Voorlichting over gebit begint al vóór de geboorte dichtbij EBSSSS9 Commentaar BPOfEMLAND/COiniENTAAR T5/K7 3uders en leraren idonesië imer akkoord met boete s straf voor militair Strijd tegen tandbederf in Overijssel gebundeld OpSimon uun"""* enen het weer Hogedrukwind stokslagen tegen de misdaad stoel pomp kwalijk grap ROUW/KWARTET DONDERDAG 7 MAART 1974 .craren kunnen in zeker opzicht het inderwijs maken en breken. Die posi- ie is door de minister van onderwijs cker onderkend, toen hij enige tijd [deden in Hilversum verklaarde dat lij met al zijn mooie plannen voor de niddenschool niets kon bereiken, als lij de leraren niet mee kreeg. )m dat deel van de leraren dat nogal ïuiverig tegen de middenschool aan kijkt, nog eens uit te leggen hoe goed lij het wel bedoelt, is dr- Van Keme- lade deze week met de leden van het icnootschap van leraren in debat ge- ;aan. Te oordelen naar het weerwerk lat hij kreeg van de kant van deze [roep havo- v.w.o.-lerarcn, is dc te genstand tegen het experiment met de niddenschool al flink aan het afzak ten. Achter in de zaal werd nog wel ens wat gemompeld over de wals die >ver de ruggen van do leraren heen [ing en hier en daar vroegen geprang- le docenten nog wel om tien jaar ust, maar over het algemeen had mi- lister Van Kemenade weinig moeite iet zijn vragenstellers. 'ot op het moment dat een studente an een der leraren-opleidingen hem en citaat van zijn partijgenoot van Joijen voor dc voeten wierp. Die eeft in de Tweede Kamer gezegd, at dc ouders het in het onderwijs roor het zeggen hebben. Zij stellen iia het parlement de doeleinden van iet onderwijsbeleid vast. Dc leraren ebben dat beleid uit te voeren, al is et wd zo dat hun deskundigheid on misbaar is bij het uitstippelen van de reg waarlangs je die doelen bereikt, n toen herinnerden dc leraren zich lok weer een recente uitspraak van de oorzitter van dc door Van Kemenade igestclde commissie-middenschool, de eer H. J. Jacobs. Deze heeft gezegd at de leraren beter constructief kon en meewerken, want anders 'gaat de ivoering over hun hoofden heen.' an Ooijen en Jacobs hebben de rol in de leraren bij de onderwijsver- ieuwing misschien wat onderschat, [aar ze hebben wel gelijk, wanneer verklaren dat de ouders via hun irtegenwpordiging in het palement de morslag geven bij het vaststellen van :t onderwijsbeleid. Ouders en politici ïllen beseffen dat het onverstandig is i leraren daarbij tegen zich in het jiruas te jagen. Want ook* dat is 1 tar zonder de enthousiaste mede- erking van de leraren valt er niets te 2 ginnen. wordt wel eens gekscherend opge- kt, dat landen als Engeland en iderland nèt op tijd van hun kolo- in afgeholpen zijn omdat zich toen Is problemen aftekenden waarover iu met de handen in het haar zou- zitten. Dat noopt ook tot een ze- e terughoudendheid bij dc beoorde- van de oplossingen die de Indonc- :he regering zoekt. Minister Pronk ictste onlangs nog de tweestrijd .rin een regering raakt, die ener- Is de voedselprijzen laag wil hou- en anderzijds de boeren tot grote- produktie wil aanzetten. iar het is heel beslissend of een re* het ontwikkelingsproces werke- tot een zaak van allen wil maken irten dan maar desnoods langzamer jer een breed front wil optrekken - valt voor de verleiding van een au* ritair paternalisme, dat herinnerin- n oproept aan de oude koloniale esters. ïriarom moet ieder die het goed ent met Indonesië 't hart wel vast- uden als hij verneemt, dat een emi- it jurist in dt land. mr. Yap Thiam die door dc jaren heen een vetensfunctie voor Indonesië is sèn vervullen, nu wegens 'subversie- activiteiten' terecht moet staan, t is niet aan ons om op dc stoel zijn rechters