American Graffitti':
sen innemende film
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Het recht van de
sterkste
Waarschijnlijk twaalf
VVD'ers in de senaat
Meeste ex-CPN-kiezers
gingen nu naar de PvdA
Ierse
setter
krijgt
zeventien
jongen
Twee Nederlandse films
'Verkiezingen
van de
tevredenheid'
acistische rommel
Agent 373
Rotterdam was
het laatst met
zijn uitslag
OW/KWARTET VRIJDAG 29 MAART 1974
K15
Na de statenverkiezingen Noord-Holland
Van een verslaggever
DEN HAAG In juli zal waarschijnlijk het zeteltal van de WD in
de Eerste Kamer stijgen van acht naar twaalf, D'66 daarentegen
zal waarschijnlijk drie zetels verspelen.
^nerican Graffitti is een film
ui herinneringen die, blijkbaar
g graffitti' gegrift zijn in
jeorge Lucas, de jonge regisseur,
s aan het scenario meeschreef.
Hij was tiener in 1962, een vetkuif
die rock'n-roll en het begin van 'soul'
over de radio hoorde van de, legenda
risch geworden, disc-jockey Wolfman
Jack. Die kre^g dan ook een warm
plaatsje in de film, evenals zo'n vie-
enveertig songs uit die tijd, van Bill
ie Don Baker (rechts) in Het recht van de sterkste
hiking Tall, hier 'Het Recht van de Sterkste', gaat over Buford
ksser, die cheriff was in McNairy Couty, USA, en nog leeft, hoewel
raar beschadigd. Hij was eerst beroepsworstelaar.
jen hij, in een nieuwe goktent, in
h geboorteplaatsje, goed kwaad
jrd kwam hij meteen in elkaar ge-
pd en zwaar gekerfd in een sloot
recht. Weer beter sloeg hij 'daar
et een knuppel de hele boel in
taar. De jury sprak hem vrij en hij
ïrd tot sheriff gekozen. Want de
irige sheriff en de rechter waren
ig en omgekocht. De georganiseer-
business, van gokkers, bordeelhou-
s, drankstokers, heerste met ter-
ir. Pusser was de man om daar op
te slaan, met die knuppel, met wat
istenten, waarbij een trouwe neger,
met de wet aan zijn kant, hoewel
altijd achter zich. En de onder-
:ld sloeg terug. Met een moord-
lag, die Pusser weer overleefde,
It een poging tot moord, die Pusser
t voor was, en met beschieting van
h auto, waarbij zijn vrouw gedood.
hij verminkt werd. Nog in het
reed hij woest de houten speel-
binnen om de lui daar af te
[ken.
verlekkerd zoveel afschuwelijke ge
welddadigheid opdient. Sheriff Pus
ser, gespeeld door Joe Don Baker, is
een aangekleed oermens, vol haat en
wraak, met wat simpele goedbedoelde
uitspraakjes, met een lieve eenvoudi
ge vrouw, Elizabeth Hartman, een
aardige vader, Noah Beery, een leuk
zoontje, een kerstboom met Kerst.
kortom: de gewone goede buurman.
Op die, symbolische, knuppel na. Die
gebruikt hij, dodelijk, omdat hij ei
genlijk tegen vuurwapens is, al schiet
hij daar later wel, raak mee.
BH.
(Amsterdam-Flora. 18 j.)
Haley's Rock around the Clock af tot
aan Only You van The Platters toe,
met The Beach Boy's, Fats Domino,
Buddy Holly en vee anderen. Er
kwam een MCA-dubbel-lp van uit.
Die muziek kwam uit auto-radio's en
juke-boxen als een nu nostalgiek ge
worden, achtergond voor wat er alle
maal gebeurde in die, laatste, warme
nacht in een stadje van California. De
schooltijd was voorbij. Steve en Curt
zouden naar de universiteit gaan, de
wereld in. Nog eenmaal was de avond
met de vrienden en vriendinnetjes
net als altijd. Voor het laatst.
