Groep psychiaters vergeleken
met Stalins politiechef Beria
dichtbij
Commentaar
royaliteit
staatssecretaris
rijgt ruggesteun
an universiteit
Vergaande verdachtmakingen in duur uitgevoerd jubileumboek
Depressie op komst
weerrappor.ten
as
IP* Y*f3»
wiskunde is niks voor meisjes
wegwezen
centen
niet zo
kriskras
EOÜIW/KWARTET WOBNiSDiAiG 13 FEBRUARI 1974
BINNENLVXD/COMMBNTiAiAiR T5/K7
(et loonconflict in YVest-Duisland
jat niet in de eerste plaats om het
icrcentage dat aan de 2.3 miljoen
«rknemers in overheidsdienst moet
rorden uitbetaald. De vakbonden heb-
openlijk toegegeven, wel onder de
jëiste 15 procent te willen gaan en
e overheid is op haar beurt bereid,
elk geval aan bepaalde groepen
neer dan de limiet van 9.5 procent
je te kennen. Als we hier slechts te
leken zouden hebben met een ar-
eidsconflict, zou het niet moeilijk
loeten zijn, elkaar te vinden. Zeker
raar de gesprekspartners van de vak-
ondsleiders onderhandelen namens
Mi door socialisten geleide regering.
jlit laatste blijkt echter geen garantie
zijn voor het handhaven van ar-
eidsvrede. Men schrikt er in de
ondsrepubliek niet meer voor terug,
ch rechtstreeks tegen kanselier en
bbelprijswinaar Willy Brandt ie ke
rn. Bij de Bondsdagverkiezingen van
9 november 1972 bleek deze nog
norm populair. De vakbonden hebben
chter niet vergeten, dat zij zijn over
timing toen mogelijk hebben gemaakt
oor hun looneisen te matigen. Dit on-
mks de pressie in eigen gelederen,
concessies te doen.
indsdien zitten de vakbonden met het
robleem, dat zij als hulptroepen voor
e regering van Willy Brandt dienst
oen en daarmee zichzelf beperken in
et vertegenwoordigen van de belan-
en van hun leden. Het is een soort
elijke ontwikkeling als zich in Neder-
ind heeft voorgedaan zij het dat
e ontevredenheid in vakbondskringen
ich niet manifesteerde tijdens een re-
•ingsperiode. waarin socialisten me
de toon aangaven.
oor de Westduitse vakbonden kwam
iverbiddelijk het ogenblik nader,
aarop tegenover de leden kleur moest
orden bekend. Zij moeten tegen de
dicale elementen in de bedrijven en
hun geloofwaardigheid aan de ba-
5 vechten. De mogelijkheid bestaat
u. dat de vakbonden proberen hun
roblcmcn op te lossen door de sta
ingen te gebruiken om hun prestige
te vijzelen en dit vervolgens aan te
iden om van de SPD, die door
Iflly Brandt graag als een midden-
irtij wordt gezien, naar links te trek-
:n. Op die manier hopen zij de radj-
le elementen in hun gelederen die
ch verwant voelen met de Jusos
onge socialisten) in de SPD, de wind
de zeilen te nemen.
■andaar dat de vakbondsleiders zich
bpenlijk tegen Brandt keren, die zij
antwoordelijk achten voor de ma-
se, die niet alleen het deel is van de
kbonden, maar ook en in toenemen-
mate van de SPD. Een malaise,
veroorzaakt wordt door de nog al-
d niet uitgevochten strijd tussen de
k PD-leiding en de Jusos en door de
rodzaak, meer dan velen lief is reke-
c Lig te houden met de wensen van de
berale regeringspartner.
nkcle jaren geleden nog verklaarde
- (illy Brandt zich niet te kunnen
aorstellen, dat er socialisten op lei-
tnde posten zouden zijn, die de nei-
ng hebben, hem in de steek te laten,
ok toen was hij in de partijleiding
tn omstreden figuur, die het vooral
in zijn grote populariteit bij de be-
ïlking te danken had, dat hij zich
Qbedreigd kon voelen. Nu zijn enor-
prestige aan het afbrokkelen lijkt,
oet Brandt wel het gevoel krijgen
at loyaliteit een zeer betrekkelijk be-
ip is.
an onze onderwijsredactie
SISTE
ein a
1? tningi
b, Ike m
door Huub Elzerman
AMSTERDAM 'Het is helemaal niet zo leuk om als patiënt met
psychiaters in contact te komen, want de meesten van hen zijn nog
steeds mensen, die hun patiënten volspuiten met medicijnen, ze
op bedden vastbinden of electro-shocks toedienen.'