te gaan zitten, maar moeten wel hopen dat deze man ;eschonden cn met ongebroken vi- iteit uit het proces te voorschijn zal nen. eerder, naar aanleiding van de on- :n in januari in Djakarta, werd geschreven, dat de Indonesische indhebbers voor een keus staan, is genoeg civiel bewustzijn, genoeg :rantie en genoeg geduld in de In- lesische simenlcving, waardoor kri- oppositic een corrigerende rol icn vervullen in het ontwikkelings- lees. Zo niet, dan vervalt men tot |manieren van Brazilië, dat scbaam- ios adverteert, er is hier cconomi» je groei, wat wilt u eigenlijk nog Ier? Van die weg kan Indonesië nu k terug. n onze parlementsredactie IN HAAG De Tweede Kamer is :ren akkoord gegaan met de in- ing van de geldboete als militaire if. De minimumbocte is ƒ2,50, de ,cimumboete vijftig gulden per ge en] maar per maand mag niet meer honderd gulden aan boetes wor- opgelegd. itssecretaris Stemerdink (defensie) is alle voorstellen van de hand om lere maximumbedragen vast te stel- Sommige kamerleden vonden een imum van honderd gulden te hoog de dienstplichtige militairen. De Stemerdink verzekerde hen cch- dat hij de commandanten erop zal en ook met de hoogte van het in ert rekening te houden. Van een onzer verslaggevers NUVERDAL De Overijsselaar kan in de toekomst weer breed uit lachen. Hij hoeft zijn handen niet meer voor zijn gebit te hou den. 'Zijn tanden zijn als paarlen wit', om met de dichter J. H. Leo pold te spreken (al had deze het toen niet over de mens maar over een hond). Dit beeld wordt werkelijkheid wanneer een aller aardigst initiatief op het gebied van do tandheelkundige voorlich ting, waarmee deze provincie een landelijke primeur heeft, op gro te schaal aanslaat. Woensdag is op het nieuwe gemeente huis van Hellendoorn. dat in Nijver- dal staat en waar de Tandheelkundige Voorlichting en Opvoeding (TGOV) voorlopig haar zetel heeft de samen werking van kruisverenigingen en schooltandvcrzorgingsdiensten in Overijssel officieel van start gegaan. Een van de sterkste punten van de TGOV is, dat de voorlichting op het gebied van de verzorging van het ge bit reeds vóór de geboorte begint. Om ook de kleinste, nog niet schoolgaan de kinderen er bij te betrekken en zelfs de ongeborenen, moesten de diensten voor schooltandverzorging _met de kruisverenigingen tot een vorm van samenwerking komen. Het is de arts H. J. Tuntler directeur van de Provinciale Raad voor de Volksge zondheid in Overijssel, die dc twee partijen bijeenbracht. Waarom al prenatale tandheelkundige voorlichting en opvoeding? Suiker Tandarts J. L. Slot, directeur van dé Stichting Jeugdtandyorzorging midden- Overijssel en een van de zogenaamde de dirigerende tandartsen ip de?e pro vincie: 'Omdat het aanleren van ver- keerde voedingsgewoonten al dadelijk na de geboorte begint. Vele moeders strooien overvloedig suiker over het voedsel van de baby. En suiker is nu juist een van de slechtste dingen voor het gebit We gebruiken veel te veel guiker. lp JL950 at de Nederlander ge middeld nog 35.4 kilo suiker, in 1970 was het 45.7 kilo en nu is het al rond de vijftig kilo. We eten, zegt hij, te zoet. Waarom? Omdat het lekker is. Maar dat is eenvoudig een kwestie van gewenning. Als het zoet letterlijk met de paplepel ingegoten wordt, dan vindt men later iels al gauw zuur. En zuur is juist veel beter dan zoet. Voor het gebit zijn bijvoorbeeld augurken, schijfjes komkommer en tomaten maar ook zoute artikelen als kaascrackers, chips en saucijzebroodjes, evenals uiteraard appels, peren en radijsjes veel beter voor het gebit. Een gaatjesvullende mobiele schooltandnrls ook niet zó schadelijk, als -het maar snél genuttigd wordt, en daarna goed