Commissie - Mazure
wijst inpoldering van
Waddenzee beslist af
Ruimtekunstenaar
Hoop niet opgeven ondanks
pessimisme over de toekomst
Heftige reacties op
executies in Spanje
Twee schooljongens
plegen dubbele moord
S) overtoom
D'66 vindt Engels
verkiezingsstelsel
onduldbare zaak
Kleuter verdronken
Mislukte overval
in Oude-Pekela
Schietpartij op
rijksweg bij Breda
Intrekking geëist
van collegegeldwet
Comité gematigd
tevreden over
rapport-Klaasesz
Fabriek afgebrand:
30 vrouwen werkloos
Scheuring in
D'66-R?dam
TROUW/KWARTET MAANDAG 4 MAlARiT 1974
BINNENLAND/BUITENLAND T5/K7
Conclusie uit nog geheim rapport:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De commissie-Ma zure, die de regering moet adviseren
over de toekomst van de Waddenzee, wijst in haar nog geheime concept
rapport gehele of gedeeltelijke inpoldering van de Waddenzee af.
Nobelprijswinnaar Nico Tinbergen:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM 'Ik ben erg pessimistisch over de toekomst van de
mensheid gezien de wijze waarop de mens zijn milieu beheert. Maar
de slechtste dienst die wij de mensheid kunnen bewijzen, is- de hoop
opgeven'.
Dit onthulde de voorzitter van de ver
eniging tot behoud van de Wadden
zee, de heer T. F. J. Pronker, zater
dag op de jaarvergadering van de ver
eniging in het RAI-gebouw in Amster
dam.
Hoe verheugd de heer Pronker ook
was met deze conclusie (van 'een bij
zonder gedegen concept-rapport'), hij
Van een verslaggever
DEN HAAG Voorzitter Jan Ter
louw van de Tweede-Kamerfractie van
D'66 heeft in een telegram aan de li
berale partij in Engeland verklaard
dat het Britse verkiezingssysteem 'on
duldbaar' is. Hij feliciteerde de libera
le partij met het bij de verkiezingen
behaalde resultaat in procenten
van het stemmenaantal. Zoals bekend
ging dat gepaard met een zeer magere
zetelwinst.
Een districtenstelsel met meer zetels*
per district is ook in Engeland wense
lijk, aldus Terlouw in zijn telegram.
Dit is het systeem dat D'66 ook voor
Nederland voorstaat. Van de invoe
ring van een districtenstelsel in Nede-
land zouden de grote confessionele
partijen KVP, ARP en CHU
het meest profiteren, aldus een rap
port van het Instituut voor politiek
en sociaal onderzoek IPSO, dat nauw
verbonden is met de CPN.
Het districtenstelsel zou in de Tweede
Kamer een kunstmatige verschuiving
naar rechts brengen, aldus het IPSO op
basis van de uitslagen in de stemdis-
tricten in 1972. De PvdA zou ook pro
fiteren, maar grotendeels ten koste
van PPR, D'66 en FSP. De CPN zou
volgens deze berekening enkele zetels
minder krijgen. Het instituut ziet in
pleidooien voor een districtenstelsel
een poging om een reactionair bewind
aan de macht te brengen nu dat met
evenredige vertegenwoording niet
'meer lukt.
NIJMEGEN De vierjarige Petra
Jans uit Linden (gem. Beers bij Nij
megen) is zondagmiddag in een grind-
afgraving in haar woonplaats verdron
ken.
waarschuwde tegelijk dat ook andere
gevaren dan inpoldering de Wadden
zee bedreigen: watervervuiling, gas
winning. te intensieve recreatie.
