Opvolging aartsbisschop
Canterbury onduidelijk
i
GOOSEN's
fll=lll£\l(
Vandaag
Miljoenste liedboek
na 8 maanden uit
'n TOYOTA
kopen
is niet
moeilijk,
Conferenties*
R.k. nota pleit voor
vrouwelijke pastores
U
Trouw
K wartet
Nigeria weert
missionarissen
Zwitserse richtlijn
voor toerisme naar
derde wereld
Beroepingsweri
waar?
hctiuurljjk!
Godsdienst 'in' bij
Russische jeugd
Klacht medewerkers
Naudé ingetrokken
Nieuwe boeken
TROUW /KWARTET DOMDBRiDAG 14 MiAiAlRT 1974
KERK
T2/
Van een medewerker
LOlNDEN De dag nadat hij
zeventig wordt, op 15 november,
treedt de honderdste aartsbis
schop van Canterbury, dr. Mi
chael Ramsey terug. Zijn aftre
den komt op een van de span
nendste momenten in de ge
schiedenis van de kerk van En
geland. Er wordt hierom meer
dan ooit gespeculeerd over wie
na Ramsey het paleis van Lam
beth zal betrekken.
Wie Ramsey zal opvolgen hangt af
van de vraag wie de aartsbisschop
kiest. De traditie wil dat de kroon na
een geheime consultatie van de kerk
iemand voordraagt aan het kathedraal
kapittel. Oorspronkelijk was dit om te
voorkomen dat de paus iemand be
noemde. die onaanvaardbaar was voor
de Britse kroon of het volk. Als het
kapittel een voorgestelde kandidaat
niet benoemt riskeert het aanzienlijke
wettelijke sancties, maar in praktijk
wordt de voorgestelde kandidaat
steeds benoemd.
Nieuwe procedure
Veel anglicanen achten deze benoe
mingsprocedure uit de tijd. Zij zou
den liever zelf hun aartsbisschop kie
zen. Dat maakt deze benoeming zo
kritiek. Het is allerminst uitgesloten,
dat de generale synode van de kerk
van Engeland dit jaar tussenbeide
komt door de naam te publiceren van
de man die zij graag benoemd zou
zien.
De laatste jaren zijn er heel wat po
gingen in het werk gesteld om een
nieuwe procedure te vinden, die zowel
voor het Britse parlement als voor de
synode aanvaardbaar zou zijn. Maar
deze pogingen zijn tot dusver vergeefs
gebleven. Een oorzaak is dat de Britse
kerk evenals de Nederlandse maat
schappij verzuild is. De drie traditio
nele zuilen van het anglicanisme zijn,
'evangelisch-protestant', 'katholiek
hoogkerkelijk' en een 'midden-ortho
doxe' richting. Deze drie zuilen zijn
thans ook nog verdeeld tussen conser
vatief en traditionalistisch, liberaal en
radicaal. Het is daarom niet ondenk
baar dat de kerk van Engeland van de
benoeming van een aartsbisschop een
strijdperk zou maken voor de ver
schillende 'evangelisch', "katholieke',
'traditionalistische' en 'progressieve'
groepen in de kerk. Dit is kortgele
den gebeurd in de episcopaalse kerk
in Amerika. Deze factor draagt bij tot
de ongebruikelijke spanning rond de
opvolging van Ramsey.
Eerlijk delen
Een van de ongeschreven regels van
de koninklijke benoemingsprocedure
is dat de kroon tracht alle richtingen
Dr. Michael Ramsey en zijn echtgenote.
vertegenwoordigd te doen zijn in het
episcopaat Daarom is er een evangeli
sche aartsbisschop in York en een
aanhanger van 'high church' in Can
terbury, dr. Ramsey. Ramsey's voor
ganger was een conservatieve midden
orthodox en die werd weer voorafge
gaan door de christen-socialist Willi
am Temple. Er is als gevolg van de
benoeming door de kroon tenminste
steeds een eerlijke verdeling geweest.
