Een kathedraal van Karl Barth in Frankrijk
fllsillsl
Calvinisten gaan
spreken met baptisten
voorlopig
Prediking en politiek pastoraat
Conferenties*
Vandaag
'Leiders wereldraad
zijn utopisten'
Aalmoezenier Adams
vraagt ontheffing
Aartsbisschop
van Canterbury
treedt af
Ski-prijs voor Bernhard
Trouw
K wart et
Prof. dr.
K. Strijd
schrijft ons
'Mensenrechten in
plaats van strijd
tegen racisme'
Prof. dr. K. J. Popma
neemt afscheid
Posthumus Meijjes
leidt zendingsraad
Beroepingswei
Rahner haalt oplap
van een miljoen
Griekse kerk
protesteert tegen
behandeling
gevangenen
Nieuwe boeke
TROUW/KmRTET DINSDAG 12 MAART 1974
KERK
T2
door dr. N.J. van Eikema Hommes
Karl Barths Kirchliche Dogmatik is in bet Frans vertaald. Een onvoorstelbare arbeid vol gezwoeg en
geploeter van 22 jaar is deze maand gereed gekomen.
TTie uit ervaring weet, hoe moeilijk vertaalwerk is en zeker van het zware, originele Duits van de taal
virtuoos Karl Barth, die beseft heel in de verte welk een geweldige prestatie pasteur Fernand Ryser uit
Geneve heeft geleverd, en dan nog wel in het Frans.
Nog onlangs heb ik voor de zoveelste
keer weer een paar honderd pagina's
in OT/4 gelezen met Barths weergalo
ze beschouwingen over christelijke
ethiek. Hoe is het ter wereld moge
lijk, dat dit vertaald is in het Frans!
In het verwante Nederlands ls het al
een karwei. Het is in de bergenwereld
van vertaalwerk de beklimming van
de Mount Everest
Toen pasteur Ryser in 1952 dit werk
begon, waren er zevenduizend pagi
na's, nu bij de voltooiing meer dan
elfduizend. Georges Casalis, collega en
vriend van Ryser, die deze monsteron-
dememing vanaf 1952 van zeer nabij
heeft begeleid, vertelt in het Franse
protestantse blad 'Le Christianisme
au XX-e Siècle' boeiende bijzonderhe
den. Men stelde zich, toen men ging
denken over deze arbeid, twee vragen:
Wie zal de maeccnas zijn om dit reus
achtige werk te financieren? Wie de
werkbeul om deze vertaling te realise
ren?
Bioscoop
Als zijn vrienden tenslotte Fernand
Ryser vragen, aarzelt hij begrijpelijk
lange tijd, maar aanvaardt dan de uit
daging. Hij rekent dat hij vijf tot zes
jaar nodig zal hebben. Het zijn er 22
geworden. Trouw en zonder onderbre
king geholpen door zijn vriend Jac
ques de Senarclens tot de dag van
diens dood (1971), die ook de finan
ciële steun waarborgde, begint Ryser
dan het geweldige werk. Hij krijgt
vrijstelling van zijn kerkelijke arbeid,
de zekerheid van een amper fatsoen
lijk salaris en zo stort hij zich in het
grote avontuur.
Toen Ryser hem vertelde van zijn
project, zei Barth tegen hem: 'Je zult
gek worden. Ga vaak naar de bioscoop
en lees dan Anatole France en Voltai
re'. Te midden van vaak opkomende
wanhoop, was daar een groot moment
van verrukking, toen Barth tegen
hem zei: Terwijl ik uw vertaling lees.
begrijp ik mijzelf beter dan in het
Duits". Barth was ook gewoon te zeg
gen: 'Aan u voort te zetten, wat ik
niet zal afmaken. Aan u de taak om
het opnieuw op te nemen en het veel
beter te zeggen, dan ik heb weten te
doen'.
