Gewoon 'n huis met jongeren en volwassen vrijwilligers'
ANDERHALVE TON
KOOR EEN KOOR
[Museum dient goed
gastheer te zijn'
'Infectieziekten nog
lang niet bestreden'
Koningin weer bij schip
y/en goed begin is maar het halve werk
Verleidelijke schetsen konden
Monumentenzorg niet vermurwen
Ï/POUW/KWARTET ZATERDAG 30 MA ART 1974
STAD EN REGIO L3
'rof. Polt:
3IDEN In het Groot Auditorium van de Leidse Universiteit
•eft prof. dr. P. H. Pott het ambt van buitengewoon hoogleraar in
museologie aanvaard met het uitspreken van een oratie, getiteld
et museum als sociaal-culturele instelling'.
bestaat, aldus prof. Pott, een vrij
emeen gevoelen als zou een mu-
tm een soort van instelling zijn, die
u hzelf door de tijden heen gelijk
ïjj ft en niet onderhevig is aan veran-
ende omstandigheden in wereld en
aenleving. Dit komt voort uit het
lt( t, dat men mussen vereenzelvigt
erft de verzamelingen, die zij beheren
die bij het functioneren van ieder
seum een rol van zeer grote bete-
lis vervullen.
1 jj economische crisis van het begin
ro jaren dertig leidde tot het zoge-
imde 'dienstbaar maken' van de
sea aan opvoeding en onderwijs,
'ejaruit de educatieve functie van de-
instellingen is voortgekomen. Deze
ictie wordt ook thans niet ontkend,
giar zij wordt in een veel ruimer
;n Ier gezien, zo wordt het museum
wijder meer betrokken in de zoge-
arpmde éducation permanente. Maar
ook de taak van de educatie wordt in
veel ruimere zin gehanteerd, waarbij
het doel gericht is op het wekken van
belangstelling voor onderwerpen, aan
sluitende bij de mogelijkheden van
verwachtingen van de bezoekers.
Dat vergt niet alleen kennis van en
betrokkenheid met het onderwerp,
het vraagt ook begrip voor en contact
met het publiek, dat de musea be
zoekt. Wil het museum zijn taak als
sociaal-culturele instelling werkelijk
vervullen, dan zal het zijn bezoekers
als een goed gastheer dienen tegemoet
te treden. Dat vergt de volle inzet
van hen, die geroepen zijn deze taak
tot uitvoering te brengen, maar bo
venal de volle belangstelling voor de
medemens en voor wat hem motiveert
in geheel zijn doen en laten.
Prof. Pott, werd in 1918 te Groningen
geboren. Sinds 1955 is hij directeur
van het museum voor Volkendunde.
Prof. Goslings bij afscheid:
LEIDEN 'De kennis van de moge
lijkheden tot bestrijding of behande
ling van infectieziekten is over de
hele wereld verspreid en gemeengoed
geworden. Maar kennis en realisering
van de mogelijkheden, door die ken
nis geboden, zijn twee: westerse lan
den en de arme ontwikkelingslanden'.
Aldus prof. dr. W. R. O. Goslings,
hoogleraar in de microbiële ziekten in
zijn aan de Leidse Universiteit gehou
den afscheidscollege. In de ontwikke
lingslanden zullen de problemen rond
de infectieziekten nog geruime tijd
aanwezig zijn.
De stijging in het totale nationale
inkomen van de ontwikkelingslanden,
waaruit de noodzakelijke sociaal-
hygiënische en sanitaire maatregelen
zouden moeten worden betaald, is
veelal langzaam. Bovendien wordt de
ze stijging vaik per hoofd van de
bevolking 'verdund' door een geboor
te-overschot.