Nu dit jaar niet minder dan vijf ou
dere bisschoppen aan de beurt zijn
om af te treden, is het aantal poten
tiële kandidaten sterk gereduceerd.
Het maakt het opstellen van een lij^t
van eventuele kandidaten gemakelij-
ker, ook al zijn er bij elke mogelijke
kandidaat complicaties, die er voor
zorgen dat niemand als uitgesproken
opvolger van dr. Ramsey naar voren
treedt.
Een mogelijke opvolger is dr. Coggan,
de aartsbisschop van Vork. Het duurt
echter maar vijf jaar eer ook hij ge
pensioneerd wordt. Een 'overgangs
paus' als aartsbisschop zouden veel
anglicanen als een ramp beschouwen.
Indien dr. Coggan als 'evangelische'
kandidaat wordt gepasseerd sluit dat
de benoeming van een andere 'evange
lische theoloog in Canterbury uit. De
kandidaat van de 'high church' is bis
schop Trevor Huddleston van Step
ney. Dit is een man met grote geeste
lijke gaven en een bekend bestrijder
van Zuid-Afrika's apartheid. Hij zou
degene kunnen zijn, die de tradit.ona-
listische en de meer radicale anglica
nen zou kunnen binden. Maar zijn
vrienden zouden hem eerst moeten
zien te overtuigen om zijn benoeming
te aanvaarden.
Een andere voor de hand liggende
kandidaat is bisschop John Howe, de
uitvoerende secretaris van de angli
caanse gemeenschap en van de angli
caanse adviesraad. Zijn benoeming
zou diegenen aanstaan, die in de
aartsbisschop de leidende figuur zien
van de gehele anglicaanse wereld. Te
gen hem pleit evenwel dat hij bis
schop is geweest in Schotland en niet
in Engeland.
Geen theoloog
Geen van deze kandidaten voor de op
volging is een top-theoloog. Van de
aartsbisschop van Canterbury wordt
evenwel venvacht dat hij ook de theo
logische ontwikkeling in de anglicaan
se gemeenschap leidt Er zijn echter
maar weinig theologen bisschop. De
overleden prof. Ian Ramsay, die kort
geleden bisschop van Durham werd,
is 'op weg naar Lambeth' weggeno
men, waarmee de meest waarschijn
lijk kandidaat wegviel. Dan zijn er
onder de theologen nog twee kandida
ten. Een van hen is een 'outsider',
prof. R. P. C. Hanson, mogelijk de be-
l)e redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Nhacambo
Toen de Duitsers in 1940 ons land
binnenvielen, deed het verhaal de
ronde dat ze hier en daar onze
troepen hadden misleid door in
Nederlandse uniformen binnen te
trekken. Na korte tijd wisten we ge
noeg van de gevechtskracht der Duit
se troepen om dit verhaal naar het
Rijk der Fabelen te verwijzen. Nu de
FRELEMO in Portugees Mozambique
een moordpartij in Nhacambo heeft
aangericht, haalt drs. Sjollema van de
Wereldraad van Kerken dit fabeltje
weer eens van stal. 'Het waren Por
tugezen in Frelimo-uniformen'. En
'onafhankelijke getuigen zijn niet te
vinden.Is het Rode Kruis, die deze
moordpartij geregistreerd en gefotogra
feerd heeft, niet onafhankelijk? Nee,
dan die Spaanse priesters, die de
moord op 400 mensen in Wyriamu
rapporteerden! Jammer voor hen dat
hun verhaal naderhand niet bewijs
baar bleek en volkomen de mist in
ging.
Palestina, en het droeg bij tot de
verdringing van de inheemse Ara
bische bevolking doordat het op
'apartheid' was gebaseerd: eenmaal ge
kuchte grond (meestal van absente
landheren) was voor immer eigendom
van het 'joodse volk' en mocht alleen
door Joden worden bewerkt. Arabi
sche pachters, die erop werkten, wer
den verwijderd. Veel van de in 1948
docr Israël veroverde Palestijnse
grond viel toe aan het JNF, evenals
dc naderhand van de achtergebleven
Palestijnen afgenomen landerijen en,
tenslotte, de in de sinds 1967 door Is
raël bezette gebieden in beslag geno
men grond. Kortom het JNF speelt
een hoofdrol bij de opbouw van het
apartheids-Israël en bij het scheppen
van de tragedie van het landloze Pa
lestijnse volk. Vandaar, dat het Julia-
nawoud, naar onze overtuiging, poli
tieke en emotionele implicaties heeft
waardoor wij het project ongewenst
achten.