Actueel
Zes jaar na de dood van Karl Barth
verschijnt zijn levenswerk dan in de
taal van Calvijn en Pascal. Ook in
Frankrijk hoort men de goedkope be
wering. dat hij achterhaald is. We le
ven nu, zo praat men elkaar na, in
een post-barthiaanse periode. Bonhoef-
fer, Bultmann, Tillich, Moltmann be
heersen de markt Ik geloof daar niets
van.
Wie Barths theologie leest met haar
christologische concentratie, krijgt
voortdurend een staalinjectie. Je mag
het er al of niet mee eens zijn, hier
en daar vraagtekens zetten, maar zij
doet je wat. Deze theologie, die zich
op weergaloze wijze met de Schrift
heeft bezig gehouden, zal het langer
uithouden dan de huidige schiettent-
theologie, die alles wegschiet wat de
moderne mens niet aanstaat Je zou
dat ook kunnen noemen een soort su-
permarktgedoe. Je ziet vele moderne
theologen met hun wagentje hier een
lapje Mozes nemen, daar wat groenten
uit Psalmen en Profeten en even wil
lekeurig snuffelen in de etalages van
het Nieuwe Testament. Dat heeft
Barth niet gedaan!
Schip
In het blad 'Réforme' noemt André
Dumas Barths Kirchliche Dogmatik
'Ia grandiose cathédrale inachevée,
dont il avait été le puissant raagon'
(de grandioze onvoltooide kathedraal,
waarvan hij de machtige metselaar
was). Na Barths dood zijn er, zo
schrijft Dumas niet ongeestig, vier
groepen in de kerk. Hij noemt ze: de
hermeneuten, de politici, de confessio
nelen en de charismatici.
De hermeneuten zitten in het kolen-
ruim, waar zij onderzoeken, hoe de
geschriften en de talen functioneren.
De politieke theologen houden zich
op bij de verschansing met de enter
bijl in de hand, vaak tegen hun eigen
schip. De confessionelen klemmen zich
vast aan de mast, alsof alles ineen
gaat vallen. De charistnatici bevinden
zich in de gangen tussen de cabines
en zingen in tongen. Wat men op zijn
minst kan zeggen, is dat de equipage
geen echte groep vormt
Het blijft de glorie van Barth, aldus
Dumas, dat hij gepoogd heeft in de
tijd te verzoenen al wat God verenigd
heeft voor de eeuwigheid: de dogma
tiek en het leven, het hart en de ge
schiedenis, de roos en het kruis.
Reeds is de suggestie gedaan, door
een Franstalige theologische faculteit
Karl Barth
Ryser voor zijn levenswerk een ere
doctoraat te laten geven. Bij deze ka
thedraal van Karl Barth, door Ryser
gebouwd, roepen wij van harte een
'Salve, salve Doctor!'
Dr. Van Eikema Hommes
meerd emeritus-predikant
dam.
is gerefor-
in Rotter-
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Navozegel (3)
Met het ingezonden stukje van heer
Brinksma uit Arnhem over 'Navo
zegel' ben ik het volkomen eens. Laat
niemand deze zegel kopen, wanneer
de regering (van wie ik dit nooit had
verwacht) zo onnadenkend is om hem
uit te geven.
Bussum A. Kijne
Verzekering
24 jaar geleden heb ik een VOV af
gesloten bij de raad van arbeid te Arn-
hean. Mij vrouw ook, maar die moet
nog 1 jaar premie betalen, maar krijgt
nu al 3 jaar 12 pet terug van haar
premie vanwege de hoge winst die de
VOV maakt Dat is mij in Arnhem ge
zegd. Wat is nu de reden dat degenen,
die nu trekken er niets van mogen de
len? Onze regering wil wel dat de ver
zekeringen terugbetalen. Laat ze dan
zelf een voorbeeld geven.
Renkum D. van Beek
Navozegel (2)
Wij zijn verheugd dat er toch nog een
Nato-herdenkingszegel zal wroden uit
gegeven. Wij brengen daarmee onze
waardering tot uiting voor: 25 jaar
veiligheid, gegarandeerd door het mi
litaire bondgenootschap cn o.a. moge
lijk gemaakt door de overweldigende
inspanning van het Amerikaanse volk,
door na ons van het nazi-monster
te hebben bevrijd troepen en ma
terieel in Europa te stationeren en
voor een belangrijk deel te financie
ren. Maar bovenal zijn wij de NATO
dankbaar dat de heer Brinksma c.s. en
wij zonder vrees in volledige vrijheid
openlijk van mening kunnen verschil
len.
