De leraar staat dichter bij
de leerlingen dan vroeger
HHL jtfASL
TVAK&ONDSV&
fhsihslil
Kampens initiatief voor
geref. sociale academie
De moeizame weg bij de vernieuwing van het onderwijs
Handen af van
onze maten
Nieuwe boeken
De nieuwe
nachtmode is
eigenlijk veel
te mooi om
alleen maar in
bed te dragen!
s'MenL 34.95
VROOM DREESMANN
TKOIW K\S VKI'CT L>I\SD\G 2 M'KIL I'M
KIO
Onlangs verscheen het eindrapport van de commissie die de mammoet-experimenten begeleidde op
ongeveer tweehonderd scholen voor mavo, havo en v.w.o. Het verslag geeft een aardige indruk hoe
het op scholen die vernieuwen toegaat. Omdat ons nog meer experimenten te wachten staan (o.a.
met de middenschool) besteden wij wat extra aandacht aan het rapport. In de krant van dinsdag heb
ben de voornaamste conclusies al gestaan. Hieronder geven we een aantal citaten over onderwerpen
als de leerlingenraad, de oudercommissie, de verhouding leraar-leerling, en experimenteermoeheid.
- -
Leerling
-leraar
De regel is dat de leerlingen
positiever tegenover hun docen
ten staan dan vroeger. De leraar
is als studiebegeleider dichter bij
de leerlingen gekomen. Het men
torschap vindt bij de leerlingen
overwegend waardering. De band
met de leraren wordt in de mees
te scholen nog versterkt door
dat dezen meewerken aan de
organisatie van klasse-avonden,
sportdagen, schaakclubs en derge
lijke zaken'.
Grote school
De grote school worstelt met
speciale problemen. Niet goed ge
plande organisatie kan tot chaos
leiden, maar een op papier goede
organisatie bergt ook enkele ge
varen in zich. De (verschillende)
velbanden doorkruisen elkaar en
kunnen elkaar dus hinderen. Ie
dere docent heeft met enige van
die verbanden (brugklassen, de
sectie, het schooltype) te maken
en zo ontstaat er licht een over
maat van vergaderingen. Het is
voor de schoolleiding niet een
voudig, het geheel te overzien.
Ook de leerlingen hebben
soms het gevoel dat de verbin
dingsdraden te strak of te weinig
gespannen zijn (Toch) blijkt dat
het (mogelijk) is de school zo te
organiseren en te leiden, dat do
centen-en leerlingen zich daarin
thuis voelen en dat de laatsten in
het algemeen de persoonlijke
zorg krijgen die zij behoeven.'
'Sommige grote scholen on
dervinden moeilijkheden door de
veelvuldige wisseling van leraren.
Het is dan niet ongewoon, dat
een leerling tijdens zijn school
loopbaan voor eenzelfde vak les
krijgt van vier docenten. Deze
situatie verhindert het tot stand
komen van een goed contact tus
sen zo'n leerling en zijn leraren.
Ze is echter meer uitzondering
dan regel'.
School en
ouders
'De contacten met de ouders zijn
door de nieuwe wettelijke situa
tie sterk toegenomen. Er vindt
een uitgebreide yoorlichting en
advisering plaats 'over de voort
zetting van de studie na de brug
klas, de keus van vakkenpakket
ten, de beroepskeus. Voor alge
mene informatie houdt men ou
deravonden en moedermiddagen.
De persoonlijke informatie geven
conrectoren, decanen en mento
ren in individuele gesprekken,
vaak met een leerling en zijn
ouders tegelijk. Er zijn scholen
waar de mentoren of de conrecto
ren de ouders van elke nieuwe
leerling thuis bezoeken.
De oudercommissie bleek niet in
elke school een succes. Er zijn
verschillende problemen. De ou
ders vormen geen samenhangen
de groep. Ze kennen elkaar niet.
Een goede verkiezingsprocedure
en een werkelijk vertrouwen in
de gekozenen zijn dus niet wel
mogelijk. De oudercommissie
heeft geen duidelijke taak, vrij
wel geen bevoegdheden en geen
eigen geldmiddelen. De leden
kunnen meestal geen lange zit
tingsperiode hebben, omdat hun
kinderen te kort op school zijn.
De oudercommissie heeft bijna
geen ruimte in de complexe
schoolsituatie, waarin bevoegd ge
zag, schoolleiding, docenten en
soms leerlingen al deelnemen in
de besluitvorming*.