de tanden poetsen. Grondig' fout is het langdurige zuigen op bijvoorbeeld een pepermunt, waarin 90 pet suiker zit, of zeven, acht maal per dag snoe pen. Zachte klevérige massa's (Mars enz.) zijn eyeneens verwerpelijk. Tropenrooster Het tropenrooster op middelbare scho len heeft in dit opzicht al veel gebit ten van nauwelijks ontloken meisjes en jongens naar de filistijnen gehol pen. In afwachting van de -gewone maaltijd stillen vele scholieren het opkomende hongerige gevoel met voor de tv aangeprezen zaken, die zo heer lijk weghappen. Enfin, de cijfers kun nen bekend zijn. Van de Nederlandse Kleuters van 5Vt jaar heeft nog maar drie procent een gaaf gebit, van do twaalf-jarigen nog slechts een procent Beste gebitten De beste gebitten vindt men bij de volkeren die geen suiker gebruikten. In do binnenlanden van Afrika, op ei- landjes in de Atlantische Oceaan en bij de Eskimo's. De Eskimo's hebben zelfs niet eens een woord voor kies pijn. Suiker is voor dc gezondheid van de mens onnodig. Wel heeft men bloedsuiker nodig, maar die zit in on der meer brood en aardappelen. In thee of koffie is suiker niet zo funest, omdat deze met de thee en de koffie snel wegglijdt. Enige zoetigheid is van de achttienjarigen 0.4 procent. De kwestie van de fluoridering blijft hier onbesproken. Er zitten teveel kanten aan om het hierbij te betrekken. Bo vendien is het bij verschillende ande re gelegenheden aan de orde gesteld. Maar hoe het zij, ook de ontwikkelin gen rond de fluoridering doen vrezen dat het Nederlandse gebit nog verder achteruit holt terwijl het aantal tand artsen waarover we beschikken niet bij machte is alle gaatjes te vullen. Aanstaande moeders In Overijssel wil men om althans in de toekomst op minder desolate ge bitten te mogen rekenen nu van de grond af aan beginnen met de voorlichting, resp. opvoeding met be trekking tot de gebitsverzorging. Aan staande moeders moeten daar al bij betrokken worden. Vervolgens wordt gemikt op kinderen tot en met vier Het suiker- i verbruik per S persoon per jaar in Nederland. Thans ligt het al bij de vijftig I kilo. Foto onl- leend aan een geschrift van de es Commissie Ver- |aJ betering Voeding cn Tandzorg. jaar. Dan komen de kinderen op de kleuterscholen. Een tenslotte de kin deren van dc basisscholen. 'Tot en met het twaalfde jaar is er sprake van éón gesloten circuit', aldus tandarts Slot. 'Er zijn uniforme pro gramma's voor de voorlichting ont wikkeld, want in Kampen en Tubber- gen zit men mot hetzelfde probleem. Voor het geven van voorlichting zijn dames op parttime-basis aangetrokken. Meestal gehuwde ex-kleuterlcidsters Zij kunnen als er voldoende belang stelling voor is, voorlichting geven op door hen te organiseren bijeenkom sten. Daarnaast zijn er middelen als huisbezoek, het consultatiebureau, tentoonstellingen en het uitreiken van brochures on dergelijke. Voedingsgewoonten De mensen zal niet alleen verteld worden hoe er tanden gepoetst moet worden, en hoe vaak per dag, hoewel ook dat onderdeel natuurlijk erg be langrijk is. Er zijn nog altijd duizen den mensen, die het óén keer per dag doen en dan ook nog 's morgens vóór het eten, want dan komen ze zo lek ker fris aan het ontbijt. Verteld wordt ook wat goede voedingsgewoonten zijn. Bijvoorbeeld een boterhammetje met hagelslag is niet zeer ernstig, maar daarna dient men dan wel een boterhammetje met wat hartigs te eten. Eveneens zal worden verteld hoe het snoepen kan worden omgebo gen, want er zijn in dat opzicht heel wat alternatieven behalve de bijna tot symbool verheven appel. En dan valt er ook nog wel het een en ander te vertellen over dc invloed van het gebit op de lichamelijke ge zondheids. 