Lange, maar nog onvoltooide
discussie over kindercommunie
Veel hervormde
kritiek op
geref. 'proeve'
nel maar terug'
lil lÉiUi
'Stuur die rommel
Vandaag
Theologen vragen weer
aandacht kerken voor
gevangenen Zuid-Vietnam
Wat verwachten
politici van de kerk?
Nieuwe boekei
Onbehagen over
gereformeerde
terughoudendheid
Trouw
K wartet
Nieuwe organisatie
voor wereldzending
Verzachting
doodstraf van
Antich verzocht
TROUW/KW ARTET WOENSDAG 20 FEBRUARI 1974
KERK/BINNENLAND T2 2
Zo zap een tekenaar in het Algemeen Doopsgezind Weekblad de kindercommunie.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Hoe moeilijk het de hervormden en de gere
formeerden in de praktijk valt samen op weg te gaan bleek giste
ren in de hervormde synode. De 'proeve van een eenparige ge
loofsgetuigenis' van de hoogleraren dr. G. C. Berkliouwer en dr.
N. II. Ridderbos die drie weken geleden in de gereformeerde sy
node een enthousiast onthaal vind, werd door de meeste hervorm
de synodeleden ernstig gecritiseerd.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Drie uur lang en zonder tot een kant en klare con
clusie te komen heeft de hervormde synode gisteren gesproken over
deelneming van kinderen aan het avondmaal. In feite komt deze deel
neming neer op het officieel openstellen van het avondmaal ook voor
diegenen die (nog) geen openbare belijdenis hebben gedaan. Gedis
cussieerd werd aan de hand van een rapport over 'De plaats van jon
geren in een luisterende en vierende gemeente'.
Aan het slot van de behandeling
bleek, dat de synode in deze zaak ei
genlijk nog niets wil stimuleren. Dat
kon worden geconcludeerd uit het
niet overnemen van het voorstel om
alvast de nodige wijzigingen van de
kerkorde voor te bereiden, dat de
samenstellers van het rapport op tafel
hadden gelegd. Wel gaat het ter tafel
liggend rapport, dat over het alge
meen goed werd ontvangen in de
besluitvorming heet het zelfs 'dat het
met dankbare instemming werd be
groet* hier en daar bijgeschaafd de
gemeente in voor nadere bezinning.
Ongeduldig
Velen zullen misschien ongeduldig
vragen: waarom nu nóg geen beslis
sing over een zaak die al sinds 1971
in de synode speelt?, zo zei in de loop
van de gedachtenwisseling ds S. W.
de Vries, Hilversum, als voorzitter
van de commissie die het rapport sa
menstelde. Dat mag begrijpelijk zijn,
vervolgde hij, maar vergeet niet dat
je een kerkelijke traditie van eeuwen
nu eenmaal niet in een handomdraai
kunt veranderen. Er is heus nog
voortgaande meningsvorming nodig.
Intussen dringt de zaak toch wel.
want blijkens een mededeling van ds
A. W. Lazonder van de raad voor de
eredienst is 'kindercommunie' al in 58
hervormde gemeenten praktijk, en in
een 15-tal gemeenten in ernstige over
weging.
Eerst iets over het rapport. Het stelt
vast. dat de vraag om jongeren toe te
laten, zichzelf verheugend is, omdat
die op een intense beleving van het
avondmaal duldt. Het rapport wijst op
het ontbreken van bijbelse gegevens
over 'kindercoramunie'. Het beslissen
de antwoord of deelname van jon
geren mogelijk is, zal uiteindelijk de
theologische visie op het avondmaal
moeten geven.
Het rapport zegt verder, dat de doop
de weg voor jongeren naar het avond
maal kan openen. En ongedoopten?
'Oer-degelijk, geen onvertogen woord,
maar daarmee is ork alles gezegd', zo
karakteriseerde ds. F. J. Dun uit
Hummelo het stuk. 'Is dit nu het ver
rassende woord waarop we wachtten?'
vroeg hij. Hij vergeleek de proeve
met een maquette, alles staat er op en
het klopt als een bus, maar verder is
het doods.
