Bep HHHHH
Boekestijn meent:
er kan zoveel méér
IKOR-directeur wil geen
'kerkelijk Dennendal'
Uit de kerkbladen
Vandaag
Toerusting
heeft
deskundigheid
nodig
Volkswagen duurder
Trouw
K wartet
P. Jongeling: machtigingswet gevaarlijk
Bevrijdingsbewegingen:
liever directe hulp
Wat heeft de
geref. bond
zelf gedaan?
TROUW/KWAKTET MAANDAG 11 MAART 1971
KERK BINNENLAAT) T2 K
DOOR TON VAN DER HAMMEN
Over gemeentetoerusting worden al een hele tijd veel klaagzangen aangeheven. Het wil allemaal niet
meer, zelfs al wordt liet telkens anders geprobeerd. Hoeveel ambtsdragers en andere nog actieve ge
meenteleden zouden er zijn die (ook wat dit betreft) alle hop hebben opgegeven al blijven ze nog
wel proberen? De vorming en toerusting van de gemeente kan je wel vergeten. Je mag al blij zijn met
een redelijk bezette ochtenddienst op zondag. Voor de rest niks dan malaise, zeggen ze.
Dat laatste zal waar wezen, vooral In
stedelijke woongebieden. Nu ligt het
nogal voor de hand ter verklaring
woorden als geloofscrisis, onverschil
ligheid, verwereldijking te gebruiken.
Maar er is kennelijk meer loos. Want
worden toerusting tn vorming van de
gemeente eigenlijk wel goed aange
pakt?
Na de oorlog is er op het gebied van
vorming, gesteund door de weten
schap, heel wat ontwikkeld. Maar in
de gemeenten wordt daar geen of am
per gebruik van gemaakt. Misschien
omdat daar gedacht wordt dat bijvoor
beeld het 'opzetten' van bijbel-, ge-
spreks-, bezinnings- of leerkringen een
betrekkelijk eenvoudige zaak is. Maar
dat is het nu juist niet Vragen als:
hoe je je onderwerpen moet kiezen,
hoe je een groepsgesprek moet leiden
(wat training vraagt), hoe iedereen
daarin zijn inbreng kan hebben, hoe
je naar elkaar moet kunnen luisteren,
hoe je je meningen aan elkaar kunt
toetsen zonder in ja-nee-verhoudingen
te blijven hangen, kortom hoe je vor
ming en toerusting zo kunt aanpak
ken dat iedereen er aardigheid in
krijgt en er ook wrrkelijk wat van
meeneemt.... dit alles en nog veel
meer vereist deskundigheid. Een ge
kwalificeerde kracht, die kan advise
ren, trainen, begeleiden.
Zo iemand is Bep Boekestijn. Ze is
vormingswerker in de classis Rotter
dam can de gereformeerde kerken.
Raar maar waar: niet beteeld door de
classis. Al was dat in het begin ten
dele wèl even zo. Maar geen nood:
een aantal ondernemende dominees
en anderen richtten toen maar een
stichting op, die met de zegen van de
clasiis (dat wel) aan het fondsen wer
ven is geslagen. Het geld van particu
lieren was er binnen tien weken (da's
typisch Rotterdams) en zo kon ze dan
verleden jaar vanuit Delfshaven star
ten. Daar had ze namelijk in enkele
jaren zulke leuke resultaten met haar
specifieke inbreng in het gespreks-
groepenwerk (tien procent van de vol
wassen kerkleden doet mee), in het
predikantenteam, in het kamerbewo
nerspastoraat en op vormingsavonden
voor ouderlingen bereikt, dat ze daar
begonnen te zeggen: de hele classis
zou van die deskundigheid moeten
profiteren.
Dat is dan nu ruim een half jaar het
geval. Voorlopig kan elke kerk in de
classis een beroep op haar doen. Het
gebeurt in zo'n tempo, dat de stich
ting nu al ziet aankomen het straks
met die ene kracht niet af te kunnen.
