Chemische industrie
moet verder groeien
Bezig bedrijf
Ruzie over vleesinvoer
Jaarbeurs-directeur bang
voor 'Zuidamerikaanse
toestanden' in ons land
Industriële produktie
groeide 6;1 pet in 1973
p
,ow/m\iRfmr zaterdag 9 maart 1974
DSM-topman: 'positie van Nederland gunstig'
Italië beperkt
in- en uitvoer lires
Beurswaarde in
februari omlaag
Appelen goedkoop:
crisis in fruitteelt
Japanse economie
groeide 11 procent
Schoenen- en kledingindustrie liep terug
Arabieren ruziën
over tijd en plaats
van olieconferentie
Arnhem in zee
met Britse
projectontwikkelaar
Landbouw export
naar Duitsland
ging achteruit
NEW YORK VAST GESTEMD
FIXANCIëN EX ECONOMIE
TPNUS25/K25
ROME Binnenkort geldt in Italië
voor invoer en export van Italiaanse
bankbiljetten een maximum van
20.000 lire per persoon (zowel voor
Italilanen als niet-ingezetenen). De
Italiaanse ministeries van financiën
11 buitenlandse' zaken hebben dit
rijdag bekendgemaakt. Tot op heden
gold een maximum van 500.000 lire
en in uitzonderingsgevallen één mil
joen lire.
Voor Italiaanse zakenlieden, toeristen,
studiereizen en medische verzorging
het buitenland blijft de aanvul
lingsregeling tot een bedrag van
500.000 lire van kracht. Het bedrag
dat Italianen in deze gevallen meene
men naar het buitenland wordt echter
wel vermeld in het paspoort. Werkne
mers in de grensgebieden zullen per
dag maximaal 10.000 lire aan bankbil
jetten mogen exporteren. Nadere bij
zonderheden over het aanstaande re
geringsdecreet zijn nog niet bekend.
DEN HAAG In februari is de
koerswaarde van gewone Nederlandse
aandelen officieel genoteerd op de
Amsterdamse effectenbeurs, gedaald
van 39798 min tot 37929 min, zo
blijkt uit gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek. Alle groe
pen hebben tot deze daling bijgedra
gen.
Internationals daalden van 24840
min lot 23404 min, handel, indus
trie en diversen van 9309 min tot
8946 min, scheep- en luchtvaart van
1041 min tot 1010 min, bank- en
verzekeringswezen van 3934 min tot
3933 min en overige fondsen van
674 min tot 636 min.
De gemiddelde koers kwam van 393
op 375. De beurswaarde-index alge
meen daalde van 107 tot 102.
Ford Nederland
verwacht verlies
AMSTERDAM Ford Nederland ral
dit jaar met verlies werken. 'Hoewel
het moeilijk is. een prognose te geven
in deze onzekere tijd, lijkt het toch
vrijwel zeker dat 1974 met een verlies
zal worden gesloten', aldus de voorzit
ter van de Raad van Beheer dr. J. R.
M. van den Brink, op een buitengewo
ne aandeelhoudersvergadering. De
vergadering was bijeengeroepen ter
goedkeuring van een voorstel de li
miet voor het opnemen van gelden,
statutair bepaald op 50 min. te ver
hogen tot ƒ250 min. 'Een investering
van deze grootte behoeft u overigens
op korte termijn niet te verwachten.'
Hogere winst BOZ
AMSTERDAM De winst- en ver
liesrekening van BOZ (ontwikkeling
en exploitatie van onroerend goed) is
over 1973 afgesloten niet een voorde
lig saldo van bijna ƒ1,8 min, tegen
bijna 1,5 min over 1972. De netto
winst per aandeel van 100 steeg in
1973 van ƒ36,87 tot ƒ41,63. Voorge
steld wordt het dividend over 1973
onveranderd vast te stellen op 17
per aandeel van 100 over het door
verdere conversie tot bijna 4,3 min
(was bijna ƒ4,1 min) vergrote aande
lenkapitaal.