Amsterdam Oud-Strijders Legioen
afd. Amsterdam
Vrouw (4)
De SGP wil niet samengaan met de
AR en CHU, omdat zij vrouwen op de
lijst hebben. Maar dan vraag ik mij af,
waarom hun vrouwen wed gaan stem
men, want zij zijn toch altijd tegen
het vrouwenkiesrecht geweest
Asperen D. v. Steenis
Jullanawoud (2)
Ik heb geconstateerd, dat
Trouw/Kwartet niet slechts de adver
tentie voor het Jullanawoud heeft ge
plaatst, doch bovendien in de rubriek
'Dichtbij en Verder* van 2 maart deze
actie nog eens gratis onder de aan
dacht van de lezers bracht en het
woud een stapje verder in de goede
richting noemt. Welke richting vraag
ik mij af. Het is mij bekend, dat
Tr/Kw, hoewel vaak opkomend voor
onderdrukte groepen, eind vorig jaar
een advertentie van het Palestina-ko-
mitee heeft geweigerd met een oproep
om bijdragen voor medische hulp
voor Palestijnen. Mag ik als abonnee
van Trouw de lezers oproepen een bij
drage te storten op gironr 1806947
tn.v. penningmeester van het Palesti-
na-komitee met vermelding van me
dische hulp?
Leiden
A. Fakkel
Julianawoud (3)
De heer T. H. de Jong uit Diemen
heeft nogal kritiek op het feit dat on
ze geliefde koningin haar naam geeft
aan een bos in Israël. Deze mijnheer
spreekt over een omstreden politiek,
gevoerd door Israël. Is mijnheer de
oktobermaand vergeten? Toen beslo
ten de Arabieren met hun uitroeiings-
politiek Israël aan te vallen. Het
kleine Israël heeft veel verliezen gele
den. Het moet door zijn vrienden ge
holpen worden-
Amstelveen
J. Vos
Mein Kamcf
Waarom mag een boek als 'Meln
Kampf In deze 'moderne' tijd niet
herdrukt worden? Men spreekt van
een boek met verderfelijke invloeden,
maar op dat punt zijn we de laatste
tijd toch wel wat gewend, zou ik zeg
gen. 't Is alleen maar wat je 'verder
felijk* noemt De heer Wolff van de
CPN wijst op passages uit 'Mein
Kampf waaruit rassenwaan, ophitsing
e.d. zeer duidelijk zijn. Die passages
zijn zo weerzinwekkend dat het immo
reel is ze weer te citeren, aldus de
heer Wolff. Hij heeft wel gelijk, maar
zijn woorden zijn rechtstreeks toe te
passen op heel wat huidige lectuur en
op enkele dit jaar verscheren boeken.
Ik vind het nogmaals schijnhei
lig dat men opeens zoveel fuss maakt
over één gevaarlijk boek. Of heeft het
soms iets te maken met het feit dat
we. wat dat ene gevaarlijke boek be
treft, de schade al aan den lijve heb
ben ondervonden?
Zaandam
J. van der Hoeden
GENèVE Het uitvoerend comité van de hervormde wereldbond
heeft ingestemd met bet houden van theologische gesprekken met
de haptisteii-wereldalliantie.
Het overleg zal bescheiden beginnen.
Aan de eerste officiële ontmoeting zul
len van beide kanten drie theologen
deelnemer). De voorbereidingen zullen
tot Europees niveau beperkt blijven.
Het is de bedoeling, dat op de eerste
bijeenkomst, die nog dit jaar gehou
den wordt, de wederzijdse geschilpun
ten zullen worden afgetast, vooral be
treffende leer en praktijk van de
doop en de opvattingen over het kerk-
zijn.