Ze denkt mee over gespreksgroepen,
leerkringen, traint gespreksleiders, ad-
vissert over groepspastoraat dat een
mogelijkheid kan zijn de gemeente
tot meer onderling dienstbetoon.- pas
toraat en - diakonaat te stimuleren,
leidt vormingsbijeenkomsten met
ambtsdragers, inclusief dominees met
wie ze (op eigen verzoek) net zo goed
rollenspelen doet, omdat het zo'n ge
weldige vorm is om theorie en prak
tijk aan elkaar te toetsen.
Een tveltoegeruste dominee. Cartoon van E. van Beest.
ontbreekt. Je hebt geleerd zo te wer
ken, dat in een groep creatieve krach
ten loskomen. In die bijeenkomsten
met dominees weet je weinig of niets
van de problemen bij catechese. Maar
je weet wel welke methodieken je
moet hanteren om in het kan niet
schelen welke problemen door te
dringen en er zo zinnig over te laten
praten, dat de groep in de buurt van
een oplossing komt. Daar beperkt zich
je leiding geven toe. Je bent een
soort katalysator.
Hetzelfde, vindt Bep Boekestijn, geldt
in grote lijnen voor al het andere
werk. Neem de gespreksgroepen. Na
het zo goed als helemaal wegvallen
van het verenigingsleven kwam er
van toerusting van gereformeerden
niet veel meer terecht. Zo kreeg je
steeds meer mensen die na hun cate
chese nooit meer met allerlei vragen
christelijke levensstijl en noem maar
op (er is nogal wat aan de hand, zou
je zeggen) bezig waren. Gevolg:, veel
gemeenteleden zien het niet meer zit
ten. Typische reacties die je kunt ho
ren: 'Ze pakken je maar van alles af
en 'ze' geven je er niets voor terug.
Je reageert dan: Verwacht u het
echt alleen van anderen? Maar wat
denkt u eigenlijk zelf, want u bent
toch ook de kerk? - Daar komt d3n
geen antwoord op. Velen overzien
blijkbaar niet meer wat er allemaal
aan de hand is. Kardinale fout vol
gens Bep: in de kerxen werd niet tij
dig naar andere vormen van toerus
ting gezocht. Er is veel te weinig na
gedacht over: hoe we nu het kerkelijk
leven goed kunnen laten functionere-
Ervaring
Even anders
En laten al die lui zich door een
vrouw regeren? Bep proest het uit.
Vertelt dan dat het wel even anders
gaat. Overigens niet zo makkelijk on
der woorden te brengen. Als vor
mingserker met een vrij brede, ook
kerkelijk gerichte opleiding (sociale
academie Nijenburg, opleiding kerke
lijke werkers, plus voortgezette oplei
ding. weer sociaal-cultureel) die bo
vendien al heel wat praktijkervaring
heeft, kan je kennelijk een deskundig
heid inbrengen, die in de gemeenten
over geloof, theologie, afbrokkelende
BONN(Reuter). De Volkswagen is
vanaf vandaag gemiddeld 6.35 procent
op de binnenlandse markt duurder, zo
heeft de directie bekendgemaakt. De
eenvoudigste uitvoering gaat nu ruim
zesduizend mark kosten. Het is niet
bekend of ook de exportprijzen om
hoog gaan.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor ö.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.fliro
X 500.
Zit dat er dan nog in? De ervaring
van Bep Boekestijn is dat er in ge
meenten nog heel wa« mensen iets
kunnen en willen. Mits het maar bij
hun mogelijkheden past en ze het in
tijd kunnen overzien (zoveel per sei
zoen een gespreks- of leerkring bij
voorbeeld). Ze zegt overtuigd: Er kan
zoveel meer. Pas nog wilden enkele
actievelingen in een gemeente een
goede bezinningsvond. De kerkeraad
zei: het wordt toch niets. Maar door
een goede aanpak werd het wel wat:
een hele serie druk bezochte avonden
volgde. Deze vorm van toerusting
loopt daar nu als een trein. Deskun
digheid heb je daarbij echt nodig.
Ook al omdat de vormen van toerus
ting helemaal niet meer vastliggen,
of, zoals Bep zegt 'geen eeuwigheids
waarde meer hebben' Alles verandert
voortdurend. Niets ligt vast. Boven
dien, als je wat begint, dan krijg je
na een zekere tijd moeheid en moet
het anders. Steeds moet je blijven
denken over de vormen waarin ge-
raeentetoerusting gestalte moet krijge-
n.
