeld vormen
'Geen onnodige
angst wekken'
slachtoffers
VOG STEEDS HONDERDDUIZENDEN BEZOEKERS
Examenscriptie
legt verband
met 't toerisme
I
J flOUW/KWARTBT WOENSDAG 10 APRIL 1974
BINNENLAND TPOZHUS11/L15
Nu de Nederlandse Hartstich
ting deze week de jaarlijkse in
zamelingscampagne voert, is
het zinvol erop te wijzen dat:
De hart- en vaatziekten na
de oorlog de omvang van een
epidemie hebben aangenomen
(nu meer dan 52.000 slachtof
fers per jaar).
De bestaande structuren
van de gezondheidszorg zich in
onvoldoende mate hebben kun
nen aanpassen bij de bestrij
ding van deze volksvijand num
mer één.
Wetenschappelijk onder
zoek gedurende de laatste ja
ren uitwijst, dat voor het be
strijden van deze epidemie,
met name wat betreft het
voorkomen, een verandering
van de leefgewoonten van de
gehele Nederlandse bevolking
noodzakelijk is.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Overleed in 1900 ongeveer tien procent van de Nederlandse bevolking aan hart
en vaatziekten, na de oorlog is dit percentage tot ongeveer vijftig procent opgelopen. De helft van de
jterfte aan hart- en vaatziekten wordt veroorzaakt door een stagnatie in de bloedtoevoer naar een
deel van de hartspier: het hartinfarct. Per jaar ondervinden ruim 52.000 Nederlanders wat het is een
hartinfarct te krijgen. Ruim 20.000 van hen overlijden: tweederde mannen en eenderde vrouwen.
Er is dus een dringende noodzaak
aanwezig de tien jaar geleden opge
richte Hartstichting te steunen. In
jaar werk wordt de stichting lande
lijk gesteund door de vereniging
Vrienden van de Hartstichting'. De
net plaatselijke afdelingen, comité's
of contactpersonen werkende organisa
tie bevordert de fondsenwerving,
aoudt voorlichtingsbijeenkomsten en
steunt nationaal en regionaal weten
schappelijk onderzoek.
Gestegen
Vanneer een man zo tussen de veer
tig en vijfenzestig overlijdt is er meer
ian zeventig procent kans, dat dat
iomt door een hartinfarct. Het sterf-
2cijfer van het mannelijk deel van de
Nederlandse bevolking is gestegen tot
iet niveau van de jaren dertig. De
laatste jaren overlijden ook steeds
aeer mannen en vrouwen, die ook
a toenemende mate worden getroffen
üor een hartinfarct tussen de der-
ig jaar en vijfendertig jaar. In één
nn de door de Hartstichting aan de
jers verstrekte bulletins wordt de
traag gesteld: 'Verkeren wij in een
opeloze situatie of kan het getij
ikeerd worden?' De stichting geeft
et hieronder volgende antwoord,
te bestaande gezondheidszorg schiet
ïkort en dat is bij de snelle verande
ring van het .ziektepatroon in ons
ind ook niet te verwonderen. Het
tóe bestrijdingsapparaafis gericht op
tastige ziekten uit het verleden en
it op die van vandaag, laat staan op
kvan morgen. Binnen de ziekenhui-
ra is gelukkig reeds belangrijke
wruitgang geboekt door de bouw
an een groot aantal hartbewakings-
tnheden. Omvangrijke vermindering
in het aantal sterfgevallen kan dit
chter niet teweeg brengen, aangezien
J procent van de sterfgevallen zich
liten het ziekenhuis afspeelt. Zestig
rocent van alle infarctpatiënten, die
iïerlijden, doet dat in de eerste vijf-
ien minuten na het begin van een
toornis in het hartritme. Een ritmes-
nornis in het hartritme. Een ritme-
loornis die als een deskundige,
verholpen zou kunnen worden.
Over Uri Gelier en prof. Tenhaeff
Er gaat momenteel een golf van occulte praktijken en theorieën over ons land. Het geschenk in de
boekenweek van 1974 is getiteld: 'Als ik, bij voorbeeld, de geest van mijn moeder op de rand van
mijn bed zag zitten,' occulte knipsels uit Couperus, verzameld door Karei Reynders.