De arbeidsgemeenschap der Wood-
brookers in Bentveld heeft haar voor-
jaars- en zomerprogramma gepubli
ceerd. Het kan aangevraagd worden
bij het vormingscentrum Bentveldweg
3, Bentveld. Telefoon 023-24 44 50.
Veranderingen in denken en gelo
ven. Weekends beginnende op vrijdag
5 april en zaterdag 18 mei in Vor
mingscentrum Oud-Poelgeest te Oegst-
geest. Opgave bij Vormingscentrum
Oud-Poelgeest, Postbus 4, Oegstgeest.
Telefoon 01710-52445.
Jaarlijkse conferentie van het con
tactorgaan gereformeerde gezindte op
donderdag en vrijdag 25 en 26 april
op Woudschoten bij Zeist
Onderwerp: Nieuwe bezinning op het
.christelijk geloof. Spreker: prof. dr. C.
Graafland (gevr.). Aanmelden bij ds
R. J. van de Hoef, Lindenlaan 6 te
Zeist, tel. 03404-13388, voor 13 april.
Kosten ƒ40.00, linnengoed meenemen.
'Vuurdag* op zaterdag 16 maart in
het Bellevuegebouw in Assen. Aan
vang 10 uur. Spreker Ben Hoekendijk.
Organisator Stichting Vuur, die
streeft naar een opwekking in de ker
ken. Toegang vrij.
Een voorbereidend werkstuk noemt
punten van overeenstemming, zoals de
gemeenschappelijke wortels in het
nieuwe testament en de eerste kerkva
ders, alsook de invloed van de theolo
gie van Zwinigli en Calvijn op het
denken van de baptisten.
Als thema voor de komende assem
blee van de hervormde wereldbond
(in 1977 In Saint Andrews, Schotland)]
stelde het uitvoerend comité vast 'De
eer van God en de toekomst van de
mensen'. Deze assemblee wordt tevens
een eeuwfeest. In 1877 werd eveneens
in Sohotland, in Edinburgh, de eerste
assemblee gehouden.
Thans zijn bij de hervormde wereld
bond 138 kerken met 55 miljoen le
den aangesloten. In Nederland zijn
dat de hervormde kerk, de gerefor
meerde kerken en de remonstrantse
broederschap.
DUSSELDORF Op een openbare
vergadering van de Westduitse beken
tenisbeweging Kein anderes Evangeli-
um in Dusseldorf heeft de Duitse mis-
sioloog prof. Peter Beyerhaus gezegd
dat de leidende mannen in de wereld
raad van kerken 'betoverd zijn door
utopistische vizioenen'. De pc gingen
om de wereldraad terug te brengen
op een koers die hij als bijbels schet
ste, noemde hij een illusie. De beken
tenisbeweging moet volgens hem daar
om een duidelijk 'neen' spreken tegen
de oekumenische beweging. Hij heeft
tevens gezegd dat de meerderheid van
de deelnemers aan het wereldcongres
voor evangelisatie dat door de rechtse
groeperingen deze zomer in Lausanne
wordt gehouden besluiten zal uit de
wereldraad te treden en een eigen oe
kumenische organisatie zal vormen.
HEERLEN De heerlense aalmoeze
nier van sociale werken G. H. H.
Adams heeft bisschop Gijsen van
Roermond verzocht hem met ingang
van 1 april te ontslaan uit zijn func
tie en hem uit zijn ambt van priester
te ontheffen.
Aalmoezenier Adams heeft zijn be
sluit genomen naar aanleiding van de
ontstane tegenstellingen in het bis
dom Roermond. In een beperkte
kring verspreide brief zegt aalmoeze
nier Adams: 'Neerleggen van een
ambt betekent voor menigeen van
ons, priesters de keuze tusssen chris
telijke vrijheid en geestelijke dwang,
soms erger dan de dood. Priesters kan
men doden, profeten niet Zij klagen
aan over de grens van de dood heen
tot de dag van het oordeel. Bovendien
kan ik in geweten de huidige lijn in
de kerk van Limburg niet bevestigen.