'Lichaam cn mond. houdt ze beide gezond', zou de heer K. Claij van het Voorlichtingsbureau voor de Voedint zeggen. In Overijssel hoopt men dat de tandbederf-preventie nieu we -stijl, zoals die nu in deze provin. cie van start is gegaan, elders in den lande navolging vindt. ADVERTENTIE) 1970 Van oma weerkundige medewerker Het krachtige hogedrukgebied van 1054 millibar beven Noord-Rusland, gaat zich verder uitbreiden in de richting van Noord-Duitsland en onze omgeving. Dit geeft rustig weer met in toenemende mate opklaringen, ln Midden-Europa is nog altijd een storingsgebied actief De hele dag sneeuwde het gisteren in Zuid-Duits- land, delen van Zwitserland en Oos tenrijk, In Zuid-Oostenrijk is deze week plaatselijk in 36 uur meer dan een meter sneeuw gevallen: de groot ste hoeveelheid in maart van de laat ste twintig jaar. In Graz viel in de af gelopen 24 uur 34 millimeter neerslag, Klagenfurt 27 mm. Het is niet helemaal uitgesloten, dat uitlopers van dit neerslaggebied van daag het weer in het uiterste oosten van ons land nog ietwat zullen beïn vloeden. Maar veel verwachten wij er niet van, Verder blijft de uitwerking van diepe stormdepressies in hoofd zaak beperkt tot de Oceaan. Daarom verwachten wij in elk geval overwe gend droog weer. De Engelse weerkundigen zagen qua algemene circulatie in februari over eenkomst met de stromingen in 1935 en 1950: jaren^Jtiet een normale en zachte lente. 'Londen' verwacht dat het weer in maart op de Britse eilan den 'te zacht' zal uitvallen en in hoofdzaak zal staan onder hogedruk- invioedEr zullen echter ook weste lijke tot noordwestelijke circulaties zijn met enkele korte natte perloden. Vorst en sneeuw blijven onder nor maal Het pakijs bij Labrador en Neu> Folindland is nu zeer duidelijk boven normaal. Wat dit betreft is cr een even duidelijk tekort in de Oostzee, de Barentszee en bij Oost-Groenland. Terugschouwend op de winter: Plymouth had, evenals Cork, een veel te natte winter met 429 mm tegen 397 normaal; een record over de laatste dertig jaar. In februari was het aan de Engelse zuidkust en Ierland vooral zeer nat door de werking van een die pe depressie in het Sint-George's Ka naal op 10 en 11 februari Bekijkt u de volgende maandafrekeningen maar eens: Shannon 107 mm (afwijking plus 42), Belmullet in het noord wes ten 113 mm (plus 31), Cork 133 mm (plus 69), Valentie 176 mm (plus 69). Dublin was echter iets te droog met 49 mm (min 3). Opvallend groot was het verschil tussen de Londense pos ten Kew met 64 mm en Gatwick met 124 mm tegen 40 normaal. De afwijking van de gemiddelde fe- bruaritemperatuur in de DDR was Fichtelberg (895 meter) plus 3.2 gra den Celsius, Erfurt plus 3.4 gr C., Potsdam plus 3.6, Warnemiinde aan de Oostzee plus 3.7 en Leipzig 9 gr C. De vergelijking.De Bilt plus 2.6 gr. C. Weersgesteldheid van gisteravond 19.00 uur, maximum-temperatuur V8n gisteren en neerslag van 07.0019.00 uur, Amsterdam licht bew. 8 0 De Bilt onbew. 9 0 Deelen mist 8 0 Eelde half bew. 4 0 Eindhoven onbew. 9 0.1 Den Helder mist 8 0 Luchth. Rtd. licht bew. 8 0 Twente zwaar bew. 7 0 Vlissingon licht bew. 8 0 Zd.-Limburg half bew. 7 0 Aberdeen zwaar bew. 6 0 Athene zwaar bew. 16 0 Barcelona onbew. 14 0 Berlijn geheel bew. 2 0 Bordeaux onbew. 8 0 Brussel licht bew. 9 0 Frankfort geheel bew. 5 0 Genève half bew. 6 0 Helsinki onbew. 2 0 Innsbrüek regen 3 2 Kopenhagen half bew. 4 0 Lissabon licht bew. 17 0 Locarno zwaar bew. 12 0 Lopden zwaar bew. 9 0 Luxemburg geheel bew. 6 0 Madrid licht bew. 14 0 Malaga geheel bew. 15 0 Mallorca licht bew. 14 Q Nice onbew. 13 0 Oslo geheel bew. 4 0 Parijs onbew. 9 0 Rome zwaar bew. 12 0 Split regen 12 0.1 Stockholm onbew. 