Zwaarste epidemie sinds eeuwen
De hartaanval heeft zich
ontwikkeld tot een epi
demie zonder weerga.
Dat geldt voor alle hoog
ontwikkelde landen.
In de ontwikkelingslanden
openbaren zich andere
vormen van hartziekten.
De sterfte in Nederland
ten gevolge van hart- en
vaatziekten overtreft thans
het aantal van 52.000
Zeker is alleen, dat er
maatregelen bestaan om
deze doodsvijand te be
strijden.
Vooraan in die strijd
staat de Nederlandse Hart
stichting. Zij maakt deel
uit van een wereldwijde
beweging en organiseert de
Nederlandse Hartweek1974
van 1-7 april.
Een beroep op uw hart
Het bovenste deel van het aanplakbiljet van de campagne van dit
jaar van de Nederlandse Hartstichting.
Voorkomen
testrijding van het hartinfarct kan
et beste geschieden door het optre-
en ervan te voorkomen. Enig inzicht
het ontstaan van een hartinfarct en
risicofactoren, die daarbij een rol
pelen, vormt de basis bij de preven-
ieve bestrijding. In gezonde toestand
ompt het hart, als een holle spier,
et bloed door het lichaam. Kransslag-
ideren rond de hartspier brengen
via de bloedstroom de benodigde
energie (zuurstof) naar alle delen van
het hart.
Onder invloed van vetachtige stoffen
in het bloedserum, vooral cholesterol,
vormen zich vet- en kalkafzettingen in
de binnenste lagen van de vaatwand
Wordt een bloedvat door dit proce3
van 'atherosclerose' volledig afgesloten,
dan kan het achter de afsluiting lig
gende hartspiergedeelte niet meer van
bloed voorzien worden en sterft het
af. Over de oorzaak van atherosclerose
tast de wetenschap nog steeds in het
duister. Wel zijn een aantal athero-
sclerose-bevorderende, zogenaamde 'ri
sicofactoren' aan het licht gebracht.
Deze risico-factoren hangen sterk sa
men met de leefgewoonten van de
mens in de westerse, geïndustriali
seerde maatschappij. De belangrijk
ste risicofactoren zijn volgens de hui
dige stand van wetenschappelijk on
derzoek:
het roken van sigaretten, in min
dere mate van pijp en sigaren;
onvoldoende lichaamsbeweging;
een verhoogd vet- (vooral choleste
rol) gehalte van het bloed, mede
veroorzaakt door onjuiste voeding;
verhoogde bloeddruk;
andere factoren, zoals geestelijke
spanningen en erfelijke aanleg.
Samenspel
Het samenspel van risicofactoren kan
niet ingewikkeld genoeg worden voor
gesteld. Een eenvoudig voorbeeld: ie
mand, die als risicofactor uitsluitend
sigaretten roken heeft, heeft een twee
keer zo grote kans om een hartinfarct
te krijgen als een niet-roker en ie
mand, die sigaretten rookt en tevens
weinig lichaamsbeweging heeft, een
drie tot vier keer zo grote kans als
een lichamelijk actieve niet-roker. Wij
hebben het dus zelf in de hand om,
door verandering van ons leefpatroon
(hoewel dat niet garandeert dat athe
rosclerose wordt voorkomen) een aan
tal belangrijke risicofactoren uit te
schakelen. Hierbij kan er nauwelijks
voldoende op worden gewezen, dat
atherosclerose reeds op ponge leeftijd
begint, dus dat jongemensen hun le
venspatroon al moeten richten op pre
ventie.
Met de lichamelijke conditie van men
sen boven de dertig jaar is het over
het algemeen slecht gesteld. To^h
lijkt het erop dat ter voorkoming van
een hartinfarct er belangrijke redenen
aanwezig zijn om de lichamelijke con
ditie te verbeteren. Een grootscheeps
Amerikaans onderzoek bracht aan het
licht, dat het aantal eerste hartinfarc
ten per duizend lichamelijk minst
actieve mannen 6,26 bedroeg en bij
duizend lichamelijk meest actieve
mannen 3,81. De sterfte binnen vier
weken na het eerste hartinfarct bleek
bij de groep minst actieven drie maal
zo hoog als bij de groep meest aktie-
ven.