Enfin, met dat alles de classis Rot
terdam dank zij Bep Boekestijn, beter
laat dan nooit, aan de gang gegaan.
Laat? Het is de eerste gereformeerde
classis in Nederland die het doet....
Tragisch trekje, dat misschien andere
classes ook eens aan het denken zet.
Wie weet, gaan ze daar da nook wel
op zoek naar zo'n toeruster tot toerus
ting, waardoor gemeenten weer wat
meer élan kunnen krijgen. En wie
weet, hebben zij er wèl een potje
voor.
DELFT Directeur ds. W. J. Koole van IiKOR-televisie acht
de kans, dat de conflicten tussen het IK OR en zijn kerkelijke
opdrachtgevers uitlopen op een 'kerkelijk Dennendal' niet on
denkbaar. Hij zou het overigens zinloos vinden, als het zover
zou komen en een verloochening van het IKOR-beleid.
In het maandblad 'Voorlopig'
schrijft ds. Koole naar aanleiding
van het besluit '-an de gerefor
meerde synode, de oprichting van
de IKOR (interkerkelijke omroep
Nederland), waarbij IKOR en CVK
zouden samengaan, op losse schroe
ven te zetten. Ook de hervormde
synode, die zich reeds met zeven
andere kerken had aangemeld voor
deelname aan de nieuwe omroep-
stichting, voerde de IKOR vorige
maand voorlopig van de agenda af.
De baptisten zullen voorlopig even
min toetreden tot de interkerkelij
ke omroep.
Emoties
Het gesprek over omreepkwesties
in kerkelijke kring gaat volgens
dr. Koole al jaren mank aan het
ontbreken van een zakelijke, analy
tische, goed beredeneerde gedach-
tenwisseling. De argumenten van
de bij het omroepwerk betrokken
mensen werken niet meer: emoties
voeren de boventoon. De kritiek
op de gereformeerde synode noemt
ds. Koole nogal willekeurig. 'Onbe
hagen bleek via via opgedaan. Be
kentenissen, dat men vrijwel nooit
kijkt, overstemden in aantal de
pleidooien décherge. Helaas is
dat symptomatisch voor het kli
maat van menige gedachtenwisse-
ling binnen de kerken'.
De emoties gaan het hoe langer
hoe meer winnen van de zakelijk
heid, 'omdat we steeds minder in
gesprek zijn over godsdienstig es
sentiële verschillen', aldus ds.
Koole. Zijns inziens voelen de cri
tici ook zelf wel, dat het conflict
niet om dwaalleer of ketterij gaat,
maar om macht, organisatie en po
litiek.
listen. Wij willen niets liever dan
die verantwoordelijkheid binnen
de kerken ter sprake brengen. De
ontspannen sfeer en de vrijheid,
die daarvoor nodig zijn, zijn echter
al jaren zoek. Dit wordt onder an
dere veroorzaakt door de onduide
lijkheid van de opdracht aan het
IKOR. De huidige verhoudingen
tussen de ambtelijke vergaderingen
van de kerken en hun omroepme
dewerkers bieden te weinig ope-
.ïing in wederzijds vertrouwen. Tot
nu toe althans'.
Afhankelijk
Herkenning
'Een veel gehoord bezwaar is. dat
het IKOR de kerk te weinig repre
senteert. De gemeente herkent
Ds. W. 7. Koole
zichzelf ternauwernood in de pro
gramma's, zegt men. Helaas man
keert een onderzoek, dat ons allen
daar eens wat opheldering over
verschaft. Ook in deze kritiek is
het geloofselement gering. Groot is
de overeenkomst met het soort
spanningen dat tussen omroepen,
hun leden, de politieke partijen en
grote of kleine groepen al jaren
normaal is', aldus de IKOR-direc-
teur.
Men doet vaak, alsof de kerk ge
vrijwaard is tegen de problemen,
die de omroep openbaar maakt. Ds.
Koole: 'Ons dagelijks werk over
tuigt ons echter van het tegendeel.
