Vele contacten inspireren de Friese nationalisten dichtbij Trein rijdt per 26 mei naar Brussel 'ommentaar igeland-Europa (1) ageland-Europa (2) ider mariniers ir de Antillen het wèer Puur lente On-zin over éénbenige pater haarkloverij rids zusje broodjes )l'W RW VRTET DI\?D \G 26 M \KT 1074 HIWËVLWI) T5 R7 nmige leden van de Europese ge nschap hebben de laatste tijd nog- ens de indruk gewekt, dat ze meer de stemming waren om op elkaar chieten dan om met elkaar op te eten. Wie dit met bezorgdheid rnam, zal uit de recente onderhan- ngen over de landbouwprijzen met oegen hebben opgemaakt, dat de van negen haar reserves aan nhorigheidsbesef toch nog niet he- aal had uitgeput. een verrassend vertoon van in- kkelijkheid hebben acht van de en aan de Britse Labour-regering diplomatieke overwinning gegund, zij nodig had om niet alle vertrou- in de Europese gemeenschap te iezen. De Britten mogen van hun ners tijdelijk bijzondere subsidies enen aan producenten en consu lten van enkele belangrijke agrari- produkten. Zo helpt de gemeen- p de Labour-regering, haar ver ingsbelofte gestand te doen, dat de else voedselprijzen dit jaar streng e hand zullen worden gehouden. is voor Labour een aardig poli succes, maar er moet wel bij den aangetekend, dat de Britse sumenten zichzelf voor de gek den, als ze er al te veel praktische rde aan hechten. De subsidies die regering nu met toestemming van EG kan verstrekken, komen im- niet uit de kas van de Europese maar uit die van de Britse staat, de Britten hierdoor op hun voed- itgaven besparen, moeten ze onge leid, voor een deel althans, extra de fiscus afdragen, om die subsi- mogelijk te maken. I zou bijna te mooi zijn om waar te sn, als de meegaandheid van En- ids partners in het landbouwover- llouter was voortgekomen uit de js om de lastige Labour-regering stig te stemmen. Dat is dan ook helemaal waar. De toegeeflijkheid sommigen Ierland en Italië bij rbeeld moet stellig mede vcr- jrd worden uit hun begeerte om elands voorbeeld te volgen en ook f zichzelf uitzonderingsregelingen ledingen. Aan die begeert is vol- 0. Een functionaris in Brussel kon j ook na afloop van het overleg ierken, dat 'iedereen leek te heb- gewonnen, behalve misschien de enschappelijke landbouwpolitiek', om. het eigenbelang sprak ook aal een hartig woordje mee wie had iets anders verwacht? slotte: het zou voorbarig zijn, uit :cente bejegening van Engeland te luderen, dat dit land op evenveel ip bij zijn partners zal kunnen ïen. wanneer het straks opnieuw onderhandelen over de voorwaar voor zijn lidmaatschap van de markt. Daarbij staat heel wat op het spel dan een paar extra- dies. Zo is Labour erop uit, de mistige bijdragen van Engeland de gemeenschap fors omlaag te gen. Krachtens de huidige bepalin- zou Londen vanaf 1978 25 tot 30 ent van het Euro-budget voor zijn hing moeten nemen. De Britten jen dat niet fair, omdat hun natio- inkomen lang geen 25 procent dat van de hele gemeenschap lakt. Een bijdrage van 16 of 17 ent is volgens hen voldoende. dit punt zal ongetwijfeld nog een ge strijd worden gevoerd. Voor hoopt op een hartelijke verhou- tussen Engeland en de rest van I-Europa is het dan ook nu, na overigens prijzenswaardige ak- over de landbouwprijzen, nog te om te juichen. ionze Haagse redactie I HAAG Het aantal Nederland- tariniers in de West zal worden ggebracht van 600 tot 400. De (trekking zal, geleidelijk gebeu- De open: plaatsen worden ingeno- idoor eenzelfde aantal Antilliaan- jnarihiers, die nu volledig zijn jleid. De bevelhebber der zee- Hkrachten, vice-admiraal Roest en lommandant van het korps mari- generaal-majoor Lamers, voeren enteel op Curagao besprekingen 'deze aangelegenheid met de rege- van de