Hendrik van Nek: de hele
escalatie was niet nodig
"HALER
Staflid is' vóór Dennendal en anti-Muller'
Zegenrijk
...OPROEP CODE
TROUW/KWARTET MAlAffJiDAjG 25 FEBRUARI 1974
MARY PERKINS
door Kees de Leeuw
DEN DOLDER Het eerste
wat je opvalt, als je het station
netje van Den Dolder uitkomt
en in de richting van het terrein
van de Willem lAxntszhoeve loopt
is een sticker op één van de
neergelaten spoorbomen met
daarop de woorden 'Dennendal
moet blijven'. Eenzelfde sticker
kom je tegen op de glazen toe
gangsdeur van de directiekeet
van de zwakzinnigenafdeling
Dennendal.
Het glas ln deze deur, dat op 18 janu
ari van dit jaar door politiegeweld
sneuvelde, is inmiddels hersteld, de
bezetters zijn eruit en ontslagen. Voor
de oppervlakkige waarnemer ziet het
er naar uit, dat de rust op Dennendal
zijn intrede heeft gedaan, maar wie
wat dieper graaft, beseft al snel, dat
beide partijen (bestuur en Nieuw-
Dennendal) in dit conflict zich dieper
in hun stellingen hebben ingegraven
dan ooit tevoren. Aan de commissie-
Langemeijer de taak om met een voor
alle partijen aanvaardbare oplossing
uit de bus te komen.
In de directiekeet van Dennendal ze
telt nu het staflid Hendrik van Nek,
een man, die in dit hele conflict een
merkwaardige rol speelt of zich in ie
der geval heeft laten opdringen. Ener
zijds wordt hij afgeschilderd als de
grote tegenspeler van drs. Carel Mul
ler, de ontslagen directeur van Den
nendal, en anderzijds als degene, die
zich door het bestuur van de W.A.-
stichting heeft laten misbruiken om
Muller buiten dienst te kunnen stel
len.
Bedroevend
Van Nek Is zelf allerminst gelukkig
met de hele situatie. Hij noemt die
bedroevend en nog steeds onnodig.
'Vanuit de werkomstandigheden was
deze hele escalatie niet noodzakelijk',
zegt hij. 'Dit in tegenstelling tot het
eerste conflict in juni 1971 toen we
het bestuur rechtstreeks moesten aan
vallen, omdat het met intimidatie en
spreekverbod een aantoonbare hetze
tpgen ons als staf van Dennendal
voerde. Toen was de enige oplossing:
we pikken het niet Nu echter zijn de
mogelijkheden om met dit interimbe-
Hendrik van Nek
stuur contact te leggen legio geweest,
maar ze zijn niet benut.'
Van het feit, dat er toch ddiuelijke
overeenkomsten zijn tussen het optre
den van het bestuur van de W.A.-
stichting toen en nu wil Van Nek
niets weten. 'De inzet in het vorige
conflict was de interne democratie.
Onze eisen zijn toen ingewilligd en in
augustus 1971 was er een kans op een
nieuw begin. Er was een opening om
in zee te kunnen gaan met het inte
rim-bestuur.' 'We hebben echter', al
dus Van Nek, 'een directeur gehad,
die met dat uitgangspunt in mijn
ogen niets heeft gedaan. De interne
democratie werd niet uitgediept. Naar
buiten toe was hij wel de democraat,
maar in feite bleef hij toch directeur.
In strategische zaken had hij een klei
ne meerderheid van de staf achter
zich.'
'Geen truc'
Op mijn tegenwerping, dat het be
stuur in feite precies hetzelfde be
weert en dat Carel Muller dit soort
verwijten beschouwt als de bekende
truc: namelijk je tegenstander verwij
ten niet democratisch te handelen,
zegt Van Nek, dat het geen truc van
hem is. Hij ontkent ook, dat de splij
ting in de staf direct te wijten is aan
het bestuur, maar legt hiervoor de
verantwoordelijkheid bij Carel Mul
ler, een man, voor wie hij drie jaar
geleden de barricaden zou opgaan,
maar van wie hij nu niets meer moet
hebben. Dat in deze zaak ook allerlei
persoonlijke factoren een rol hebben
gespeeld, ontkent hij niet, maar dat
hij zich door het bestuur zou hebben
laten misbruiken als handvat om Mul
ler te kunnen aanpakken, gelooft hij
niet.