Daarom vond ik het eerlijker om in
overleg met de huidige bisschop het
ambt neer te leggen en uit te zien
naar een andere werkkring'.
LONDEN (Reuter)1 Dr. Michel
Ramsey, de aartsbisschop van Canter
bury, zal op 15 november op eigen
verzoek aftreden als hoofd van de
Britse Anglicaanse kerk. Dr. Ramsey
is 70 jaar en heeft eerder al te ken
nen gegeven dat hij zich wilde terug
trekken. De aartsbisschop aanvaardde
in 1961 het ambt en volgde toen Lord
Fisher op als kerkelijk leider van 65
miljoen Anglicanen. Dr. Ramsey is
gisteren door koningin Elisabeth in
de adelstand verheven, zodat hij als
Lord Ramsey lid blijft van het Hoger
huis.
DEN HAAG Prins Bernhard heeft
bij een skiwedstrijd in Lech (Oosten
rijk) de tweede prijs behaald. Dit heeft
de rijksvoorlichtingsdienst meegedeeld.
Het ingezonden stuk 'Wiegel' in Tr.f
Kw. van 8-3 was van B. Vos te Rotter'
dam.
Vrouw (5)
De leider van de SGP gaf in 1922 voor
de Tweede Kamer-verkiezingen als op
roep: Vrouwen, stemt niet! Wordt dit
iö die partij nog steeds getrouwelijk
nagevolgd?
Wolfheze H. Sineker
Vrouw (slot)
De vrouw hoort iet in de politiek thuis.
En dan verwijs ik naar het bijbels ge
tuigenis dat u vindt in Spreuken 31.
In dat bijbelhoofdstuk wordt de lof
der degelijke huisvrouw vermeld. Zelfs
zo'n uitmuntende en bij uitstek wijze
vrouw komt volgens God de Heilige
Geest (door wiens inspiratie ons dat
vermeld wordt en dien wij geen
smaadheid mogen aandoen!) geen re
geringsfunctie toe. In vers 23 staat
niet 'zij', maar uitdrukkelijk 'haar
man'.
lste Exloërmond J. Tlpker Kzn.
(discussie gesloten, red.).
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per»
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor b.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Mldd. Bank (rek.nr.
69 73 PO 768). Gem.giro
X 500.
In Trouw/Kwartet van 4 en 9 maart
werd gewezen op een artikel van mij,
dat in 'Woord en Dienst' was opgeno
men. Er werd echter niet vermeld
waar het in dat artikel om ging en
dat heeft tot enig misverstand geleid.
De titel luidde: Kerstmis. Prediking
1973. Compartimenten'. Het thema
was: de prediking in de kerstdagen
1973, zoals ik die beluisterd had door
televisie en radio. In alle preken (op
één na, naar ik later merkte, een
preek van de uit Chili uitgewezen Pa
ter Thijssen, door het IKOR uitgezon
den) werd over kerstfeest gesproken,
maar met volstrekte verwaarlozing
van de wereldsituatie. Het waren van
elkaar streng gescheiden comparti
menten: de preek in de kerk, de we
reld daarbuiten.
Het ging dus in dat artikel om de
prediking in de gemeenten. Wat in de
kerstdagen te beluisteren viel is naar
mijn mening symptomatisch voor de
kerkelijke prediking in haar geheel.
Met hier en daar een enkele uitzon
dering.
Het ging dus niet over uitspraken van
de synode der Ned. Herv. Kerk (zoals
men uit Trouw/Kwartet van 4 en 9
maart zou kunnen denken). De heer
Klei merkt op, dat deze uitspraken
niet zoveel betekenen, zolang er in de
plaatselijke gemeenten niets in bewe
ging is. Ik vrees dat hij gelijk heeft.
De uitspraken van de hervormde
synode over Guinee-Bissau en Zuid-
Afrika en het consumentengedrag zul
len slechts hier en daar enige weer-
klank hebben gevonden in de predi
king. Wij moeten ons daar niet teveel
van voorstellen. Hoezeer men zich
verzet tegen het functioneren van wat
BONN Het Duitse lid van het cen
traal comité van de wereldraad van
kerken dr. Richard von WeizsScker
vindt dat niet de strijd tegen het ra
cisme, maar de rechten van de mens
de belangrijkste overweging bij de de
batten in de wereldraad behoren te
zijn.