Nestlé in cosmetica
samen met Oréal
VEVEY (Zwitserland) De Zwitser
se maatschappij Nestlé Alimentana.
's wereld grootste concern op levens-
middelengebied, gaat zich behou
dens toestemming van de Franse rege
ring in de cosmetica begeven via een
transactie met de Franse onderneming
l'Oréal, de grootste fabrikant van cos
metica in Frankrijk. De bedoeling is
«lat Nest'é voor 49 proeent zal deelne
men in l'Oréal. De overige 51 procent
/al in handen blijven van de familie,
die eigenares is van hgt Franse be
drijf. l'Oréal zal voor 5 procent deel
nemen in het aandelenkapitaal van
Nestlé.
L'Oréal heeft vestigingen in 15 landen
en heeft 20.000 mensen in dienst. De
omzet bedroeg in 1973 2,7 miljard
Franse franken (ongeveer 2,5 mil-
AMSTERDAM Het landbouwschap wil dat Nederland net als enige
andere EEG-landen de vleesimport van buiten de EEG aan banden legt.
Argentinië, Paraguay en Uruguay hebben echter opnieuw in Brussel ge
protesteerd tegen het stopzetten van de invoer van vlcesiinport uit landen
die geen lid zijn van de Gemeenschap. Argentinië bijvoorbeeld wijst erop
dat het voor meer dan een kwart van zijn inkomsten in buitenlandse valuta
afhankelijk is van rundvlees export naar Europa. Minister Van der Stee is
in beginsel bereid in Nederland de permanente interventie voor rundvlees
toe te passen. Dit houdt in dat rundvlees te allen tijde bij het interventie
bureau kan worden ingeleverd. De minister gaf blijk van bereidheid tijdens
zijn jongste maandelijkse gesprek met het landbouwschap. Dat had om de
permanente interventie gevraagd omdat alle andere EEG-landen daar al aan
doen. De Nederlandse minister wil bij dc toepassing van deze maatregel wel
grote voorzichtigheid toepassen.
UTRECHT Door het te grote aan
bod van appels, dat vooral sinds begin
januari 1974 in de prijzen tot uitdruk
king is gekomen, is de fruitteelt in de
EEG en daarmee ook in Nederland
opnieuw in een crisissituatie beland.
De voorzitter van dc Nederlandse
Fruittelers Organisatie, de heer L. J.
Nijsten, zei in de algemene vergade
ring van de NFO, dat deze crisis de
Nederlandse fruittelers bijzonder
sterk treft, omdat zij gewoonlijk onge
veer de helft van hun appeloogst na
de jaarwisseling verkopen. Oorzaak
van de 'appelberg' zijn volgens hem
vooral de zeer grote oogsten in West-
Duitsland en Frankrijk (resp. 800.000
en 200.000 ton meer dan in 1972).
De Nederlandse appeloogst 1973 lag
met 460 miljoen kilo ongeveer toen
pet boven het gemiddelde van de laat
ste tien jaar. De perer.oogst maar
55 miljoen kilo lag ruim de helft
onder dat gemiddelde. De perenprij-
zen waren tot eind februari weliswaar
20 cent per kilo hoger dan het jaar
daarvoor, maar de perenteelt was al
leen lonend voor de kleine groep te
lers die een redelijke oogst had.
TOKIO Het bruto nationaal pro-
dukt van Japan heeft in 1973 een re
cord-toeneming van 24,5 procent te
zien gegeven vergeleken met een
groeipercentage van 14,4 in 1972. Blij
kens gegevens van het economisch
planbureau in Tokio vertegenwoordig
de het BNP verleden jaar een waarde
van 112,9 biljoen yen.
De reële toeneming van het BNP be
droeg echter elf procent (1972 8.9 pro
cent). Het aanzienlijke verschil met
het nominale groeipercentage is het
directe gevolg van de scherpe stijging
van de goederenprijzen.
jard). Nestlé heeft bedrijven in de he
le wereld en meer dan 116.000 men
sen in dienst. In 1973 bedroeg do om
zet van Nestlé ruim ƒ15 miljard
OGEM neemt belang in
kraanverhuurbedrijf
ROTTERDAMNIEUWERKERK ad.