Bewegingsarmoede
Onder het motto 'Bewegen.is le
ven' richt de Hartstichting een deel
van haar voorlichtingsprogramma op
de bestrijding van de bewegingsar
moede. Voordat men gaat trimmen
om zijn conditie te verbeteren, wordt
men aangeraden om huisarts, bedrijfs
arts of medische sportkeuringsbureau
te raadplegen. Daarna kan volgens de
weg der geleidelijkhei het conditie
niveau worden verhoogd.
Bestrijding van risicofactoren als be
wegingsarmoede, roken van sigaret
ten. te vet en teveel eten staat voorop
in de programma's van de vereniging
'Vrienden van de Hartstichting': kook
demonstraties, aanleg van trimbanen,
Cooperbanen, het propageren van fiet
sen en traplopen enz.
Ook komen revalidatieprojecten, cur
sussen in hartmassage en beademing
en de vorming van gespreksgroepen
ter oplossing van geestelijk-sociale
problemen van patiënten van de
grond. De Hartstichting geeft veel
steun aan onderzoeksprojecten op car
diologisch gebied en aanverwante ter
reinen. De verlening van subsidies
aan de verschillende aanvragers wordt
beoordeeld door de Wetenschappelijke
Adviesraad van de Nederlandse Hart
stichting, waarin ruim 25 vooraan
staande medici, biochemici, internis
ten, voedingsdeskundigen en natuur
kundigen zitting hebben.
Geen onnodige angst
In het campagnenummer 1974 van
'Hartslag', het orgaan van de stich
ting, wordt opgemerkt dat de Neder
landse Hartweek geen onnodige angst
wil verwekken. 'Maar het blijkt wel
nodig te zijn, telkenjare opnieuw, de
bevolking de feiten voor te houden
Wie de Hartstichting wil helpen bij
het moeizame gevecvt tegen, deze fei
ten (in 1973 stiereven weer meer men
sen, 52,852, aan hart- en vaatziekten)
kan dit doen door eld te geven aan
de collectanten of te storten op girore
kening 204050 of bankrekening 248
van de Nederlandse Hartstichting in
Den Haag.
Ti-t^-tovenaar en zijn aardige dochter
zijn de kameraden van onze kinderen
vlak voor ze slapen gaan. Zouden ze
Pipo en mijnheer de Uil al helemaal
zijn vergeten? De KRO vergastte ons
op het optreden van Uri Gelier voor
de televisie. De man die zo maar bij
kijkers thuis oude horloges weer liet
lopen en messen en lepels krom boog.
Een optreden dat ren van plan
schijnt te herhalen. En ga zo maar
door.
Is dit alleen maar een kwestie van
gecommercialiseerd amusement en
spannende ontspanning'' Is het flau
wekul als een parapsycholoog als prof.
Tenhaeff wetenschappelijke aandacht
voor iemand als Uri Gelier vraagt?
En fondsen wil bijeengebracht zien,
om dergelijke verschijnselen grondig
te onderzoeken? Gaat het hier om
symptomen van een ernstige cultuur
crisis, waarin wij ons almeer dreigen
vast te werken? Gaat het hier om een
ernstige milieuvervuiling, zeker min
stens zo gevaarlijk als het industrieel
milieubederf, waarvoor de ogen geluk
kig al meer worden geopend? Gaat
het hier om een aspect van de afval
van de God van Abraham, Izak en
Jakob en van Jezus van Nazareth,
onze Heer? Is het terecht, dat drs. W.
C. van Dam en ondergetekende bij de
KRO ernstig hebben geprotesteerd te
gen het optreden van Geiler, dat we
als 'witte magie' en als een gevaar
voor de geestelijke volksgezondheid
hebben bestempeld (Trouw/Kwartet
heeft van dit protest in een persbe
richt melding gemaakt).
Bij een reus als Luther vergeleken
zijn wij natuurlijk maar dwergen.
Maar ik waag het toch even een
vergelijking te maken met het protest
van Luther tegen de aflaat-handel, dat
aanleiding gaf tot het aanplakken van
zijn 95 stellingen. Luther kwam tot
zijn protest vooral omdat hij dagelijks
de verwoestende gevolgen van deze
aflaat-zwendel in de biechtstoel, in
zijn persoonlijke zielszorg ervoer. Zo
worden wij tot ons verzet niet bewo
gen door een 'het-most-niet magge'-
moraal, maar door de zieleschade, die
we dagelijks in onze zielszorg consta
teren bij mensen, die vaak geheel
onwetend in een occult net verzeild
zijn geraakt.