Dr. C. P. van Andel van de raad voor
kerken theologie vond de proeve te
binnen-kerkelijk. Er wordt volgens
hem te weinig ingegaan op de vragen
van de moderne mens, zoals: wat is
vrede, wat is humaniteit. Oudèrlinge
mevrouw C. de Vries-Batenburg uit
Ten Boer noemde het een tijdloos
stuk. Wat moet ik ermee met mijn ca-
techesanten? vroeg ze.
Ook inhoudelijk was er allerlei kri
tiek. Dr. van Andel miste pijnlijk een
passage over Israël. Dr. K. Blein uit
Haarlem had bezwaar tegen de uitvoe
rige paragraaf over het Schriftgezag
al direct in het begin van de proeve
en ook de volgorde waarin eerst over
de algemene openbare, daarna over de
bijzondere openbaring worden gespro
ken. Dr. W. Nijenhuis van de raad
voor het verband met andere kerken
ging hierop door en zag in het spreken
over de algemene openbaring de kette
rij van de natuurlijke theologie in de
proeve. 'Zijn de jaren 1933 tot 1945
uitgevallen? Is er vanuit Bonn en Ba
zel vergeefs getheologiseerd?' vroeg
hij.
Geref. bond
Daarnaast was er ook kritiek uit de
gereformeerde bonds-hoek. Ds. P. J.
Droogers uit Wilnis miste dc histori
citeit van de zondeval. Ds. II. Smits
uit Ingen tie dubbele predestinatie.
Ds. G. Broere uit'Het Harde had be
zwaar tegen het spreken over tijdge
bondenheid van de bijbel en miste
een duidelijke wederspreking van mo
derne ketterijen als het horizontalis
me en het neo-marxisme. Ook deze
vonden dat het stuk zo de hervormde
kerk niet in kon.
Nadat van de vierentwintig synodele
den die het woord gevraagd hadden
er acht gesproken hadden, kreeg prin.
Ridderbos gelegenheid om alvast te
antwoerden. Hij legde uit wat de be
doeling van de proeve is. De oude be
lijdenisgeschriften functioneren slecht
in de gereformeerde kerken. Ambts
dragers moeten ze ondertekenen,
maar begrijpen ze nauwelijks. De
proeve bedoelt de gemeente haar ei
gen belijden beter te doen begrijpen.
Ze is bedoeld als een staf om te gaan
voor hen die moeite hebben met de
oude stokken.
Prof. Ridderbos begreep niet dat men
de proeve glad en tijdloos kon noe
men. Dan heeft men haar slecht gele
zen. En tegenover de kritiek dat men
te weinig op de wereld was ingegaan,
stelde hij de kritiek vanuit veront
rust-gereformeerde hoek dat de proe
ve dc poorten naar de wereld juist
wijd heeft open gezet.
Prof. Ridderbos was weinig te spre
ken over het artikel van drs. K.
Exalto in de Waarheidsvriend, het
orgaan van de gereformeerde bend,
waarin de proeve genoemd wordt een
verloochening van het belijden
van de kerk. 'Dat ls mij onbegrijpe
lijk. Met die man ben ik niet samen
op weg', zei prof. Ridderbos.
een konferentie voor
kerkelijke ambtsdragers
met medewerking van
Michel van Huiten
bij
Kerk en Wereld
op'8 en 9 maart 1974
opgave:
Kerk en Wereld
De Horst 1, Driebergen
telefoon 03438 - 2241
toestel 213
DERS
LI
Prof. Berkouwer zette uiteen dat de
proeve een poging was tot concentra
tie op het ene nodige. Men kan de
vraag stellen of deze concentratie toch
nog niet te wijd en te breed en ook
te fragmentarisch is geworden.