Antillen. fens een marinewoordvoerder in Haag staat deze inkrimping los de komende zelfstandigheid van Nederlandse Antillen. De inkrim- zou daar echter wel goed ïnpas- De mariniers hebben momenteel j taken in de West, de externe nsie en de 'interne defensie', het haven van rust en orde. Deze Ie taak ondervindt steeds meer fek. De rust-en-ordehandhaving zal Ie zelfstandigheid, of wellicht al er, worden overgenomen door een laai daartoe op te richten, uit lianen bestaande para-militaire pisatie. Is die organisatie er een- l dan kan het aantal Nederlandse hiers, dat nu gedeeltelijk voor Interne taak aanwezig is worden underd. Volgens onbevestigde be en uit Curagao zou de nu voorge in inkrimping van het korps ma ts al inspelen op deze ontwikke- Deze trein gaat met ingang van 26 mei tussen Amsterdam en Brussel rijden. Het is een speciale trek- duw-trein, die zonder speciaal oponthoud tussen beide steden kan rijden, zonder dat in Roosendaal en Antwerpen van locomotief moet worden gewisseld. Uiterlijk kenteken van de trek-duw-trein is de ver hoogde bestuurderscabine die boven de trein uitsteekt. Meer uitspraken over 'desnoods harde acties' voor voortbestaan van provincie Van onze correspondent LEEUWARDEN Nu de ver kiezingen voor de provinciale! staten naderen hebben enkeiet landelijke politieke figuren ver klaard dat volgens hen Fries land als bestuurlijke eenheid moet blijven bestaan. Ze hebben daarmee olie gegooid op de gol ven die een uitspraak van mi nister De Gaay Fortman opriep: de mogelijkheid zou bestaan dat Nederland in de toekomst vijf in plaats van elf provincies zou krijgen. De verklaringen van de politici hebben de Friezen ech ter niet gerustgesteld. Ze beseffen dat de landelijke politie ke partijen de verkiezingen vooral zien als een uitspraak over het kabi net Den Uyl en dat provinciale belangen op de tweede plaats ko men. Als de gewestvorming - die in Friesland vrijwel unaniem wordt verworpen - doorgaat dan zal de taak van de provincie worden uitge hold en vroeg of laat zullen er provincies die voor een deel hun betekenis hebben verloren, worden samengevoegd. Het voortbestaan van Friesland staat dus wel degelijk op het spel. Het aantal uitspraken dat niertegen desnoods zeer harde acties moeten worden gevoerd neemt toe. Contacten Een aantal Friese nationalisten wordt in de strijd voor het behoud van eigen waarden geïnspireerd door contacten met andere minder heden. Een recent voorbeeld daar van is de reis die vijf Friese studen ten, leden van de Friese studenten verenigingen 'Bernlef' te Groningen, naar Bayonne maakten om hun sympathie te betuigen met het lot van de Basken. Eén van hen, de heer Hendrik van der Pal. zegt over deze reis: 'We hebben in Groningen een kern van ruim tien man. voor een deel leden van Bernlef, die een stuk willen opstellen over wenselijk heden met betrekking tot de Friese taalsituatie. Friesland moet een cul turele autonomie hebben en de taal zal meer geïntegreerd moeten wor den in het maatschappelijk leven. Dat zal consequenties met zich meebrengen, niet alleen in het dage lijks leven maar bijvoorbeeld ook met betrekking tot de scholen'. Vooral in het Franse woongebied van de Basken (in het Spaanse ge bied is de situatie weer heel anders) vonden de studenten omstandighe den die vergelijkbaar zijn met die in Friesland. 