Balgzand
Ook waarschuwde hij tegen de sugges
tie van de commissie-Mazure om de
De aartsbisschop van Bilbao heeft
zondag geweigerd het land te verlaten
on bevel van de Spaanse regering. De
68-jarige bisschop kreeg zondagmor
gen te horen, dat bij het land binnen
enkele uren moest verlaten. Sinds
vier dagen had hij al huisarrest. Hij
haalde zich het ongenoegen ven de
Spaanse autoriteiten op de hals met
een herderlijk schrijven, waarin hij
pleit voor meer vrijheid en onafhan
kelijkheid voor de Basken. Kort nadat
bekend was geworden dat de aartsbis
schop Antonio Anoveros het land zou
worden uitgezet verzamelden zich on
geveer 2000 mensen voor zijn paleis
om hun sympathie te betuigen. De po
litie joeg de menigte met de wapen
stok uit elkaar.
Van onze correspondent
OUDE PEKELA In het Groningse
Oude Pekela is zaterdagavond een
mislukte overval gepleegd op twee ou
de broers. Van de overvaller, een on
geveer 25-jarige man, ontbreekt nog
ieder spoor.
De twee broers, de 80-jarige L. Kui
per, en diens 66-jaar oude invalide
broer A. Kuiper, zaten naar de televi
sie te kijken, toen opeens een gemas
kerde man met een hoed op de kamer
binnendrong. Zonder iets te zeggen
draaide dc invaller het licht uit en
trok de stekker van de tv uit het
stopcontact. Toen hij op de oudste
broer toeliep, vluchtte deze naar de
gelijkvloers gelegen slaapkamer, waar
vervolgens een worsteling ontstond.
De oude man zag kan zich los te ruk
ken en vluchtte naar de buren.
Toen zij terugkwamen was de overval
ler gevlucht door het raam van de
slaapkamer, waardoor hij kennelijk
ook was binnengekomen. De man zou
hel gemunt hebben op een zakje met
1300 gulden spaargeld, dat de oudste
broer aan een kettinkje om zijn hals
droeg.
verschillende gebruiksmogelijkheden
van het Balgzand (het driehoekig
stuk Waddenzee tussen Den Helder
en Wieringen) in studie te nemen.
Op zichzelf is er niets tegen studie,
maar dan moet eerst de feitelijke si
tuatie van dit ogenblik bevroren wor
den.
De praktijk immers leert dat gemeen
telijke en provinciale overheden en
particuliere ondernemers maar al te
gemakkelijk vooruit lopen op de re
sultaten van een studie. Daardoor
komt zo'n studie onder een geweldige
druk te staan en kunnen de conclu
sies worden beïnvloed door gedane za
ken die geen keer nemen.
De heer Pronker bepleitte verder een
centraal beheer van het Waddenge
bied, waar op het ogenblik tien minis
teries, drie provincies en 25 gemeen
ten allemaal iets over het zeggen heb
ben, waardoor een beleid nauwelijks
mogelijk is. Na de Republiek der Ze
ven Verenigde Nederlanden hebben
wij op het ogenblik wat betreft het
natuurbeheer te doen met de Monar
chie der Tien Verdeelde Ministeriën
een uitspraak van de heer Pronker
die mede applaus ontlokte aan de op
de %'ergadering aanwezige ministers
Vorrink, Trip en Duisenberg en staats
secretaris Van Huiten.
Telegram
Minister Van Doorn had 's morgens
de huishoudelijke vergadering bijge
woond en prins Claus had de vereni
ging een telegram met de beste wen
sen gestuurd.
Tijdens de huishoudelijke vergadering
werd een motie aangenomen, waarin
o.a. wordt uitgesproken dat alleen in
uiterste noodtoestand gasboringen mo
gen worden toegestaan in en om de
Waddenzee en dat het kanaal in de
Dollard alleen binnendijks mag wor
den aangelegd.
Later tijdens een forumgesprek in de
middagvergadering noemde dr. S. L.
Mansholt deze motie hoe goedbe
doeld en sympathiek ook 'een uit
spraak van het verleden'. Naar zijn
mening moet nu klaar en onomwon
den worden uitgesproken: 'handen af
van de Waddenzee!'