Met deze uitspraak in het jongste
nummer van Avenue bevestigt de
psychiater dr. Jan 'an de Lande iiog
eens het beeld, dat zo langzamerhand
gemeengoed is geworden. Er is in de
psychiatrische hulpverlening iets
grondig mis en het zijn de psychiaters
zelf die keer op keer de uitoefening
van hun vak onverhuld ter discussie
stellen. Dat alleen al is heel opmerke
lijk, want artsen zijn over het alge
meen uiterst omzichtig in hun kritiek
op elkaar en de discussies tussen de
'geachte collegae' voltrekken zich
meestal in potjeslatijn over de hoofd
en van hun patiënten Keen. Maar ook
dat kasteverschijnsel verdwijnt.
Dat psychiaters op het gevaar af om
voor bevuiler van het 'eigen nest' te
worden versleten, niet nalaten op
mensonwaardige toestanden in inrich
tingen te wijzen, is overigens op zich
zelf wel verklaarbaar. Het tekort aan
behandelingsmogelijkheden is gigan
tisch.
Over oorzaken van
maatschappelijke
misstand gezwegen
Begrijpelijk
Maar zoals het in de oudheid wel ge
bruikelijk was de brenger van slecht
nieuws het hoofd af te hakken, wordt
ook nu de boodschap dat er iets gron
dig mis is, allerminst door iedereen
in dank afgenomen. Dat is ook wel
begrijpelijk. Als je goedbedoeld een
geestelijk gehandicapte jarenlang elke
dag een slabbetje voordoet om hem te
voeren, dan is het -een hard gelag
wanneer iemand tegen je zegt dat je
aan rolbevestiging doet en dat je op
die manier patiënten jarenlang ten
onrechte vasthoudt. Ook de constate
ring dat er bij veel patiënten niet
maar gewoon een steekje los zit, maar
dat velen hun kwaal opdoen in het
gezin of in de kapitalistische presta
tiemaatschappij, valt niet overal in
goede aarde. Een boeiend, maar ook
wel treurigmakend voorbeeld van
twee op elkaar botsende visies op de
psychiatrie is te vinden in 'Groot-
Bronswijk 1873-1973'). In dit gedenk
boek wordt de honderdjarige geschie
denis beschreven van de psychiatri
sche inrichting Groot-Bronswijk in
het Groningse Wagenborgen. Nu is.de
geschiedenis op zichzelf wel boeiend,
temeer omdat de ontwikkeling van de
Nederlandse psychiatrische inrichtin
gen gedurende de laatste eeuw er dui
delijk in te herkennen is. Maar in dit
boek wordt niet alleen geschiedenis
beschreven, er wordt ook fel verzet
aangetekend tegen bepaalde stromin
gen in de psychiatrie en met name te
gen de opvatting 'dat enkel in het
maatschappelijk bestel de oorzaak ligt
van geestelijke gestoordheid'.
De psychiaters die dat wèl vinden wor
den en passant in één adem genoemd
met Stalins politiechef Beria. Voor
beelden zijn bekende Nederlandse
psychiaters als dr. A. van Dantzig, dr.
W. Sengers en dr. J. Foudraine. Nu
zou een dergelijke vergelijking hij
wordt gemaakt door de publicist drs.
J. Klatter nauwelijks serieuze aan
dacht waard zijn, ware het niet dat
dit gedenkboek wordt gepubliceerd
onder mede-verantwoordelijkheid van
het bestuur van de psychiatrische in
richting Groot-Bronswijk (en de daar
arbeidende geneesheer-directeur dr.
A. W. Verhoog).
Dubieus
Wat Klatter heeft bewogen de zoge
naamde kritische psychiaters verwant
schap met fascistische en communis
tische ideologieën in de schoenen te
schuiven zou eens nader onderzocht
moeten worden. Maar bovendien: Wat
heeft het bestuur van de Vereniging
tot christelijke liefdadigheid gedreven
deze dubieuze onzin in een duur uit
gevoerd, 472 pagina's tellend gedenk
boek te publiceren? De mening van
Klatter dat de tekorten in de psychia
trie overdreven worden weergegeven?