De vergadering kreeg een gespannen
karakter toen ds. T. H. L. Beernink
uit Hengelo met een voorstel van or
de kwam om de bespreking af te kap
pen. 'Zojuist is ons uit de woorden
van prof. Ridderbos gebleken dat dit
een intern stuk van de gereformeerde
kerken is en dan neg alleen bedoeld
voor een zeer bepaalde categorie, na
melijk de ambtsdragers en niet de
jongeren bijvoorbeeld'. Ds. S. Kooi-
stra uit Rotterdam keerde zich scherp
tegen ds. Beernink en riep 'diep te
leurgesteld' te zijn over de wijze
waarop de proeve door de synode ont
haald was. Na enige discussie trok ds
Beernink zijn voorstel in.
Ds. S. F. van Venen uit Uithuizen fe
liciteerde de gereformeerden met het
stuk. Hij was er van overtuigd dat
het op het hervormde grondvlak posi
tiever zou worden ontvangen dan in
de synode.
Ds. D. H. Scholten uit Eindhoven zei
dat de synode het stuk niet zomaar de
kerk in kan sturen en doen alsof haar
neus bloed. 'Hier botsen twee syste
men van belijden. Een gesloten en
een epen systeem. Belijden in onze
tijd behoort te zijn een zoeken en sta
melen met die weten en die niet we
ten in een poging zich verstaanbaar te
maken'. Deze proeve zou'volgens ds.
scholten enorme geestelijk schade
aanrichten.
Prof. Ridderbos zei in een laatste
woord dat er een duidelijk verschil
gebleken was. 'Dit soort kritiek is er
in de gereformeerde synode helemaal
niet geweest, hoewel de gereformeer
den toch ook niet buiten de verleidin
gen van deze tijd staan. Wij kunnen
met dit belijden in de gereformeerde
kerken nog terecht. Misschien is het
beter dat u onze proeve de hervormde
kerk niet instuurt. Als het 'samen op
weg' zou belemmeren moet u het ze
ker niet doen. Maar u moet er wel op
rekenen dat als u met ons samen op
weg gaat, u met deze dingen wel te
maken krijgt', aldus prof. Ridderbos.
Tenslotte is met 32 stemmen tegen
het voorstel van het moderamen ver
worpen om de proeve ter beschikking
te stellen van classicale vergaderingen
en kerkeraden om te bespreken.
De vorige week werd ik gefrappji i
door het feit dat iemand precies
zelfde woorden gebruikte voor het
doen van een bepaalde zaak als
ander bijna dertig jaar geléden
Zo iets zet je aan 't denken. Het
in dat geval van dè vorige week
een geheel nieuwe opzet van kt
diensten. Geheel nieuw dan voor»
de uiterlijke vormgeving. En
daad er was wat veranderd. D.w.t
grondelementen waaruit een
dienst bestaat waren uiteraard ge!
ven, zoals de prediking, de bedien
van het avondmaal, het zingen
psalmen en gezangen en de gebei
Zonder deze elementen kan je i
nauwelijks van een kerkdienst i;
ken. Maar omdat alles wat anders
daan werd zei mijn zegsman dat
niet van die franje hield. En inet
schoot mij die andere man te bin:
die dat dertig jaar geleden precies
zei. Toen ging het om een kleine w,
ging in de dienst, zoiets als het stan v<
zingen van het laatste vers. In een
dere plaats overkwam het mij dat a
kerkdiensten, omdat dit staande zin] Mi
nóg 'n keer in de dienst voorkwi va
door iemand 'spyingdienstén' wen w<
genoemd. Enfin, allemaal franje,
gaat toch om het Woord, wordt
dan vaak bij gezégd. Niemand
strijdt dit laatste Intussen, maör
gaat wel door. dat mensen, missclt ve
wel door zo'n hele eéuw heen ied df
verandering franje noemen, zich df
van afwenden of zelfs thuis blij» la
En dan vraag je je wel eens af: k
nen we nu nog met elkaar een bei
zinnig blijven denken over zulke i k(
gen? Merkwaardiger nog is. dat, t
neer een op die manier weer gew
te geworden verandering in een li
stadium opnieuw gewijzigd wordt i Ti
we blijven er nu eenmaal over na( ja
ken), er dan weer mensén zijn St
van franje spreken. En zo blijven d:
aan de gang. Het hourt er blijkb ;bl
bij. Maar 't is wel vermoeiend,
ook bedenkelijk als je je realist
hoe weinig het in dergelijke 'disk
sies' over wezenlijke zaken gaat.