Een groot gebrek aan eenvoudige
en geloofwaardige uitdrukkings
vormen van bijbels geloof en ker
kelijk leven vormt ons gezamenlijk
lot Toch spannen we ons in om
die op te sporen of desnoods zelf
uit te vinden en dat wil nog wel
eens mislukken. Daarover maakt
niemand ophef, want het is een
vanzelfsprekend onderdeel van on
ze taak als kerkelijke media-specia-
Ds. Koole meent, dat de keuze
voor een vereniging in plaats van
een stichting geen werkelijke op
lossing van de impasse zal zijn.
IKOR en CVK zijn in de praktijk
stééds bestuurd door rechtstreekse
vertegenwoordigers van de aange
sloten kerken. De onafhankelijk
heid van het IKOR is op stukken
na niet zo groot als men gemaks
halve aanneemt
Het gesprek in IKOR-kring over
het bijbels geloof en zijn konse-
kwenties zou volgens ds. Koole
niet zo moeizaam, kwetsbaar en ge
remd zijn, als de druk vanuit de
kerken niet zo dwangmatig was.
'Onze afhankelijkheid moet helaas
nog te veel binding zijn in plaats
van vrije oriëntatie op grond van
een van harte aanvaarde opdracht.
Nergens is het geloof zo'n prjvé-
domein, zo moeilijk bespreekbaar
te maken, zo innerlijk on-vrij als
binnen eer. christelijke organisa
tie'.
Ds. Koole staat niet afwijzend te
gen eventueel delegeren van zend
tijd aan de NCRV. Maar alle sa
menwerking opgeven en de kerke
lijke zendtijd versplinteren, zou
hij een wanhoopsdaad vinden.
'Wat wij zouden willen blijven
doen, is programma's maken, waar
in we zelf kunnen geloven zonder
te vrezen, dat anderen er ongelovi
ger van worden'. Hij stelt voor, nu
er toch ingrijpende maatregelen
nodig zijn, dat IKOR-bestuur en
-staf binnen een half jaar een toe-
konrtnota op tafel leggen met dui
delijke voorstellen voor de pro
grammering van de komende twee
jaar.
GODS BEROEP OP 3VIOZES
De roeping van Mozes gaat met eer
Godsverschijning gepaard. Hoewel w<
hier niet moeten denken aan een fei
telijk verslag van Mozes' roeping (blij
kens de tekst zijn allerlei oude gege
vens samengevoegd) wel ligt hier voor
ons een verhaal van zoals Israël later
zich deze roeping heeft voorgesteld.
Het begint met iets bekends: de ge
roepene wordt uit zijn werk, hier het
hoeden van de kudde van Jethro, ge
haald. Deze roepende God beschikt
over de mensen die hij nodig acht
voor zijn werk. Het gebeurt bij de
Horeb. De Engel des HEREN, de enge'
van Jahwe verschijnt hem. Later
spreekt God tot hem (vers 4). De ver
schijning wordt getekend als 'een won
derlijk verschijnsel', waar Mozes
nieuwsgierig op af gaat. Er is dan ook
iets te zien, nl. een braamstruik die in
brand staat, er is dus een vlam te zien,
maar die niet verteert. Dus een onge
hoorde zaak. Die overigens ook niet
verklaard wordt. God komt in Mozes'
leven met een vreemde verschijning,
die wel aan het denken zet, maar
waarvan de verklaring niet bijgeleverd
wordt. Zo is God, de Andere, die ons
vraagt en die onze gedachten -over
Hem en ons leven op gang brengt. Een
vuur dat niet verteert, geen brandstof
nodig heeft, een braamstruik die wel'
brandt, maar er niet aan gaat. Wat kan
dat zeggen? We zullen misschien voor
uit moeten grijpen op wat er te gebeu
ren staat, de roeping van een mens in
dienst van deze God. God heeft hem
niet strikt nodig. Hij is zelf de Andere,
van geen mensenhanden gediend, als
iets behoevende, zal later een apostel
zeggen. Een vuur dat geen brandstof
nodig heeft. Toch komt die vlam in de
braamstruik, die intussen niet verteert.
God treedt binnen in dit mensenleven,
maar verteert het niet. Het is dan ook
de vraag of het bekende gezegde 'terar
dum prosim', laat ik maar verteren, als
ik maar van nut ben, wel helemaal
.bijbels is. Misschien wel helemaal niet.