Hendrik van Nek kwam ruim vier
jaar geleden op Dennendal en werd
supervisor van paviljoen De Hoeken.
Daarnaast was hij hoofd van de BLO-
school op Dennendal. Na zijn schor
sing door de staf van Dennendal heeft
het bestuur hem aangesteld als super
visor van deze school. Hij is destijds
door Carel Muller zelf ingewerkt.
De aanleiding
Het meest sociale en voor menigeen
zelfs zegenrijke programma van dit
weekeinde was het Kleine Uur
met Koos Postema. Zeer veel mensen
ondervinden de nadelige gevolgen
van een overmatig gebruik van
kalmerende middelen. Volgens een
arts zitten zes van de tien patiënten
met psychische moeilijkheden. Al
gauw pijpt men naar de chemische
rustigmakers, maar de kans is groot
dat daarmee de basis wordt
gelegd voor een verslaving. Hoe je
daar vanaf komt, is dan het volgende
probleem.
In navolging van de anonieme
alcoholisten die elkaar helpen, hebben
veelslikkers zich verenigd in de Stich
ting Mensen van Nu (postbus 3,
Wageningen). Enerzijds vormen zich
groepen van mensen die de gevaren
van te grote doses medicamenten
hebben ondervonden, anderzijds
steken ook artsen de koppen bij elkaar
om samen meer mans te zijn ln de
benadering van de zich opgejaagd
voelende mens. Dat groepsvorming
nodig blijkt te zijn, is een teken aan
de wand. Dit zei prof. Nijdam.
Deze bekende psychiater maakte nog
andere opmerkingen die het overden
ken waard zijn. De medicamenteuze
rustgeving is altijd een chemische
vervalsing, niet te vergelijken met de
normale geestelijke rust. Over het
grote belang van ratuurlijke ruft en
evenwichtigheid en hoe die zijn te
veroveren, is in dit programma te
weinig gezegd. Het wordt toch tijd.
daaraan in meerdere uren aandacht te
Misschien moeten we op de lesroosters
van onze kinderen al iets laten
vallen ten gunste van een soort
mentale training. Om beter bestand te
gaan besteden.
zijn tegen de levensproblemen waar
mee zij onherroepelijk te maken
zullen krijgen.
Het programma dat mij het meest
heeft vermaakt, is de zaterdagse
aflevering van Farce Majeur.
Ongelooflijk, deze NCRV-rubriek draait
nu al acht jaren en telkens weer
springen er geweldige zevenklappers
tevoorschijn. Alsof er geen sprake
is van gewenning. Het lied De Ooster-
schelde mag niet dicht, gezongen
op de melodie van het beroemdste
duet uit De Parelvissers, reken ik tot
de beste cabaretnummers van de
laatste tijd. Of er veel aan geschaafd
is, weet ik niet, maar het klonk uit de
kunst. Voorstanders van het open
houden van de Zeeuwse stroom kunnen
zich geen betere propaganda wensen.
Er zit een grammofoonplaatje in.
In de Mounties-show zong Udo
Jurgens een lied, terwijl hij zichzelf
begeleidde aan de vleugel. Maar het
instrument was niet te horen. Had
hij voor de play-back het verkeerde
muziekbandje meegebracht? Een
groot deel van de show leed aan
Wereldgebedsdag
HILVERSUM Vandaag zendt de
NCRV-radio van 12.501 uur een ge
sprek uit over de Wereldgebedsdag,
die vrijdag a.s. wordt gehouden.
fantasieloosheid. Er moet maar eens
wat anders bedacht worden. Piet
Bambergen lijkt in sommige speel-
scènes tot beter werk in staat te zijn
dan het verkopen van onnozele
grapjes.
Aan het slot van het NCRV-program-
ma Herkent u deze Tijd? werd er met
geschenken flink uitgepakt. Het was
plezierig te kijken en luisteren naar
bekende zangeressen en zangers in
samenspel met een balletgroepje.
Zoveel meer frisheid en originaliteit
in de beweging dan het domme
geheupwieg van majorettes op het
door de AVRO uitgezonden carnavals
feest.
In de vierde aflevering van VARA's
Waaldrecht werd verdienstelijk ge
speeld. maar het beeld dat werd opge
hangen over de gang van zaken in
de krantewefeld dekte niet best de
realiteit.