Onwetendheid
Hoe groot de onwetendheid op dit
gebied is, bleek ons uit allerlei reac
ties waarin ons spreken over 'witte
magie' belachelijk wordt gemaakt.
Terwijl het in elke encyclopedie als
belangrijke wetenschappelijke onder
scheiding ij te vinden. 'Is er ook
groene magie?', schreef iemand. Een
niet onvermaard journalist beweerde
zelfs, dat Uri Gelier hem in de verte
deed denken aan 'Hoe-heet-die-ook-al-
weer\ die water in wijn en stenen in
brood veranderde. Terwijl Jezus juist
pertinent geweigerd heeft van stenen
brood te maken en dergelijk magisch
manipuleren als een satanische verzoe
king afwees.
door dr.
K. J. Kraan
Prof. dr. W. H. C. Tenhaeff
In de onderscheiding witte en zwarte
magie gaat het altijd om een waarde
oordeel. Maar daarbij kan de gezichts
hoek verschillen.
Men kan denken aan het nuttige of
schadelijke ven bepaalde magische
handelingen. Wat nuttig lijkt, noemt
men dan wit. W. t schadelijk lijkt,
zwart. Bij primitieve stammen is wit
te magie alle tovenarij, die volgens de
gebruiken van de stam ten bate van
de gemeenschap wordt aangewend.
'Zwart' is dan de magiër, die heime
lijk op zijn eentje, uit eigen belang
opereert.
Men kan ook denken aan de aard der
magische krachten, die men oproept.
In de Middeleeuwen sprak men van
witte magie, als men met bovenaard
se, 'hemelse' krachten, manipuleerde.
Zwarte magie maakt gebruik van be-
nedenaardse of demonische beïnvloe
ding.
Men kan ook denken aan de bedoe
ling van de magiër. Beoogt hij schade
te brengen en verderf, dan is het
'zwart'. Zijn zijn bedoelingen onschul
dig, dan kan men van 'wit' spreken.
Wij spraken bij Uri Geiler van 'witte
magie', omdat zijn persoonlijke bedoe
ling onschuldig is, een onschuldig
- IPELDOORN/DEN BOSCH
De oorlogsbegraafplaatsen in Ne
erland vormen nog altijd een
attractie' voor honderdduizen-
len mensen. De voorlichting
iver de achtergrond van deze
orlogsbegraafplaatsen schiet
chter aanzienlijk tekort.
®t deze conclusie is de heer H.
orghgraef (44) uit Den Bosch geko-
«n in een examenscriptie, die hij
threef voor het Nederlands Weten-
toappelijk Instituut voor Toerisme
Recreatie te Breda. Een andere
tonclusie van de heer Borggraef, die
kor omstandigheden op latere leef-
üjd aan dit instituut ging studeren, is
kt het Nederlandse volk in gebreke
leef nationaal-representatief de geal-
kerden dank te betuigen voor de
kvrijding.
Nederland telt 32 oorlogsbegraafplaat-
*n. Nederlandse, Amerikaanse, En-
lelse, Canadese, Franse, Poolse, Belgi-
che, Russische en Duitse. De grootste
i de Duitse te IJsselstein (gemeente
enray), waar ruim 31.000 Duitsers
'in begraven, maar tevens een van de
«est onbekende. Een van de bekend
is is de perfect onderhouden Ameri-
ttnse begraafplaats te Margraten,
aar 8300 Amerikanen rusten. Het
«rbezoek aan Margraten wordt op
fiekwart miljoen mensen geraamd,
och komt het nog voor door een
mogelijk niet helemaal correcte be
wegwijzering dat bezoekers menen
in Margraten te zijn terwijl ze in
werkelijkheid zich bevinden op de
twintig kilometer verderop in België
gelegen begraafplaats Henri Chapelle.
Wat het gedrag van de bezoekers
betreft, laat de heer Borghgraef de
beheerder van Henri Chapelle aan het
woord. Deze zegt over de bezoekers
aan Henri Chapelle: 'De Nederlander
is geïnteresseerd, wil van alles weten
en tekent vaak het bt-zoekersregister.
