SYNODES .ZEILSCHEPEN
BIJ WINDSTIL WEER'
fhmtiM
Kerk in de wereld
Je moet er eerst geweest zijn
Vandaag
Lukas Vischer
in Kaapstad
Pausschap geen
obstakel meer
R.k.-orthodox
theologengesprek
Lutherse leider
treedt af
Trouw
K wartet
Beroepingsweh
Nieuwe boeken
Leonid Iljitsj,
geef mijn
kinderen
terug s.v.p.
TROLT/KTARTET WOENSDAG 13 MAiAiRfT 1974
KERK
T2/I
Van een onzer redacteuren
KAMPEN 'De beide synodes deden denken aan twee zeilschepen, die bij windstil weer proberen bij
elkaar langszij te komen. Hard gaat dat dan niet, al drijf je natuurlijk ook niet verder uit elkaar. Wie
weet lukt het in de komende jaren om wat dichter bij elkaar te komen.'
Dit Is een citaat van (de hervormde)
ds. A. A. Spijkerboer uit het boekje
'Eén belijdende kerk', dat hij samen
met (de gereformeerde) prof. dr. Her
man Ridderbos schreef naar aanlei
ding van de gemeenschappelijke ver
gadering van de hervormde en de ge
reformeerde synode in juni vorig
jaar.
We leven snel. Tussen toen en het
moment dat dit boekje uitkomt, is er
bepaald wel weer een briesje opgesto
ken, getuige al het gedoe rond de her-
vormd-moderaminale brief aan de
vrijzinnigen en de ontvangst die de
gereformeerde proeve van eigentijds
belijden in de hervormde synode
heeft gekregen. Maar goed, ds. Spij
kerboer kon over die junivergadering
nog spreken als 'een wonderlijke ont
moeting zonder enige spanning
Een grotere antl-cilimax was na alles
wat hervormden en gereformeerden
elkaar sinds 1886 voor de voeten had
den geworpen, nauwelijks denkbaar'.
Latente kerk
Tijdens die vergadering maakten ds.
Spijkerboer en prof. Ridderbos de af
spraak, samen een boekje te schrijven
over hoe hervormden en gereformeer
den samen één belijdende kerk zou
den kunnen worden. Ds. Spijkerboer
geeft in de eerste helft een knappe
analyse van de ontwikkeling sinds de
jaren veertig. De hervormde kerk een
Christus belijdende volkskerk. Het
had zo mooi kunnen zijn, maar het
kwam anders, schrijft ds. Spijkerboer.
Sinds de af ff ai re-Smits kun je de her
vormde kerk volgens hem maar het
beste 'latente kerk* noemen: het belij
dend karakter zit er wel in, maar het
komt er niet onverdeeld en onomwon
den uit. Ook de gereformeerden zijn
in verlegenheid op het punt van het
belijden. Soms is de grond waarop
men samen Willem gaan bouwen, zo
slap, dat ds. Spijkerboer vreest dat
het gemeenschappelijk huis al zal ver
zakken, voordat de muren goed en
wel overeind staan. Nergens is een
beweging te zien, die te vergelijken is
met Kerk- en Gemeente-opbouw uit
de jaren veertig.
Toch hebben hervormden en gerefor
meerden een echte kans op hereni
ging, en die kans schuilt volgens ds.
Spijkerboer in de verlegenheid, waar
in beide kerken zijn. 'Is het niet ons
ingebeelde bezit, dat God ons uit de
handen geslagen heeft en kan het niet
zijn, dat God ons op deze manier een
kans geeft om samen tot een nieuw
belijden te komen?' waarbij het hem
niet zozeer om nieuwe belijdenisge
schriften te doen is.