Persoonlijke
problemen
van leerlingen
'Sommige rectoren spraken de
wens uit aan hun scholen psycho
logen te mogen verbinden voor
het behandelen van persoonlijke
problemen van leerlingen met
grote moeilijkheden. Zij meenden
dat zulke leerlingen tegenwoor
dig veel voorkomen. Anderen wa
ren niet zo pessimistisch. Zij oor
deelden dat de school voor de
meeste problemen wel passende
hulp kan bieden, wanneer men
de aanwezige capaciteiten maar
benut. Verder vrezen zij dat ver
wijzing naar een psycholoog -zou
stigmatiseren'.
Leerlingenraad
Het streven naar inspraak lijkt
over het hoogtepunt heen. Ver
schillende scholen hebben er een
leerlingenraad aan te danken.
Toch is deze vaak geen succes.
Dat is ook begrijpelijk. De leer
lingen 'zijn immers in de school
passanten en jonge leerlingen
kan men nog niet gebruiken.
Daardoor is de zittingsduur te
kort. Bovendien hebben de verte
genwoordigers vaak weinig of
geen contact met hun achterban.'
'Op grond van schijnbaar povere
resultaten kun je niet zeggen dat
de democratisering op een mis
lukking is uitgelopen. Maar er
waren soms wel te hoge verwach
tingen:
De leerlingen moeten de grond
regels van be democratie (open
heid, geen pressuregroups, geen
manipulatie, tolerantie, enz.)
nog leren en ervaren.
Ieder jaar komt een nieuwe
lichting de school binnen. Men
moet elk jaar opnieuw geduld
met de struikelenden opbrengen.
De leerlingen ondergaan de
invloed van de samenleving.
Daarin is lang niet ieder bereid
de zelfverloochening op" te bren
gen die de keerzijde is van in
vloed. Velen treden regelingen
met voeten, ook al zijn die langs
democratische weg tot stand ge
bracht.'
Experimenteer
moeheid
'In een deel der scholen is expe
rimenteermoeheid voorgekomen.
Ze begon vaak in het tweede of
derde experimenteerjaar en
kwam vooral voor bij leraren die
met enthousiasme de vernieu
wing van hun onderwijs hadden
aangevat. Het verschijnsel was.
gezien de geestdrift, de goede
bedoelingen en het positieve den
ken over een nieuw onderwijs,
wel tragisch. De oorzaken waren
verschillend. Zo had men vaak in
de eerste brugklas niet bereikt
wat men wilde. In het volgende
jaar moest men dan in de brug
klas verschillende dingen op
nieuw opzetten en tegelijk in de
tweede klas .veranderingen invoe
ren. Het derde jaar was soms nog
.moeilijker. Daarbij miste men
een instantie die een behoorlijke
begeleiding verzorgde.
Vele schoolleiders menen dat
hun docenten de vermoeidheid
wel te boven zijn gekomen. Die
docenten willen de vernieuwing
doorzetten, maar wensen daarbij
met bedachtzaamheid voor te
kunnen gaan en niet teveel tege
lijk aan te vatten. Zij verlangen
de rust om te kunnen ontwikke
len. verfijnen, consolideren en
fouten te herstellen.'
Een onderzoek van de besturenraad
van het protestants-christelijk onder
wijs in Den Haag heeft uitgewezen
dat er nog wel plaats is voor een
zesde sociale academie van protestant
se signatuur. Verwacht wordt dat de
belangstelling voor sociale academies
landelijk gezien nog wel even zal
blijven groeien.
De initiatiefnemers in Kampen zijn:
de hoogleraren dr. J. C. de Moor, dr.
J. Plomp, dr. H. N. Ridderbos en dr.
K. Runia. de heer W. C. Veenendaal
en Kampens burgemeester drs. S. van
Tuinen. Hun eerste motief is te zor
gen voor een sociale opleiding van
een meer uitgesproken gereformeerd
karakter; hun tweede doel is het ho
ger onderwijs in de buurt van Kam
pen te verbreden.
Sex en drugs
'In verscheidene scholen besteedt
men grote zorg aan zaken als de
totale vorming van de leerlingen,
aan de opvoeding tot zelfstandig
heid. aan de democratisering, aan
de begeleiding van de individuele
leerling en tenslotte een
hulp bij persoonlijke moeilijkhe
den door sex, door drugs"%n door
gezinnen met problemen. In feite
ziet men de school als meer
dan een instituut voor intellectu
ele vorming. Er is dus aanzet tot
fundamentele verandering.
De taakverzwaring is voor direc
ties en leraren niet gering, voor
al omdat zij de goede scholing
missen. Het is begrijpelijk dat
dit leidt tot de noodkreet voor de
nieuwe taken leraren bij te scho
len of geschoolde krachten ter
beschikking te stellen: psycholo
gen, pedagogen, begeleidingsdes
kundigen'.