ALPHEN/ZWAMMERDAM Gistermiddag heeft koningin Juliana (geheel rechts) een tweede bezoek gebracht aan het Wanneer dit geboorte-overschot niet
opgegraven Romeinse schip op het terrein van de Johannes Stichting in Zwammerdam. Het schip ligt nu voor defini- wordt opgevangen door een stijgend
tieve berging gereed. In het kader van de actie om het schip te behouden schonk ook de koningin enige tijd geleden een aantal arbeidsplaatsen wat in deze
bedrag. Zij toonde gistermiddag opnieuw grote belangstelling voor de resultaten van de opgraving. meestal agrarisch georiënteerde lan-
den geen gemakkelijke opgave is,
noch door een 'family planning' in de
zin van geboortebeperking, dan draagt
het medisch handelen zijdelings bij
tot een daling in het gemiddelde
sociaal-economisch peil van het indivi
du. Dit laatste, aldus prof. Goslings,
is op zichzelf weer niet bevorderlijk
voor het hygiënische peil, waaronder
het individu dan leeft, d.w.z. niet
bevordelijk voor de bestrijding van de
infectieziekten. Prof. "Goslings wees
overigens er op, dat ook m de rijke
landen infectieziekten kunnen toene
men, bijvoorbeeld als gevolg van een
zeker milieubederf. Een van de meest
typische voorbeelden noemde hij de
enorme stijging in de frequentie van
de zgn. gastro-enteritische vorm van
paratyfus, voornamelijk in ons land.
Het zal grote moeite kosten deze in
fectieketen definitief te doorbreken;
voor ons land zal dit zeker nog enkele
jaren duren. Het is hierbij een geluk,
aldus prof. Goslings, dat deze infectie
zeer zelden een ernstig karakter
draagt
«idse Belangenvereniging Minderjarigen (BM) werkt aan een betere gezinsvervangende leefeenheid
roi
oor Jaap Kamerling
^rd
IIDEN 'Nu we ons op de kindertehuizen in Leiden en directe omgeving gaan richten hebben we
nieuwe leden nodig en dan geen studenten, die we al zoveel hebben maar jongeren, die zelf in
idertehuizen wonen of gewoond hebben'. Dat zeggen Sjanne en Chris van de Belangenvereniging
:|riderjarigen afd. Leiden (afgekort BM Leiden), met wie we een gesprek hadden over de voortgang
de aktiviteiten van de Leidse BM, die vorig jaar in april werd opgericht.
H
Leiden kwam voort uit een aktie-
lep van het vormingscentrum Troef
lor werkende jongeren) die zich
lig hield met de kinderbescherming
in het kader daarvan een aktie
ioniseerde voor het kindertehuis
irmonderhek, dat destijds in gewel-
e financiële problemen verkeerde,
ardoor er met veel te grote groe-
gewepkt moest worden. Deze ak-
leidde vorig jaar tot de oprichting
i een Leidse afdeling van de lande-
:e BM. Een van de eerste aktivitei-
van de Leidse BM bestond uit het
•lenen van medewerking aan de
zetting vorig jaar juni van het
amf)ouw van de Nationale Federatie
voor de Kinderbescherming in Den
Haag. Tot die bezetting werd destijds
overgegaan omdat de Federatie beslis
singen ging nemen over de sanering
van kindertehuizen, waarbij vooral de
kleinere tehuizen het moesten ontgel
den, zonder dat de bewoners van die
tehuizen hierin werden gekend. De
BM eiste toen, dat zij als vereniging
met voornemelijk bewoners en groeps
leiders van tehuizen vertegenwoordi
gers zou krijgen in de beleidscommis
sie van de federatie, die de beslissin
gen nam.