5 0 Wenea zwaar bew. 7 0 Zürich motregen 2 1 Casablanca geheol bew. 24 0 Istanboel regen 9 0.1 Las Palmas geheel bew. 22 0 Tunis zwaar bew. 12 0.3 HOOG WATER. 3 maart 1974 Vllsslngen: 1.42—14.06. Haringvlletslulzen: 3.52—15.40. Rotterdam: 4.1816.56. Scheveningen: 2.58 15.13. IJmuldcn: 3.3115 46, Den Helder: 8.05—20.19. Harllngen: 10.24—22.24. Delfzijl: 12.05—.—. onder redactie van loessmit in het geniep zal het hier of daar in een gevangenis nog wel gebeu ren, maar officieel is er in Europa maar één plek waar ze nog verzot zijn op stokslagen en andere wrede aframmelingen. Niet de slachtof fers natuurlijk, maar-de autoritei ten van het eiland Man in de Ierse Zee. Man hoort bij Groot-Brittan- nië, maar in de praktijk is de uit voerende raad die als regering fungeert, zo goed als zelfstandig. Engeland is alleen verantwoorde lijk voor de buitenlandse betrek kingen van Man en dus hebben de eilandbewoners het verder zelf voor het zeggen. Zo zijn ln Enge land de lijfstraffen al jaren gele den afgeschaft, maar op Man hou den ze het gebruik van de berke roede en de stokslagen in ere, om dat ze er de misdaad mee in de hand menen te houden. Niet iedere wetsovertreder komt voor deze lijfstraf in aanmerking. Voor 'misdadigers' van zeventien tot éénentwintig jaar Ligt de ber keroede klaar voor gebruik. Gekas tijd worden ook kinderen van tien tot zestien, maar die krijgen slagen met een gewone dikke stok. Als er geslagen wordt, gaat het niet kinderachtig toe, want er moet altijd een dokter in de zaal tijn. Die onderzoekt de gestrafte van tevoren en als het naar zijn mening al te gortig wordt, lean hij de 'behandeling' voortijdig laten Staken. Een berkeroede moet vol gens de wettelijke voorschriften uit vier twijgen bestaan van elk een meter lang, zodat ze goed zwie pen. Na één keer gebruiken moe ten de twijgen door nieuwe ver vangen worden vanwege de slijta ge Intussen zijn ze in die gesloten ge meenschap van Man wel zo ver, dat hier en daar iemand durft te zeggen dat het uit moet zijn met zulke middeleeuwse toestanden. Maar nog steeds zijn er veel meer voordan tegenstanders, vooral on der de wetgevende macht. Veel rechters zien vooral de vernederen de situatie van het slachtoffer als iets positiefs, hoewel sommigen de lijfstraffen uitsluitend voor ge- iDeldmisdrijven willen reserveren. Een overtuigd voorstander is de premier, die daar voorzitter van de uitvoerende raad heet. Deze Percy Radcliffe zegt: 'De lijfstraf is zo Een langgerekte stelling van dr. B. Kolk, die ln Groningen in de wis kunde en natuurwetenschappen is doeltreffend, dat ie al heel wat herrieschoppers van ons eiland heeft weggehouden.' Behalve een paar jongeren die de zaak aanhangig hebben gemaakt bij de Europese commissie voor de rechten van de mens, is vooral me vrouw Angela Knealc, honorair vi-- ce-consul van Frankrijk op Man, druk in de weer om de lijfstraffen afgeschaft te krijgen. Ze heeft er een boek over geschreven, waarin ze zegt dat jonge mensen die op deze manier gestraft zijn, veel sneller tot herhaling van strafbare feitpn geneigd zijn. Ze heeft ook een onderzoek gedaan, waaruit blijkt dat in twintig jaar minstens tweeëntachtig eilandbewoners met de berkeroede afgerost zijn en dat de recidive onder hen aanzienlijk is. Maar regeringshoofd Radcliffe blijft heilig in de lijfstraf geloven: 'Veel tegenstanders', zegt hij vol daan, 'zijn maar kort op Man ge bleven. Ze deden er beter aan het oordelen over te laten aan mensen die hier hun hele leven wonen en weten ivaarover het gaat.' Je moet er dus eerst zelf een hele tijd gc- weest zijn om een eigen mening over het verschijnsel lijfstraffen te hebben. Een bekend