IJSSEL R. S. Stokvis en Zonen BV
in Rotterdam (OGEM-THV) gaat via
het nemen van een meerderheidsbe
lang in Kraanverhuur van Hoevelaken
in Nieuwerkerk aan den IJssel nauw
met dit laatste bedrijf samenwerken.
Het belang van de samenwerking lig
in de ontwikkeling in het kraanver-
huurbedrijf. die schaalvergroting wen
selijk maakt. Voor Stokvis, als lever
ancier van kapitaalgoederen, betekent
de samenwerking een aantrekkelijke
mogelijkheid om haar belangen in de
ze markt uit te breiden. Van Hoevela
ken is gespecialiseerd in de verhuur
van mobiele hydraulische kranen voor
de bouw. De werkgelegenheid voor de
ongeveer 30 man personeel van van
Hoevelaken zal niet worden aangetast.
Met de bonden heeft overleg plaatsge
vonden.
Inflatie internationaal aanpakken
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De inflatie moet internationaal worden aangepakt.
Nationale maatregelen, hoe goed ook bedoeld, kunnen slechts be
perkte invloed hebben voor de beteugeling van de inflatie. Vooral
binnen de EEG, waar de economische integratie reeds een feit is.
Dit zei drs. J. H. D. van der Kwast,
algemeen directeur van de Kon. Ned.
Jaarbeurs, tijdens een persbijeen
komst aan de vooravond van de inter
nationale voorjaarsbeurs. Weinig lan
den in de wereld, zo constateerde hij
hebben langer dan twee jaar straffe
loos inflatiepercentages van 10 tot 20
pet. doorstaan. Moet dit beeld ook ons
voorland worden? Zijn ook hier Zuid-
armikaanse toestanden' te verwach
ten?
Benzinedistributie
Dat te vergaande nationale maatrege
len op economisch gebied zonder re
kening te houden met wat het buiten
land doet niet realiseerbaar zijn heeft
de benzinedistributie wel bewezen, 7.0
merkte hij op. Maar dat geldt ook
voor het belastinggebied en het on
dernemingsklimaat.
Wat het laatste aangaat wees drs. van
der Kwast erop, dat er steeds minder
enthousiasme voor het doen van in
vesteringen in ons land is. Geconsta
teerd moet worden, dat er in toene
mende mate in België en in Duitsland
wordt geïnvesteerd. Spr. hoopte, dat
aan deze ontwikkeling een halt zou
kunnen worden toegeroepen via ver
betering van het ondernemingskli
maat in ons land.
DEN HAAG De produktie van de Nederlandse industrie is in
het afgelopen jaar volgens de indexcijfers van het CBS iets meer
gestegen dan in 1972. De stijging bedroeg 6,1 pet. tegen 5.2 pet.
in 1972.
Een daling vertoonde in 1973 de pro
duktie van de schoeisel- en kledingin
dustrie, de ledernijverheid en de in
dustrie van bouwmaterialen en aarde
werk. De produktie van de schoeisel-
en kledingindustrie (die het CBS te
zamen berekent) daalde met 7.3 pet
tegenover 1972, die van de ledernij
verheid met acht procent en die van
de industrie van bouwmaterialen en
CAIRO De verwarring rond de
vraag waar de eerstvolgende conferen
tie van Arabische ministers van olie
zaken zal worden gehouden, duurt
voort. Gisteren maakte een woord
voerder van het Egyptische ministerie
van olie bekend dat na overleg met
andere Arabische landen de Egypti
sche regering haar plannen voor een
conferentie zondag in Cairo heeft
doorgezet. Saoedi-Arabië, Koeweit.
Abu Djabi, Bahrein en Qatar zouden
hebben ingestemd met het Egyptische
plan
In Algiers en Tripoli is echter verno
men dat de conferentie, die zal wor
den gehouden op verzoek van Egypte,
woensdag in Tripoli zal beginnen.