Inspraak
'Onze doelstelling bestaat uit het stre
ven naar democratisering van de te
huizen, dwz. meer inspraak in punten
als verplichte kerkgang, zakgeld, het
aanschaffen van kleding, de maaltij
den en verder in het algemeen het
streven de leeftoestanden in de kin
dertehuizen te verbeteren. Aldus
Chris en Sjanne. Die leeftoestanden
zijn soms zeer bedenkelijk. Zo zijn er
b.v. in Zetten nog steeds isoleerka
mertjes, waar iemand in terecht kan
komen als hij niet doet wat de lei
ding zegt. En wie zich te agressief
gedraagt loopt bovendien nog de kans
een kalmerend spuitje te krijgen. Zul
ke dingen gebeuren in normale gezin
nen niet zo gauw, zeker wat het
spuitje betreft. Gelukkig begint er in
dit opzicht wel wat te veranderen en
in de Rijnstroom, het eerste tehuis
waar de Leidse BM zich voor heeft
ingezet, zijn die isoleerkamertjes er
niet. Toch was ook daar de situatie
niet bepaald ideaal en dat was dan
ook de reden dat BM Leiden dit
tehuis uitkoos als eerste om zijn doel
stellingen in praktijk te brengen.
Sjanne en Chris noemen de volgende
klachten; 'Er was vorig jaar nog ver
plichte kerkgang, ook voor de oudere
kinderen boven de twaalf jaar, verder
is het zo, dat je steeds om zakgeld
moet vragen in plaats van het ontvan
gen van het totale bedrag aan zakgeld
eenmaal per maand, ook is er te
weinig geld om naast het gewone eten
eens iets etra's te kopen'.
Door de bemoeienissen van BM wordt
er nu wel door de leiding over deze
klachten gepraat en is de verplichte
kerkgang voor kinderen boven de
twaalf jaar opgeheven. Het verslag
van de bespreking van de andere
klachten heeft BM echter nog niet
ontvangen. 'Toch is er wel de bereid
heid ontstaan om naar ons te luiste
ren', vindt Chris.
Gewoon huis
Nu er bij de Rijnstroom in Alphen
het een en apder is bereikt wil de
Leidse groepi zich meer gaan richten
op de Leidse kindertehuizen. Daarom
is ze hard op zoek naar jongeren uit
die tehuizen en ex-bewoners van tehui
zen, die de groep willen gaan verster
ken. De groep dreigt namelijk steeds
meer een studentenaangelegenheid te
worden.
Daardoor komen de gesprekken op
een te hoog niveau te staan en voelen
bewoners van tehuizen, die we juist
het liefst hebben, zich niet meer zo
thuis in de groep, zegt Sjanne. Op de
vraag wat nu eigenlijk de meest idea
le leefomgeving zou kunnen zijn voor
jongeren, die in tehuizen zitten, of
die van huis zijn weggelopen of bv.
ex-psychiatrische patiënten, antwoordt
Sjanne; 'Gewoon een huis van twee
volwassen vrijwilligers en een stuk of
zes jongeren. Die vrijwilligers moeten
dan niet opgeleid zijn voor dat bege-
leidingswerk, zodat de jongeren niet
het idee krijgen 'behandeld' te wor
den, ze kunnen gewoon elders hun
eigen werk hebben: zoiets is boven
dien erg goedkoop, want het is vrijwil
lig werk'.
Volgens Chris en Sjanne zijn die
vrijwilligers best te vinden. Op deze
wijze kan er een betere gezinsvervan
gende leefeenheid ontstaan, waarin ie
dere deelnemer voldoende aandacht
krijt. Op de achtergrond van zo'n
leefgemeenschap zouden deskundigen
kunnen staan, zoals maatschappelijk
werkers en psychologen, die kunnen
adviseren als er zich problemen voor
doen bij of tussen de beowners.
Chris ontvouwt vervolgens een plan,
dat in Leiden bestaat om een leefge
meenschap te beginnen, die veel lijkt
op bovenstaand model. Er zijn al wat
vrijwilligers voor.