Utrecht
Mein Kampf (2)
Ik ben het voor honderd procent eens
met het ingezonden stuk van de heer
J. van der Hoeden, d.d. 12 maart
1974!
Over de herdruk van Hitiers 'Mein
Kampf' wordt, met de communisten
voorop, een vreselijk kabaal gemaakt.
Het boek is inderdaad niet vrij van
demagogie en 'immorele passages',
zoals de communist Wolff het uit
drukte, maar er zijn ook heel wat
boeken ja, ook met een links-poli
tieke en pornografische strekking
die net zo smerig zijn als 'Mein
Kampf'.
Daarom is de eenzijdige kritiek op dit
boek kleinzielig.
Holten
Johan Vcrdonck
Aad van der Kooij
cn een aantal
andere ondertekenaars
Ermelo
W. R. Koppc
Julianawoud (slot)
Op 1 maart verscheen in diverse
Nederlandse bladen een advertentie
van het Joods Nationaal Fonds, waar
in de aanplant van een 'Julianawoud'
in het Israëlische Galilea aangekon
digd werd. Dit t.g.v. de komende
65ste verjaardag van koningin Juliana
en tevens natuurlijk als geschenk aan
Israël. Herbebossing van dit land is
ongetwijfeld nuttig. Maar het be
doelde woud heeft wel bedenkelijke
implicaties. Het Joods Nationaal
Fonds werd in 1901 docr de Zionisti
sche Organisatie gesticht voor de aan
koop van (Arabische) grond tot op
bouw van de joodse kolonie in
Nieuwe belijdenis
Het is werkelijk niet om niets, dat de
hervormden, ook in de hervormd ge
reformeerde bondsgroepering, alsmede
de algehele gereformeerde gezindte,
er niet aan denken om met onze gere
formeerde kerken op te trekken inza
ke de nieuwe belijdenis.
De schuld ligt nl. bij de gereformeer
de kerken zelf. die de nieuwe theolo
gie van dr. Kuitert c.s. voorstaan en
dientengevolge beng zijn het reforma
torisch erfgoed te verloochenen.
Zou prof. Herman Ridderbos erin ge
slaagd zijn deze nieuwe theologie,
waarvan de symptomen ook reeds in
deze nieuwe belijdenis openbaar zijn
gekomen, terug te dringen, dan eerst
zou de mogelijkheid geopend zijn om
de verscheurde en gehavende kerk
van de reformatie in Nederland en
het verstrooide volk van God weer
saam te brengen op de grondslag van
een ondubbelzinnig gereformeerde be
lijdenis.
Overschie
W .van der Kraan
Ouderdoms Verzekering
Inhakende op het artikeltje van de
heer Van Beek te Renkum en van de
heer Anema te Haren in Tr.-Kw. over
de onbillijke regeling van de Vrijwil
lige Ouderdoms Verzekering zou ik
willen voorstellen om gezamenlijk, zo
veel mogelijk z.g.n. gedupeerden eens
aan de bel te trekken bij een bevoeg
de instantie.
Gaarne zie ik zoveel mogelijk brieven
tegemoet van medegedupeerden om
dan zo mogelijk een soort vereniging
op te richten en vanuit daar verder
contact op te nemen met instanties
welke daar wat aan kunnen ver
beteren, nu gebleken is dat er enorme
winsten gemaakt zijn met onze 'harde'
guldens.