Verscheidenheid
Prof. Ridderbos gaat vooral in op het
probleem van de eenheid en verschel-
denheid en op de functie van de belij
denis daarin. 'Als ik voor een kerk
pleit en kies (en zal blijven kiezen),
die naar eenheid zoekt in duidelijke
aansluiting aan de gereformeerde con
fessie, wil ik géén christenmens bui
tengesloten hebben. Zo heb ik het van
mijn gereformeerde leermeesters ge
leerd: men mag niemand buiten de
kerk sluiten, van wie men niet de ze
delijke overtuiging heeft, dat hij geen
deel heeft aan Christus. Maar
de kerk kan niet 'pluraal' zijn in de
zin van een ziahzelf ten aanzien van
de Naam tegensprekende en het licht
van de Naam verduisterende en ver
nevelende kerk, die hier loochent wat
zij ginds belijdt en hier weerspreekt
wat zij ginds betuigt Want Christus
is niet gedeeld'.
Ten aanzien van de polarisatie in de
kerk tussen de confessionelen en de
vermaatschappelijkers van het evange
lie schrijft prof. Ridderbos: De kerk
Dr. G. de Ru
moet ongetwijfeld de nieuwe uitdagin
gen, die er in onze tijd op haar af-ko-
men aanvaarden. Zij kan er niet om
heen. Haar belijdenis is onder andere
gezichtspunten in het geding en de
functie ervan op een andere wijze aan
de orde dan in de strijd tegen de her
esie in de eerste christelijke gemeen
te, dan in de dagen van Nicea en die
van de Reformatie. Daarom zal men
niet kunnen volstaan met de belijde
nis in dezelfde vragen en antwoorden
ter sprake te brengen als die de oude
catechismus stelt en geeft.
Maar ik denk ook, dat onder welke
nieuwe gezichtspunten men de inhoud
van het evangelie en de belijdenis
van de kerk ook aan de orde wil en
moet stellen, er altijd weer gekozen
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatle wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Belastingverlaging
In uw editie van 11 maart werd be
richt dat ik op de voortgezette jaar
vergadering van het GPV op 9 maart
zou hebben gezegd dat voor de recen
te belastingverlaging 'geen directe
dekking bestaat'. In werkelijkheid
antwoordde ik op een vraag uit de
zaal of er wel 'ruimte' voor belasting
verlaging was, dat die ruimte er ui
teraard niet is als de prijzen tien
elf pet in het lopende jaar omhoog
gaan. Er dreigen echter geen beta
lingsbalansmoeilijkheden, aangezien
blijkt dat ons land er met zijn aard
gasvoorraad relatief gunstig voorstaat.
Daarom heeft de regering het goed
geacht o.m. de werkgelegenheid te sti
muleren door ook de bestedingen een
nieuwe stimulans te geven.
Dordrecht
A. J. Vcrbrugh,
lid 2e kamerfractie GPV
Surinamers
De criminaliteit van de Surinamers
mag dan in Amsterdam volgens de of
ficier van justitie, mr. Habermehl,
meevallen, maar in Rotterdam valt
het zeker niet mee. Er gebeuren heel
wat diefstallen, overvallen, mishande
lingen, die niet aangegeven worden,
uit angst voor vergeldingsacties. Het f
komt herhaaldelijk voor, dat Surina- 1
mers weigeren hun tram- of busritten
te betalen en dan bij controle een rel
of vechtpartij ontketenen met alle na
righeid voor de andere passagiers.