Aan het eind van ons gesprek vragen
Chris en Sjanne nog eens een duide
lijke oproep te doen aan jongeren, die
belangstelling hebben om lid te wor
den van de Leidse BM. Liefst dus
bewoners en ex-bewoners van kinder
tehuizen in Leiden en omgeving. Ze
kunnen bellen naar vormingscentrum
Troef en dan vragen naar Ally. Elke
woensdagavond om 8 uur wordt er
vergaderd door de BM. Men werkt
overigens geheel zelfstandig en maakt
alleen gebruik van het gebouw van
Troef.
i
uia
'Ipi
m
eefc
por S. J. de Groot
ipjn paar weken geleden na de zegen op zondagmorgen, sloeg dominee Streefland de kanselbijel in
;t Witte Kerkje van Noordwijkerho ut dicht. De volgende morgen zou het leeghalen van het kerk
interieur beginnen. Restaurateurs kunnen alleen werken als zij de ruimte hebben. Maar de volgende
hdaig ging diezelfde bijbel in de zaal van café De Zwaan weer open. Daar zitten de hervormden nu
erlialf a twee jaar.
[ar, dat is overheen te komen. De
enfeondiging is niet aan één plaats
aajonden. In een kerk kan een mens
aaiDereikbaar zijn voor de oude woor-
van bevrijding en verniewing. In
li) zo heel andere omgeving kunnen
-t^elfde woorden zo anders klinken
®!ze je wél raken.
Tir dat neemt niet weg, dat Noor-
k0Iar dat neemt niet weg, dat Noord-
kerhout het toch fijn vindt dat die
^uratie eindelijk is begonnen.
nSjarom zou je niet blij zijn met een
plaats waar door de eeuwen
in mensen zijn samengekomen om
te beleven van de unieke gemeen-
"^P die God geeft. Die beleving
g 3t tot de verplichting om deze
ats in stand te houden. Elke gene-
ie heeft die verantwoordelijkheid.
B zo'n plaats voor deze generatie
volgende bruikbaar blijft. Een
moet vooral niet belangrijker
rden dan de gemeente zelf. Je moet
niet koste wat het kost aan vas-
Wden. Ze is een, middel. Als dat
l doel gaat missen, moet het wor-
i losgelaten. Maar dat is in Noord-
kerhout'niet zo. Daarom heeft deze
jkrestauratie zin.
t i de schaduw
DE SCHADUWTegenover het gro
getal rooms-katholieken is de
irdwijkerhoutse hervormde ge-
snte maar klein. Vroeger is dat
anders geweest. Het lijkt ge-
iedvervalsing, maar toch is het
ir, dat dit dorp eens overwegend
testants was. Maar toen kwam de
asie van de inrichtingen Sint Bavo
Sancta Maria, die het dorp over-
elden en de meerderheidsrol van
'Reformatie' overnemen,
t Witte Kerkje, reeds ontdaan van
i gotische achterstuk (het koor),
éf door zijn centrale plaats en zijn
jcieuze torenspits nog wel het
abool van Noordwijkerhout, maar
moest zich bescheiden terugtrek-
j in de schaduwen van koepels en
pns waarmee het rijke roomse le-
j dit dorp een nieuw aanzien gaf.
ar in de hervormden zit weer wat
tei, dankzij de 'import'. Toen domi-
I Streefland hier drie en een half
r geleden kwam, zaten er 800 in
j kaartenbak, en nu zijn dat er
0 a 1200. Het kerkbezoek is dan
4 niet achteruitgegaan. De avond
diensten zijn weliswaar afgeschaft,
want voor 20 tot 03 mensen kan je
die toch niet volhouden, maar 's mor
gens in het kerkje bijna vol. 's Zo
mers zijn er hervormden die, al of
niet graag, hun plaats afstaan aan
gasten. Dan blijft er in Noordwijker
hout ook geen bed onbeslapen.
Algeheel verval
ALGEHEEL VERVALAls ze het in
dit dorp over één ding eens waren,
dan was het wel dit, dat het kerkje in
de steigers moest. De mankementen
werden steeds duidelijker zichtbaar
en bovendien was zijn schilderachtig
heid bij het verstrijken der jaren
verdwenen achter algeheel verval. Er
werd al zestien jaar geleden over
gepraat en dus had vrijwel ieder de
moed opgegeven. Éérst zien, dan gelo
ven we het wel weer.