Groningen
Julianawoud
Hartelijk dank mijnheer A. Fakkel
om het gironummer van het Palesti-
na-comité te vermelden. Die arme Pa
lestijnen! Verleden jaar mei werden
we toen we aan het meer van Tibe
rias kampeerden, uit de slaap gehou
den omdat het leger van Libanon de
vluchtelingenkampen bombardeerde
en dat hebben ze toch niet verdiend,
want in 1970 hadden ze nog een bus
met Israëlische schoolkinderen vanuit
een hinderlaag met kogels doorzeefd.
Op het ogenblik is het aan de grens
vrij rustig; misschien kunnen de gif
ten van het Palestina-comité voor wat
sensatie zorgen.
Bussum
C. Vissers
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per»
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkan'.oor ri.V. De
Christelijke Pers: N Z.
voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank irek.nr.
69 73 60 768). Gem.Qiro
X 500.
langrijkste anglicaanse theoloog van
het ogenblik. Hij was echter bisschop
in de kerk van Ierland en hij heeft
dus dezelfde handicap als bisschop
Howe.
De sterkste theologische kandidaat is
derhalve bisschop Kenneth Woolcom-
be. die eens lesgaf in Oxford en sinds
dien gestaan heeft in New York en
Edinburgh. Hij is deskundig op het
gebied van de vroeg-christelijke ge
loofsleer. Zijn wetenschappelijke repu
tatie wordt evenwel overschaduwd
door die Van Hanson.
De keuze van de kandidaten is be
perkt tot diegenen die nu bisschop
zijn. In de moderne tijden zijn er
geen gevallen bekend, waarbij een ge
wone priester in het paleis van Lam
beth werd gekozen.
LAGOS (KNA) De Nigeriaanse r.k.
bisschoppenconferentie heeft bij de
militaire regering in Lagos geprotes
teerd tegen het weigeren van visa aan
buitenlandse missionarissen. De bis
schoppen achten de maatregel in
strijd met de godsdienstvrijheid, om
dat er nu een katrastrofaal priesterte
kort zal ontstaan, waardoor het voor
vele christenen onmogelijk zal zijn
een eredienst bij te wonen.
Natuurlijk, aldus de bisschoppen, pro
beert de kerk van Nigeria de 'afrika-
nisering' onder de clerus zoveel moge
lijk te bevorderen, maar ook op lange
re termijn zouden de eigen priesters
het niet kunnen stellen zonder de
hulp van buitenlandse missionarissen.
ZURICH Een interkerkelijke werk
groep in Zwitserland heeft richtlijnen
opgesteld voor 'zinvol toerisme in de
derde wereld'. De werkgroep erkent
de positieve kanten van het contact
met andere volkeren, maar wil, dat
ongezonde ontwikkelingen in het mas
satoerisme worden tegengegaan.
Ongezond noemt de werkgroep, de
derde wereld voor te stellen als hPt
laatste overgebleven paradijs, waar al
le wensen onderdanig vervuld wor
den. Ook wordt schijnneutralisme af
gewezen, waarbij het vraagstuk van
de arme en rijke landen geheel uit de
weg wordt gegaan. Er zou bovendien
meer bereidheid moeten zijn in te
gaan op informatie van de kerken en
van organisaties voor ontwikkelings
hulp.
Kerkelijke werkgroep
verkeersveiligheid
DEN HAAG De sectie voor sociale
vragen van de raad van kerken heeft
een werkgroep verkeersveiligheid in
gesteld. Het is de bedoeling een bro
chure samen te stellen, waarin infor
matie wordt verschaft over de ernst
en de dreiging van het hedendaagse
wegverkeer.
Ook wordt nagegaan, hoe een proces
van bewustwording en van mentali
teitsverandering onder de Nederland
se bevolking kan worden gestimu
leerd. De werkgroep overweegt ook
een manifest op te stellen waarin
wordt aangegeven, wat van verschil
lende sectoren in de samenleving, in
clusief de overheid, mag worden ver
wacht inzake het verkeersbeleid.
Aanleiding was de open brief van ds.
K. E. II. Oppenheimer, drs. W. J. H
Baart en ds. A. A. Spijkerboer.