Rotterdam
M. van der Wal
Dominee Buskes
Het is voor prof. Ridderbos blijkbaar
moeilijk te verwerken dat dominee
Buskes 'zelfs pacifist' is. 'Dat laatste i
heb ik nooit helemaal bij u kunnen
onderbrengen. Daar hebt u zich naar
mijn smaak in de oorlogstijd niet ge-
noeg naar gedragen.' aldus prof. Rid- j
derbos. Wonderlijk, prof. Ridderbos i
begrijpt blijkbaar niet dat het pacifis- I
me van dominee Buskes een wezenlijk
onderdeel is van die Boodschap die
ds. Buskes gedurende de afgelopen
vijftig jaar gebracht heeft
Arnhem C. H. Weernekers
Potchefstroom (6)
Ben het geheel met de heer Feddema
eens: niet verbreken de band tussen
VU en Potchefstroom. Nu werkte ik
lange tijd in Zuid-Afrika. Dit land
moet men vergelijken met Europa
van 1900. Van de landbouw naar in
dustriestaat is de sociale omwenteling
moeilijk. Onder en na mijn werk als
turbinespecialist (bouw nieuwe elek
trische centrale) werkte ik samen met
vele jonge mensen, gekleurd en
blank, b.v. studenten TH-school. Er is
een brug ontstaan tussen deze men
sen. Jonge blanken denken andere
dan hun vader. De apartheid zal lang
zaam verdwijnen. Daar ik samenwerk
te met een jonge Bantoe-ingenieur
kwam er uit de urenlange gesprekken
met hem dit naar voren: de oudere
generatie verdwijnt; nu al banen voor
Bantoe's, ook voor hem, die vijf jaar
geleden alleen voor de blanken wa
ren. Hij zag het zo: samen gaan tus
sen blank en zwart.
Zandvoort
Willem de Brabander
Prof. dr. W. van 't Spijker
moet worden in dezelfde eigenlijke en
diepe kernvragen: Wie is Jezus? 'Wie
zegt gij, dat Ik ben' 'Wie is de
mens? Wat is de verzoening? Wat is
het, dat God alle dingen nieuw
maakt? En hoe verhoudt zich zijn ge
nade tot onze werken? In het ant
woord op die vragen zal kunnen blij
ken, dat allerlei tegenstellingen ten
onrechte de eenheid van de kerk ver
hinderen en verstoren; zal óók moe
ten blijken, dat de kerk in de van
haar uitgaande belijdenis, verkondi
gen en positie-bepaling in de wereld
in geen enkel opzicht zal scheiden of
'polariseren' hetgeen God in de enige
Naam die onder de hemel tot behoud
gegevens is op bet nauwst heeft sa
mengevoegd.
Het boekje 'Eén belijdende kerk' ver
scheen in de serie Theologie en ge
meente, die indertijd is opgezet als
confessionele tegenhanger van de,
eveneens bij Kok in Kampen verschij
nende, reeks Cahiers voor de gemeen
te (waarin o.m. de hoogleraren Aus-
gustijn en Kuitert publiceerden).
'Eén belijdende kerk" telt 84 pag. en
kost 7,90.
Revolutie
Eveneens pas verscnenen in de serie
Theologie en gemeente is: 'De verlei
ding der revolutie' door dr. G. de Ru
(145 pag., prijs ƒ12,90). Een actueel
geschrift van de oud-praeses der her
vormde synode, die 'tegenover de ver
leiding der revolutie de oproep tot
bekering* stelt, die het laatste hoofd
stuk deze titel gaf: 'Geen avantgarde
van Gods revolutie maar navolgers
Gods als geliefde kinderen', maar die
daarmee niet het streven naar struk-
turele veranderingen in de maatschap-
Ds. A. A. Spijkerboer
pij afschrijft, maar zegt dat dit een
onderdeel kan zijn van de christelijke
heligmaking; en ondanks zijn kritiek
op overaccentuering van maatschap
pelijke en politieke dadendrang legt
dr. De Ru er de nadruk op, dat de
kerk zich niet aan de vragen naar
recht en gerechtigheid, vrede en men
selijkheid mag onttrekken.
Eenheid
De Apeldoornse christelijks gerefor
meerde hoogleraar dr. W. van 't Spij
ker (kerkhistoricus) schreef: 'Eenheid
in verscheidenheid?' (ondertitel: dp
identiteitscrisis binnen de gerefor
meerde gezindte). Hierin vinden we
de uitwerking van een referaat, voor
gedragen op de verleden jaar gehou
den conferentie van het contact-or
gaan van de gereformeerde gezindte.
Omvang: 95 pag, prijs ƒ8,90.