De Belg komt, kijkt, vraagt niets,
tekent vrijwel niet en gaat weg'.
'Attractie'
De heer Borghgraef heeft het onder
werp 'Oorlogsgedeinkplaatsen' (hij be
trekt er ook oorlogsmonumenten, oor
logsmusea en dergelijke bij) in gela-
tie gebracht met het toerisme. Oor
logsbegraafplaatsen betekenen voor
tal van mensen een attractie. De heer
Borghgraef neemt het woord attractie
hier niet in de meer banale zin van
vermakelijkheid, doch als iets dat aan
trekkingskracht heeft.
Hierbij lopen de motieven nogal uit
een. Een deel van de bezoekers komt
uit verre landen om het graf van een
geliefde te bezoeken, een familielid,
een strijdmakker: en in duizenden
gevallen liep dit via het Nederlands
Oorlogsgraven Comité. Sommigen rei
zen naar een oorlogsbegraafsplaats
als was het een bedevaart, waarbij
associaties ontstaan met namen als
Lourdes, Jeruzalem en Mekka. Daar
naast zijn er de dagjesmensen, die
een en ander in hun vakantiepro
gramma opnemen. Een groep, die nog
altijd uitzonderlijk groot is en waar
onder zich veel gezinnen met kinde
ren bevinden.
Het laatste is een reden temeer om te
zorgen voor een goede voorlichting op
de oorlogsbegraafplaatsen. Om finan
ciële en dergelijke redenen is er veel
al sprake van 'zelfbediening', onder
meer op het onopvallende, maar bij
zonder fraai gelegen ere-kerkhof te
Loenen op de Veluwe. Wat voorlich
ting betreft, presenteert Loenen zich
'als een gesloten huis'. Drempelvrees
weerhoudt de Nederlander om zijn
voorlichting over de achtergronden
van deze dodenakker in Loenen te
gaan halen.
Onvoldoende voorlichting is een man
co, dat de heer Borghgraef vrij alge
meen heeft geconstateerd op de Ne
derlandse oorlogsbegraafplaatsen (de
Amerikanen doen net in Margraten
veel beter, volgens de heer Borgh
graef misschien zelfs iets te uitgebreid,
waardoor het onoverzichtelijk wordt).
De heer Borghgraef bepleit het voe
ren van een actie om daarin verande
ring te brengen, door het aanbrengen
op de geallieerde begraafplaatsen van
panelen met een niet te lange, duide
lijke tekst inzake de feiten en op de
dertig andere begraafplaatsen een
bronzen overzichtskaart van de Neder
landse erevelden, waarop aangegeven
wordt van welke nationaliteiten daar
militairen zijn ter aarde besteld.
Verlaat monument
Hij zou dat tevens willen zien als een
soort verlaat nationaal monument van
dankbaarheid jegens de bevrijders,
want dét op de Dam in A'dam, met
gekrakeel tot stand gekomen, wil hij
niet als zodanig zien. Een aanknopings
punt ziet hij liggen in het jaar 1975,
wanneer Nederland dertig jaar vrij is.
Lukt het niet, dan zouden de oorlogs
graven diensten van de verschillende
landen in overleg het wellicht kunnen
doen. Verder bepleit hij alle steun
aan de nog steeds vage plannen tot
rehabilitatie van Hotel De Wereld in
Wageningen, waar de Duitsers de ca
pitulatievoorwaarden ondertekenden:
'Ik betreur het dat we in het verleden
kennelijk geen kans hebben gezien
deze historische plaats voor ons nage
slacht te bewaren. Alles wat we er
nog aan kunnen doen, is beter dan
deze zaak nog langer in de vergetel
heid laten'.
De erebegraafplaats Margraten
amusement te bieden, dat voor weten
schap en mensheid van belang kan
zijn. Zo getuigt hij zelf in een artikel
in 'Hör zu'.