Dit zei de bioloog en Nobel-prijswin-
naar dr. Nico Tinbergen uit Oxford
zaterdag op de jaarvergadering van de
Vereniging tot Behoud van de Wad
denzee in Amsterdam.
De heer Tinbergen zag nog wel moge
lijkheden voor het beïnvloeden en be
wust worden van de mens; een be
wustwording ook dat wij economisch
gezien met minder zullen toe moeten
dan wij nu gewend zijn. De beste me
thode om de mensen dat bewustzijn
bij te brengen is niet hun te zeggen
dat zij verkeerd of immoreel handelen
(daar is men niet zo gevoelig voor),
maar wèl om te zeggen dat zij dom
handelen (want voor het verwijt van
domheid zijn de meeste mensen heeJ
wat gevoeliger).
Er zou een parallel getrokken moeten
worden met het betalen van pensioen
premie, dat iedereen nu heeft leren
aanvaarden. Op dit ogenblik met min
der genoegen nemen om straks te
kunnen leven zo moet ook onze (e-
conomische) houding tegenover het
milieu zijn.
Prof. Nico Tinbergen hield met dez*
vergelijking mede de Waddenzee-vere
niging een les voor, want tijdens de
jaarvergadering was van de zijde van
de rondom de Waddenzee wonende le
den de kritiek gehoord dat de Vereni
ging met name in het Waddengebied
zelf faalt in het duidelijk maken van
haar bedoelingen. Teveel nog komt
het streven van de vereniging bij heel
wat omwonenden van de Waddenzee
over als een strijd om het economisch
peil van de bijvoorbeeld de Waddenei
landen op een laag pitje te houden
Heel Europa
Als dat zo is, dan komen onze bedoe
lingen verkeerd over, zei T. F. J.
Pronker, want niet de Waddeneiland
bewoners, maar heel Nederland en
heel West-Europa zal zich versoberin
gen moeten getroosten voor het be
houd van de levenskansen, die ons
nog ln de laatste stukken natuurge
bied gegarandeerd worden.
De broer van prof. Nico Tinbergen en
mede-Xobel-prijswinnaar, de econoom
Jan Tinbergen pleitte zaterdag nog
voor het laten rusten van de (rela
tief) geringe hoeveelheden gas en olie
in het Waddengebied tot de tijd van
échte nood die dan zal moeten geïllus
treerd met een langdurige periode
van distributie en autovrije zondagen.
Ook zette hij een groot vraagteken bij
de bouw van een aluminiumfabriek in
Delfzijl. Het zal toch duidelijk moeten
zijn dat de grondstofverwerkende in
dustrieën daar thuis horen waar de
grondstof gevonden wordt en niet
hier, aldus prof. Jan Tinbergen.
Van een verslaggever
BREDA Op de rijksweg Breda-Dor-
drecht is, naar pas gisteren is geble
ken, geschoten op een aantal bestelau
to's. In een bestelwagen zaten elf ko
gelgaten, in twee andere bestelauto's
drie en vier gaten. De wagens werden
van achteren onder vuur genomen
door inzittenden van een rijdende wa
gen. De personen, die in de bestelwa
gens zaten, zijn niet gewond geraakt.
De schietpartijen hebben zich tussen
kwart over acht en negen uur voorge
daan op het weggedeelte Breda-Moer-
dijkbrug. De daders zijn nog niet be
kend, evenals het motief. De politie
denkt aan een ernstige vorm van bal
dadigheid. Men verzoekt getuigen van
de schietpartij zich te willen melden.
AMSTERDAM Ongeveer vijfdui
zend studenten uit het hele land heb
ben zaterdagmiddag deelgenomen aan
een protestdemonstratie in Amster
dam die georganiseerd was door het
Landelijk Overleg van studenten
Grondraden en zeven organisaties van
studenten bij het hoger beroepsonder
wijs.
De studenten eisen volledige intrek
king van de duizend gulden college
geldwet en geen navordering, optrek
king van de beurzen voor hoger be
roepsonderwijs tot het wetenschappe
lijk onderwijsniveau, zeshonderd gul
den prijscompensatie, meer en hogere
beurzen voor het lager beroepsonder
wijs en betaalbare huren voor alle
jongeren met intrekking van de huur
verhogingen.