Kerkelijk ambt
De oud-kerkhistoricus van de rijksuni
versiteit te Utreht en confessionele
voorman in de hervormde kerk prof.
dr. G. P. van Itterzon levert met zijn
'Het kerkelijk ambt in geding' een
bijdrage tot een nog steeds voortgaan
de discussie. We attendeten op de
aandacht die prof. Van Itterzon be
steedt aan de kwestie van de vrouw
in het ambt en die van de charismata.
Opvallend is hoezeer de schrijver zich
richt op de kerkelijke prakrijk; we
hadden trouwens niet anders ver
wacht van de man die de vragenru-
briek in het weekblad De Hervormde
Kerk verzorgt. Dit boek telt ook 95
pag. en kost eveneens 8,90.
Waarom?
Prof. dr. C„ Graafland, die aan de
rijksuniversiteit te Utrecht de bijzon
dere leerstoel bezet van de gerefor
meerde bond in de hervormde kerk,
leverde voor de serie Theologie en ge
meente: 'Waarom nog gereformeerd?'
(104 pag., prijs ƒ9,50). Wat prof.
Graafland met name hoog zit, is de
actuele betekenis van de belijdenis
der reformatie. Dit kwam naar voren
in zijn inaugurele rede en ook in de
referaten, die hij nadien hield. Hij
wijst er met nadruk op dat de refor
matie met haar belijdenis zowel de
volle ruimte van de kerk als de ruim
te van deze wereld op het oog had. Dit
houdt in een open staan voor de vra
gen en mogelijkheden van deze we
reld, zo zet de auteur uiteen.
De hier aangekondigde nieuwe delen
van Theologie en gemeente brengen
het totaal aantal verschenen boekjes
op elf.
KAAPSTAD Een van de topmen
sen van de wereldraad van kerken, dr.
Lukas Vischer, brengt een bezoek van
twee weken aan Zuid-Afrika.
Zijn komst heeft de aandacht getrok
ken, omdat mensen van de wereldraad
de laatste tijd meestal geen toestem
ming meer kregen om Zuid-Afrika
binnen te komen. Zo werd ook aan
het Nederlandse lid van het centrale
comité, prof. dr. H. Berkhof, een vi
sum geweigerd. Dr. Vischer is direc
teur van de afdeling 'geloof en kerk
orde'.
Volgens een verslag in het dagblad
Die Burger hekelde dr. Vischer in
een toespraak tot de provinciale raad
van kerken in Kaapstad de eenzijdige
berichtgeving over de wereldraad. De
pers handelt met de wereldraad als
met een zelfbedieningszaak, waar men
kiest wat men wil. Zelden wordt een
zaak gezien in het wijdere verband
van de activiteiten en doelstellingen
van de raad.
Op een vraag, 'of het niet liever het
evangelie van Jezus Christus aan de
zogenaamde vrijheidsstrijders verkon
digd moet worden in plaats van geld
voor terroristische daden te schen
ken', zei dr. Vischer, dat dit onder
werp vanwege zijn ingewikkeldheid te
veel tijd vergde om te beantwoorden.
WASHINGTON Een 'vernieuwd
pausschap' zal een goed uitgangspunt
zijn voor eenheid onder alle christe
nen. Dit staat in een gemeenschappe
lijke verklaring van lutherse en
rooms-katholieke theologen van de
Verenigde Staten.
Het gesprek tussen hen is in 1965 be
gonnen op initiatief van de rJc. bis
schoppelijke commissie voor oecume
nische zaken en het nationale comité
van de lutherse wereldfederatie. Hoe
wel de verklaring alleen het gezag
heeft van de theologen, die haar heb
ben ondertekend, zal er van officiële
zijde zeker rekening gehouden wor
den met de aanbevelingen.
De verklaring zegt, dat het pausschap
niet meer, zoals vroeger, een groot
obstakel is op weg naar de eenheid.
De lutheranen zijn zich bewust van
de noodzaak van een apart ambt ten
dienste van de eenheid van de kerk
en de rooms-kathoLieken zien steeds
meer de noodzaak genuanceerder te
denken over \le rol van het pausschap
binnen de universele kerk.