Vijfde charismatische theologi
sche conferentie, dinsdag 19 maart
van half tien tot half vijf in het Mar
kuscentrum, Wijnesteinlaan 2,
Utrecht-Zuid (Hoograven).
Thema 'De gemeenschap van de Heili
ge Geest', ingeleid door dr. K. J.
Kraan, ds. W. W. Verhoef, pater A.
Beijersbergen en H. Goudzwaard. Op
gaven en inlichtingen bij mevrouw C.
Buitenhuis, Kerstant van de Berge-
laan 55, Rotterdam; tel. 010-181755.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De bijbelse en theologische argumenten die tegen
de vrouw in het ambt worden aangevoerd zijn niet steekhou
dend. Aldus een door het secretariaat van de r.k. kerkprovincie
uitgegeven gespreksnota 'De plaats van de vrouw in de pasto
rale dienst van de kerk'.
opgenomen. 'De leden van zo'n
team, maar ook de gelovigen, blij
ken deze samenwerking als een
verrijking te ervaren'.
Deze nieuwe vormen van dienst
werk passen niet in het drievoudig
ambt (bisschop - priester - diaken).
Maar toch worden hier pastorale
taken vervuld door deskundige
personen, die door de bisschop zijn
aangesteld en daarom terecht wor
den benaderd als vertegenwoordi
gers van de kerk. De werkgroep
meent, dat men niet hoeft te wach
ten tot de gehele wereld rijp is
voor de komst van vrouwelijke
pastores. 'Het belang van de kerk
vraagt om vrijheid voor een pluri
forme praktijk'.
Hoewel vrouwen niet officieel kun
nen worden aangesteld als lector
of acoliet, kunnen zij lezingen ver
zorgen in de liturgie en in bepaal
de omstandigheden communie uit-
treiken, katechese geven en voor
gaan in een begrafenisliturgie.
Aan het slot wordt de principiële
vraag aan de orde gesteld, of de
kerk de volledige gelijkwaardig
heid van man en vrouw ook in de
kerkelijke ambtsbediening kan er
kennen of niet. Gevraagd wordt of
het opportuun is, deze vraag op
nieuw in Nederland aan de orde te
stellen, of dat het beter is voorlo
pig binnen de nu al aanwezige
speelruimte haalbare kaarten te
spelen.
De groep, die de nota heeft opge
steld, bestaat uit drs. T. Govaart-
Halkes, drs. A. van Eyden-van Dam,
mevrouw R. Vendrik, drs. R. van
Eyden, prof. dr. F. Haarsma en drs.
R. Lamberigts. Aan het beraad
werd ook deelgenomen door de
bisschoppen Bluyssen, Ernst en
Moeller, de vicarissen Grasveld en
Van der Meer en de theologen J.
Groot, P. van Leeuwen, J. Lescrau-
waet en Th. de Kruyf.
De nota pleit voor een breed be
raad over de weerstanden tegen de
gelijkwaardige plaats voor de
vrouw in de r.k. kerk. Nu reeds
staat aan de vervulling van een
aantal pastorale taken door vrou
wen niets in de weg, aldus de no
ta.
In tegenstelling met de eerste op
zet is het document niet als brief
van de bisschoppen verschenen.
Wel bevelen zij de nota aan ter
discussie voor allerlei pastorale ra
den en gespreksgroepen. Deze aan
beveling betekent niet zo stel
len zij uitdrukkelijk dat zij het
per se met de inhoud op alle pun
ten eens zijn. De verantwoordelijk
heid berust bij de werkgroep 'Sa
menwerking man-vrouw in de
kerk', die de nota heeft opgesteld.
In de inleiding herinnert de nota
aan de resolutie, die het pastoraal
concilie in Noordwijkerhout in
1970 aannam. Deze luidde: 'Het is
zaak, dat de vrouw ten spoedigste
verder worden ingeschakeld in al
die kerkelijke taken, waarin haar
aanstelling niet of weinig proble
matisch is. De verdere ontwikke
ling moet zich erop richten, dat zij
alle kerkelijke functies, het voor
gaan in de eucharistie niet uitge
sloten, kan vervullen'.