Of zijn opvatting, dat 'de behoefte bij
geestelijke ontreddering aan reddende
bekwaamheid en gedecideerde toewij
ding door kritische psychiaters
wordt ontkend?' Een gevoel van mis
kenning speelt kennelijk een belang
rijke rol, maar de heftigste tegen
stand komt toch naar boven borrelen
wanneer het woord 'politiek' valt.
Klatter schrijft: 'De kritische psychia
trie verliest aan crediet door zowel
het gemis van zelf-kritiek als door
binding aan de Marxistisch-Marcusi-
aanse maatschappelijkheid, wanneer
enkel in het maatschappelijk bestel de
oorzaak van geestelijke gestoordheid
gezocht wordt'. En enkele regels ver
der: 'Tot de meest ernstige excessen
behoort de betrokkenheid bij en in
politieke processen. De meest extreme
en afzichtelijke blijken daarvan ver
toonde de Nazistische misdadigheid
met haar executies van zwakzinnigen
en onmenselijke experimenten. En
thans kent het Sowjet-communisme
dan de praktijk van 'psychiatrische
correctie' van politieke weerstrevig-
heid in staatsinrichtingen. Een prak
tijk, waarvan de verwantschap met ge
noemde kritische psychiatrie aan de
onderzoeker moeilijk kan ontgaan'.
Op 1 mei 1873 klopten een onbekend gebleven Amsterdamse vrouw en haar
zoon in Wagenborgen aan bij de boerderij van het gezin Brons, dat toen be
stond uit de broers Wolter en Jan en zuster Trijntje. Ze werden liefderijk in
het Groninger boerengezin opgenomen en zonder dat ze het beseften waren ze de
eerste patiënten van wat nu de psychiatrische inrichting Groot-Bronswijk is. De
geschiedenis van deze inrichting is beschreven in het gedenkboek 'Groot-Brons
wijk' 1873-1973.
Vaag
Wie denkt dat de auteur hierna een
poging doet om die verwantschap
eens haarfijn uit de doeken te doen,
komt bedrogen uit. Ondanks zijn
kwistig rondgestrooide beschuldigin
gen en aantijgingen blijven Klatters
argumenten vaag en troebel. Hij zegt
dat psychiaters, die maatschappelijke
omstandigheden zien als oorzaak voor
psychiatrische gestoordheid, zich daar
mee op politiek terrein begeven. Zijn
ze eenmaal politiek geëngageerd dan is
de stap naar moord en marteling niet
groot meer. Zo'n uitspraak zegt meer
over de denktrant van de auteur dan
over de relatie tussen psychiatrie sn
politiek. Want natuurlijk zijn er
psychiaters die de oorzaak van psychi
sche stoornissen nagenoeg uitsluitend
zoeken in maatschappelijke omstan
digheden, maar dat zegt niets over
hun politieke stellingname.
Het beste voorbeeld wordt door Klat
ter zelf aangedragen. Hij noemt op
een gegeven moment de Amerikaan
Szasz als een vertegenwoordiger van
de kritische psychiatrie (en Szasz
zoekt de oorzaak van veel psychisch
leed inderdaad in de samenleving.
Maar juist deze radicaal-kritische
Szasz is een fervent aanhanger van de
politiek van Nixon. In progressieve
kringen in Amerika en ver daarbuiten
is daar genoeg over gejammerd. -
Ook de aanval op de psychiatrie zoals
die in de Sowjet-Unie wordt bedre
ven, doet in dit verband potsierlijk
aan. Want hoe sommige Russische
psychiaters zich ook hebben laten cor
rumperen door politieke machtheb
bers. de theorie dat de maatschappij
de oorzaak kan zijn van psychische
stoornissen doet daar geen opgeld.
Het wordt in de Sowjet-Unie eenvou
digweg ontkend dat de communistische
maatschappij als zodanig ooit de bron
van individuele kwalen zou kunnen
zijn. Niet voor niets heeft het natuur
wetenschappelijk onderzoek 'geen
afwijkend gedrag zonder afwijkende
cel' daar zo'n hoge vlucht geno
men.
Er zijn overigens ook in het westen
geen psychiaters, die de oorzaken van
psychische stoornissen uitsluitend zoe
ken in de maatschappelijke omstan
digheden. Elke psychiater van welke
school of stroming ook is er op bè-
dacht dat bijvoorbeeld een hersentu
mor afwijkend gedrag tot gevolg kan
hebben, dat er sprake kan zijn van
een neurologisch defect of van een
onontwarbare kluwen van lichamelij
ke èn maatschappelijke oorzaken.