Het pausschap in zijn huidige vorm
vinden de lutheranen niet geschikt
om ten dienste te staan van alle chris
tenen. Sinds Vatican urn II zijn zij
echter hoopvol gestemd door de ver
anderingen binnen de katholieke
kerk, hoewel zij het betreuren, dat de
paus enige kwesties voor zichzelf
heeft gehouden, en 'onafhankelijk te
werk is gegaan tegen het principe van
de collegialiteit in'.
WENEN (Kathpress) Van 1 tot 7
april zal in Wenen een gesprek plaats
vinden tussen tien rooms-katholieke
en orthodoxe theologen van wereld
naam. Zij gaan onder meer praten
over de gevolgen van de opheffing
van de wederzijdse banvloeken in
1965 en over de huidige perspectieven
voor de sacramentele en de juridische
gemeenschappelijkheid van de r.-k.
kerk en de kerken der orthodoxie.
Vreselijk
GENEVE (KIPA) André Appel
(52) treedt 1 oktober af als secretaris
generaal van de lutherse wereldbond,
waarbij ongeveer 72,5 miljoen luthera
nen zijn aangesloten.
In een verklaring zegt de secretaris
generaal, die sinds 1965 in functie is,
dat het hem zwaar valt zijn post in
Genève te verlaten in een belangrijke
fase van de ontwikkeling van de we
reldbond, maar dat een regelmatige
doorstroming aan de top een goede
zaak is voor elke internaiionale orga
nisatie.
De theolooo Appel wordt president
van de 235.000 leden tellende lutherse
kerk van Elzas-Lotheringen.
AMSTERDAM Wie zo zijn eigen
gedachten heeft over het racisme in
zuidelijk Afrika krijgt van de men
sen, 'die het allemaal niet zo vrese
lijk vinden gauw te horen 'je moet
er geweest zijn'.
Een nogal onzinnige gedachte want
dan zou je er tenminste geweest
moeten zijn met een zwarte huid.
Het merkwaardige van deze landen
is immers de zo verschillende levens
omstandigheden van blanken en
zwarten. Wie er als blanke komt,
staat daar automatisch aan de kant
van de onderdrukkers. Net als wie
in een concentratiekamp op bezoek
gaat met een bewakerspet op. Maar
goed. te weten wat de mensen zeg
gen die alles met eigen ogen gezien
hebben en die een zwarte huid heb
ben. Hun relaas is vertaald en ge
bundeld door Bertus Dijk en uitge
geven bij Van Gennep in Amster
dam onder de titel: De Verbittering,
verhalen over apartheid en kolonia
lisme uit Zuid-Afrika, Namibië, An
gola, Mozambique en Ehodesië.
Weet iemand die in Zuid-Afrika met
zwarte Afrikanen is omgegaan wat
er onder hen leeft? Antwoord op de
ze vraag geeft de Zuidafrikaanse
schrijver Nat Nasaka. Hij vertelt dat
hij niet in staat is om steeds maar
'baas' of 'missus' te zeggen tegen
blanken. Hij vertelt van een geslaag
de zakenman, op bezoek bij Kaiser
Mantazima. 'De man vertelde ons
dat hij het ver gebracht had in het
zakenleven, omdat hij altijd onder
danig was geweest jegens de blan
ken. Hij groette de blanken altijd
en protesteerde niet als zij hem
'kaffertjie' noemden. Met andere
woorden, deze man vertelt de blan
ken alleen die dingen die ze vol
gens hem graag horen. Er is echt
niet veel contact tussen hem en de
mensen die hij ontmoet. Het is on
waarschijnlijk dat deze zakenman
openlijk zijn mening zegt, uit angst
dfe vrede te verstoren die er nu
heerst tussen hem en de mensen die
hij groet'.
Even verder schrijft Nakasa: 'Er
wis een tijd dat ik het grappig vond
om het blanke ambtenarencorps te
tarten door mijzelf als een man te
doen gelden en niet als een 'boy'.