je
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Katwijk aan Zee: C.
te Amersfoort; te De Lier: M. Sch
ken te Beesd.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Eibergen-Rekk
A. van Vliet te Zuid-Beijerland-Kli E
waal, die bedankte voor Wezep; n:
Leeuwarden-West: A. J. van der ft
te Zwartsluis.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Brunssum-Treebeek:
P. van Dijk te Tiel-Zaltbommel.
CIIR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Den Haag-Zuid: B. W
zier te 's Gravendeel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Zwijndrecht: J. van H
ren te Amersfoort; te Rottterdi
Zuid: W. C. Lamain te Grand Rapi
(USA); te HardinxVeld-Giessendi
Ch. van de Poel te Yerseke.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen te Barneveld: A. Wink
Veenendaal.
di
Men meldt ons uit Friesland een
zameling zeventiende eeuwse gesch:
ten, verzameld en toegelicht door
J. Kalma. Uitgeverij: De Tille, L«
warden. Prijs ƒ27,50, 389 blz.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN -r Bij de bespreking
ter hervormde synode van het ont
werpstatuut voor een gemeenschappe
lijke vergadering van de hervormde
en gereformeerde synode was er dui
delijk sprake van hervormde iritatie.
Wel werd het ontwerp aanvaard en
kreeg het breed moderamen machti
ging om de leden van de interim-aad
van deputaten en van desub-commis-
sies te benoemen. Maar ds. D. H.
Scholten uit Eindhoven diende een
mogie in om als synode de terughou
dendheid van de gereformeerde syno
de 'ernstig te betreuren' en een 'har
telijk en dringend beroep' op de ge
reformeerde synode te doen om 'met
alle kracht en toewijding* de zaak
van de eenheid te bevorderen. Ds. M.
Groenenberg ontried de motie sterk
omdat deze weer nieuwe repercussies
zou geven. Dr. C. P. van Andel en
scriba dr. A. H. van den Heuvel be
nadrukten dat de hervormden ook wel
reden tot de gereformeerde irritatie
hadden gegeven. Ds. Scholten trok zijn
motie in toen het moderamen toezegde
aan het synodaal onbehagen op andere
wijze uiting te geven.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor 8.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 376-280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.fliro
X 500.
LAUSANNE In juli wordt in Lau
sanne een groot internationaal con
gres voor wereldevangelisatie gehou
den. De kans lijkt groot, dat hier een
van de wereldraad van kerken onaf
hankelijke zendingsorganisatie van
rechtse signatuur zal worden opge
richt. De conferentieleiding, die nu
reeds druk is met de organisatie van
de bijeenkomst, heeft drie van de in
totaal elf stellingen gepubliceerd,
waarmee de 2.700 verwachte bezoekers
zich zullen bezighouden.
Hierin wordt nadrukkelijk gesteld dat
de orthodoxe groepen, die kritisch
staan tegenover de wereldraad van
kerken nieuwe organisatorische vor
men moeten zoeken om hun saamho
righeid tot uitdrukking te brengen en
de noodzakelijke structuren moeten
vormen om de hele mensheid nog in
deze eeuw tot het christendom te be
keren.
Daarmee komen wel zeer veel vragen
in het geding. Zou deelneming van
jongeren en kinderen verantwoord
worden geacht, dan is een intensieve
voorbereiding en ook een voortgezette
begeleiding van de jongeren (cate
chese) zonder meer eis. Datzelfde geldt
maar dan aangepast, voor jonge gees
telijk gehandicapten, die net zo goed
recht op deelname dienen te hebben.