Mozes' vrezen worden straks dan ook
beschaamd. De braamstruik blijft er
heel onder. Wij worden er zelfs 'heel'
van, als deze God ons roept, een be
roep op ons doet om mee te doen aan
de exodus, de bevrijding. (Exodus 3,
1-3).
Van onze parlementsredactie
UTRECHT De heer P. Jongeling,
lid van de Tweede Kamer voor het
GPV heeft zaterdag in de jaarvergade
ring van zijn partij de machtigingswet
een gevaarlijke wet genoemd. Hij her
innerde eraan, hoe onder Hitier mis--
bruik is gemaakt van de toen in
Duitsland bestaande machtigingswet.
De heer Jongeling wilde geen verge
lijking trekken met Hitier en zei niet
te geloven, dat het kabinet de machti
gingswet zal misbruiken. Maar het
Kamerlid waarschuwde dat wel de ge
legenheid tot misbruik bestaat
De fractieleider van het GPV noemde
het een stunt dat minister-president
Den Uyl zich nu opwerpt ?ls kampi
oen voor de middenstanders en de
boeren. Voor de VVDM had de heer
Jongeling geen goed woord over: deze
organisatie is bezig het leger van bin
nenuit kapot te maken. Naar aanlei
ding van martelingen, gerapporteerd
door de WDM en de defensie-com
missie van de PvdA, en waarnaar nu
de marechaussee een onderzoek in
stelt. zei de heer Jongeling, dat 'ons
korps mariniers van alle kanten
wordt beklad en naar beneden ge
haald. Het is het korps,' zo riep de
heer Jongeling uit 'van de jongens
die in Rotterdam vochten op de Maas
bruggen.'
De heer Jongeling herhaalde dat de
merktekenen van de christelijke sa
menleving welbewust door dit kabinet
worden uitgewist. Eerder had hij op
gemerkt, dat de stemmen die op Bies
heuvel zijn uitgebracht, via een over
stapje zijn uitgebracht op het kabinet-
Den Uyl. Hij beschuldigde het kabi
net een zig-zagkoers te varen nu het
de belastingen wil verlagen.
Dr. Verbrugh, het andere Kamerlid
van het GPV, voerde als bezwaar aan
dat voor de belastingverlaging geen
directe dekking bestaat.
Voorzitter G. Veurink sprak aan het
begin van de vergadering een opwek
kend en militant woord uit. Hij signa
leerde onder meer de toenemende
bandeloosheid en criminaliteit, de
verzwakking van de defensie en de
steun aan bevrijdingsbewegingen en
zei, dat de andere zogenaamde christe
lijke partijen het steeds meer af laten
weten. De voorzitter van het GPV
riep zijn toehoorders op (de vergade
ring was matig bezocht) te streven
naar wat hij noemde meer gerefor
meerde machtsvorming. 'Tot behoud
van volk en vaderland,' zo zei hij aan
het slot van zijn betoog.
Van een verslaggever
SCHIPHOL De bevrijdingsbewegin
gen van Angola (MPLA) Mozambique
(Frelimo) en Guinee -Bissao (PAICG)
hebben minister Pronk van ontwikke-,
lingssamenwerking op zijn reis door-
Tanzania en Kenia laten weten, dat
zij duidelijk de voorkeur geven aan
bilaterale hulp boven hulp via de VN-
organisaties. De minister delde dit
gisteren mee bij zijn terugkomst op
Schiphol. Met zijn bezoek aan Tanza
nia en Kenia heeft hij een begin ge
maakt met het uitvoeren van zijn
voornemen aan alle twaalf concentra-
tielanden van de Nederlandse hulp
een persoonlijk bezoek te brengen.