'De mensen hebben hun eigen taal, leven in een achtergeble ven gebied en ook bij hen worden steeds meer woningen in gebruik genomen door tweede huis-bezitters van elders. Maar zij worden in hun streven ernstig belemmerd; hun or ganisaties zijn verboden. Een dia- ioog over hun positie is lang niet zo goed mogelijk als in Nederland. Ze waren heel blij met onze blijk van solidariteit met hun actie, vooral amdat daar publiciteit, ook in het Duitenland uit voortkomt. Die heb- aen ze hard nodig', aldus de heer ^an der Pal. Schotse nationalisten Inmiddels heeft één van de hoofdre dacteuren van de Leeuwarder Cou rant, de heer Jaap Noordmans, de aandacht ook op de strijd van de Kelten gevestigd. De Schotse natio nalisten zo schrijft hij, worden een politieke macht om rekening mee te houden. Zij kregen 15 jaar geleden nog maar 22.000 stemmen; nu had den zij er 632.032 of 22% van het totaal. Er zijn bij Schotland enorme olievondsten in de Noordzee gedaan en de Schotten voelen er niets voor het oliegeld te laten gebruiken voor grote Britse projekten zoals de Ka naaltunnel. De Schotse nationalisten hebben vooral dankzij de olie meer uitzicht op zelfbestuur dan die van Wales, dat economisch niet op eigen benen kan staan. Noordmans vindt dal de ontwikke lingen in het oude Keltenland leer zaam zijn voor andere regio's in Europa, waaronder Friesland. 'De Frysk-nasjonale Partij', zo schrijft hij, 'komt als zij met de Statenver kiezingen grote winst behaalt voor de vraag te staan of zij ook niet moet zien dóór te stoten naar het nationale parlement - eventueel in samenwerking met groeperingen in andere provincies, die soortgelijke doeleinden nastreven, zoals de Grönneger Bond. De 'landelijke' par tijen moeten zich in Friesland veel regionaler en zelfstandiger tegen hun partij-centrales gaan opstellen. In Engeland krijgen de landelijke partijen de onbetaalde rekeningen uit de regio gepresenteerd. Niet al leen de oude Kelten kunnen na eeuwen van verwaarlozing, achter stelling en vergeefs wachten rebels worden'. Federaal Europa In Friesland bestaat al geruime tijd de 'Fryske foriening foar in federael Europa'. Voorzitter van deze vereni ging is de heer J. B. Singelsma, die voor de Frysk-nasjonale Partij zit ting heeft in de provinciale staten van Friesland. Hij en de zijnen zien als ideaal een in federatieve zin opgebouwd Europa, maar dat niet op basis van de 'vaderlanden' maar op die van de regionale eenheden, die stuk voor stuk hun eigen taal en cultuur hebben. De vereniging on derhoudt regelmatig contacten met andere minderheden, zoals de Bas ken, de Kelten, de Vlamingen enz. •Nederland en vele andere staten zijn produkten van de tijd na 1815', zo zegt de heer Singelsma. 'Ze sto ten steeds meer taken af naar grote re eenheden. Maar het zou verstan dig zijn ook de bevoegdheden af te stoten naar regionale eenheden. We denken daarbij o.a. aan woning bouw' industrialisatiepolitiek, ge zondheidszorg, recreatie en culture le zaken'. Het ligt voor de hand dat de heer Singelsma een fel tegenstan der is van gewestvorming en van 2en provinciale herindeling waarbij Friesland niet een afzonderlijke pro vincie zou blijven. De voorzitter van de Frysk-nasjonale Partij, de heer Tsj. J. de Jong, heeft zelfs beweerd dat er in Friesland dan wel eens Ierse toestanden zouden kunnen ont staan. Geweld Zonder die woorden voor zijn reke ning te nemen zegt de heer Singels ma: 'Ik ben er wél zeker van dat opheffing van de provincie Fries land tot geweld zou kunnen leiden. Daarmee bedoel ik zeer felle acties. Ik spreek veel mensen en dan ver baas ik me er over hoe bij schijn baar heel rustige figuren, die nooit veel van zich laten horen en bepaald geen schreeuwers zijn sentimenten loskomen die je niet voor mogelijk had gehouden. Daar word ik zelfs wel een beetje bang van. Ik heb een rustige boer horen zeggen: 'De lei ding waardoor het gas dat hier ge wonnen wordt naar het zuiden gaat loopt door mijn land. Ik zie het eerder gebeuren dat zo'n gasleiding ADVERTENTIE Heeriijk...gebakken vis! Schol, schar, makreel, wijting, schelvis, kabel- k