Waarnemers geloven dat het geharre
war over tijd en plaats duidt op on
enigheid over de kwestie van de ophef
fing van het olie-embargo tegen de
Verenigde Staten en Nederland. Het
land waar de conferentie wordt ge
houden kan nl. een stempel drukken
op de kwestie. Egypte is een voorstan
der van de opheffing van de olieboy
cot, Algerije en Libië tegenstanders.
aardewerk met nauwelijks één pro
cent.
Wat de grote bedrijfstakken betreft,
valt uit de indexcijfers van het CBS
op te maken, dat de produktie van de
voedings- en genotmiddelenindustrie
met ongeveer vier pet is gestegen. Dit
komt hoofdzakelijk door de grotere
produktie van de drankenindustrie
(plus elf pet) en van de tabaksindus
trie (plus negen pet). De verwerking
van dierlijke en overige produkten in
de voedingsmiddelenindustrie steeg
slechts met anderhalf twee pet. De
produktie van de papierindustrie steeg
met 7.5 pet, die van de chemische in
dustrie met 15 pet.
Van de metaalnijverheid en de textiel
industrie zijn nog geen jaarindices
berekend. Volgens de indexcijfers in
zake het derde kwartaal was de pro
duktie van de metaalindustrie in die
periode 5.5 pet en die van de textiel
industrie zes pet groter dan die van
hetzelfde kwartaal van 1972.
DOW JONES INDEX
6 mrt. 879.85 197.1693.8573.0o' 743 5
7 maart 869.06 194.72 93.56 72.99 74.99
8 mrt. 878.05 195.45 93.69 72.85 743 4
6 mrt. 19.140 1 5 520 1.785
7 maart 14.500 12.780 1.781
8 mrt. 16.210 14.060 1.767
858
511
Koersen in Montreal
Met betrekking tot de Machtigings
wet drong drs. van der Kwast met
klem aan op een billijke verdeling
van lasten. Hij wees erop, dat de mo
gelijkheid van nóg verdere bijdragen
van het bedrijfsleven nauwelijks aan
wezig is. 'De koek is daar in praktisch
alle geledingen finaal op.'
Trade mark
Sprekende over de zgn. trade mart in
het Beatrixgebouw, een nieuwe expo-
sitievorm. met permanente stands en
vaste inkoopdagen, stelde de Jaar
beurs-directeur vast, dat de conclusie
na vier jaar experimenteren is, dat
het experiment geslaagd is. Het succes
valt mede toe te schrijven aan de
voortdurende kostenstijgingen van an
dere vormen van klantenbenadering,
vooral nu verhogingen van de prijs
van benzine en olie het werken langs
de weg nog duurder maken. Concen
tratie van een voor de afnemers com
mercieel aantrekkelijk aanbod in een
centraal gelegen showroom blijkt een
goed alternatief.
Met het oog op de toekomst en gezien
de verdere ontwikkeling van activitei
ten van de jaarbeurs wordt gedacht
aan een uitbreiding van het hallen
complex. Dit is thans nog mogelijk op
het bestaande terrein. Op langere ter
mijn zal een verdere uitgroei van het
complex evenwel daarbuiten moeten
geschieden.
EFFECTFNKOERSEN AVONDVERKEER
AMSTERDAM In het telefonisch avondver-
koer kwamen gisteravond de volgende koer-
sen tot stand (tussen haakjes de officiële
slntkoers van dezelfde dag).
Akzo 53.80-51.00 153.60». Hoogovens
>65.50) Kon. Olie 94 50-94.80 gl (94.50). Phi
lips 32.40-32.60 (32.50). Unilever 109.50 gl
(109 00). KLM -- (73 00).
ARNHEM Op 18 maart zal de Arn
hemse gemeenteraad moeten beslissen
over een voorstel van burgemeester
en wethouders om verder te gaan on
derhandelen met de Britse projectont
wikkelingsmaatschappij Town and
City Properties in Londen bij de ont
wikkeling, bouw en exploitatie van
het stadsdeel centrum Kronenburg.