Von Weizsacker, die ook lid is van de
raad van de evangelische kerk in de
Bondsrepubliek, zei dat de kerken
overal en bij alle gevallen van over
treding van de mensenrechten mensen
moeten behoeden voor vervolging.
De Duitse kerkleider wijst een ont
wikkeling af, waarbij het anti-racisme-
programma onder een nieuwe dek
mantel problemen aanpakt, die eigen
lijk thuishoren onder het hoofd ont
wikkelingshulp. Hiermee, moet, zo
meent dr. Von Weizsacker, rekening
gehouden worden, als deze zomer in
West-Berlijn het centraal comité van
de wereldraad spreekt over verlenging
van het mandaat van het anti-racisme-
programma.
AMSTERDAM Prof. dr. K. J. Pop-
ma, bijzonder hoogleraar in de calvi
nistische wijsbegeerte aan de rijksuni
versiteiten te Groningen en te
Utrecht, neemt op 1 juni afscheid.
Naar wij vernemen is als zijn opvol
ger aangewezen dr. J. D. Dengerink,
de vroegere secretaris van de bestu
rende colleges der Vrije Universiteit
te Amsterdam.
De Stichting bijzondere leerstoelen
voor calvinistische wijsbegeerte heeft
een comité gevormd dat prof. Popma
een feestbundel wil aanbieden met
bijdragen van vrienden en oud-leerlin
gen. Tot de medewerkers behoren dr.
O. Jager, die prof. Popma's literaire
werk bekijkt, en dr. G. Puchinger die
een geschreven portret van prof. Pop-
ma geeft. Het boek krijgt als titel:
'Het leven beschouwd'. Men kan erop
intekenen door 25 gulden te storten
op girorekening 76647 van dr. P. W.
Huizenga te Utreaht Op dat nummer
kunnen ook giften worden gestort tot
steun van de stichting: iets wat de
scheidende hoogleraar zeer op prijs
stelt
AMSTERDAM Ds. mr. B. Posthu
mus Meijjes is benoemd tot voorzitter
van de Nederlandse zendingsraad. Hij
volgt dr. J. L. Swellengrebel op, die
zich na tien jaar niet opnieuw her
kiesbaar had gesteld.
De nieuwe voorzitter is hervormd pre
dikant te Amsterdam. Hij is 50 jaar.
Na zijn rechtenstudie vervulde hij
eerst een functie op het ministerie
van buitenlandse zaken en werkte
daarna vier jaar op het Navo-secreta-
riaat te Parijs. Na voltooïng van zijn
theologische studie was hij algemeen
secretaris van de AMVJ te Rotterdam
en vervolgens predikant te Winsum
(Gr.) Sinds 1966 staat hij dn Amster
dam. Van 1968 tot 1973 was hij lid
van de synode. Sinds 1971 is hij lid
van de raad voor overheid en sa
menleving van de hervormde kerk.
NOG EENS DE VIS VAN
DE MÉRODE
Op donderdag 28 febrtfari plaat*
wij het gedicht De Vis van Willej
Mérode. Hier is het nog eens:
Ik wierp mijn hengel in het water,
De vis beet, en ik ving de vis.