Oude en
jonge leraren
'Geestdrift en weerstanden (tegen
over de vernieuwing) der lera
ren bleek niet afhankelijk te zijn
van hun leeftijd. Beide kwamen
bij ouderen èn jongeren voor. De
jongere leraren hebben dikwijls
tegen dat zij de vakvaardigheid
en de innerlijke zekerheid nog
missen. Ze staan dan nog onwen
nig en onhandig voor een klas en
zijn bang dat zij niet voldoende
overwicht zullen hebben. De ou
deren zijn daarentegen weer
meer vergroeid met een bepaalde
houding. Maar voor jongeren en
ouderen geldt dat vernieuwing
een .proces in Jat van de leraren
een bepaalde instelling vraagt.
Wel is een goede teamgeest voor
waarde voor een bevredigend re
sultaat. Een leraar alleen kan
niet veel beginnen....'
'Handen af van onze maten', 'Jan, Flip en Jos: soldaten weer de klos'. In deze
bewoordingen, geschilderd op spandoeken, demonstreerde de WDM samen
met de drie dienstplichtige militairen, die met ingang van gisteren zijn over
geplaatst, voor het ministerie van defensie in Den Haag. Het drietal bood daar
in plaats van zich te melden op hun nieuwe legerplaats, een petitie aan,
waarin vrijheid van vakbondswerk werd geëist.
Middelbare scholieren zijn in ongedwongen discussie met een leraar.
Frederick Forsyth: 'Geheim dossier
Odessa. 'Uitg. A. W. Bruna en Zoon,
Utrecht, Antwerpen. Prijs 18.75, 327
blz.
Een spannend verhaal, waarin fanta
sie en werkelijkheid meesterlijk zijn
.verwerkt. Odessa is een realiteit, het
(is de 'Organisation Der Ehemaligen
S.S.-Angehöigen.' Het leger van Hein-
rich Himmler, verantwoordelijk voor
de veiligheid van het Derde Rijk en
dientengevolge voor miljoenen moor
den, bestaat niet meer. Maar de leden
zijn vaak nog actief en beschermen el
kaar. Via dagboeknotities van èen ou
de jood zoekt een jonge Duitser de
man die eens als commandant van
een concentratiekamp optrad en nu
weer een hoge post bekleedt. De man
wordt ontmaskerd maar ontkomt toch.
Het verhaal wordt iets minder sterk
door wat toevalligheden maar blijft
boeien. De wijze waarop men in staat
is de joden te blijven benadelen is
angstwekkend. Zo ook het niet te
loochenen feit dat tal van massamoor
denaars nog leven en in de mening
verkeren dat juist zij de meest vader
landslieven soldaten waren die ten
onrechte nog steeds aan vervolging
bloot staan.
Martin Gray: 'Het boek van het le
ven.' Uitg. La Rivière en Voorhoeve,
Zwolle. Prijs 22.50, 307 blz.
De schrijver van het boek 'Uit naam
van al de mijnen', die zoveel leed aan
schouwde en beleefde dat men zich
afvraagt hoe een man m staat is alles
te verwerken laat staan te beschrij
ven heeft, gestimuleerd door tien
duizenden reacties zijn tijd andermaal
besteed om medemensen die geteis
terd worden door onpeilbaar verdriet
en die niet wetep hoe opnieuw te be
ginnen een weg te wijzen naar geluk,
moed en hoop. 'Het boek van het le
ven' is opgedragen aan allen die de
stem van een vriend nodig hebben,
die poogt hen een antwoord te geven
op de eeuwige vraag 'Waarom? Acht
hoofdstukken die men beslist niet
even achter elkaar kan lezen maar die
elk tot nadenken stemmen, proberen
de zo nodige diepmenselijke contacten
te leggen. G. L.
Transformationele taalkunde. H. J.
Verkuyl, G. E. BoolJ, E. H. Elffers-
van Ketel, W. G. Klooster,. J. H. J.
Luif, E. CSchermer-Vermeer. Het
Spectrum. Aula-boeken 509 - 369 blz. -
9.50.
In 1957 introduceerde de Amerikaan
Noam Chomsky de transformationele
taalkunde, die nu vrij algemeen de
hoofdrol in de moderne linguistiek
speelt. Niet alleen betekende zijn
taaltheorie veel voor de taalkunde,
ook de filosofie, de psychologie, de
sociologie en andere wetenschappen
profiteerden van Chomsky's belangrij
ke inzichten.
De zes bij uitstek deskundige auteurs
geven een samenvatting van de belang
rijkste principes die aan de transfor-
mationeel-generatieve theorie ten
grondslag liggen. Daarnaast bieden zij
een grote hoeveelheid praktijkvoor
beelden. zodat dit bóek als een uitste
kend hulpmiddel voor een eerste, niet
alleen theoretische, kennisname van
de TG-grammatica dienst kan doen.