Het schoolbal (de sockhop) met Flash
Cadillac and the Continental Kids was
hun al te kinderachtig. Ze reden in
hun tweedehands-auto's de hoofdstraat
op en neer. (Lucas had een paar
honderd oude wagens voor die para
de). Met hetzelfde doel waarvoor el
ders heen en weer gelopen wordt: de
hoop op een ontmoeting, een avon
tuur. George Lucas heeft, met een
stel leuke, nog weinig bekende, jonge
spelers allerlei gebeurtenissen door
elkaar verteld.
Daar is Curt, die alleen gelaten, in
handen valt van een stelletje nozems
(zal ik maar zeggen) en het lef heeft
om, gedwongen, aan hun straatschen
derijen mee te doen. Daar is Steve,
die de hele nacht bezig is zijn vaste
verkering uit en weer aan te maken.
Big John, die met een opgevoerd
autootje het hardst kan rijden, met
een eveneens opgevoerde onverschille-
ge hooghartigheid, wordt opgescheept
met een veel te jong, maar wel grap
pig kind, dat hij pas thuis kan
brengen als hij met verkrachting
dreigt. Terry, een komisch onhandige
knaap met een geleende auto, pikt
een vlot blondje op, en wat wiskey,
wordt ziek, raakt de wagen kwijt,
moet erom vechten, cn bezorgt met al
zijn pech het blondje toch een lollige
avond.
Alle grapjes, kibbelarijen, gesprekken
en avonturen blijven jong en voorbij
gaand. niet ongevoelig maar ook niet
dramatisch diep. Met zijn jeugdige
spelers, zijn cameraman Ron Eveslage,
die voortdurend ergens ter plaatse
met kunstlicht moest werken, en zijn
eigen weemoedige herinneringen aan
de werkelijkheid van toen, heeft Ge
orge Lucas een innemende film ge
maakt. Wie nog weet hoe jong hij
was en dat hoeft niet in '62 in
California geweest te zijn kan het
nog eens (mee)beleven.
(Amsterdam - Uitkijk, 14 j.)
B. Huising
Op 3 juli worden 21 leden van de
Eerste Kamer gekozen door de provin
ciale staten van Noord Brabant, Lim
burg, Zeeland en Utrecht, zeventien
leden worden gekozen door de staten
van Noord-Holland en Friesland. Pas
in 1977 worden opnieuw Eerste Ka
mer-verkiezingen gehouden: dan wor
den 37 senatoren gekozen door de
staten van Groningen, Drente, Over
ijssel, Gelderland en Zuid-Holland.
(De 75 leden van de Eerste Kamer
hebben een zittingsperiode van zes
jaar. Eenmaal in de drie jaar treedt
de helft af, de ene keer 37. de andere
keer 38 leden).
Op grond van de uitslag van de
statenverkiezingen in Noord-Brabant,
Limburg, Zeeland, Utrecht, Noord-
Holland en Friesland is nu de moge
lijke nieuwe samenstelling van de
Eerste Kamer berekend, die hieronder
staat. Daarbij is er van uitgegaan dat
de statenleden op de kandidaat van
hun eigen partij stemmen. In de
praktijk is dat laatste een enkele
keer wel eens niet het geval in ver
band met onderlinge afspraken.
Gelderland
Bij de opgave van de zetelverdeling
in de provinciale staten van Gelder
land in cnze krant van gisteren is een
fout geslopen. Dat de KVP daar veer
tien zetels behaalde de PvdA twin
tig, de CHU zeven, de VVD veertien
en de ARP vijf, was juist. De verdere
zetelverdeling had achter als volgt
dienen te zijn: de SGP behaalde drie
zetels, de Boerenpartij drie, de PPR
vier en het GPV één.