Discussie
Tot zover, hel kort. enkele hoofd
lijnen uit het rapport. Hoe wijs het
is de kwestie van de toelating van
jongeren niet te forceren, bleek wel
heel duidelijk uit de discussie, waarin
hele reeksen, vooral ook praktische,
vragen werden opgeworpen, zoals
deze. Gaat het niet om een kernvraag
van veel wijdere strekking: hoe vieren
we samen het geloof en moeten we
niet de moed hebben een kerkelijke
traditie van eeuwen op de helling te
zetten? Leggen we de 'oude' gemeente
geen zware last op. waardooor deze
wordt afgeschrikt? Wat bij jongeren-
deelname te denken van hen, die 'a-
vondmaalvrees' hebben? Leeft de.
vraag bij jongeren nu werkelijk zo*
sterk? Hoe moet het bij 'kindercom-
munie' nu met zelfbeproeving? Moe
ten de begeleidingsaspecten niet veel
dieper worden doordacht? Krijg je
geen verloop naar andere gemeenten?
Gaan we niet teveel uit van, overi
gens begrijpelijke, menselijke overwe
gingen?
Dit is dan nog maar een bloemlezing.
Tot slot enkele opmerkingen die prof.
dr. A. J. Rasker maakte ten gunste
van avondmaal ook voor jongeren
('kindereómmunie' vond hij toch wel
een erg belast en lieVer niet te ge
bruiken woord). De sacramenten zijn
ons gegeven, zo zei hij, om het geloof
te steunen, om je ongelovigheid te
hulp te komen. Maar dan moet je ook
niet zulke zware eisen als belijdenis
doen stellen. Terecht worden doop en
avondmaal in het rapport niet geschei
den. Maar. aldus prof. Rasker, de volg
orde van die twee staat niet vast.
Tot nu toe gold overwegend: van
doop naar avondmaal. Maar het zou
wel eens kunnen zijn dan het omge
keerde weg: van avondmaal naar
dóop, steeds meer begaan zal worden.
Waarmee hij er in feite voor pleitte
toch ook ongedoopten toe te laten.
Conclusie
Conclusie: de kwestie van jongeren
aan het avondmaal zal nog wel een
hele tijd in de synode blijven spelen.
Tot troost van de ongeduldigen: 'ille
gale' ontwikkelingen op het plaatselij
ke vlak zijn er al heel duidelijk en
zullen er ongetwijfeld (mogen) blij
ven.
MADRID (AP). De orde van
Spaanse advocaten heeft staatschef
Franco verzocht de doodstraffen uit
gesproken tegen een Spanjaard en een
Pool te verzachten.
Salvador Puig Antich uit Barcelona
en de Pool Heinz Ches waren door
krijgsraden ter dood veroordeeld we
gens het doden van een politieman.
De twee zaken hadden niets met el
kaar te maken.
In de bekendmakingen over het von
nis werd gezegd dat Antich een anar
chist was c Ches een toerist.
Ds. R. J. van der Veen
aan toe dat de zwarte achterstand
kwam doordat de mensen uitgebuit
worden.
Een jongeman die tot dat moment
gezwegen had, bracht als bezwaar
tegen ds. Van der Veen in dat te
genwoordig nogal wat mensen uit
geloofstwijfel in allerlei humanis
tisch werk vervallen. Dat vond een
ander weer 'slap geklets'.
Dat de bevrijdingsbewegingen in
Zuidelijk Afrika wel eens geweld
gebruiken, daarover hoeven wij
ons niet zo op te winden, want
wijzelf zijn ook zwaar bewapend in
de Navo. zei iemand.
De vormingsleider, in dienst van
de CPJ, zei dat de kerk een con
trole" mort hebben op het geld dut
zij aan de bevrijdingsbewegingen
geeft. Dit. werd door een boeren
zoon als een hautaine houding af
gedaan. 'Eerst steel je geld en als
je dan een beetje teruggeeft, dan
wil je weten wat die Afrikanen er
mee doen', zei hij. Als Nederland
zijn beleggingen uit Zuid-Afrika
terugtrekt, dan zet je d>e blanken
daar aan het denken. Daar ga it
het om.
Schadeloos
Een opmerking die mij in de ple
naire discussie wel aansprak was
die van een criticus van de wereld
raad. Dit zei dat de kerken de
zwarten maar moeten schadeloos
stellen, als die hun werk verliezen
bij een terugtrekking van onze in
vesteringen in Zuid-Afrika.