De overheid had niet voldoende geld.
Je krijgt voor zo'n karwei wel subsi
die, maar, zo Averd in dit geval te
Dominee Streefland iets goeds
verstaan gegeven, niet voor 1976.
Voor monumentenrestauraties wordt
elk jaar op de rijksbegroting een fors
bedrag gereserveerd. Maar er zijn zo
veel restauratiegevallen dat dit geld
volstrekt ontoereikend is. Vandaar dat
financiële meerjarenplan bij Monu
mentenzorg. Je mag dan als eigenaar
van een oud gebouw wel beginnen
met opknappen, als je het verval niet
langer kunt aanzien, maar hoe je het
financiert is jouw zaak.
De subsidies komen van het rijk, de
provincie en de gemeente. De verhou
ding kan voor deze kerk 50-10-30 wor
den, maar dat is nog niet helemaal
zeker. Als de burgelijke gemeente nu
begint met geld te geven, kan de
provincie volgen en noeft de vertraag
de rijksbijdrage geen onoverkomenlij-
ke moeilijkheden te geven.
De restauratie is nu begroot op ruim
600.000. De hervormden verkochten
hun oude pastorie aan de gemeente
voor 200.000. Daardoor kwam er
toch nog schot in de laatste voorberei
dingen. Overigens ziet ook de gemeen
te de restauratie van dit monument
graag op gang komen. Zij doet finan
cieel wat ze kan.
Twijfel en onmacht
TWIJFEL EN ONMACHTDie grote
restauratiesom' kan de indruk wekken
dat het nu begonnen werk iets specta
culairs gaat worden. Die indruk is
onjuist. Het tegendeel is waar; dit is
een minimumplan, dat slechts ten
doel heeft de kerk in stand te hou
den.
De duurte van de restauratie na zo
veel jaren van wachten en van oplo
pende lonen en prijzen is eigenlijk te
wijten aan twijfel en onmacht bij de
instanties. Twijfel aan de omvang van
de restauratie en onmacht om verder
gaande plannen dan een allereenvou
digst herstel financieel te dekken.
Wat is namelijk het geval?
Het kerkje van Noordwijkerhout be
staat uit een toren en een schip, de
gewone kerkruimte. Maar er heeft
achter dat schip nog een gotisch koor
gestaan. Uit het eind van de 15de of
het begin van de 16ae eeuw. Toen
Holland streed tegen spanje, is ook
deze kerk verbrand. Toren en schip
werden hersteld, maar het koor, dat
de hervormden-zonder-altaar toch niet
zodig hadden, bleef een ruine. Die
het ook wordt, we vertrouwde ds.
Streefland mij toe. 'Maar hoe het ook
wordt, we zijn nu tenminste bezig'.
Al noemt de architect het nog maar
een 'wankel begin', door het niet
tijdig beschikbaar stellen van de sub
sidies.
Dominee Streefland, die indertijd ook
in het Gelderse Almen betrokken is
geweest bij de voorbereidingen voor
een kerkrestauratie, wil wwl weten
dat hij dat romaanse koor er heel
graag bij heeft Hij kan zich deze
restauratie zonder de herbouw van
het koor niet eens goed voorstellen.
Wat is nou anderhalve ton op zo'n
werk. En je krijgt er wel iets goeds
en iets moois voor.
Er is hier een tweeledig belang. Van
de eigenaar-gebruiker, maar ook van
heel Noordwijkerhout. Dit gebouw,
precies in het hart van het dorp, zou
weer een sieraad kunnen worden. Res
tauratie alléén is maar het halve
werk.
Ruimer gebruik
RUIMER GEBRUIKDe eigenaresse
van Het Witte Kerkje is niet rijk. Zij
heeft ook nog het voordeel dat er
naast de preekstoel ruimte komt voor
avondmaalstafel en doopvont, die dan
niet te dicht op de zitplaatsen staan.