Ik doodde de vis, ik kookte de visR
ik at de vis, de vis at mij. 1
De vis was giftig, ik moet stervenj
De vis groeit in mij, i£ vermindert
Zijn bek bijt en zijn vinnen stc :t
Ik ving de vis, de vis ving mij. L
Wij namen toen de interpretatief
Hans Werkman (uit diens bli :y
zing 'De witte roos') over: De n»
cus vangt en eet Christus (de i
maar ontdekt dan dat Christus t
gevangen heeft, wat met leed gep£
gaat. Hans Werkman las onze kft
en reageerde erop door de mededA
dat hij niet meer achter die inteiL
tatie van het gedicht stond. Hijt
door bestudering van zijn bronneA
een andere gedachte gekomen. In|r
Taoisme (het gedicht kwam uit C
bundel Chinese verzen) is eikel
stand tijdelijk en slaat ook weJJ
zijn tegendeel om. In de eenheidL
die tegendelen ligt de kerk van k
De Mérode verklaart wel dat t
christelijke visie buiten deze 'Spfo
rei' met Tao stond, maar daar is K
Werkman niet zo zeker van. Ik a
vis, de vis at mij. Alles heeft
kanten, de dingen zijn niet zoal
zijn. Ook een vis kan een zwarte
en een witte buik hebben, zoals
kegaard eens een vis beschreef
beeld van de redeneerkunst van
oom: dan was het weer zus en
was het weer zo. Dat kan natuuu
leiden tot een absoluut relativi
maar dat zal de achtergrond hier
zijn. Er staat een punt achter dat
vis ving mij. Ik hoor daar toch
definitiefs in, iets dat een uitg
van Generale Diakonale Raad N
waaruit.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te De Lier: J. VisseT
Nieuw-Stadskanaal; te Huizen: L.
vit te Gouda.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Bergentheim: A. G.|
steeg te Stadskanaal.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Benthuizen: J. M.
pe te Woerden.
GEREF. GEMEENTEN IN NED. j
Bedankt voor Rhenen: F. Mallaj
Vlaardingen; voor Barneveld: A.
te Veenendaal.
ik graag aanduid met de term 'poli
tiek pastoraat', kan men in de lange
rij ingezonden stukken lezen, die in
het pas verschenen en in het komen
de nr. van 'Woord en Dienst' zijn en
worden opgenomen.
Op grond van gevarieerde ervaring
kan ik tot geen andere vaststelling
komen dan deze: in de kerkelijke pre
diking in Nederland wordt het poli
tiek pastoraat in de prediking ver
waarloosd.
Waarom maken wij ons daar zo druk
over? Omdat het zo gevaarlijk is. In
mijn artikel wees ik op wat in de
Duitse kerken gebeurde voor en in de
nazi-tijd. En wat ons land in diezelfde
periode betreft leze men het goed ge
documenteerde en beschamende boek
van dr. G. van Roon 'Protestants Ne
derland en Duitsland 1933-1941'.
Wat tot de normale prediking zou
moeten horen met het oog op de
toekomst, op bijbelse gronden, vanuit
een pastorale intentie is, dat de
kerkgangers uit het diensthuis van de
Telegraaf-politiek en dito ideologie
worden uitgeleid. Het aantal van hen
die daardoor beïnvloed worden ls gro
ter dan men vaak in de kerken denkt.
Het gevaar is dat wij in compartimen
ten gaan denken: naast kerkelijke pre
diking die het politieke pastoraat ver
waarloost. blijven we politiek gewoon
denken binnen het kader van het rij
ke en blanke deel van de mensheid,
waartoe wij behoren.
Déérover en over niets anders
ging het in mijn artikel in Woord en
Dienst.
ADVERTENTIE
Het maart-nummer is een gevarieerd
nummer:
IKOR-dwarsliggers muurvast in
de kerk (over ikor, cvk en ikon),
ds. W. J. Koole
Jezus laat zich niet annexeren,
dr. J. J. Buskes
Studenten, pomphouders en an
dere middenstanders, kroniek van
ds. C. Stam
Over gedrag van mens en dier
(een ethologische benadering van
de mens), Dick Hillenius
Hoe reageren ratten op schaar
ste?, Maarten 't Hart.
De mens een dier van niks,
drs. W. Speelman
Seksueel ontredderde mensen,
(over het lief dieven van Jezus en
een synodale brief), dr. J. M. van
Minnen
Zonder geloof vaart niemand wel,
prof. dr. H. M. Kuitert
Néèm/gèéf een abonnement op het
maandblad VOORLOPIG. Als was het
voorlopig voor een jaar. Of vraag een
proefno. Adresseer: VOORLOPIG.