jauw, koolvis, spiering, tong gebakken: verrukkelijk! f Laat de schoongemaakte en licht gezouten vis op vergiet uitlekken. Gebruik een pan met stevige bodem. Wentel de vis luchtig door de bloem en bak ze in hete olie of boter mooi bruin. U bóft als u van vis houdt want vis houdt fit aag recepten bij uw vishandelaar of bij het Produktschap^ ar Vis en Visprodukten, Wassenaarseweg 20, Den HaaaJ® Van ome weerkundige medewerker Eindelijk is dan de lente in het land. Vandaag wordt het bij een verrukke lijk zonnetje in het noorden 15, in het midden en zuiden 16 tot 20 gra den. De kans op een plaatselijke bui, al oj niet met onweer, is bij deze voor maart hoge temperatuur natuurlijk niet geheel weg te cijferen, maar erg groot is de neerslagkans niet. De warme doorbraak kon zijn beslag krij gen na het in zuidoostelijke richting zich verplaatsen ran een hogedrukge- bied boven Skandinavië en de Oost zee. Het centrum ligt vandaag met 1036 mb boven west-Rusland. Een sterke uitloper strekt via Zuid-Skandi- navië tot over het midden van de oceaan. Verder is de aanwezigheid van een depressie ten zuidwesten van Portugal (998 mb) zeer bevordelijk voor een warmtegolfje in West-Europa. Een uitloper van dit minimum veroorzaakt enige luchtdrukdalingen in Frankrijk en Zuid-Engeland en zo zien wij dus dat het betere lenteweer pas zijn beslag kon krijgen nadat de barome ters in laatst genoemde gebieden te rug gingen lopen. Attentie voor de temperatuur van de Bilt: maandagmiddag werd daar een top bereikt van 18 graden C., hoger dan in Eindhoven, Maastricht en Vlissingen (17). In Zuid-Duitsland werd het gistermiddag opnieuw rond de 20 graden, met de hoogste waarde in Neurenberg. Op het vliegveld Wahn bij Keulen was de top 19 graden. Ook uil Frankrijk werden maxima van rond de 20 vermeld, on der meer uit de omgeving van Parijs (Auxerre ten z.o. van deze stad 21) en aan de Rivièra. Zuidoost- Engeland doet ook goed mee, met Londen rond 18 graden, maar op de Hebriden bleef het kwik op 9 graden steken, bij 10 mm regen. Als contrast: stations in Noord-Rusland gaven geen hogere middagtemperatuur dan -4 gra den, bij plaatselijk sneeuwval en ha gel. (o.a. Hoseda-Har). Terwijl het bij ons mooi vast weer is, leven depres sies zich elders uit. Zo meldde een station op de Azoren 57 mm neerslag na onweer. Gibraltar rapporteerde gisteravond ook een bui, maar niet zo'n dikke: 4 mm. Tenslotte een tip voor jeugdige lezers. De EO brengt vanmiddag om half vijf in zijn radiorubriek 'Jeugdioer' via Hilversum 1 een feature over het maken van weersverwachtingen, waar voor men in De Bilt op bezoek is gegaan. In het programmablad Visie wordt gezegd: de weersverwachting is geen weersvoorspelling, maar een ver wachting, die op grond van waarne mingen en berekeningen wcrrdt samen gesteld. Een ter zake doende opmer king, dunkt mij. HOOG WATER 27 maart: Vlissingen: 3.47— 16.10: Haringvlietstuizcn: 5.3517.53; Rotter dam: 6.27—19.04: Schevningen: 5.0517.24; IJmuidon: 5,42—18.01: Den Helder: 9.42 21.57: Harlingen: 12.16Delfzijl: 1.52 —14.16. max. neer- temp. slag Amsterdam onbew. 16 0 De Bilt onbew. 18 0 Deelen onbew. 17 0 Eelde onbew. 14 0 Eindhoven onbew. 18 0 Den Helder onbew. 12 0 Luchth. Rtd. onbew. 17 0 Twente onbew. 15 0 Vlissingen licht bew. 16 0 Zd.-Limburg onbew. 17 0 onder redactie van loessmil de geestelijke met slechts één been, van schrik een gil gaf en geheel van streek 'notre père, no- tre père' riep, welke uitroep heel de kloostergemeente naar de vesti bule deed stromen maar de door de dramatische tonelen ontstelde en tegelijk bedremmelde father Van der Heyden, die ten slotte na te zijn verpleegd een aanstelling kreeg tot rector van het zieken huis, welke functie hij tot zijn dood in 1934 heeft vervuld, terwijl hij inmiddels tevens optrad als correspondent van Nederland en België van de N(ational) C(atho- lic) W (elfare) C(onference) News Service te New York en voorts verschillende historische werken publiceerde (cfr. 