Het totale aantal zetels van het 'pro
gressieve blok' in de provinciale sta
ten blijkt te zijn gestegen van 237
naar 253, dat van de gezamenlijke
confessionele partijen (KVP, ARP,
CHU en CDA) is gedaald van 307
naar 236. De WD ging vooruit van
tachtig naar 131, de CPN achteruit
van 27 naar negentien. Het GPV
kwam van«ees op elf zetels.
Opname uit 'American Graffitti'
In de Vrijheidsweek van de Cineclub gaan twee Nederlandse docu
mentaires in première: 'Solidariteit', vervaardigd door Cineclub en
'Met een nieuwe naam gastarbeiders', gemaakt door studenten
van de filmakademie te Amsterdam
Hoe de verschillende gezindten stemden
Dat werkende jongeren demonstreren
voor de afschaffing van het jeugdloon
is een rechtvaardige zaak, dat er bij
zo'n demonstratie geroepen wordt
'Weg met Boersma' valt best te be
grijpen. Maar het lijkt me niet zo
verstandig om van dergelijke demon
straties, die gekenmerkt worden door
slogans en kreten, een film van bijna
een half uur te maken, zonder een
uitvoerige analyse.
En de rammelende vergelijkingen die
met Chili worden getrokken brengen
de hele zaak terug tot mierenformaat.
'Jullie zorgen zou ik willen hebben'
zou een adequate reactie zijn van
socialisten in dictaroriaal geregeerde
landen. Zo'n kreet 'Weg met Boers
ma' wordt als men er het vergroten
de oog van de camera op richt, ook
nogal vreemd. Als men dan met alle
geweld een vergelijking met Chili wil
trekken: wie komt er als Boersma
valt? In Nederlandse verhoudingen
vertaald: geen kolonel, maar wel een
WD-er. Dat lijkt me voor die werken
de jongeren ook geen vooruitgang.
Hun zaak wordt met deze film in het
geheel niet gediend. De Cineclub
moet, als zij politieke films maakt, in
het vervolg toch een beetje voorzichti
ger zijn met het trekken van vergelij
kingen. En wat beter ever de dingen
nadenken.
Het is verheugend, dat er van de
Filmacademie nu eens een documen-^
taire komt met een sterke sociale
inslag. Men kreeg de laatste jaren wel
eens de indruk, dat iedereen daar
streefde naar de glamour van het
speelfilmregisseurschap. 'Met een
nieuwe naam gastarbeiders' poogt
men een analyse te geven van de
situatie van de Turkse arbeiders in
ons land. Daarbij had het collectief
dat de film vervaardigde nogal met
moeilijkheden te kampen: vele arbei
ders wilden niet praten of wilden niet
laten zien wat voor werk ze deden,
natuurlijk tiert dé angst welig bij de
onderdanen van een op zijn minst
half-dictatoriaal geregeerd land. Wat
er uiteindelijk uit de bus is gekomen
is een respectabele, zij het wat bleke,
bestandsopname waarbij de discrimi
natie van het Nederlandse volk tegen
over de gastarbeiders wel ter sprake
maar niet genoeg uit de verf komt
W. W.-B.
Van een onzer verslaggeefsters
HILVERSUIM Een niet onbelangrijk deel (tien procent) van het
verlies, dat de CPN bij de verkiezingen heeft geleden, is ten goede
gekomen aan de WD. Het merendeel van de ex-CPN-stemmers
ging echter naar de PvdA (61 procent). Naar de PPR ging 12 pro
cent en naar de Boerenpartij 7 procent. Verder ging nog 10 pro
cent naar overige partijen, waaronder de SGP nogal eens voor
kwam.
Dit blijkt uit het verkiezingsonder-
zoek dat het Hilversumse bureau Into-
mart heeft uitgevoerd in samenwer
king met een aantal politicologen van
Nederlandse universiteiten.
Verder is uit dit onderzoek duidelijk
geworden hoe de aanhangers van de
verschillende gezindten gestemd heb
ben.