Vele vrouwen zouden een grotere
rol kunnen spelen in het pastorale
werk. 'Zij benaderen zaken, maar
vooral mensen, op een eigen wijze,
welke in de katholieke kerk tot nu
toe niet voldoende tot haar recht
gekomen is'. Het priestertekort
maakt de kwestie des te urgenter.
Teams
Op verschillende plaatsen zijn
reeds in pastorale teams van pries
ters ongewijde pastoren en pastora
le werkers onder wie vrouwen,
met name vrouwelijke religieuzen
EID
lan
iega
Prognosen
Opnieuw bereikte ons, zondagavoF1"
jl. in de uitzending Brandpunt, e
opinie-onderzoek bij ruim twaalf hcen
derd Nederlanders boven de achtti »orz:
jaar ten aanzien van een mogellj jerp
uitslag bij de komende verkiezing! h
De uitkomst van die enquête is int B
sen bekend: winst voor PvdA, PPR
VVD, verlies of gelijk blijven of ze
geringe winst voor de anderen. Me: g
waardig was de reaktie van twee I
trokkenen. De heer Wiegel, gekt
fronteerd met deze cijfers, liet duii9
lijk uitkomen dat hij ze niet al te
rieuo nam en hoger winst voor i -
partij verwachtte. De heer Bas
Gaay Fortmann, voor de radio evi
eens naar zijn mening gevraagd, voi ,cn'
ook de cijfers aan, maar precies
dersom, hij verklaarde geen rekeni
te houden met de voor zijn partij
hoog aangekondigde winst. Wij v; -
ons hebben het niet op die enquêti li
Meestal blijken ze een eind bezijd J.J
de waarheid en voorzover ze er in
buurt van zijn konden we dat ook v /\i
voorspellen. Nu is ons vertrouwen LM
een rubriek als Brandpunt weer v
groter dan in navenante rubriek [j>]
met medewerkers in de buurt van t^.p
berucht ochtendblad, maar toch ki t j
nen wij de zin van zulke onderzoek j
nog steeds niet goed zien. Wil m ,'y
het van tevoren weten? Wat en
komt is meestal niet verblufend
daarbij op z'n zachtst gezegd niet n
heel betrouwbaar. Komt het wel
dan kan men zelfs de geluksfakt jl
niet geheel uitschakelen. Er zit ii
van een toto in. Maar wat wil men i
mee? Er kunnen in 't geheel geen
sluiten op gebouwd worden. Ze ki
nen een aansporing vormen voor oerK
bepaalde partij om extra z'n best m
doen, maar ook een motief voor e*101"'
aantal mensen om het er bij te lat acl
zitten. Wanneer de uitslag van z<
enquête gaat meespelen bij de be*
ling van het eindresultaat, door®
mensen er zich door laten beïnvlJ
den (maar dat zal wel nooit ondr
zocht kunnen worden) krijgen we I
alleen nog maar een onredelijke fat.
tor bij. Wanneer zullen onze nieuvJ
media zo verstandig worden om h|
geld niet langer aan zulke onderz®
ken weg te gooien. Er komt namel^
nooit iets uit.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het miljoenste liedboek voor de kerken is van de pers.
En dat in acht maanden, aan het begin waarvan uitgever en kerken
hoopten een jaar nodig te hebben om 90.000 exemplaren (de eerste
oplaag) af te zetten. Zelfs werd toen een mislukking gevreesd. Een
heuglijk feit om stil van te worden en ook even stil bij te staan, vond
de interkerkelijke stichting voor het kerklied.
Vandaar gistermiddag een blije verga
dering in Utrecht, waarin een van de
gasten, minister mr. A. A. M. van Agt
onomwonden zei: Wat een teken van
bemoediging. Het christendom en de
kerken in Nederland zijn niet dood,
maar springlevend. Deze minister,
evenals een aantal anderen kregen
(het kon er nu van af) een luxe
exemplaar, in het goud-op-snee kun
stig genummerd van 999.999 tot en
met 1.000.003.