TON HYDRA
Directe aanleiding tot het conflict
met Carel Muller en de zeven ontsla
gen stafleden is volgens Van Nek het
feit, dat Muller 'onder zijn duiven
schoot', zoals hij zegt.
Van Nek heeft toen laten weten, dat
er op deze manier niet meer viel sa
men te werken en dat dat narq gevol
gen zou hebben. In die brief stelde
hij verder, dat hij 'wel wilde probe
ren zijn werk te blijven doen, maar
dat hij voor die speciale gevallen
geen verantwoordelijkheid kon dra
gen.' Onder dat 'onder zijn duiven
schieten' verstaat Van Nek het feit,
dat Muller bezig was het personeel er
van te overtuigen, dat er met dit be
stuur niet samen te werken viel.
Bovendien kwam het wel voor. dat
mensen van de groepsleiding van De
Hoeken bij Carel Muller hun beklag
kwamen doen, als Hendrik van Nek
hen op hun fouten had gewezen. Vol
gens Van Nek zou Muller daarin niet
altijd even tactisch hebben opgetre
den. Hendrik van Nek verklaart, dat
Muller zelf gezegd had, dat hij bij het
bestuur in beroep mocht gaan tegen
zijn schorsing en dat hij dat toen
heeft gedaan. Met het gevolg, dat
Muller werd ontslagen en Van Nek
mocht blijven.
Al lang
Echter al lang voor dit gebeuren kon
er nou niet bepaald van een hartelij
ke verstandhouding worden gesproken
tussen Hendrik van Nek en Carel
Muller. Het laatste jaar wisselden ze
nauwelijks nog een woord met elkaar.
Van Nek verklaart dit uit het feit,
dat hij zich beslist niet wilde gedra
gen als een 'volgeling* van Carel Mul
ler, zijn werk en privéleven streng ge
scheiden wilde houden en er ook geen
behoefte aan had 's avonds nog bijeen
komsten of feestjes te bezoeken. Dit
in tegenstelling tot de rest van de
staf. Van Nek wekt dan ook de in
druk zich nogal individueel op te stel
len, wel achter de 'verdunningsge
dachte' te staan, maar verder niet zo
veel te moeten hebben van het gefilo
sofeer en getheoretiseer daaromheen.
Zijn verwijt aan Muller is ook, dat
deze nog nooit wat daaromtrent op
papier zou hebben gezet: hoe het ver
der moet met Dennendal en hoe hij
zich dat dan voorstelt.
Van Nek: 'Al voor het conflict heb ik
nauwelijks contact met Muller gehad,
maar ik moet toegeven, dat ik ook
van mijn kant er weinig behoefte aan
heb gehad en er ook niets aan heb ge
daan om dat contact te verbeteren.
Het ligt ook niet in mijn karakter om
bij een bepaald clubje te willen ho
ren. Daar zitten nogal wat risico's aan
vast. Het kan zowel erg goed als erg
slecht verlopen.'
Een ander punt, dat Van Nek nog
aanroert is de schoolkwestie en het
feit, dat hij liever geen schoolhoofd
wilde worden, omdat hij van mening
was, dat dat ten koste zou gaan van
zijn supervisor-schap van De Hoeken,
terwijl Muller graag wilde, dat hij de
ze taak wel op zich zou nemen. Te
meer omdat Van Nek voor zijn komst
op Dennendal ervaring had opgedaan
in het BLO-onderwijs. Hij vermoedt,
dat dat ook één van de redenen is ge
weest, waarom Carel Muller op hem
is afgeknapt.
Hendrik van Nek wil nadrukkelijk
stellen achter alle gedachten van Den
nendal te staan, omdat 'we die met el
kaar als staf hebben ontwikkeld.' 'Ik
ben voor de verdunningsgedachte en
vind het feit, dat zwakzinnigen in een
inrichting zitten een noodzakelijk
kwaad. De pupillen hebben recht op
een zo menselijk mogelijke behande
ling. Daar kan iedereen zich in vin
den, maar aan een concrete uitwer
king zijn we nooit toegekomen. Carel
Muller heeft te weinig geduld. Dat
verwijt ik hem.'