Maar op grond van zijn eigen getuige
nis kan men bij hem ook van zwarte
magie spreken. Een verslaggever
vroeg hem: 'Gelooft u dat deze kracht
uit u zelf komt of dat u haar
ergens vandaan ontvangt?' Hij ant
woordde: 'Ik ben geen wetenschaps
mens en kan het niet verklaren. Maar
vanuit mijn eigen gevoel zou ik zeg
gen, dat ik het vat ben voor een
kracht, die van buiten komt. Een
intelligente kracht, die zich om de
bedient'. Vanuit het evangelie zullen
een of andere reden van mijn persoon
we deze kracht niet anders dan demo
nisch kunnen duiden.
Het is ons een raadsel, hoe iemand
als prof. Tenhaeff dit getuigenis van
Uri eGller voor de NCRV 'onwaar
kon noemen. Zelf verklaarde hij eer
der voor de KRO. dat het hier een
geval was van telekinese (het vermo
gen, om voorwerpen te bewegen zon
der lichamelijke aanraking). Dat dit
een natuurlijk menselijk vermogen is.
En dat Uri Geiler dit vermogen in
buitennormale maat bezit. Maar voor
de NCRV verklaarde hij even later,
dat verschillende verschijnselen van
telekinese lijken te wijzen op een
andere vorm van materie in de rich
ting van een meta-organisme, een on
stoffelijk lichaam, dat samenhangt
met een voortbestaan na de dood. Met
andere woorden: hier is telkens een
manipuleren met 'spiritistische' krach
ten. En ook bij helderziendheid dacht
Tenhaeff in dezelfde uitzending aan
manifestaties van een 'vreemd, ander
bewustzijn'.
Maar ook al zou men bij bepaalde
vormen van occult handelen niet di
rect aan 'geesten' of buiten-menselijke
krachten moeten denken, dan blijft
toch heel dit terrein van het paranor
male gevaarlijk, ja verboden terrein:
Tenhaeff wijst zelf op de gevaren van
yoga en andere methoden van gecon
centreerd mediteren, omdat hierdoor
makkelijk het bewustzijn gedesinte
greerd wordt. Op verkrachting van
het onbewuste duiden o.i. al die bij
verschijnselen, die we telkens speciaal
na allerlei occult manipuleren consta
teren: angst en suicide-neigingen, de
pressies en verminderd geloofscontact,
verhoogde agressie en irritatie. Ook
bij naïef-speels met zich laten mani
puleren bij wijze van amusement kun
nen deze gevolgen optreden. Of men
een handgranaat spelenderwijs aftrekt
dan wel met geweld ergens heengooit,
maakt tenslotte voor de gevolgen vaak
weinig verschil.
Gruwel
In de Thora van Mozes wordt alle
occult manipuleren een gruwel voor
God genoemd en dat gold zeker niet
alleen maar voor de oude lijn. Merk
waardig is, dat juist bij het waar
schuwen tegen deze 'gruwel' regel
recht naar Messias Jezus en Zijn spre
ken wordt verwezen: 'Een profeet uit
uw midden, zoals ik ben, zal de Here
Uw God, u verwekken, naar Hem zult
gij luisteren' (Deuteronomium 18 vers
9w.). Phaenomenologisch naar de
verschijnselen gerekend, lijken trou
wens alle occulte praktijken over heel
de wereld, uit welke tijd ook, altijd
weer als twee druppels water op el
kaar. Dat wordt ook door para-psycho
logen als prof. Tenhaeff slag op slag
geconstateerd.
We zijn niet tegen het parapsycholo
gisch onderzoek, maar prof. Tenhaeff
wijst er terecht op, dat de parapsycho
logie telkens vraagt in een bepaalde
filosofie, om een bepaalde levens- en
wereldbeschouwing, omdat hier de
grenzen van de 'normale' ruimte en
tijd van het kennend subject telken
male worden doorbroken.
Tenslotte kan de menselijke situatie
op deze breukvlakken alleen door het
geloof en speciaal door de geestesgave
van de onderscheiding der geesten
worden onderkend. Vandaar dat de
gemeente van de Heer hier een eigen
woord mag en moet spreken. Het is
daarvoor nu meer dan tijd!
En dan zeer positief! Want voor ons
is hèt bewijs van occulte en demoni
sche invloeden de heerlijke werkelijk
heid, dat mensen door gebed en zege
ning in de Naam van Jezus er won
derlijk van worden bevrijd en gerei
nigd.
Dr. K. J. Kraan is gereformeerd evan
gelisatie-predikant te Rotterdam.