'The American College Bulletin' Vol. XI No. 4, Oct. 1913 pag. 147 t/m 157): De moeilijkste, maar dan ook wel duidelijkste manier om iets op pa pier uit te leggen, is: korte zinnen maken. Dat geldt trouwens net zo goed voor sprekers als voor men- sen die ai schrijvend iets uiteen moeten zetten. Maar wie het tot een zin als die hierboven brengt, verdient toch ook minstens een eervolle vermelding. De samenstellers van de maande lijkse Matin-agenda waarin alle belangrijke en minder belangrijke gebeurtenissen en herdenkingen tan die maand te vinden zijn) houden stug vast aan hun princi pe: zo'n mededeling mag nooit en te nimmer langer zijn dan één zin. Dat kan een zinnetje van drie woorden zijn, maar valt er veel mee te delen, dan kan de zin uitlopen tot tientallen en soms honderden woorden. Wat er bij voorbeeld op 2 april te herdenken valt, moest worden samengevat in een zin van tegen de driehonderd woorden. Een onding van een zin, een on-zin dus, maar dat slaat niet op de inhoud. Die luidt de leesbril opgezet en stevig aan de stoelleuning vasthouden s.v.p. zo: '2 apr. is het 75 jaar geleden, dat prof. W. Stang, destijds o.m. hoog leraar aan de universiteit te Leu ven, die tot bisschop was benoemd, afscheid nam als rector van de zusters Franciscanessen van de H. Familie, die het ziekenhuis leidden aan de Naamsestraat te Leuven en vergeefs de aanstelling van een nieuwe rector afwachtten, waarop zij ten einde raad besloten ter ere van sint Judas Thaddeus (omdat deze heilige volgens der nonnen simpele gedachtengang zijn naam- verwantschap met Judas Iskarioth niet zoveel te doen zou hebben) een novene te beginnen om aldus weder de aanstelling van een rec tor te verkrijgen, al was het er (volgens haar bidden) een met slechts één been, welke novene eindigde op de feestdag van ge noemde heilige (28 okt op welke dag father Jos. van der Heyden uit Epen-Terziet (Ned. L.), die op het tegenover het ziekenhuis gelegen Amerikaans college te Leuven tot priester was opgeleid en na in de missie in Idaho (Ver. St.), icaar hem een bevroren been moest wor den geamputeerd, werkzaam te zijn geweest aldaar was terugge keerd, zich ter verdere behande ling, doch totaal onwetend van het rector-probleem der nonnen en daardoor geheel argeloos bij het ziekenhuis aanmeldde, waarop de zuster-portierster, ziende de vreem- Nog deze maand komt in Parijs de nieuwe 'guide rouge Michelin' uit. het rode boekje voor lekkerbek ken. waarin alles staat over de goede, de betere en de beste restau rants en hotels in de Benelux. Op de 346 pagina's staan gegevens over ongeveer 1200 hotels en ruim 1500 restaurants in bijna 800 plaat sen in België. Nederland en Luxemburg. Tn de achttiende druk van deze gids zijn 171 etablisse menten verdwenen, maar er staan 210 nieuwe in die blijkbaar meer de moeite van het vermelden waard waren. Van de restaurants, die om maar een voorbeeld te noemen één ster toebedeeld kregen, zijn er 75 in België, 21 in Nederland ■dn 8 in Luxemburg te vinden. Aparte vermeldingen heeft de gids voor 37 hotels en 10 res taurants. die als "bijzonder goed en aangenaam' betiteld worden. Niet meer dan 110 van de 1200 hotels in deze contreien beschikken vol gens de gids over 'alle modern» comfort'. Vandaag krijgt burgemeester R. A. F. Roeien van Arnhem, die al over sleutels van zijn stad en,, mogen we aannemen, van zijn huis, zijn auto en mogelijk van zijn brand kast beschikt, dr een sleutel bij. Dat is die van de