Andere kandidaten voor dit enkele
honderden miljoenen kostende project
in de Arnhemse nieuwbouwwijk Mal
burgen ten zuiden van de Rijn waren
projectontwikkeling*- en exploitatie
maatschappij Joh. Matser in Hilver
sum en VOM Nederland in Arnhem.
Het gemeentebestuur heeft na een
grondig onderzoek de voorkeur gege
ven aan de Britse projectontwikke
laar.
Het plan Kronenburg zal winkels, wo
ningen, kantoren en recreatieve en so
ciaal-culturele voorzieningen gaan be
vatten. Volgens burgemeester drs. J.
A. F. Roeien van Arnhem, zal het
plan een ondersteuning betekenen
voor de binnenstad, als wijkcentrum
gaan fungeren en ook regionale bete
kenis hebben voor met name Oost-Be-
t»« e, zo zei hij.
Hij verklaarde desgevraagd dat de ge
meentelijke autoriteiten zich elders in
den lande terdege hebben geïnfor
meerd over de ervaringen van ge
meentebesturen met projectontwikke
laars. Zo is van gedachte gewisseld
met deskundigen uit Utrecht over de
bouw van het nogal omstreden plan
Hoog Catharijne in de Utrechtse bin
nenstad. 'Van meet af aan zijn wij er
beducht op geweest de nare ervarin
gen uit het nog te maken raamcon
tract te weren en goede zaken over te
nemen', zo zei hij.
HOOGEVEEN De directie van Kip
kampeerwagens heeft gisteren over
legd met de gezamenlijke vakbonden.
Het resultaat hiervan is dat het ont
slag van 144 mensen wordt ingetrok
ken. Hiervan is mededeling gedaan
aan het gewestelijk arbeidersbureau.
Dit gisteravond in Hoogeveen meege
deeld door districtbestuurder K. Gou-
driaan van de industriebond van het
CNV.
NED. FONDSEN' IN NEW VORK
Kon. Olie noteerde gisteren S 34-'» (34-'4),
Unilever 383i-39'i (39%-*4). Philips 11%-
(11%-%) en KLM $26%-% (26%-%). Op
gave Uornbluwcr en Weeks.
DEN HAAG De Nederlandse agra
rische export naar West-Duitsland, on
ze grootste handelspartner, is in 1973
in waarde met acht procent toegeno
men, maar in gewicht is deze export
toch met twee procent gedaald, aldus
mr. H. R. Marius, algemmeen secreta
ris van de Nederlands-Duitse Kamer
van Koophandel, in een gesprek over
de komende jaarbeurs te Hannover.
De toename van de industriële export
wordt geflatteerd door de zeer grote
stijging van de uitvoer van aardolie-
produkten. Zonder aardolieprodukten
zou onze export naar de Bondsrepu
bliek Duitsland een groeipercentage
laten zien van veertien procent. Geen
van de andere EEG-landen kon dit
percentage bereiken. Verheugend is
daarbij, dat een aantal voor de Neder
landse werkgelegenheid Interessante
industriegroepen hun export naar
Duitsland aanzienlijk hebben kunnen
uitbreiden. Deze groepen, die alle ver
geleken bij het jaar 1972 met meer
dan 20 proeent hun verkopen in
Duitsland hebben kunnen vergroten
zijn motorvoertuigen, wetenschappelij
ke instrumenten, artikelen van papier
en karton, speciale textielvezels. con
structiewerken. elektrische kracht-
werktuigen en schakelmateriaal, niet-
elektrische kraehtwerktuigen. werken
van plastische stoffen, landbouwma
chines. gereedschappen, rubberwaren
en keukengerei. In de agrarische sec
tor steeg de post verse er gedroogde
groenten met 23 procent, terwijl de
export van eieren met eenderde toe
nam. De Duitse markt kan door de
Nederlandse exporteur het beste wor
den bewerkt door deelname aan Duit
se jaarbeurzen meent de Kamer.
Ni-.'W VOHH
\('F Indus!
rican Brands 39',
i SMmli i
Tel x 1
Allant. Kichfield
■acafic Rv
r>e
Colgate Faliiiolm
(.uil Industries
Commui.w Edi»..r
Curiis
Dan I
Deere
Kodak
ii Ctiy
34%
15".