Het motief van de dubbele moord, die
de jongens zaterdagavond op de afge
legen boerderij pleegden, was geld.
Even voordat de dodelijke schoten uit
een flobertgeweer vielen had de heer
De Cock de jongens beide leerlin
gen atn een BLO-school in Hulst
elk honderd gulden gegeven.
De twee kinderen van het echtpaar.
Marlou (8) en Frank (10) waren na
het drama, in opperste paniek naar de
buren gefietst, die circa zeven hon
derd meter verderop wonen. Daar de
den ze huilend en volledig overstuur
hun trieste relaas
Onmiddellijk daarna kwam het onder
zoek in volle gang en nog dezelfde
avond kon de 14-jarige G.I. worden
gearresteerd. Om drie uur 's nachts
was ook de 16-jarige B.F.N. ingere
kend. Die was bij de familie De Cock
bekend Hoewel de politie daarom
trent niets wil loslaten, zijn de arres
taties waarschijnlijk op aanwijzing
van de kinderen De Cock verricht.
'Pech'
Uit het onderzoek is komen vast te
staan dat de twee jongelui onder het
voorwendsel pech te hebben met hun
bromfiets naar de boerderij gekomen,
waar de vrouw op hun bellen open
deed, en vervolgens haar man erbij
riep. Direct daarop maakten dc twee
Op de vergadering van de Vereni
ging tot behoud van de Wadden
zee waren zaterdag o.a. aanwezig
('van links naar rechts) de ge
broeders Tinbergen, dr. S. L.
Mansholt, de commissaris van de
koningin in Noord-Nederland,
mr. Kranenburg, burgemeester
Samkalden en minister Vorrink.
Achter hen zitten staatssecretaris
Van Hultei^ en de ministers Dui
senberg en Trip.
DEN HAAG Het Comité samen
werking Oosterschelde (SOS) is 'ge
matigd tevreden' met het rapport van
de commissie-Klaasesz. Dit blijkt uit
een voorlopige reactie die gisteren
werd gepubliceerd.
Die gematigdheid komt voort uit de
opvatting van het comité dat een aan
tal zaken in het voorstel van de com
missie-Klaasesz onvoldoende is gega
randeerd. Zo zou SOS prijs stellen op
waterdichte garanties voor visserij en
schelpdiercultures, en een hoogwater
stand boven de platen van Yerseke
van minstens 1.80 meter.
Het comité geeft verder de voorkeur
aan twee varianten op de constructie
die door de commissie-Klaasesz is aan
bevolen. In de Oosterscheldedam zou
een doorlaatsluis voor schepen moe
ten worden opgenomen. (Het plan-
Klaasesz voorziet alleen in grote spui-
kokers die de getijdebeweging tot ach
ter de dam toegang geven). En de se
cundaire Keetendam zou moeten wor
den vervangen door een meer noord
oostelijk gelegen Philipsdam. Hiermee
kan een aanzienlijk en waardevol
schorrengebied van de ondergang wor
den gered.
SOS spreekt tenslotte zijn enorme be
wondering uit voor hel werk dat de
commissie-Klaasesz heeft verzet. Men
spreekt van een 'keerpunt in het hele
milieubeleid'.
De Tweede Kamerfractie en het pro
vinciaal bestuur Zeeland van de CHU
zeggen in hun commentaar dat de
unie de veiligheid boven alles stelt.
De CHU heeft erote belangstelling
voor de voorstellen, maar heeft over
de kosten in dit stadium nog geen
oordeel.
STIPHOUT In de nacht van zater
dag op zondag is het confectiebedrijf
Aalderts in Stiphout (NB) door brand
vernield. Zowel voorraad en machines
gingen verloren.