geluid. Ter informatie: de katten van Man zijn staartloos, maar dat heeft niets met afranselen te maken. Het ras is gewoon zo. Het Leeuwarder gemeentemuseum Het Princessehof zoekt een stoel. Of eigenlijk nog liever een paar meer. want van het speciale soort dat het museum wil hebben, moe ten er enkele tientallen geweest zijn. Architect ep grafisch ontwerper Piet Zwart heeft dat type stoel in 1911 ontworpen voor de Eerste Leeuwarder Huishoud- en Indus trieschool, toen hij daar zelf nog tekenlessen gaf. Het moest een ste vige stoel worden, eentje waar de dames leerlingen niet meer mee konden wippen, wat blijkbaar een grote ergernis in de ogen van de docenten geweest is. En de stoelen, waarschijnlijk voor een hele klas tegelijk gemaakt, wérden stevig, want ze zijn tot 1963 op dezelfde school gebruikt. Sinds dat jaar lij ken ze spoorloos verdwenen. Een opkoper in de stad. die de hele handel overnam, herinnert zich nog wel dat het zware stoelen wa ren, maar niet waar ze gebleven zijn, terwijl iemand ze toch weer van hem gekocht moet hebben. Het museum heeft er weliswaar een hard hoofd in dat ze nog zul len opduiken, maar je weet maar nooit of er nog ergens in het land iemand op een echte Piet Zwart zit- Het is om verschillende redenen van belang dat er een wettelijke regeling komt, die verzekering maatschappijen van paarden ver plicht om door de veearts afge keurde dieren op de daartoe be stemde plaats af te laten maken, zodat er een einde komt aan de be staande kwalijke praktijken, waar bij zieke dieren aan handelaren en maneges worden doorverkocht. gepromoveerd. Ir. D. J. Kraan, die in Delft doctor in de technische wetenschappen is geworden, waagde zich aan kerk en dienstplicht: Het apart voortbe staan van de Gereformeerde Ker ken in Nederland (vrijgemaakt) en de Christelijke Gereformeerde Ker ken in Nederland is theologisch niet verdedigbaar. En: 'Een tevre den dienstplichtige' is een contra dictio in terminis- Dit apparaat heeft verdacht veel Weg van de pijp onder de goot steen, maar vergis u niet: het zou er lelijk misstaan, omdat het een kunsthart Is, waarmee over een jaar of wat misschien heel wat mensen rondlopen. Het nieuwe hart is in Wenen al uitgeprobeerd op een proefdier. Een medisch te am onder leiding van prof. Johami Navratil heeft dit 'hart', dat in fei te een membraanpomp is, in de linker hartkamer van een kalfje van negen weken gemonteerd. Het kalfje loopt cr nu al bijna twee weken mee rond en het hart blijft maar kloppen, reden waarom prof. Navratil en de zijnen goede hoop hebben dat misschien volgend jaar al mensen van zo'n kunsthart kun nen worden voorzien. Het vijftiende lustrum van de UVSV (de Utreehtsche vrouwelijke studenten vereeniging) dat van 24 tot 29 maart wordt gevierd, wordt een compleet dertiger jaren-feest. Erg verwonderlijk zou het dan ook niet moeten zijn om in het pro gramma een 'lezing door Marlène Dietrich' aan te treffen, die in die jaren dertig tenslotte al een rede lijk bekende jonge blom was. Al leen: komt Marlèno (die met een pas geopereerd, zeer been zit) voor een lustrum naar Utrecht? Ze komt niet. In haar plaats spreekt dezelfde woensdag op de zelfde plek (academiegebouw aan het 'Waterloodomplein') dr. Drees sr., die in de jaren dertig nog wel een tikkeltje actiever dan Marlène was en over die roerige tijden een en ander gaat vertellen. Marlène was een grap, althans haar komst, omdat nog niet be kend was wie de lezing zou hou den en er toch iets aantrekkelijks op het programma moest staan. Op dc affiches wordt nu de naam van de echte spreker, do niet minder aantrekkelijke dr. Drees sr-, ont- I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 7