Op mijn vraag of het bestuur dat ge
duld wel had en Muller wel de tijd
heeft gegund om de vernieuwingen te
kunnen vervolmaken, zegt Van Nek
niet zoveel. 'Ik ben ook niet zo geluk
kig met dit bestuur en ik ben voor
een zelfstandig Dennendal, maar er
moet wel overleg zijn. Ik kan best
met dit bestuur praten en Drechsel
en Middelhuis zijn best aardige men
sen. die ook gevoel voor humor heb
ben.'
Van Nek: 'Het lijkt nu wel of ik het
bestuur zit te verdedigen, maar daar
héb ik geen behoefte aan. Ik wil niet
geïdentificeerd worden met bestuurs
besluiten. Ik wil mijn werk doen en
daarbij niet worden gehinderd. Noch
door het bestuur noch door een direc
teur. Het enige verwijt, dat Je dit be
stuur kan maken is, dat ze de erfenis
van Veldkamp (ex-voorzitter van het
W.A.-bestuur - KdL.) hebben overge
nomen. Die heeft iets achtergelaten,
wat door geen enkel bestuur behoor
lijk te hanteren was. Van beide kan
ten evenwel is er niets gedaan om de
problemen op te lossen.'
Niet haalbaar
Als ik alle bemiddelingspogingen te
berde breng, die door staatssecretaris
Hendriks, vakbondsbestuur Trappel
en de werkgroep Nieuw-Dennendalbe-
stuur zijh ondernomen, schudt Van
Nek zijn hoofd en zegt, dat die geen
van alle haalbaar waren. Hij weet
echter ook geen alternatief, vindt wel,
dat het allemaal niet nodig was ge
weest en dat de zaak nu in feite onop
losbaar is op een normale menselijke
manier. 'De standpunten zijn verhard
en van enige communicatie is geen
sprake.'
Van Nek: 'Het begint steeds meer op
Vietnam te lijken. Ik voel mij in m'n
hart Noord-Vietnamees. die gedwon
gen wordt steun bij Thieu te zoeken.
Voor mezelf is het duidelijk, dat ik
voor Dennendal ben, eventuele gefa
seerde overplaatsing van pupillen als
allerlaatste redmiddel zie, dat ik anti-
Muller ben en de stafleden, die met
hem solidair zijn ook voor mij heb
ben afgedaan.'
94. Een bezorgde trek gleed over het
gelaat van smidje Verholen. Het ging
er nu toch werkelijk op lijken, dat
die slimme Eelco Eelkema gelijk had.
Dat kon allemaal toch écht geen toe
val meer zijn. Zou die professor
Tweesteen dan werkelijk wat met al
die onzin te maken hebben?' De smid
dacht daar diep over na. 'Ik zal het
eens aan Kareltje vragenpeinsde
hij toen. 'Ik zal Kareltje eens trach
ten uit te horen, want ik moet er ach
ter zien te komen of dat kleine joch
toch wel eens contact met die geleer
de professor Tweesteen heeft ge
had Op dat ogenblik echter ra
telde ergens in de stad Gravendrecht
de telefoon. Dat was in de vervallen
FERDINAND
stulp van een zekere Linke Lowietje.
Onmiddellijk sprong deze verstokt*?
schelm toen op en hij nam de hoorn
ter hand. Hij had namelijk ergens in
zijn hoofd de vage gedachte, dat het
wel eens over de knetter-rally kon
gaan. En hij had nog gelijk ook, want
door de hoorn kwam de stem tot hem
van zijn makker Bennie de Klapper,
die zéér ontstemd bleek te zijn. 'Wat
is er dan?' zei Lowietje, terwijl hij
trachtte de woordenstroom van Ben
nie in een verstaanbaar pad te leiden.
'Nou antwoordde de mistige han
delaar in derdehands auto's. 'Nou
het zal me wat worden met die knet
ter-race van jou! We maken zo nooit
een schijntje? van een kans. Nou is er
alwéér een echte knetter-auto bij
weg! Dat is die dikke boer Knolle zij E
wagen! Hoe wil jij nou ooit een ra< h
winnen, als andere wagens een km
ter-carter hebben, waarmee ze w y
tien keer zo hard willen?' 'Houd
nou maar gedijst', gromde Linke L fl!
wietje ten antwoord. 'Ik heb het al i g
vaak gezegd. Ik ken het geheim va
de knetter-carter en wij zullen er oo i
een hebben. En voor de rest..., w
ehik zal wel zorgen, dat d
smidje Verholen in het vervolg gee f
knettercarters meer maaktLi
wietje had dus blijkbaar helema
niet bdgrepen, dat de smid met dij,
knettercarters eigenlijk niets te m g
ken had
Radio vandaag
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20
(SI Spitsuur. (7.54 VPRO: Deze dag. 8 00
Nws. 8 11-8.23 Dingen v.d. dag.) 9.15 (S>
Licht strljork. 9.35 Waterst. 9.40 Schoolradio.