Je vraagt je natuurlijk af hoe het
komt. dat de hoogste verwachtingen
aan het begin meer dan tienmaal kon
den worden overtroffen, zei voorzitter
dr P. G. Kunst. Daar bleek hij nog
niet helemaal uit te zijn. In elk geval
zag hij wel deze vier factoren: de
nieuwe plaatsbereidend voor het lied
boek heeft gewerkt; de voorlopige ge
zangenbundels die goed werden ont
vangen; de scholen die graag één lied
boek wilden en tenslotte de invloed
van radio en tv, die veel aan instruc
tie doen. Ook nu nog met het lied
van de week, dat overigens ook weer
naarstig op veel scholen wordt ge
leerd. Er is dus heel wat veranderd
bij vroeger eeuwen, toen nieuwe bun
dels het protesterend gooien met
straatstenen konden uitlokken.
L<
van het liedboek aan de kerken in
Zeeland claimde en daar ook erg veel
werk voor verzette, naar de Koninklij
ke Bibliotheek in Den Haag, naar de
minister van justitie onder wiens de
partement de kerken ressorteren, naar
de minister van onderwijs en weten
schappen, die zich liet vertegenwoor
digen en naar prof. dr. J. P. Boender
maker (Sr) van de evangelisch-luther-
se kerk, die tot de afwerking van het
liedboek veel heeft bijgedragen.
Er werd nog verteld dat binnengeko
men kritiek wordt gekanaliseerd door
de stichting, hoewel deze geen verant
woordelijkheid voor de inhoud heeft.
Deze berust bij de particuliere ker
ken. Resterende zetfouten en andere
nodig geoordeelde correcties worden
in de drukken na dit miljoen ver
werkt De koor- en orgeluitgave die
voor sommigen een te moeilijke zet
ting heeft zal'worden gevolgd door
een uitgave van eenvoudiger gehalte.
Tenslotte: de rk kerk staat erg sympa
thiek tegenover het liedboek, maar
durft invoering (nog?) niet aan, om
dat het samen zingen in de kerken
daar nog fliet het vereiste niveau
heeft bereikt.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Voorthuizen: J. Vroegi
deweij te Emmeloord; te Delfz
(toez.): dr. H. R. Smid te Emmelooifeij
Aangenomen naar Rotterdam- st
(geest, verzorging van het Van Dai 11
ziekenhuis): mevr. J. A. Meulendiftr
te Oudenhoorn.
Beroepbaar: A. Boer, kand., F.
Dondersstraat 34 bis. Utrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Nieuwegein: G. Dijks
te Zetten (streek-gem. Midden-Bet
we).
Beroepbaar: M. Los, 3e Helmersstra
61', Amsterdam.
Overleden: G. Warnink (74), ei
pred. te Berkel en Rodenrijs. Stond
Zaandijk en te Klaaswaal.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Carambei (Brazilië):
Witzier te 's Gravendeel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Middelburg: P. Blok
Uitzondering
Directeur J. Komen van de uitgever,
het Boekencentrum in Den Haag, had
uitgezocht dat een miljoen-oplaag in
ons land uitzondering is. Het liedboek
bevindt zich wat dit betreft in gezel
schap van de bijbel, de nieuwe (rk)
catechismus cn prozaïscher uitgaven
als spoorboekjes en telefoongidsen. De
geweldige vraag heeft heel wat hoofd
brekend veroorzaakt. Vooral het dun
ne papier waarvan ineens 475 ton no
dig bleek te zijn zorgde op een gege
ven ogenblik voor een achterstand
van drie maanden. Hij hoopte binnen
kort eindelijk eens uit voorraad te
kunnen verkopen, want nog steeds is
de vraag erg groot.