Van de rooms-katholieken heeft 44
pet gestemd op de KVP of de CDA,
19 pet op de PvdA, 19 pet op de WD,
7 pet op de PPR, 4 pet Boerenpartij,
1 pet PSP, 1 pet CPN, 1 pet D'66 en 1
pet DS'70.
Van de hervormden heeft 36 pet op
de PvdA gestemd, 26 pet op de AR,
CHU of CDA, 21 pet op de WD, 5
Krantencommentaren
t is waar gebeurd, zeggen ze, al zal
irt Briskin, de producent, die ook
t scenario schreef, het wel wat in-
aangedikt hebben, en heeft regis-
ir Phil Karlson net verfilmd met
te grote lust in alle bijzonderhe-
1 van het brute geweld. Want dat
ijnt de Amerikaanse boodschap te
h: geen gezeur, maar terreur 4egen
reur, moord (wettig) tegen moord
iwettig), en een sterke man die
r lijken gaat voor wet en orde.
n rechtsopvatting die ons niet ligt.
oral niet als een film daarbij dan
ii
J.
oogst aan onverhuld racistische
citoïde Amerikaanse films (het
1 zware woorden, maar ze moeten
iruikt worden) is de laatste weken
denkelijk greot. Neem nu zo'n 'A-
ït 373', gebaseerd op de ware avon-
en van detective Eddie Egan, die
politiemacht van New York City
gentien jaar diende en een record
ital arrestaties verrichtte. Eddie
an zelf speelt een rol in de film
j het niet de hoofdrol) en hij is
c als adviseur opgetreden, dus hij
het met de inhoud wel eens zijn.
ilnu, 'Agent 373' komt eruit tevoor-
iijn als een politieman die geen
tr beter, zelfe slechter is dan de
nsen dié hij arresteert, respectieve-
neerslaat, respectievelijk dood-
liet. Zijn haat tegen Portoricanen
hij in een stroom van scheldwoor-
hij zou ze het liefst allemaal
ermaaien met een mitrailleur. Des-
[ïettemin wordt deze man tot tra-
|che held verheven: hij verliest zijn
itn, hij trekt er alleen op uit. om
h vermoorde collega te wreken, zijn
lendin wordt doodgeschoten, ten-
|te weet hij een revolutionair com-
bt te verijdelen. Men zit almaar te
[chten op een wending in het ver-
lal, op een herverdeling van sympa-
jeën die de Portoricanen recht doet.
)dat men zo onnozel is te menen
jt zoveel racisme toch echt niet kan.
iar het kan best: alle Portoricanen,
h Portorieaanse politieman incluis,
)i schurken, zij dienen bijzonder
ïd te worden aangepakt anders we
ll zij hun plaats niet en gaan wa-
tnpel eisen stellen. De moraal van
ft verhaal: als de politie het niet
p klaren is het maar goed dat er
E sterke man is die niet bang is om
handen vuil te maken. En dat is
Ier een stapje verder op het pad
n de 'law and order.'
De Ierse setter Shirley uit de kennel
Of The Turning Point van Jan en
Bea Nijland uit Meppel heeft in de
dierenwereld voor een unieke presta
tie gezorgd door maar liefst zeventien
jongen ter wereld te brengen. De
moeder en het kroost maken het uit
stekend, al leverde de voeding van de
puppy's wel enige problemen op. Van
daar dat- de heer Nijland de hulp
moest inroepen van de bastaardtcef
Luck van een kennis. Ze neemt een
deel van de jongen voor haar reke
ning en zo te zien doet ze dat met
veel plezier.
Shirley met haar kroost (boven) en
Luck, die ook enkele puppy's onder
haar hoede heeft (onder).
psterdam-City, 18 jr.
pet op de PPR, 2 pet op de Boeren
partij, 3 pet op de SGP. 2 pet op
DS'70, 1 pet op D'66, 1 pet op de
CPN, 1 pet op de PSP en 1 pet op het
GPV.