9.50 (S) Muz. voor luisteraars. 11.00 Nws.
11.03 (S) Barokmuz. NOS: 12.00 Den Haag
deze week. VPRO: 12.15 VPRO-maandag: tus-
sen-de-middag-magazine. 13.00 Nws. 13.11
Vandaag dit. morgen dat. 13.20 VPRO-maan-
dag-muz. AVRO: 14.45 (S) Met het oog op
luisteren: muz.progr. 15.35 (S) Mijn dochter
Muriel. 16.00 Nws. 16.03 RadioJournaaL 16.05
Poplepel: kinderen draalen hun eigen plaat
jes. 16.30 (S) Mlkadoo: kindermagazine. 17.55
AVRO: 19.00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
18.21 (S) Jazz Spectrum. PP: 19.00 Uitz. v.d.
R.P. NOS: 19.10 Harm, en lanf. ln Nederl. en
Eur. 19.30 Muzibas: progr. over muz.onder
wijs. 20.00 Komt u maar act. progr. met
telef. reacties en lichte muz. 21.45 Rep. 22.15
Voor blinden en slechtzienden. 22.25 Uitz.
v.d. Bond zonder Naam. NOS: 22.30 Nws.
AVRO: 22.40 Radiojournaal. NOS: 22.50 <S)
Hobbyscoop: popul. progr. over electronics
23.20 (S) NOS-Jazz: Jazz in aktie. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende woord.
7.08 (S) Preludium: klass. muz. 7.30 Nws.
7 41 (S) Hier en nu. 7.55 Aangestipt: pro
gr.overz. 8.00 (S) Te Deum laudamus: klass.
gewijde muz. 8.24 Op de man af - evangel,
comm. bij de UJd. 8-30 Nws. 8.36 Gymn. v.d.
huisvr. 8.45 (S) Plein publ.: maandagmorgen
met mensen en muz. (10.30 Nws.) 11.00 (S)
V.d. kleuters. 11.15 (S) In 't zilver: progr.
voor oudere luisteraars. 11.55 Med. 12.00 (S)
Kilima Hawaiians Show. 12.21 Voor boer en
tuinder. 12.26 Med. t.b.v. land- en tuinb.
12.30 Nws. 12.41 (S) Hier en nu. 12.50 Ml-
kro: aandacht v.h. christeUJk organisatiele
ven. 13.00 (S) Bandstand. 13.13 Italiaanse
operaduetten. 14.05 Schoolradio. 14.30 Later-
na magica - kateldoscoop van muzikale vor
men ln de loop v.d. tijd. 15.00 Herv. mid-
dagdst. 15.30 Nws. 15.33 (S) Studio 6: maan
dagmiddag-magazine met 16.30 (S) Hier en
nu. 16.50 Pleisterplaats: toerisme en recrea
tie. 17.20 Overheidsvoorl.: Suriname Jour
naal. 17.30 Nws. 17.32 (S) Hior en nu.
NCRV: 18.00 (S) NCRV Combo Corner.
18.19 Uitz. pan D'66. 18.30 Nws. 18.41 Toe-
licht, bij het nws. 18.48 (S) Met Uw Instem
ming: kerkliederen. 19.00 (S) NCRV Vocaal
ensemble. 19.30 (S) Literama: kron. over
boeken, schrijvers en toneel. 20.00 Nws.
20.05 Facetten v.d. bevrijding (7): Er brandt
een vuur. 20.20 (S) Ariadne auf Naxos. 22.35
(S) Klass. ork.muz. 22.45 (S) Kom vanavond
met verhalen: voordracht. 23.00 Het rogeren
van God. 23.35 (S) De komponist v.d.
maand. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
KRO: 7,02 (S) Vroeg op. 9.03 Uit de luc
gegrepen. 11.03 (S) Verzoekpl. 12.03 (S) V«
twaalf tot twee, met 13.30 Raden maalf
TROS: 14.03 Van twee tot drie op III. 154
Hugo van Golderen Show, inkl. nationale tl^
twintig.