Vooral de hoofdstukken waarin wordt
ingegaan op de betekenisbeschrijving
en de relatie tussen taalkunde en
filosofie zijn voor een al enigszins
ingevoerde lezer interessant en hel
der. Aan helderheid ontbreekt het
trouwens in dit gehele boek niet. Al
lijkt het betwijfelbaar of degenen die
nooit meer van taalkunde gehoord
hebben dan wat op de middelbare
school wordt verteld, zo heel gemak
kelijk als de auteurs veronderstellen
dit boek zullen volgen. Dat neemt
niet weg dat enige moeite voor de
uiterst belangrijke materie veel ren
dement oplevert.
'Transformationele taalkunde' lijkt
me het beste inleidende boek op dit
gebied in onze taal. Niemand die zich
interesseert voor taalkunde zal het
ongelezen kunnen laten.
Lady Augusta Gregory Goden
Giganten (twee delen) Gemini Li
teraire Paperback. Uitgave: Standaard
Uitgeverij Antwerpen, Moussault's
Uitgeverij NV Baarn. Prijs:
34.90.
Mystiek uit een soms onaanwijsbaar
verleden van Ierland, vervat in een
rijkdom van sagen, heeft lady Augus
ta Gregory enkele decennia terug in
tensief bezig gehouden. In 1904 publi
ceerde zij de eerste populaire en lite
raire hervertelling van de twee groot
ste Ierse sagen, onder de titel Cuchu-
lain. Daarna volgde 'Goden en Gigan
ten', het verhaal van de Fianna van
Erin en van de Tuatha de Danaan, sa-
gencycli, die beschouwd worden als
behorende tot de belangrijkste epen
uit de letterkunde van Europa's wes
telijkste eiland.
De bundels verhalen die voor de eer
ste wereldoorlog reeds vier drukken
beleefden enook daarna de aandacht
behielden, zijn thans toegankelijk ge
worden voor het Nederlandse taalge
bied. Niemand minder dan William
B. Yeats heeft de reeks van bizarre,
wonderlijke, veelal bloedige, maar
vooral fantasierijke vertellingen een
indringend voorwoord meegegeven.
Men wordt getroffen door de grenze
loze fantasie van de oudste bewoners
van Ierland. De duisternis van de tij
den moet de verbeelding eindeloos
hebben gevoed. Het accent van de
doer J. W. M. Liefrink voor ons
gevoel voortreffelijk vertaalde ge
schiedenissen. valt op heldendom, na
tionalisme, op een hartstochtelijke
liefde voor de geboortegrond.
Men kan de sfeer van beide boeken
het best typeren door de uitspraak
van de legendarische volksheld Finn,
gedaan tegenover de vrouw der beto
vering, aan te halen: 'Ons eigen land
Erin zullen wij niet opgeven, al
kregen wij de hele wereld als land
goed. met daarbij het Land der
Jeugd'. De schrijfster, die zich met
onvoorstelbaar geduld en toewijding
heeft verdiept in de moeilijk toegan
kelijke schatkamer van Ierlands lite
raire verleden, droeg haar werkstuk
ken óp aan de Irish Literary Society
van New York. Rfs
KAMPEN Vanuit de theologische hogeschool in Kampen is het
initiatief genomen tot oprichting van een gereformeerde sociale
academie. Bij het ministerie van onderwijs is de stichting van zo'n
academie aangevraagd.
De doelstelling van de nieuwe stich
ting is anders dan die van de bestaan
de protestantse sociale academies, al
dus een persbericht. De Nijenburgh,
begonnen als gereformeerde academie,
staat nu op een meer algemene
grondslag.
In de zo ontstane leemte wil de
stichting in Kampen nu voorzien. De
sinds kort bestaande academie in Er-
melo is een initiatief vanuit de gere
formeerde bond in de hervormde
kerk, de gereformeerde gemeenten en
de vrijgemaakten buiten verband. Er-
melo heeft aangediend als alterna
tief voor De Horst, dat yan oorsprong
hervormd was. De andere twee protes
tantse sociale academies staan in Am
sterdam en Den Haag.
Halterlook nachthemd met
elastische smock in de taille.
De stof is polyester/katoen
in een grappig ruitje, waarin
rood of blauw de hoofd
kleuren zijn. 38 44.
Grappig nachthemd in de
halterlook. De top is van
polyester/katoen, de rok
van katoenen batist.
In diverse kleurige dessins,
Gebloemd nachthemd met
een speciaal gedessineerde
band in de taille.
Polyester/katoen.
Alle maten, van S tot EL.