Lichtblauw gewelf
LICHTBLAUW GEWELFTijdens de
nu begonnen restauratie wordt het
noordportaal afgebroken. Maar er
komt een nieuw. Dat is nodig, want
het heeft de functie van een steun
beer. De zijmuur buigt namelijk nog
al uit. De consistorie onder het orgel
gaat er uit. Die ruimte komt bij de
kerk. Het aantal zitplaatsen in de
nieuwe ruimte zal rond de 160 zijn.
verdeeld over luifelbanken en stoelen.
De orgelbouwer A. H. de Graaf te
Leusden heeft het orgel naar de kel
der van het gemeentehuis overge
bracht. Hij gaat het over enige tijd
restaureren.
De fundering van de orgelbalkon-
zuiltjes wordt versterkt. De kerk
krijgt een ondervloer van gewapend
beton. Daarop komt de vloerverwar
ming. De luchttemperatuur kan daar
door lager blijven, wat ook voor het
Minimale restauratie: meer dan zes ton.
restanten werden in de 19de eeuw
neergehaald. De boog die eens het
schip van het koor scheidde, is in de
achtermuur van de kerk heel duide
lijk te zien. Die is vroeger dus open
geweest. Een fraaie spitsvormige tri
omfboog, naar het koor toe.
Nu had dat gotische koor een bijzon
derheid. Het had aan de achterkant
een rechte sluting. Zoals het Groene
Kerkje in Oégstgeest en de Dropskerk
van Katwijk an den Rijn. Omdat zo'n
geest en de Dorpskerk van Katwijk
aan den Rijn. Omdat zo'n koorvorm
nog maar zelden voorkomt, voelde
Monumentenzorg er wel voor, het go
tische koor te herbouwen. Het Voor-
burgse architectenbureau Kruger
heeft daarvoor in 1962 nog een teke
ning gemaakt. Ieder schrok echter
van het bedrag dat dit zou vergen, en
het resultaat was dat de deur van de
grote ijskast die Monumentenzorg
zich in arren moede had moeten aan
schaffen, opnieuw open zwaaide.
Nieuwe hoop voor Het Witte Kerkje
gloorde, toen deze instantie dit ambi
tieuze plan liet varen en ging peinzen
over herbouw van het veel kleinere
rommaanse koor, de voorganger van
het gotische, wilks fundering groten
deels nog aanwezig is. Dit oudere
1
koor had geen recht muur ter afslui
ting maar een halfronde. Herbouw
van het romaanse koortje zou dus
deze kerk haar eerst-oorspronkelijke
vorm teruggeven.
Dominee wil wel
Daaraan kan, nog afgezien van de
geldkwestie, een doorslaggevend mo
tief worden ontleend om de romaanse
herbouw te verkiezen boven de goti
sche, temeer omdat de kerkelijke ge
meente aan toevoeging van die be
perkte ruimte genoeg heeft. Dominee
Streefland schat deze aanbouw op
150.000.
Maar ook over dit plan heen moest
Monumentenzorg door gebrek aan pe
cunia het 'onuitvoerbaar' stempelen.
En de architect werd gevraagd, zijn
verleidelijke schetsen maar op te ber
gen en een bezuinigingsplan ter tafel
te brengen, waarbij een vage toezeg
ging werd gedaan dat uitkering van
subsidie tussen 1976 en 1979 zou ge
schieden
Nu zat het in Noordwijkerhout zelf
ook niet helemaal snor. 'Monumenten
zorg heeft ons wel verweten, dat we
in 1969 niet zijn begonnen', vertrouw
de ds. Streefland mij toe. 'Maar hoe
beschikt over dit kerkje, een nieuw
pastorie en een zelfstnadige predi
kantsplaats. Winstgevende bezittingen
zijn er niet. Maar omdat dit gebouw
algemeen wordt gezien als het
symbool van Noordwijkerhout, spelen
de grootte en de draagkracht van de
burgelijke gemeente in deze restaura
tie toch ook een voorname rol. Het
moet een vraag voor het hele dorp
zijn of er werkelijk alles aan gedaan
is, dit monument weer heel te meken.