NOS: 18.02 Joost mag niet eten. AVRCk
19.02 (S) Nederland-non-stop. 20.02 Radii I
Journaal. 20.05 Take the 8-train. 21.02 NegeiJ
uur-show. 22.02 (S) Superclean Dreammac!»
22.55 Med. 23.02 (S) Vanavond laat. 0 J
BELG1E 324 m NED.
12.00 Nws. med. en SOS-ber. 12.08 Landb
kron. 12.15 Gevar. muz. (12.50 Buitenl. pel
soverz. 13.00 Nws, act., weerber. en toneel rj-
genda.) 14.00 Nws. 14.03 Lichte muz. (15.
Nws.) 16.00 Nws en beursber. 18.10 Lie) v
klass. conc. 17.00 Nws en med.
18.00 Nws. 18.05 Uitz. v.d. soldaten. 18.*,,
Prot.godsd.uitz. 18.45 Sportprogr. 18.55 Taa
wenken. 18.57 Ork. v.d. week 1900 Nw 11
act. en weerber. 19.30 Lichte muz. (19.
Keurig Engels.) 20.00 Muz.progr. (20.
Nws.) 20.40 Cabar.progr. 20.50 Nwe opn
men. 21.00 Spllnternws. 21.05 Cabaretprog
22.00 Nws. 22.05 Jougd 74. 23.00 Nws. 23.
Jeugd 74, verv. 23.40-23.45 Nws.
TV vandaag
NEDERLAND I
NOS
18.45 Ti-ta-tovenaar
18.55 Journaal
NCRV
19.05 In de Soete Suiker-
27
Intussen hebben de stewardessen het
avondeten klaargemaakt. Buiten de
gewone brood cn kaas is er vandaag
koud vlees en verse tomaten. Het Ro
de Kruis zorgt nu voor ons eten. Voor
het eerst voel ik weer echt honger.
Verse tomaten! Hoelang heb ik die
niet meer gegeten! De duisternis in
middels gevallen als de twee Rode
Kruismensen, de dokter en de verple
ger, uit Amman terugkomen. Zij heb
ben iets bijzonders meegebracht: Bier,
Amstel-bier dat in Jordanië gebrou
wen is! Hoe hebben ze het voor el
kaar gekregen het bier zo koel te hou-
den als kwam het juist uit de koel
kast? Wij juichen de beide mannen
toe. En direkt daarna overstelpen we
hen met vragen: 'Is er nog nieuws?
Zijn onze familieleden over de situa
tie1 hier ingelicht? Heeft u brieven
van de vrouwen uit Ammen meege
bracht? Wanneer gaan we naar Am
man?
Op niet alle vragen komt een ant
woord. De beide mannen verzekeren
ons echter, dat onze familieleden
thuis van het Rode Kruis bericht over
ons hebben ontvangen. De toestand in
Amman en trouwens in heel Jor
danië is nog onduidelijk. Maar wij
hoefden ons geen zorgen te maken.
De vrouwen en kinderen zijn in Hotel
Intercontinental ondergebracht en ma
ken het goed. Het Rode Kruis doet
overigens alles om ons oponthoud zo
plezierig mogelijk te doen zijn en er
voor te zorgen, dat we zo gauw moge
lijk naar huis kunnen. Van nu af aan
zullen ze bij ons blijven overnachten.
Onder het vliegtuig is voor hen een
tent opgezet. Morgen voor de middag
zullen ze nogmaals naar Amman rij
den. Wij kunnen hun dan weer brie
ven geven.
Buiten is het stil geworden. In kleine
groepjes zitten de Palestijnen voor
hun tenten. Ook in het vliegtuig
wordt geen woord gezegd. Het is nu
tijd voor bezinning, voor nadenken,
voor verwonderen of voor rusten. Zo
WAITER JOST
Uitgave Centrl Press, Bussum
als gisteren ben ik weer naast de
open deur achter bij de keuken gaan
zitten. Het lijkt me dat ik de hemel
nog nooit zo vol fonkelende sterren
heb gezien. Duidelijk herken ik de
Grote en de Kleine Beer. Cassiopeia,
de Zevenster, de Tweelingen Castor
en Pollux. Strale?nd trekt de Melkweg
met miljoenen sterren een bleke slui
er langs het hemelgewelf. Duizenden
jaren staan die sterren daar al en ze
zullen er over duizenden jaren nog
staan. Zij hebben dan alle menselijke
haat en alle leed en ellende overleefd.