Prof. dr. Herman Ridderbos is in het
Gereformeerd Weekblad danig ge
stoord over de kritiek van gerefor-
meerde-bondszijde op de 'proeve van
eigentijds belijden', met name over
een artikel van drs. K. Exalto in De
Waarheidsvriend. Prof. Ridderbos:
'Wat hebben zij dan ooit ondernomen
als het er om ging niet maar zichzelf
en eigen groepering genoeg te zijn,
maar om de verscheurde en gehaven
de kerk van de reformatie in Neder
land en het verstrooide volk van God
weer samen te brengen op de grond
slag van een ondubbelzinnig Christelij
ke (en dat is voor mij: gereformeer
de) belijdenis? Hadden zij niet voor
het minst in onze proeve een eerste
poging dartoe mogen vermoeden in
plaats van een aanslag om de kerk
van haar gereformeerde karakter te
beroven? En hadden zij, als deze
proeve daarvoor door hen te licht be
vonden wordt, niet eens één keer (in
de geschiedenis van de Gereformeerde
Bond) tot de Gereformeerde Kerken
kunnen zeggen: 'Broeders, het kan en
moet veel beter dan gij het gedaan
hebt, maar in uw streven om op de
grondslag van de Gereformeerde belij
denis tot een duidelijker eensgezinder
openbaring van de kerk der reforma
tie in Nederland te komen, staan wij
naast u; laat ons u slechts helpen het
beter te doen! 'Zoveel hadden wij wel
gehoopt en gemeend nog van hen te
mogen verwachten. Maar zij hebben
dat ene woord niet gesproken en die
ene vinger niet naar ons uitgestoken.
Zij hebben wel alles gedaan wat zij
konden om - met in der haast afge
drukte en nog niet gepubliceerde
stukken - de stemming van de Synode
tegen de Gereformeerde kerken in te
nemen. En hebben in een grote en -
voor ons besef - verbijsterende eens
gezindheid met allen die de confessio
nele strekking van de proeve beter
begrepen hebben dan zij en die van
enige openheid of doorbraak naar de
vrijzinnigheid in dit stuk juist niets
bespeurden, er tegen gewaakt dat de
gereformeerde proe\-e in de kerk ook
maar ter discussie zou worden ge
steld. Als er dan gesproken moet wor
den van verraad of verloochening van
het reformatorische erfgoed, of de re
formatorische kerk in Nederland,
kunnen zij. drs Exalto en die met
hem instemmen, dan misschien be
grijpen, dat wij hen in deze rol en in
dit bondgenootschap niet de meest
aangewezenen achten om zulke be
schuldigingen te uiten? Hadden wij
van hen in die positie en voor det fo
rum niet iets anders mogen verwach
ten dan deze ons, zèlf3 in onze motie
ven, krenkende denuntiaties?'
Kant nAch wal
De kritiek van drs. Exalto 'raakt kant
noch wal', aldus prof. Ridderbos. Hij
vervolgt:
'Drs. Exalto schrijft dat de Gerefor
meerde belijdenissen altijd een paar
kenmerkende trekken hebben gehad,
en dat geen belijdenis zich als gere
formeerd kan aandienen als zij deze
zaken niet duidelijk en onomwonden
uitspreekt. Als eerste voorbeeld van
deze trekken noemt hij dan de leer
der dubbele praedestinatie: verkiezing
en verwerping; beide van eeuwigheid
(voegt hij er voor alle zekerheid aan
toe). Maar - om ons nu maar tot deze
drie formulieren te beperken - zou
drs. Exalto mij nu eens willen aan
wijzen waar de Heidelbergse Catechis
mus en waar de Ned. Geloofsbelijde
nis van 'de verwerping van eeuwig
heid' spreken.? Het mag aan mijn on
kunde liggen, maar hoewel lk de Hei
delbergse Cathechismus verscheidene
malen heb doorgepreekt, heb. ik daar
in nooit een enkele voord over deze
dubbele praedistinatie of deze eeuwi
ge verwerping gevonden. Zij spreekt
die in ieder geval nergens 'duidelijk
en onomwonden uit'. Kan dus ook de
Cathechismus en óók de Ned. Gel.
Bel. zich niet als geref. aandiening?
Als ik van drs. Exalto moet lezen, dat
van de menselijke onmacht in de
Proeve nauwelijks sprake is, dat zon
de en genade nog 'wel genoemd wor
den', maar 'dat al wat zij er over zegt
zo mat en zo vlak is'; dat het heil in
deze proeve humanistische trekken
krijgt en dat men in deze proeve
'niets, zonder meer niets!' vindt wat
tegen de humanisering van het Chris
tendom en de secularisering van ge
loof en leven zou kunnen dienen,
maar dat 'integendeel daaraan voet en
voedsel wordt gegeven' (men zal het
niet geloven, maar het staat er letter-
maar af te zien van een verwoording
van ons geloofsgetuigenis.