Dat zou ook een uitgangspunt kunnen
zijn voor bezinning op een ruimer
gebruik van deze kerk in de dorpssa
menleving. Met het koor zal er een
heel geschikte ruimte kunnen ont
staan voor kleine concerten en ten
toonstellingen. Een kerk hoeft hele
maal niet hetmeestondoelmatige en
meest-oneconomische gebouw te zijn
dat er is. Dat hebben wij, onder
invloed van een steriele mystiek, er
van gemaakt. Van deze waangedachte
zijn we echter aan 't genezen.
De preekstoel heeft sinds mensenheu
genis in het midden aan de achter
muur gestaan. Als de boog in deze
muur weer open gaat, zal de kansel
links van de boog een plaats krijgen
en komt de avondmaalstafel in het
koor, waar dit sacrament ook gevierd
kan worden. De doop kan worden
bediend bij de scheiding tussen schip
en koor. Een koor geeft niet alleen
meer ruimte, maar laat de gehele
ruimte ook veel meer tot haar recht
komen.
De restauratie-architect wil ook niets
liever dan herbouw van het koor op
de reeds aanwezige fundering. Maar
een minimumplan, zoals dat nu nog
bestaa, laat dit eenvoudig niet toe.
Blijft herbouw voorlopig uitgesloten,
dan kan de plaats van de kansel in de
gerestaureerde kerk er telkens aan
herinneren dat het werk nog niet af
is. Je moet dan de preekstoel wel dit
het midden van de achtermuur, links
aan de dichte triomboog zetten. Dat
orgel beter is. De binnenmuren krij
gen nieuw pleisterwerk. Aan de leibe
dekking buiten, de goten de kap, de
trekbalken en de muurstijlen wordt
ook het nodige gedaan. De ingebroken
dakraampjes bij de (enige jaren gele
den al gerestaureerde) toren gaan
weg. Naast de toren aan de zuidkant
wordt in de kerk een kleine consisto
riekamer gemaakt. Een aan de zuid
kant aangebouwde consistorie kon
toch geen genade vinden bij Mone-
mentenzorg, omdat die in verhouding
tot de bescheiden afmetingen van de
kerk te robuust zou worden. In de
ruimte naast de toren aan de noord
kant komen een toilet en een nieuwe
trap naar het orgel. Het toilet zal niet
meer direct uit de kerkruimte bereik
baar zijn. Het stucgewelf van de kerk
wordt vervangen door een nieuwe
lichtblauwe gewelfbeschieting.
Geheimen
GEHEIMENDe firma Huurman te
Delft voert het werk uit. Geeft de
kerk tijdens de restauratie nog bouw
kundige geheimen prijs bij een ont-
pleisterd stukje van de zuidelijke bui
tenmuur zou dat nu al het geval zijn-,
dan zal worden overwogen het restau
ratieplan daarbij aan te passen.
Voor architect Kruger en zijn mensen
is de restauratie in Noordwijkerhout
een vrij eenvoudig karwei. In verge
lijking althans met het raadhuis in
Delft, het Gemeenlandshuis te Leiden,
de Grote Kerk in Naarden en de
kerken van Hellevoetsluis en Kehel.
die zij ook restaureerden. Maar ook
dit kleine werk voeren zij uit met een
precisie die volledig recht doet aan
het karakter en de geschiedenis van
het gebouw. Daarom ock gaat het dit
architectenbureau aan het hart, dat
zijn plan te sterk de sporen draagt
van de beperking.
Misschien dat actie uit Noordwijker
hout zelf nog iets uitwerirt.