De lezer, die tevens lid is van een
kerkelijke vergadering, weet dat
ook de plattelandsjeugd met be
langstelling uitziet naar hoe de
hervormde synode vandaag en «le
gereformeerde volgende maand
zich met Zuidelijk Afrika bezig
zullen houden. Na afloop van Je
discussie met ds. Van der Veen
kwamen de aanwezigen overeen dat
zij ieder naar zijn eigen kerkcraad
een brief zouden sturen om steun
te vragen voor het programma rot
bestr'jdmg van het racisme. De
scriba's kunnen zich voorbereiden.
'Men meldt ons uit Friesland', is 1
verzameling van pamfletten o
kwesties die in de zeventiende ee
de gemoederen in Friesland hebi
bezig gehouden. Het zijn meest ju
tieke of godsdienstige vraagstuk! J
De titel wijst er al op, dat het om
ken gaat, die ook buiten het gen
de aandacht trokken. Daarbij speek
pamfletten een belangrijke rol. Kt
ten hadden in de nieuwsvoorzien
nog een uiterst bescheiden aandi
zodat men voor zijn informatie
bepaalde zaken veelal was aangewt
op vlugschriften en andere gelet
heidsuitgaven.
Voor de lezer van nu zijn deze
schriften ook uiterst informatief,
leren waarover de mensen zich in
zeventiende eeuw zich zoal d
maakten, wat voor zaken het gesp
van de dag konden vormen. Ondeit
sen moet de lezer er wel op bed* 1
zijn, dat de pamfletten doorgaans c
een al te betrouwbare weergave t
de feiten bevatten. Daarvoor zijn
vaak te partijdig. Die eenzijdige,
kleurde weergave diet echter get
zins afbreuk aan de leesbaarheid,
belangrijk voor de geïnteresse«
leek. En vooi de wetenschappeli
onderzoeker blijven deze pamflti'
natuurlijk toch belangrijke bronnt!
De verzameling van Kalma is ul!
aard beperkt. In het boek is een c
logus opgenomen van viugschrlf
over Friese kwesties, die, niet in
collectie zijn opgenomen. De opgt
men geschriften zijn zoveel moge!
in hun oorspronkelijke vorm al
drukt. Dat maakt het lezen er niet
makkelijker op. Ds. Kalma wijst et
zijn inleiding terecht op, dat het
ventiende-eeuwse drukwerk niet all
even best is. Daar komt dan nog!
dat veel pamfletten zijn gedrukt
een lettertype, waarmee de meet
van ons niet meer vertrouwd zijn.
WERELDBEELD EN TEOLOG
VAN DE MIDDELEEUWEN fl
VANDAAG, door N. Max Wildij
Uitgave Standaard wetenschappelij
uitgeverij te Antwerpen/Amsterdi
414 biz.; 75G B.fr. Een boek in
grensgebied van theologie en filosöf
met uitvoerige aandacht voor Tf
hard de Chardin.
UTRECHT Met het oog op het gevaar, dat wij de gevangenen in
Zuid-Vietnam, bestaande uit boeddhisten, christenen en neutralisten,
gaan vergeten hebben twee hervormde theologen zich voor de tweede
maal gewend tot de raad van kerken in Nederland, en daarmede tot
de daarbij aangesloten kerken
Enkele maanden geleden hadden dr. J.
C. van Dongen em. pred. te Utrecht,
en prof. dr. K. Strijd, ethicus aan de
Universiteit, van Amsterdam, de raad
gevraagd te doen wat in zijn vermo
gen ligt om het stilzwijgen rond de
circatweehonderdduizend gevangenen
te verbreken. Daarop heeft de raad
snel gereageerd, doordat mevr. dr.
Klompé, voorzitter, van deze raad, in
Rome (Justitia et Pax) en in Genève
(Wereldraad van kerken) aan de bel
heeft getrokken. Gettracht wordt tot
een internationaal initiatief te komen.