•2444
Ren Electric
23M,
20'.,
Ci'imer 40*4
45*.
:oV..u*h li
l 9'4
931"
Sluies 26%
l)..itgl 18
Na! Lead-lnd
Pac Ga* and El
Hielp» Dodge
Ph.llp Mui r is
Philip» l'.ir
105 10544
55'4 5544
89',4 89%
33% 34'4
86', 874»
59', 59*4
16'v 18*4
35*4 35'4
42%
48'4
2S'. 28%
1063; 07'4
9'6 9'-i
Can Breweries
Cello
Chadljourn limh
Chase Seleci Fd
Columbia Gas
Comlnco
Cont. Telephone
12% 12%
19% 19%
"'•ex 22%
13% 14%
8.82 b 8.82b
26 25'4
33'a 3SV,
18% 18%
99 %b 99 b
38 38*4
45'. 44%
Madison Fund
■lie Stee)
lance Croup
17%
11%
53%
11%
53%
Elrctr
ufp»
Ga»
11 Balicurp
15'4
8%
15%
28',
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Voortgaan
de groei van de Nederlandse
chemische industrie is een es
sentiële voorwaarde voor haar
voortbestaan. Ten opzichte van
andere geïndustrialiseerde lan
den in West-Europa neemt
deze bedrijfstak geen ongun
stige positie in, qua eigen
energiegrondstoffen en techno
logische kennis. Dit is de me
ning van drs. W. A. J. Bogèrs,
president-directeur van De
Staatsmijnen.
Na de oorlog heeft de chemische in
dustrie zich ontwikkeld tot één der
belangrijkste takken van nijverheid
in ons land. Ter illustratie legt drs.
Bogers de volgende cijfers op tafel:
Was de omzet in 1950 nog 1.2 mil
jard gulden, of 7.8 pet van de totale
industriële produktie, in 1972 is het
omzetcijfer gestegen tot 10.5 miljard
gulden of 11 pet van de totale pro
duktie.
Het stijgingspercentage van de laat
ste jaren (ruim 9 pet) ligt welis
waar onder het gemiddelde van de
gehele industrie (10.5 pet), maar
naar hoeveelheid is de omzetstijging
in de chemie aanzienlijk groter om
dat in een reeks van jaren sprake is
geweest van een dalend prijsniveau
voor chemische produkten, bij stij
gende groothandelsprijzen bij de to
tale industrie. Met de omzet chemie
per hoofd van de bevolking komt
Nederland, na de VS en Zwitser-
land, op de derde plaats in dc we
reld.
Werkgelegenheid
groter
Van de chemische produktie werd
in 1972 voor 9 miljard gulden geëx
porteerd. Dit is naar schatting 86
procent van de omzet in dat jaar.
De investeringen liggen thans op
een niveau van 1.5 tot 2 miljard gul
den per jaar, 17 tot 20 procent van
de totale industriële investeringen,
zo zei de heer Bogers, aldus de be
langrijkste karakteristieken' van de
chemische (basis)-industrie aange
vend. De chemische industrie biedt
verder aan ongeveer 100.000 mensen
werk, terwijl de indirecte werkgele
genheid nog beduidend groter is.
Volgens de heer Bogers was de snel
le groei van de Nederlandse chemi
sche industrie vooral te danken aan
de beschikbaarheid van grondstoffen
in ons land. Hij wees daarbij op
Rotterdam met de grootste raffina-
ge-capaciteit van West-Europa, ter
wijl in Groningen de grootste aard-
gasv'oorkomens in de wereld liggen.
Daarnaast hebben de technologische
ontwikkelingen en de sterke groei
van afzetmarkten tot de expansie
van de chemische industrie bijgedra
gen.