Noordarmeri- kaanse stad Indianapolis, die hem wordt aangeboden namens zijn Amerikaanse collega Richard F. Lugar. Burgemeester Lugar is geen man die nonchalant met de stadssleutels pleegt om te sprin gen. Met zijn gebaar naar de heer Roeien wil hij tot uitdrukking brengen dat Arnhem en Indianapo lis in cultureel opzicht zusterste den zijn geworden, waarbij Arn hem dan natuurlijk het kleine zus je is (al laat burgemeester Lugar dat niet merken). Want in Arn hem wordt van half mei tot half juni voor de eerste keer een ro mantisch festival gehouden, een idee dat van Indianapolis is afgeke ken; daar is h£t al een stevige traditie. Overigens had burgemeester Roe ien al eerder een aardige geste aan het adres van burgemeester Lugar gedaan. Namens hem heeft Leo Vroman, een van de organisatoren van het romantisch festival Arn hem, de heer Lugar dezer dagen de zilveren plaquette van de stad Arnhem plus een fotoboek over de stad overhandigd. Het is toch echt niet waar dat In Amerika alles maar kan. Soms kan er zelfs heel weinig. Dit jongetje, Billy Epperson, mocht bijvoor beeld wekenlang niet op school in Pasadena komen, omdat zijn onder wijzers zijn haar te lang vonden. Nu is Billy's haar in de eerste plaats helemaal niet 7.o lang, dat je er (figuurlijk gesproken) over zou vallen, maar bovendien draagt het jongetje zijn kapsel op deze lengte om een aangeboren afwijking aan zijn hoofd te verbergen, althans minder op te laten vallen. De rechter heeft dan ook, niet geheel naar Billy's zin die het best fijn vond zo, de school bevolen de leerling onmiddellijk terug te ne men inclusief zijn 'lange' haar. Sittard heeft het krombroodrapen alweer achter de rug. Dat is een van oorsprong kerkelijk feest, waarmee men daar sinds ergens diep in de achttiende eeuw elk jaar de bijbels^ gebeurtenis van de wonderbare spijziging herdenkt. Nu is het meer een folkloristisch feest geworden, dat niet alleen door rooms-katholieke kinderen, maar door alle kinderen van Sit tard (,en vaak ook door hun ou ders) meegevierd wordt. Vroeger leek het krombroodrapen veel op paaseieren zoeken. De ou ders verstopten 's morgens vroeg halvemaanvormige broodjes in de tuin en de kinderen mochten ze zoeken en opeten. Maar nu lang niet iedereen meer over Cen tuin beschikt, zamelen de bakkers in alle vroegte verse broodjes bij hun collega's in en gaan er mee naar een heuvelrug even buiten Sittard, die de Kolleberg heet. De broodjes worden van die 'berg' gegooid en de kinderen staan beneden klaar om ze op te vangen. Sinds een aantal jaren heeft het organiserende comité nog een tra ditie aan het krombroodrapen vast geknoopt: de leden kiezeta een paar figuren uit die in een actueel gebeuren verwikkeld zijn en stu ren die een pakket broodjes toe. Zo kregen in het verleden John Kennedy, De Gaulle, mr. Cals, ko ningin Juliana, Golda Meir, Indira Ghandi, Chroestsjow. Luns en Ade nauer zulke broodjes thuis. Dit jaar, vertelt de Sittardse bakker W. J. Salden, zijn minister Yamani van Saoedi-Arabië en minister Van der Stoel uitgekozen vanwege de oliecrisis. 'We hebben er in een brief bij geschreven, dat ze maar eens rustig broodjes-etend om de tafel moeten gaan zitten €*n samen bekijken of de vriendschap tussen Saoedi-Arabië en Nederland niet hersteld kan worden'. Verwachten, de Sittardse bakkers nog antwoord ook? 'Waarom niet? Allemaal heb ben ze dankbrieven geschreven, de koningin, Kennedy, De Gaulle, en Cals is indertijd zelf komen helpen de broodjes van de Kolle berg te gooien. Alleen Chroestsjow heeft nooit iets van zich laten horen'. 'Ilij wil eerst weten, of het een West- of een Oostduitse herder is, voor dat hij er mee wil wandelen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 7