Maar dat is nu voorbij. Het vooruit
zicht op strijd, iedere keer dat ik
een postzegel ga kopen, heeft opge
houden een spel voor mij te zijn. Er
zijn teveel momenten dat ik zin heb
om het op te geven'.
A.S.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per»
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor 8.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.fllro
X 500.
De rechtbank in Middelburg veroor
deelde een 47-jarige man tot drie
maanden gevangenisstraf en ontzegde
hem voor drie jaar de bevoegdheid
een motorrijtuig te besturen, omdat
hij onder invloed een zeventigjarige
man had doodgereden. Is dat niet een
'droevig verhaal? Ik ken autorijders
die, als ze met de wagen weg moeten,
zich als ijzereterke regel stellen, geen
drank te gebruiken. Kan niet elke rij
der zich die verplichting opleggen?
Wat zou het aantal ongelukken tenge
volge daarvan drastisch dalen! Is het
dat waard of niet?
Monster G. J. Eeltlnk
di
Het schijnt nodig te zijn om ext yi
aandacht te schenken en te blijvn
schenken aan de vraag hoe snel v
mogen rijden op onze 'snelwegen'. 1
Frankrijk na Duitsland de snelheii
grens, de toelaatbare snelheid, opg
trokken heeft tot 140 kilometer p
uur, wordt het vraagstuk voor a
niet anders, maar dreigt het wel m
een verkeerd water te komen, nl. v
de eeuwige zucht om precies te doi y,
wat anderen doen. Daar hadden v(
kinderen Israëls al last van, die w 0[
den ook zo graag niet uit de toon v ,j;
len. Nu is dit laatste ook weer gei0j
norm. Paulus zegt wel tegen de chr n(
tenen van Efeze dat ze geheel andej^
zijn, maar dat wil niet zeggen dat
hun gedrag negatief moeten afste
men op de niet-christenen. Wat vi
standige mensen vandaag van onze i
gering vragen is dan ook niet de
invoering van de trekschuit of h
van stal halen van de paardetra
maar om onze woede om steeds sni
Ier te gaan althans tot een grens v Vl
honderd kilometer per uur terug
dringen.
Overigens om bijzonder respectabe
redenen, nl. de verkeersveiligheid
het bezuinigen op onze energiebro jfl
nen. Dat de heer Pompidou op het fl0
lustere idee kwam om de directe
van Citroën naar diens mening te vi
gen moet vooral voor verstandi
mensen geen reden zijn om er
nieuw over te gaan nadenken. Iedi
een weet dat bij honderd kilometer
minder benzine verbruikt wordt
het gevaar van calamiteiten verm IV"
derd wordt, eenvoudig door verhogi [1<
van de remcapaciteit. Hogere snelhe?n
is nergens voor nodig. Zodra iema m
uit het buitenland ons land binne ;o
komt moet hem dat duidelijk gemaa t;
worden, net zo goed als het links i ie
den op de Britse eilanden. Er k ;o
verder geen enkel motief bedac lo
worden om de snelheid op te voereiir
Dat dit ook zo leeft bij veel mens e
bewees mij vanmorgen het verontnL
te telefoontje van een oude heer,
allang niet meer rijdt, maar het v{
gedaan heeft. Als Den Uyl nu mi
niet door de knieën gaat, vroeg
mij bezorgd. Reeds in J941 schrei
Anton van Duinkerken (Legende v 5
de tijd) 'Door de verkeersmiddelen
versnellen heeft de moderne mens
geen tijd gewonnen' EN: 'Wanneer
menschen konden gelooven, dat
tijd heelemaal niet zoo belangrijk
als men hen heeft wijs gemaakt, zijiT
den zij veel gelukkiger zijn.'
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hardinxveld: J. Smit
Soest; te Hendrik Ido Ambacht:
Post te Arnemuiden; te Capelle
den IJssel: P. Holst te Heerde;
Hoevelaken: J. den Dikken te Bejff
huizen.