Onder druk
Ondanks de zeer snelle omzetontwik
keling is de rentabiliteit in de be
drijfstak na 1965 onder sterke druk
komen te staan. Als belangrijkste
oorzaak daarvan noemt de heer Bo
gers het feit dat de chemische mas-
sa-produktie niet plaats vindt tegen
een beperkte binnenlandse markt als
achtergrond, waardoor export in
concurrentie met zeer grote buiten
landse producenten noodzakelijk
is. Daarbij kon de omvangrijke af-
De chemische industrie in ons land verwacht in de komende jaren een forse stijging van de kosten. Dc winstgevend
heid mag niet in gevaar worden gebracht en omdat hogere prijzen de concurrentiepositie ten opzichte van buiten
landse ondernemingen schaadt, vindt DSM een verdere groei van produktie en omzet noodzakelijk. Op de foto het
buizenlabyrint in de DSM-fabricken voor acrylonitril, gro ndstof voor gareus, vezels, plastics en rubber.
zetgroei slechts worden gerealiseerd
door verlaging van de prijzen. In dit
verband stelt drs. Bogers dan ook
dat de chemie een der zeer weinige
industrietakken is geweest die
krachtig anti-inflatoir heeft gewerkt.
Een andere factor die de winstge
vendheid van de bedrijfstak heeft
uitgedrukt, was de schoksgewijze ex
pansie van de produktiecapaciteit bij
veel producenten tegelijk. Daarbij
werd vooruitgelopen op de geleide
lijke marktgroei en leidde tot over
capaciteit gedurende lange periodes.
De chemische industrie zal volgens
de president-directeur van DSM in
de toekomst in een ander, moeilij
ker, klimaat moeten werken. Gere
kend moet worden met een sterke
st'jging van de grondstofprijzen,
vooral op grond van de gewijzigde
machtsverhoudingen in de oliewe-
reld. Bovendien zal de voortgaande
loonkostenontwikkeling de winst
verder drukken.
Milieu
Met betrekking tot het milieu merkt
de heer Bogers op dat de chemische
industrie gezien haar aard en om
vang een zwaar belastende factor be
tekent voor het milieu. Hij vindt
daarom dat de chemie een duidelij
ke bijdrage dient te leveren tot een
afnemende vervuiling, wat deze in
dustrie overigens wel weer zal con
fronteren met nieuwe problemen
(en kosten).
Zo kunnen optimale vestigingsplaat
industrieën wordt door de milieu
kosten scheefgetrokken ten opzichte
van elders (in het buitenland) ge
vestigde ondernemingen.
De toenemende kosten waarmee de
chemie in de toekomst te maken
krijgt, kunnen volgens de heer Bo
gers alleen worden gecompenseerd
door toename van de economische
produktiviteit en door prijsverho
ging. Als de groei stagneert, zal
prijsstijging de uitlaatklep moeten
zijn voor de kostendruk, aidus de
DSM-topman.
Wenselijk
De voortgaande groei van de Neder
landse chemische industrie is vol
gens drs. Bogers niet alleen noodza
kelijk maar ook wenselijk. Hij wijst
op de betekenis van de chemische
industrie voor het totale nationale
produkt. Deze betekenis is groter dan
uit haar omzetaandeel van ca. 11
procent blijkt. Zij levert namelijk toe
aan nagenoeg alle andere industrie
takken. Voorts is het zeer grote
exportaandeel juist voor Nederland
van wezenlijke betekenis. Verder
stelt de chemische industrie niet
alleen 100.000 man direct te werk,
maar heeft een grote invloed op de
indirecte werkgelegenheid, die DSM
op 50.000 man schat.
De president-directeur van DSM
sprak tijdens een bijeenkomst van
de Maatschappij van Nijverheid en
Handel in Amsterdam
sen niet meer voornamelijk worden
gekozen op grond van technische en
economische overwegingen, maar
dient rekening te worden gehouden
met de gevolgen voor het milieu. In
de bestaande en nieuwe vestigingen
moeten omvangrijke investeringen
worden gedaan ten behoeve van de
water- lucht- en bodemzuivering.
Voor DSM beloopt dit 9 procent van
de investeringen in haar chemische
bedrijven in Zuid-Limburg. De con
currentiepositie van, uit milieu-oog
punt gezien, minder gunstig gelegen
Drs. W. A. J. Bogers