De luxe uitgaven gingen naar de pro
vinciale bibliotheek in Middelburg,
die zo graag de officiële aanbieding
(ADVERTENTIE)
NIEUWE BINNENWEG 311
ROTTERDAM TEL.766833
MOSKOU (KIPA) Bij jongeren in
de Sowjet-Unie is een grotere belang
stelling voor godsdienst merkbaar en
een 'onverschillige houding tegenover
het atheïsme', aldus de Prawda. 'De
huidige jongeren horen over de reac
tionaire rol van de godsdienst alleen
iets in de verhalen van ouderen',
meent de Prawda. Bovendien zien zij
de kerken en ikonen, die gerekend
worden tot de belangrijke kunstwer
ken. Hierdoor vormt de jeugd zich
een beeld van de godsdienst zonder
rekening te houden met de rol van de
kerk in de loop van de klassenstrijd.
Volgens de Prawda moet de opgroei
ende jeugd geleerd worden onder
scheid te maken tussen 'godsdienstige
ideologie en kulturele waarden in
godsdienstige gestalte'. Dit zou met
name moeten gebeuren op school en
in de atheïstische literatuur.
PRETORIA Na de vrijspraak van
dr. C. F. Beyers Naudé door het hoog
gerechtshof in Pretoria zijn nu ook
de aanklachten tegen vijf van zijn me
dewerkers ingetrokken.
Het zijn ds. Brian Brown, administra
tief directeur van het christelijk insti
tuut, ds. Roelf Meyer, redacteur van
het blad 'Pro Veritate', ds Danie van
Zyl, staflid van Sprocas, het studie-
projekt inzake christendom in een sa
menleving met apartheid, Clive Nett-
leton- en Dukley Horner, resp. direc
teur van het jeugdprogramma en on
derdirecteur van het Zuidafrikaanse
instituut voor onderzoek van rassenre-
laties.
De rechtzaken tegen Theo Kotze, regi
onaal directeur in Kaapstad van het
christelijk instituut en Horst
Kleinschmidt, medewerker van 'Spro
cas' worden nog voortgezet.
LEREN LEZEN - Hoe leren kinder!
lezen, schrijven en rekenen? Dr le]
van der Laan is op dat onderwerp g
promoveerd en zijn dissertatie 'Lere N
lezen, schrijven en rekenen', is nu i
handelseditie verschenen bij Tjeer
Willink, Groningen (prijs: ƒ24,50 1
Uit het onderzoek van de inmidde I
overleden dr. Van der Laan blijkt o.
dat het lezen, het schrijven en het i
kenen elk hun eigen voorwaarden 5)'
de ontwikkeling stellen.
ai
Schooltje spelen, uitgave van Be Ei
Bakker 12.50. in
'Schooltje spelen', is een boekje dat j
met een paar woorden zou kunnen a u
doen: modieus, alternatief, idealistic -ls
De school die ex-onderwijzer Hal e]
Wesseling beschrijft, is miss chit
lief en aardig, maar of zijn leerlinge
ook iets leerden, is nog maar E|
vraag. Het is goed mogelijk om het- |r
boekje te lezen en bij dit vooroorde
te blijven. Wesselings houdt ze [r
duchtig rekening met die mogelijl0(
heid. Hij verwacht dat velen over zij tl
vernieuwingswerk op de Atjeh-scho e
in de Haagse schilderswijk zullen ze e
gen: 'Prachtig hoor, maar de werk t
lijkheid is anders'.
Wesseling vertelt hoe hij het tw«
jaar op school gedaan heeft tot he
moment dat de wethouder van ondei
wijs hem ontsloeg. Geen vervelend
lesboekjes, een vriendschappelijk
sfeer, je-en-jij-met-de-kinderen, af e
toe een stukje popmuziek, soms w«
yoga en oosterse mystiek, en volgei
Wesseling hebben de kinderen op ee
prettige manier heel wat wijsheid o|
gedaan.
Het boekje is een aardige testcas
voor iedereen die vernieuwing bi
voorbaat onzinnig vindt. Als je h«
niet met Wesseling eens bent, wor
je door hem op z'n minst gedwonge
antwoord te geven op de vraag of d
school geen bijdrage mag/moet Ier
ren aan het geluk van de leerlingei
Waarom leeft half Nederland ond«
spanningen? Omdat mensen niet g
leerd hebben zichzelf te ontdekkei
aldus goeroe Wesseling.
PIJ;