Bedankt voor Katwijk aan Zee: C.
te Amersfoort
GEREF. KERKEN
Beroepen te Zoetermeer: J. W. Hi
man te Opperdoes; te Appingedam:
a.d. IJssel.
Petersen te Roden; te Alblasserdae)
C. J. van der Drift te Nieuwerke
Aangenomen naar Vlaardingen:
Braam te Haarlemmermeer-Oostzijdje,
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Hardinxvéld-Giessendi
en voor Nieuw-Beijerland: Ch.
Poel te Yerseke; voor Mijdrecht:
W. Schreuder te Goes.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Aangenomen naar Hengelo-C.: Lie 1
te Amsterdam-W.
door Aldert Schipper
'Het recht om terecht te staan' do
Thomas Szasz. Uitg. Ambo te Biltl
ven. 255 blz. Prijs 16.50
Overplaatsing
Met grote verbazing hebben wij de
demonstratie van de PTT-ers tegen
hun overplaatsing gezien en de versla
gen hierover gelezec. In de eerste
plaats zou ik willen vragen aan die
mensen: Wat denken jullie eigenlijk
wel van het noorden en de noorderlin
gen? Denken jullie misschien dat Ne
derland bij Amersfoort of Zwolle op
houdt? Deze demonstratie met al die
leuzen was een grove belediging voor
het noorden. En vergeet niet: het is
nog niet eens zo heel erg lang gele
den dat men uit het westen wel op
z'n kousevoeten naar het noorden wil
de lopen om meel of brood te halen
bij Groninger of Friese 'boertjes. In
de tweede plaats: Als jullie toch lie
ver in Holland blijven: blijf zitten
waar je zit!! Blijft het hier misschien
langer schoon, ruim en fris. Laat de
PTT op zich, als bedrijf, alsjeblieft
komen! Kan heel best zonder al die
morrende westerlingen. De opengeval
len arbeidsplaatsen zullen graag wor
den ingenomen door Friezen en Gro-
De brief die ik hierbij vertaald af
druk is geschreven door een radeloze
moeder, aan wie haar kinderen ontno
men zijn. In de Sowjet-Unie komt het
betrekkelijk vaak voor dat bij ou
ders, die wij hoogstens wat overdre
ven gelovig zouden vinden, de kinde
ren worden weggehaald. De staat
plaatst die kinderen voor korte of
iangere tijd in een kindertehuis.
Het sowjet-recht schrijft de ouders
voor, dat zij hun kinderen moeten op
voeden in de sowj et-ideologie en laat
toe dat in geval van een 'falende 'op
voeding de staat de opvoeding ter
hand neemt.
Hoe dikwijls kinderen bij hun ouders
worden weggehaald is niet bekend.
Een Nederlandse deskundige schat dat
zeker tientallen malen per jaar van
deze wetsregel wordt gebruik ge
maakt.
Met name groepen niet-geregistreerde
baptisten (initiativniki) worden soms
met deze maatregel getroffen. Het is
niet uitgesloten, dat achter het weg
halen van de kinderen die gelovig
worden opgevoed een stukje verkeerd
toegepaste staatszorg voor het lot van
die kinderen schuilgaat, maar het is en
blijft een onmenselijke maatregel, die
volstrekt verwerpelijk is.
Het is daarom goed, dat publiciteit
gegeven wordt aan de navolgende
brief van een ongelukkige moeder aan
de leider van de Sowjet-Unie, Leonid
Breznjew.
Geachte heer Breznjew
Krachtens een besluit van de atheïsti
sche rechtbank werd ik als christelij
ke moeder uit de ouderlijke macht
ontzet. Deze onwettige handeling
werd op 8 juni 1973 door het gerecht
in Perm goedgekeurd. Tegelijkertijd
verzekert onze overheid, Leonid Il
jitsj, aan de publieke mening in de
VS en West-Europa haar vreedzame
politiek en menselijke behandeling
van gelovige christenen.