De ongeveer dertig werkneemsters
van het bedrijf zullen tijdelijk werk
loos worden. De schade wordt door de
eigenaar geschat op ongeveer een half
miljoen gulden. Verzekering dekt zo
wel brand als bedrijfsschade.
knapen, waarvan I. zich met een
nylonkous onherkenbaar had gemaakt,
duidelijk dat er geld op tafel moest
komen. De heer De Cock overhandigde
elk der jongens honderd gulden.
Wat er zich verder heeft afgespeeld is
nog niet duidelijk. De jongelui zijn
eerst nog in de woonkamer geweest,
waar de telefoon onklaar werd ge
maakt. In de gang werd kort daarop de
heer De Cock met twee schoten in de
borst doodgeschoten.
Zijn vrouw werd op het erf met scho
ten in de borst en in het hoofd neer
geknald. De beide jongelui namen
daarop de vlucht.
Op de persconferentie in Middelburg,
waarop de districtscommandant der
rijkspolitie W. D. Lanting en officier
van justitie mr. W. G. C. Mijnssen
werd meegedeeld, dat de schoten met
een flobertgeweer zijn afgevuurd door
de 14-jarige I. Zijn vriend was boven
dien gewapend met een geladen Wal-
ther-pistool 7-65 millimeter dat hij
echter niet heeft gebruikt.
I. is overigens een goede bekende van
de politie zo bleek vorig jaar zomer
schoot hij op twee meisjes, eveneens
met een flobertgeweer. Een van de
meisjes raakte daarbij gewond. Nade
re inlichtingen over deze schietpartij
wilde men van de zijde van de politie
niet verstrekken.
Lastige bisschop moet lancl int
MADRID (UPI, Reuter) In talrijke Europese landen en in
Spanje zelf is dit weekeinde geprotesleerd tegen de terechtstelling
van de 26-jarige Catalaanse anarchist Salvador Puig Antich en de
33-jarige statenloze Pool Heinz Ces.
Beide mannen waren ter dood veroor
deeld wegens moord op een politie
man. Zaterdagmorgen werden de
doodvonnissen voltrokken door mid
del van wurging. Het was voor het
eerst sinds ruim tien jaar, dat in
Spanje een doodvonnis werd uitge-
voerd. Na april 1963 heeft staatshoofd \Y UFgPcUll
generaal Franco steeds gratie ver
leend aan mensen, die door een
krijgsraad ter dood veroordeeld wa
ren.
Aangenomen wordt, dat de Spaanse
regering nu heeft willen laten zien,
dat zij hard zal optreden tegen ver
zetsbewegingen. Na de moord op pre-
.mier Carrero Blanco, in december vo
rig jaar werden de autoriteiten verwe
ten, dat ze te slap waren tegen linkse
activisten en Baskische vrijheidsstrij
ders.
Van een verslaggever
ROTTERDAM Het voltallige be
stuur van de Rotterdamse afdeling
van D'66 en de complete Rijnmond-
raads-fractie van deze partij zijn uit
de partij getreden en zullen voortaan
actief zijn in de PvdA., waarvan het
programma het meest overeenkomt
met hun doelstellingen, zoals zij ver
klaard hebben.
Tot de 'afvalligen' in D'66-Rotterdam
behoren ook twee van de vier ge
meenteraadsleden van deze partij. Al
deze D'66-ers waren reeds geruime
tijd geleden lid van de PvdA gewor
den in een streven naar het tot stand
komen van één progressieve volkspar
tij.
Een paar maanden geleden, na de
voor D'66 ongunstige verkiezingen in
Zaanstad, was de meerderheid van de
Rotterdamse D'66-ers ervan overtuigd
dat het zinloos was om zelfstandig
aan de komende verkiezingen deel te
nemen. Men voelde er niets voor om
gedegradeerd te worden tot een 'poli
tieke splinter'.
Het landelijk congres van D'66 keurde
de houding van de Rotterdammers
streng af. Inmiddels was de PvdA in
Rotterdam met een aanbod gekomen
om D'66-ers op haar lijst toe te laten.