Mijn vraag is of wij niet een nieuwe
start kunnen maken met vermijding
van de gemaakte fouten. Laten de bei
de synodes ieder een aantal mannen a'
en vrouwen aanwijzen om een
loofsgetulgenis te concipiëren dat in,
de plaatselijke kerken besproken kan
worden en laten we van tevoren af
spreken dat we geen van allen meer
bedoelen dan een 'poging' een 'proe
ve' van belijden. Ik maak me sterk
dat er best een aantal hervormd-gere-
formeerde kerkeraden te vinden zijn
die samen zo'n voorstel ter synode
willen brengen.
Op de hoek
Prof. Herman Ridderbos
lijk), dan vind ik - met het oog ge
richt op dit lange citaat uit 'de Proe
ve' - dat drs. Exalto zijn valse be
schuldigingen bij de lezers van 'de
Waarheidsvriend' (die van de wérke
lijke proeve natuurlijk nooit één
woord onder ogen hebben gekregen
en immers ook niet mógen krijgen)
behoort terug te nemen; en dan ver
oorloof ik mij de opmerking dat als
'de Waarheidsvriend' óók t.o.v. de ge
reformeerden de waarheid zo lief
heeft als in haar vaandel is geschre
ven, het blad thans wel eens mag
overwegen wat haar te doen staat'.
Nieuwe start
Ds. A. T. Besselaar doet in het Kerk-
blad van de gereformeerde kerken in
Noord-Brabant en Limburg het vol
gende voorstel:
Wij kunnen in geen géval in deze de
bacle berusten. Wij kunnen ons als
metgezellen die 'samen op weg' zijn
deze mislukking niet veroorloven.
Bovendien zijn we in de gemeente be
slist toe aan een bezinning op ons ge
zamenlijk eigentijds belijden. We
hebben geen behoefte aan mooi afge
ronde belijdenisgeschriften, maar we
kunnen het elkaar in de ontmoeting
ook niet te makkelijk maken door
Bekirbénoe, het blad van de kerke-
raadscommissie Tenach en Evangelie
van de henormde gemeente Amster
dam, publiceert een pleidooi van rab-
bijn Jacob Soetendorp, om de joods-
christelijke dialoog ondanks recente
teleurstellingen voort te zetten. Hier r
het slot van Soetendorp.
'Het is moeilijk met iemand te spre-
ken die tegelijkertijd bezig is om het i
eigen lijf te redden, op wie de geva-
ren van alle kanten aanstormen. Je i
gaat niet staan praten op de hoek van
een straat als de stormwind je om de
oren blaast. Het beroerde is, dat je i!
nergens anders kunt praten dan juist
op die hoek en in de wind, want die
hoek betekent een keerpunt en die
wind betekent een uitdaging. Vandaar
dat ik geloof, dat het gesprek daar
dan ook maar moet plaatsvinden. Ik
heb er geen behoefte aan om de cjeur1
dicht te gooien, want ik heb geen.
deur. Misschien gaan we samen even
in een portiek staan, dan zijn we een
ogenblik buiten de wind. Laat ons
even diep ademhalen en dan rustig|
spreken. Straks stekt misschien de
storm weer op'.
Ds. J. Klinkhamer te Heerewaarden
volgt per 1 april ds. C. J. van Roven p
op als redactiesecretaris van Kerk en »J
W'e.-eld. Prof. C. Veenhof heeft zich,
gezien zijn leeftijd, teruggetrokken
uit de redactie van Opbouw, het
weekblad van de vrijgemaakten bui-
ten verband. Tijd en Taak, onafhanke- Ij
lijk blad voor evangelie en socialisme,
in de jaren dertig opgericht door
prof. dr. W. Banning en nu nauw ver-KJ
want aan de Partij van de Arbeid, is
met een extra nummer verschenen,
gewijd aan en voor een groot deel ge-
vuld door leden van de PPR.