Zij zullen ook onze problemen overle
ven. Hoe onbelangrijk zijn mijn pro
blemen vergeleken met de eeuwig
heid. De wereld zal zonder mij ook
wel voortbestaan. Als een zandkorrel
tje wordt ik door de wind weggeblazen
en ik ben verdwenen als was ik er
nooit gewe?est.
Een ding voel ik echter duidelijk nu:
zoals elk van die sterren daar. zoals
elke zandkorrel daarbuiten, zo ben ik
ook een schepsel van God. Ik moet ja
zeggen tegen alles wat komen kan.
God alleen weet waartoe ik geschapen
ben. Hij weet ook waarom hij me
hier in de woestijn heeft gebracht. De
woestijn is onbarmhartig, maar hij i*
vruchtbaar voor de geest.
Niet ver van hier, bij Bethanië aan
de Jordaan heeft Johannes de Doper
gepredikt en verkondigd: 'Ik ben de
stem eens roepende in de woestijn!
Doe boete, want het rijk der hemelen
is nabij. Bereidt de weg des heren! Ik
doop u met water, maar die na mij
komt, is machtiger dan ik en ik ben
niet waardig zijn schoenriemen vast te
maken. Hij zal u met de heilige geest
en met vuur dopen!'
Ik zie Johannes de Doper duidelijk
voor me. Hij draagt een mantel van
kameelhaar en om zijn lendenen een
leren gordel. Zijn voedsel bestaat uit
sprinkhanen en wilde honing. Ik zie
ook degene, die zich door Johannes
liet dopen, hoewel hij groter dan Jo
hannes is. degene, die alleen de woes
tijn introk en daar veertig dagen en
nachten vastte.
In de woestijn is 600 jaar later de Is
lam ontstaan, de godsdienst van de
soldaten, die ons bewaken. Als herder
en kameeldrijver trok Mohammed, de
Hooggeprezene, door de woestijn
kwam tot aan Syrië en ontving daar
van het joden- en christendom de eer
ste impulsen voor zijn zending. In de
eenizaamheid van de berg Hira moet
hij die volgens de overlevering ont
vangen hebben: 'In naam van Allah,
de all erbarm hartigste. In naam van de
heer, die alles geschapen heeft e?n die
de mensen uit geronnen bloed schiep.
Lees, bij uw heer, die glorierijkste,
die u het gebruik van de pen leerde
en de mens onderwijst de dingen, die
hij niet geweten heeft'.
Bijna tweeduizend jaar eerder had
Mozes in de woestijn zijn goddelijke
roeping ervaren. Uit een brandend
braambos had hij een stem gehoord:
'Ik ben de God van uw vader, de God
van Abraham, de God van Izaak en de
God van Jakob. Ik wil mijn volk van
de onderdrukking der Egyptenaren
redden dn het naar een mooi, ver
land voeren, een land van melk en
honing'.
In de woestijn ontvingen de Israëlie
ten het wonder van God; het manna,
het brood des hemels, en het water,
dat Mozes met zijn staf uit de rots
sloeg. Op de berg Sinaï, in de woes
tijn. had Mozes de Tien Geboden ont
vangen. Wat joden, christenen en mo
hammedanen van hun God weten, is
hen hoofdzakelijk in de woestijn geo
penbaard.
De jonge soldaat met de grote, melan
cholieke ogen is er weer. Hij zal de
nachtwacht doen. Voor mij is het tijd
naar mijn plaats terug te gaan. Jean-
Michel, onze steward, demonstreert
me hoe je een stuk van de stoelrug
kunt afnemen en daar een gemakke
lijk hoofdkussen van kunt maken. Zal
ik vannacht kunnen slapen?
De stewardessen hebbdn zich al te
rusten gelegd, een reden waarom de
jonge guerilla steeds weer bij ons
komt zitten en voor zich uit staren.
Jean-Michel is nog actief. Hij vindt
het leuk om als een marktkoopman
door de loopgang te lopen en zijn uit
stekende slaaptabletten aan te prijzen.