En toch worden in ons land huilende
kinderen bij hun ouders weggehaald,
alleen omdat zij godsdienstig worden
opgevoed. De kinderen strekken hun
handen uit, klampen zich aan hun ou
ders vast, iviüen niet van hen ge
scheiden worden, maar de harteloze,
goddeloze mensen grijpen hen, maken
hen los van hun ouders, werpen hen
in een politiewagen en voeren hen
weg in onbekende richting.
Op 1 augustus om twaalf uur kwam
een politiewagen met twee vrouwen
Breznjew
van de volksrechtbank voor onze deur
aan. De twee kwamen ons huis bin
nen en zeiden: 'U bent uit de ouder
lijke macht ontzet; wij zijn gekomen
om uw kinderen mee te nemen'. De
kinderen liepen huilend naar mij toe
en klampten zich aan mij vast. Zij rie
pen aldoor 'Onze mammie is lief, wij
willen bij haar blijven'. De politiea
genten en de twee vrouwen overleg
den met elkaar of zij misschien eerst
mij zouden gevangennemen en daarna
pas de kinderen. Zij trachtten de kin
deren te overreden en beloofden hun
alles wat een kinderhart begeert.
Maar niets hielpde kinderen bleven
huilen en klampten zich aan mij vast.
Toen gebruikten de vrouwen gqweld.
Maar de kinderen wilden mi) niet los
laten en ik week ook geen pas. Toen
deed men ons allen tezamen in de
politiewagen en bracht ons naar de
politiepost. Daar werden de kinderen
mij afgepakt en zei men mij dat ik
vergeefs zou zoeken. Niemand zou mij
zeggen waar zij zouden zijn onderge
bracht.
Zo werd ik gescheiden van mijn kin
deren. Van mijn achtjarige dochter
Sasja en van mijn zesjarige zoon Was-
ja. Mijn dochter Tamara was op
school gedurende deze tijd en werd
mij niet ontnomen.
Daar de communistische partij in ons
land de leidende partij is, die boven
alle politieke, openbare en juridische
organen staat, hangt het wegnemen
van mijn kinderen wegens hun geloof
direct af van het centraal comité van
de communistische partij en dus van
u persoonlijk. Ik smeek u het gerecht
in Perm aanwijzing te geven, zijn be
sluit te herroepen.
Z. P. Radygina, Perm
In dit boek bespreekt de Amerikaai
psychiater Szasz, die in Nederland
bekendheid kreeg door zijn 'Geest
ziekte als mythe', 'Waan van de wa
zin' en 'Ideologie van de waanzin',
paalde toepassingen van de psycl
trie door de staat. Hij wil daarbij a
tonen hoe de moderne staat
psychiatrie kan gebruiken als waj
tegen de individuele burger. Het
dwongen, aan een rechtszitting voor
gaand, onderzoek van personen
van een delict zijn beschuldigd, vol
volgens hem zo'n wapen. Het f(
keert Szasz zich evenwel tegen
'psychiatrische opname wegens on
kaamheid om terecht te staan',
kent de Amerikaanse wetgeving ine
daad de mogelijkheid een verdacl
ongeschikt of onmachtig te verklai
om terecht te staan. Zo'n verdacl
gaat zonder proces naar een psycl
trische inrichting, waar hij blijft
hij zijn bekwaamheid om terecht
staan, terugkrijgt. Een en ander uil
aard ter beoordeling van de arts
een aantal gevallen komt een derge
ke 'verwijzing' neer op levensla!
dwangverpleging.
Dat Szasz deze Amerikaanse toesti
hekelt, is zeer begrijpelijk, maar
lezer vraag je je toch af wat je in
derland met een dergelijk boek a
moet. Weliswaar kan ook hier een
uitlopen op levenslange opsluiti
maar dat neemt niet weg dat het
lang van de dwangverpleegden in-
derland met een reeks waarborgen
omgeven. Degene die van de even
teressante als radicale theorieën
Szasz wil kennis nemen kan daar
beter een van zijn eerdere liiei c
ven genoemde boeken aanschaff