Een heel andere mening over het
voortbestaan van D'66 heeft het Twee
de-Kamerlid Beekmans, die gelooft
dat zijn partij zich overeenkomstig
de statenverkiezingen van 1970 zal
handhaven bij de verkiezingen van
eind maart. Hij zei dit zaterdagmid
dag in het VARA-radio-programma 'In
de Rooie Haan'.
De 26-jarige Puig Antich vond de
dood aan de wurgpaal op de binnen
plaats van de provinciale gevangenis
in Barcelona. Hij werd ervan beschul
digd een politieman te hebben dood
geschoten bij zijn arrestatie in ver
band met een bankoverval. De Pool
Heinz Chez schoot in dezember 1972
een onderofficier van de guarda civil
dood bij een roofoverval op een café.
Hij werd gewurgd in de gevangenis
van de stad Tarragona.
Met het oog op de reacties na het be
kend maken van de terechtstellingen
kregen vliegvelden en openbare ge
bouwen in Spanje zaterdag extra poli-
tie-bewaking. De Spaanse kranten be
richtten uitvoerig over de executies,
maar gaven geen commentaar. Wel
werd er in de Spaanse pers melding
gemaakt van de afkeurende reacties
in het buitenland. In Rome, Luxem
burg en verschillende Franse steden
waren Spaanse gebouwen en treinen
het mikpunt van de protestdemonstra
ties.
In Nederland hebben verschillende
politici hun afschuw over de executies
uitgesproken.
Vaticaan
Opvallend was het commentaar van
radio Vaticaan, waarin werd onthuld,
dat de rooms katholieke kerk bij de
Spaanse autoriteiten herhaaldelijk om
gratie aan generaal Franco niets had-
Ches heeft gevraagd. De commentator
klaagde erover, dat alle verzoeken, om
gratie aan generaal Franiets hadden
uitgehaald. 'Toch blijft de hoop be
staan, dat de toekomst wordt beheerst
door de wet van de liefde en niet
door de wet van de wraak', aldus ra
dio Vaticaan. In Barcelona kwam het
zondag tot een demonstratie bij de be
graafplaats. waar Puig Antich werd
begraven. De politie hield naar schat
ting duizend demonstranten van het
kerkhof. Alleen de naaste familie
werd toegelaten. De bekende Spaanse
Jurist Raul Morodo noemde de execu
ties 'barbaars' en 'een stap terug wat
betreft de liberalisering waarover in
Spanje wordt gesproken.'
Aartsbisschop
(ADVERTENTIE)
b A M A meest ingenieuze
Ruimte efficient
indelen lijkt niet zo'n grote
kunst. Daarvoor bestaan de
meest ingenieuze en kostbare
systemen.
Op papier zien die er
indrukwekkend uit. Maar in een
dynamisch bedrijf loop je er toch vaak
op stuk. Want ruimte efficiënt
blijven gebruiken, onder steeds
wisselende omstandigheden, 'dat is de kunst.
En daarop is het leveringsprogramma
van Overtoom gebaseerd. Lage prijzen,
eenvoudige kor^strukties, veel flexibiliteit
en direkte levering uit voorraad van wat u nodig heeft.
Magazijnstellingen, voorraadkasten en bakken,
interne transportmiddelen, magazijn en kantoor meubilair.
Katalogus van 500 pagina's gratis op aanvraag.
Bel gerust. U stoort ons niet in onze inspiratie.
Van onze correspondent
HULST De moorden op de 51-jarige Th. de Cock en zijn 43-ja-
rige vrouw, J. L. de Cock-Streijaert in St. Jansteen (Zeeuws-Ylaan-
deren), zijn gepleegd door twee schooljongens. Dc knapen, de 14-
jarige G. I. uit St. Jansteen en de 16-jarige P. T. N. uit Hontenisse
hebben gisteren een volledige bekentenis afgelegd.
Tel. 030-784647 (14 lijnen), Telex 47094, Den Dolder (Utrecht)