(wordt vervolgd)
bol (slot)
19.10 Black Beauty
19.25 Tweekamp
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.21 Laat ons LEVEN! (1)
21.10 Tussen salon en
souterrain (slot)
22.00 Hier en Nu
22.40 Hoor dat blijde
zingen
NOS
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-ta-tovenaar
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Toppop
19.30 Tips voor je
toekomst
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.21 Tom Brown's
Schooltijd
21.10 Televizier
Magazine
22.00 Thriller
NOS
23.05 Journaal
TELEAC
23.10 óndernemer - les 13
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Journaal van gistera
vond. 10.20 Die akt. Schaubude. 11.00 Karna-
valsprogr. 12.00 Jublleumprogr. 13.40 Karna-
valsprogr. 15.20 Idem. 17.25 Klnderprogr.
17.55-18.00 Journaal.
(Reg. progr.: NDR: 9.30-10.00 Sesamstrasse.
18.00 TV-serie: Die Zwei v.d. Dlenststelle.
18.30 Akt. 18.45 Zandmann. 18.55 Sportjour
naal. 19.26 Inf. progr. 19.59 Progr.overz.
WDR: 8.20-11.00 Schooltelevisie. (9.30-10.00
Sesamstrasse.) 18.00 Nws uit Noordr.-Westf.
18.05 TV-serie. 18.15 Idem. 18.40 Akt. 19.20
TV-serie. 19.48 Intermezzo bletet an.) 20.00
Journaal en weerber. 20.15 Amusem.progr.
21.00 Freddy. Tlere, Sensationen: Duitse
speelfilm. 22.40 Journaal en weerber. 22.45
Muzikaal progr. 23.30 Journaal.
DUITSLAND II
17.00 Journaal. 17.10 TV-serie: Engadiner
Bilderdogcn. Aansl.: Verh. uit de geschiede
nis. 17.45 Akt. en muz.
18.25 Tekenfilm. 19.00 Journaal. 19.30 Kar-
navalsprogr. 21.00 Journaal. 21.10 The sons
of Katie Elder. 23.10 Journaal.
DUITSLAND III WDR
8.20 t.e.m. 11.45 Schooltelevisie. (9.30-10.30
Sesamstrasse.) 16.00 Sesame Street. 17.00
Schooltelevisie.
18.00 Sesamstratse. 18.30 Engelse taalcur
sus. 19.00 Zandmann. 19.05 Progr. voor Itali
aanse werkn. 19.15 Prisma v.h. Westen. 19.45
Nws uit Noordr.-Westf. 19.55 Komm, 20 0
Journaal en weerber. 20.15 Inf. progr. 21.1
Dok. film. 21.45 Journaal. 22.05-22.50 Kursu
progr.
DUITSLAND III NDR
8.05-12.45 en 17.30 Schooltelevisie.
18.00 Sesamstrasse. 18.30 TV-kursus. 18.' v
Mod. gymn. 19.00 Kursusprogr. 19.30 TV-ku 0
sus. 20.00 Journaal en weerber. 20.15-22.!
Berl. werkplaats: 20.15 Task Force Polic a
21.05 Theater. 21.45 Filmverslag. J
BELGIE NEDERLANDS
18.00 Colargol. 18.05 Partridge Famil
18.30 Tekenfilm. 18.40 Volksuniversiteit. 19.1
Sporttribune. 19.33 Kortweg. 19.38 Med. e
weerber. 19.45 Journaal. 20.15 Polit. tribun
20.30 Jane Eyre. 22.00 Enquete over drugg'
brulk. 22.45 Journaal.
Poolse zuurkool
500 gr. zuurkool
50 gr. reuzel
1 ui
Vi eetl. bloem
tomatenpuree
scheutje jenever of wodka
2 dl. rode wijn
200 gr. vleesresten
250 gr. saucijsjes
50 gr. ham
2 appels
Reuzel in de pan smelten en het ge
snipperde uitje goudgeel fruiten. D<
bloem toevoegen en er goed doorheei
roeren. Dan de rode wijn toevoegei
(witte mag ook) en een scheutje wod
ka of jenever erbij. Dan de tomaten
puree erbij. In een vuurvaste schaa
een laagje zuurkool doen, dan de sau
cijsjes erop, vervolgens de vleesrestei
en de in blokjes gesneden appel. Z<
doorgaan met de schotel te vullen
Tot slot eb de saus overheen gieten
De schotel afgedekt in een matig wai
me oven zetten en ongeveer twe
uur laten staan.
Menutip: Poolse zuurkool, aardappe
puree, fruit.