Van de gereformeerde gezindten is 56
pet van de stemmen naar de AR, CH
of CDA gegaan, 11 pet naar de WD,
8 pet naar de PvdA, 8 pet naar het
GPV, 5 pet naar de SGP, 6 pet naar
de PPR, 1 pet naar de PSP en 1 pet
naar de Boerenpartij.
Van de mensen die opgaven geen
godsdienst te hebben, heeft 49 pet op
de PvdA gestemd, 20 pet op de WD,
9 pet op de CPN, 8 pet op de PPR, 5
pet op de PSP, 2 pet op D'66, 2 pet op
DS'70. 1.5 pet op de Boerenpartij en 1
pet op het CDA.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Een half uur lang
hebben heel wat Nederlanders gister
nacht met ongeduld gewacht op 'het'
bericht uit Rotterdam. Om ongeveer
kwart voor twaalf waren op de verkie-
zingsdienst van het ANP de uitslagen
van alle Nederlandse gemeenten bin
nen. uitgezonderd echter die van de
Maasstad.
Rotterdam dat vorige malen zéér snel
met zijn uitslag placht te zijn, kwam
nu als enige gemeente in het vroege
uur van donderdag met zijn cijfers.
Die vertraging had tot gevoïg da4 ook
andere uitslagen (die van de agglome
ratie Rijnmond en de provincie Zuid-
Holland bijvoorbeeld, en niet té ver
geten de einduitslag van heel Neder
land) veel later kwamen.
De heer D. Jansen Verplanke hoofd
van de afdeling bevolking en verkie
zingen van de Rotterdamse gemeente
secretarie, zei ons, dat hij tot nu toe
speciaal ten behoeve van de NOS tv
een computer-sneltelling had georga
niseerd. De NOS heeft voor deze ge
meentelijke Rotterdamse sneltelling
echter geen belangstelling meer, om
dat zij is gaan werken met een eigen
prognose-dienst met speciale techni
sche apparatuur.
'Voor mij geen aanleiding om een
zeer kostbare computer-telling te blij
ven uitvoeren', zegt de heer Jansen
Verplanke. 'Wij voeren nu de gewone,
wellicht ouderwetse, maar in ieder
geval zorgvuldige telling uit.'
Berekend was dat om twee uur don
derdagochtend alles klaar zou zijn.
Rotterdam was dus tóch sneller dan
men had gedacht
HET PAROOL spreekt in een commentaar
over 'de verkiezingen van de tevredenheid":
'Is er een ander land ter wereld waar bij
verkiezingen zowel de grootste regeringspar
tij als de gootste oppositiepartij kan win
nen. terwijl ook het blok der centrumpartij
en niet ontevreden is? Deze unieke situatie
Is het gevolg van iets anders dat elders oolc
weinig voorkomt: het grote aantal splinter
partijen Tezamen vertegenwoordigen
zij iets meer dan dertig procent van het
kiezersvolk en binnen deze hergroepering
zijn de meeste verliezen geleden.' De ver
sterking van de twee polen van het politieke
leven, de progressieve en de behoudende,
die in Nederland lange tijd door confessione
le nevels verhuld waren, is volgens Het
Parool goed op gang gekomen.
Het kabinet heeft zijn eerste toets goed
doorstaan en bij alle onzekerheid die nog
altijd in de opstelling der confessionele
partijen aanwezig is, zal deze uitslag in elk
geval geen 'nacht van Andrlessen' in de
hand werken.
JET VROKE VP.L noemt vooral de duidelijke
winst van de PvdA verrassend. 'Het zou wel
eens zo kunnen zijn dat het optreden van
Den Uyl zelf een grote rol heeft gespeeld.'
Ook nogal onverwacht noemt de krant de
betrekkelijk gunstige resultaten van KVP.