Genoemde theologen hebben zich nu
opnieuw tot de raad gewend met het
oog op de menings- en gewetensvor
ming van het kerkvolk in Nederland,
gepaard gaande aan aktiviteiten in sa
menwerking met o.m. Amnesty Inter
national. Zij herinneren aan bestaan
de reële mogelijkheden, mede op
grond van een appel van Franse le
raars, die zelf in Zuid-Vietnam gevan
gen hebben gezeten: 'Wij merkten het
altijd wanneer er internationaal ge
protesteerd werd: er werd méér eten
verstrekt en de mishandelingen na
men af. Brieven uit het buitenland
die aan de gevangenen gericht waren,
werden in het Vietnamees vertaald en
van cel tot cel doorgegeven. Maar als
er géén brieven meer kwamen, als de
buitenwereld de gevangenen vergat,
werd het eten weer slechter en begon
nen ze de gevangenen weer te mis
handelen'.
Wanneer de kerken onvoorwaardelijk
kiezen voor 'de armen in Zuid-Viet
nam', merken genoemde schrijvers
tenslotte op. kiezen zij óók en inclu
sief voor vele andere verdrukten.
DS. R. J. VAN DER VEEN BIJ PLATTELANDERS
door Aldert Schipper
'Je moet kleur bekennen,' zei iemand, die daar kennelijk al
een hele tijd over had nagedacht. 'Als ik die stapel bladen van
de Zuidafrikaanse ambassade zie liggen, dan vind ik dat wij
dominee Van der Veen voor leugenaar zetten, als we die rom
mel hier laten liggen. Die moeten we terugsturen.'
De bezoekers van de jaarvergade
ring van de Utrechtse christelijke
plattelands jongeren waren het
daarmee niet allemaal eens. We
moeten de zaak van twee kanten
bekijken, zei er een.
Christelijke plattelandsjongercn
zijn geen gezelschap, dat met alle
winden raeewaait. Toen ik jongst
leden zaterdag in Harmeien mijn
auto parkeerde voor Het Wapen
van Harmeien, werd mijn verwach
ting bewaarheid. Hier geen opper
vlakkig gepraat van jeugdige we
reldverbeteraars, maar een ernstig
bijbelwoord, gevolgd door een
heenwijzend gedicht van de dien-
tèr-dominee Hans Bouma.
Muziek
Muziek was er ook: van een groep
van Youth for Christ die er tege
lijk enkele meditaties aan verbond.
Een van de leden van de groep
stelde ds. Van der Veen, die als
spreker was gekomen, na zijn ver
haal nog een vraag. De musici
toonden hiermee hun betrokken
heid op de onderhavige zaken.
Ds. R. 1. van der Veen is secreta
ris van de Nederlandse zendings
raad. Maar hij sprak hier in zijn
hoedanigheid van bestuurslid van
het programma tot bestrijding van
het racisme van de wereldraad van
kerken. Zijn onderwerp was de
hulp van de wereldraad aan bevrij
dingsbewegingen in Zuidelijk Afri
ka. En ik was gekomen niet zozeer
om zijn woorden door te geven,
maar om eens te zien hoe de men
sen van de CPJ (Christelijk Platti-
landsjongeren) op Van der Veen
reageerden.
In kerkelijke vergaderingen kun ie
nogal eens horen dat die dingen
(Zuid-Afrika en zo) alleen leven
bij linkse studenten en intellectue
len. En ik was dan ook gespannen,
te horen hoe de aanwezigen zou
den ingaan op de aanklacht van ls.
Van der Veen tegen het racisme.
Een jonge man met voorzichtig
lang haar opperde dat emigratie
naar Zuid-Afrika een mooie kans
bood om van binnen uit het ras-
sensysteem te veranderen. Een
meisje dat kennelijk familie in
Zuid-Afrika had, noemde dat idea
listisch. 'Het systeem werkt zo
goed, dat het voor de blanken niet
opvalt hoe erg het voor de zwarten
is'.
Vies ruiken
Datzelfde meisje meldde dat haar
familie tijdens 'n bezoek in Neder
land zei dat de Afrikanen ecat
'vies ruiken' en dat zij ook voor
ons onaanvaardbare gewoontes
hebben. Haar familie had haar wel
goed ingelicht, want zij voegde er