Antwoordno. 101, Delft. Geen post
zegel nodig, f20,90 p. j. (stud.
13,90). Uitgave Kok/Meinema.
FREIBURG (KNA) De werkeA
de Duitse r.k. theoloog Karl Ra
hebben een oplage van een ml
bereikt..Dit werd meegedeeld ti;
een ontvangst van Rahner door
uitgeverij Herder te Freiburg te 1
legenheid van de zeventigste vei
dag van de theoloog.
Rahner wees erop, dat de kerk te
nig aanvoelt, hoe de mensen van
daag zijn en hoe ze moeten wo
aangesproken. Tegelijk sprak hij
uit tegen een kerk die zou verv
in een 'stompzinnig modernisme'.
ATHENE De heilige synode van
de Grieksorthodoxe kerk protesteert
bij de militaire junta tegen de toe
standen waaronder ongeveer zeventig
politieke tegenstanders gevangen wor
den gehouden op het eiland Jaros in
de Aegeïsche Zee.
Aan het protest, dat ondertekend is
door patriarch Seraphim hebben alle
32 leden van de synode hun instem
ming betuigd. Onder hen is ook de
bisschop onder wie Jaros ressorteert.
Onder de gevangenen op het onher
bergzame strafeiland bevinden zich
vakbondsleiders en politici, alsmede
de uitgever van een grieks orthodox
kerkblad, Nikolaos Psaroudakis, die in
november vorig jaar erden gearres
teerd. Tot dusver is tegen de meesten
van hen nog geen klacht ingediend.
PROCES BEYERS NAUDé
In onze krant heeft een verkeerd giro
nummer gestaa?i van de geldactie
voor de proceskosten voor dr. Beyers
Naudé en de andere leden van het
christelijk instituut in Johannesburg.
Het juiste nummer is 8685 ten name
van Generale Dakonale Raad Neder
landse Hervormde Kerk, Utrecht.
De Stratemakeropzeeshow, tek
tekeningen, foto's cn liedjes uit f
uitzendingen; uitgegeven door
in Amsterdam/Assen; 143 blz;
9,75.
Nu de Stratemakeropzeeshow (v#*
pig of voorgoed?) niet meer op
levisie verschijnt, moeten de aai
gers van dit voortreffelijke kinde
gramma het maar doen met het
waarin teksten en foto's uit 21 u f'
dingen zijn opgenomen. Het bo 1
niet zo leuk als de film en dat w 1
verwachten. Hoe kun je het g 'Tc
van Eric Engerd, het gelijkhebb
gepraat van de Straat en het 5°!
stemmetje van de Deftige Dame
haar boertjes en windjes) in wo
weergeven? Op papier worden a"
dingen die de Dame, de Straal
Eric kenmerkten anders, een b
saai, niet meer zo om te lachen J
enige wat erop zit, is je geheug
hulp roepen en proberen zelf ee:
me of Eric Engerd te spelen. Da
natuurlijk best cn daarvoor bied£r
boek alle mogelijkheden.
Meer nog dan bij de tv-prograi
is het boek iets voor Volwasseni
kunnen nog eens nalezen hoe th
als dom, jaloers, bang en al die
re dingen waar kinderen en
mensen zich druk om maken i I
Stratemakeropzeeshow 'behai
werden. 0:
Als ze een hekel hadden aan het m
gramma, omdat het de kinden h<
zelfverzekerd (brutaal noemen iH
soms) maakte, moeten ze dit boe ve
ker lezen om erachter te kornet la
kinderen vaak net zulke ideeën b;
ben als zijzelf toen ze zo oud walH
De interviews met kinderen D
niet in het boek. Dat is eigenlijk fr
jammer, want die gesprekken lr
den de basis van het prograadc
maar aan de andere kant kunnei A
gesprekken nu opnieuw gevoejrd Pi
den: het boek biedt een prima
genheid om met kinderen te p tii
over die onderwerpen waarme le
Stratemaker, Eric Engerd en de l|Di
ge Dame zulke uitstekende proi dt
ma's maakten. lij