ARP en CHU en het feit dat CPN cn PSP
stemmen aan de PvdA verloren hebben. 'Het
kabinet-Den Uyl heeft als totaal zonder pijn
de strijd doorstaan. Deze uitslagen bezorgen
de ploeg geen grote problemen. Als er
spanning ontstaat zal die zich vooral in
enkele partijen afspelen. Zoals binnen D'66
dat zich zal afvragen of er nog een toekomst
is."
Twee groeperingen
DE VOLKSKRANT constateert dat de opde
ling van de kiezers in twee grote groeperin
gen tot op zekere hoogte doorgaat. 'De
voorstanders van het 'huidige kabinet-Den
Uyl voelden duidelijk behoefte om zich voor
de Partij van de Arbeid te bekennen. De
tegenstanders toonden niet minder duidelijk
voorkeur voor de partij van Wiegel, de
felste bestrijder van dit- kabinet. Van deze
tweedeling Is aan de rechterkant DS'70 de
dupe geworden. Voor de partij van Drees Jr.
lijkt met deze zware teruggang, geen politie
ke toekomst meer weggelegd. Boer Koekoek
pikte uiterst rechts nog wel een graantjo
mee. maar dat is wellicht meer aan het
succesvolle carnavalsliedje dan aan het poli
tieke optreden van zijn partij te danken
i. De uitslag van deze verkiezingen zal
de voorstanders van de CDA-gedachte onge
twijfeld stimuleren om met deze samenwer
king door te gaan. De grote vraag is dan
echter in welke richting PvdA en
VVD mogen sterk gewonnen hebben, de zich
handhavende christen-democratische midden
moot blijft voorlopig bij nieuwe coalitievor
ming de doorslag geven.
Duidelijker
NRC-HANDELSBLAD vindt dat het politieke
toneel duidelijker is geworden, doordat velen
zich van de marginale partijtjes hebben
afgewend. 'Toch zitten er in de blokvorming
nog wel een aantal onduidelijkheden. De
confessionelen dragen nog altijd hun oude
verwarring bij aan het politieke spectrum.
En al schikt de WD nog altijd terug van
het etiket 'conservatief', toch wordt het
steeds evidenter, dat zij aanslaat bij naar
rechts vallende kiezers De uitslag
van gisteren maakt de positie van het
kabinet-Den Uyl niet sterker, maar ook niet
zwakker. KVP en ARP zullen uit de kleine
vooruitgang van de CHU niet meteen opma
ken. dat hun deelneming aan het huidige
kabinet moet worden afgebroken. Hand in
hand blijven gaan en elkaar af en toe eens
flink in de hand knijpen zal wel het beeld
van de progressief-confesslonele samenwer
king der komende tijd blijven.
Tegenstroom
4DE TELEGRAAF': De polarisatie heeft zo
wel de PvdA als de VVD stemmenwinst
bezorgd, maar er is ook een tegenstroom
ontstaan. De achteruitgang van de christelij
ke partijen lijkt tot staan te zijn gekomen,
de toekomst van het CDA Is gunstiger dan
nog slechts kort geleden kon worden ver
wacht.
Mede omdat D'66 en DS'7o na een korte
bloeiperiode tot splinterpartijen zijn eeredu.
ceerd. kan worden aangenomen
listische PvdA. de christelijke CDA en de
liberale WD'. Volgens het blad zal het
kabinet-Den Uyl zeer voorzichtig moeten
manoeuvreren.
Gewoon doorgaan
AALGEMEEN DAGBLAD': 'De totale slotsom
kan nauwelijks iets anders zijn dan dat er
wat het regeringsbeleid betreft geen
wijziging komt. De PvdA zal met Den Uyl
als premier wat doorslaggevend is
haar ste -----
bruiken i
haar sterkere positie geenszins kunnen ge
bruiken om haar socialistische stempel nog
meer op het beleid (c drukken, daar D'66
van het toneel Is gevaagd. Waartegenover
gewoon door