Geestelijke aftakeling
Wanneer evenwel een psychiater in
een gevangenis iemand bezoekt, die te
boek staat als een notoire psychopaat
hoe onjuist het opplakken van der
gelijke etiketten ook is dan zal
zijn belangstelling zich toch in de eer
ste plaats richten op de maatschap
pelijke omstandigheden van die man,
op zijn achtergronden, op zijn jeugd.
Eigenlijk is de biologische oorzaak
van een psychische stoornis maar in
één geval volstrekt duidelijk, name
lijk wanneer het gaat om de geestelij
ke aftakeling als gevolg van syfilis in
de derde fase. Foudraine noemt in dit
verband het zoeken naar een organi
sche oorzaak van schizofrenie een van
onze hardnekkigste pogingen om te
ontkennen dat menselijke nood en
verwarring deze vorm (schizofrenie)
kan aannemen.
Toch is het lang niet zeker dat er
Foudraine's inzichten ten spijt
nooit een organische oorzaak voor
schizofrenie zal worden gevonden. Het
onderzoek is nog in volle gang. Waar
het hier om gaat is en we keren
terug naar het uitgangspunt dal
van- een volstrekt wetenschappelijke
discussie in een gedenkboek als
'Groot-Bronswijk' een ordinaire
scheldpartij is gemaakt. Dat er met
politieke verdachtmakingen wordt ge
werkt en dat er een christelijk be
stuur is dat het kennelijk juist vindt
dat er voor het bedekken van deze
dubieuze lading een christelijke vlag
wordt gebruikt. Dat er. ten slotte, ie
mand is. die in een tijd waarin de
psychische nood niet uit de publici
teit is weg te brengen, niets anders
weet op te merken dan dat de bezwa
ren tegen de psychiatrische gang van
zaken niet moet worden overdreven.
Geen oorzaken
Vorige week nog is bekerid gemaakt,
dat er van ide 27.000 psychiatrische pa
tiënten in ons land waarschijnlijk
10.000 veelal chronische patiënten in
inrichtingen verblijven alleen maar
omdat er geen geld is voor dure, ar
beidsintensieve behandelingen. Van
de oorzaken van deze maatschappelij
ke misstand is in het gedenkboek
niets terug te .vinden, Wel wordt er
verzet aangetekend tegen de polarisa
tie en de zogenaamde kritische psychi
aters worden bezworen geen onrust te
zaaien onder de patiënten. Maar wie
zaait er eigenlijk onrust en wie pola
riseert èr wanneer te goeder naam en
faam bekend staande artsen met Sta
lins beulsknecht worden vergeleken?
Ten overvloede merken we ten slotte
op, dat de kritiek in deze beschou
wing zich niet richt op het werk, dat
in de psychiatrische inrichting- Groot-
Bronswijk wordt verricht. Het is be
kend dat er juist in deze inrichting
hard wordt gewerkt met name aan
het probleem van de chronische pa
tiënt. Nota bene met gebruikmaking
van therapieën, die grotendeels zijn
ontleend aan de theorieën, die in dit
gedenkboek worden bestreden. Maar
dat maakt er de zaak alleen maar nog
gekker- op:
'Groot-Bronswijk' 1873-1973' door
drs. J. Klatter. Ultg. Buijten en
Schlpperheljn te Amsterdam. 472 blz.
Prijs 48,-
het weer
Van onze weerkundige medwerker
De zwakke rug van hoge druk zorgde
gisteren voor een prettige verrassing.
Na de zware storm van maandag met
op het zuidwestelijke deel van de
Noordzee en in het Kanaal uitschie
ters van 120 tot 130 km per uur,
scheen gisteren de zon bij een betrek
kelijk rustige atmosfeer. In sommige
delen van Midden-Europa was het
lente-achtig. Om 4 uur 's middags
meldde het Poolse Posznan 14 gr. het
Hongaarse Szeged 16 en het Oosten
rijkse Graz 17 gr. In Angelholm (zuid-
Zweden) werd 8 gr. gemeten. Inmid
dels heeft het weer vandaag opnieuw
depressie-allures nu een minimum met
kerndruk onder 985 mb vanuit het
zeegebied ten westen van Ierland op
weg is naar Denemarken. Na de pas
sage van een regengebied klaart het
weer naderhand op, maar er zal dan
wel een krachtige tot harde westelijke
wind gaan waaien. Gisteravond om
half acht was het in Engeland nog
droog. Birmingham meldde 7/8 cirrus-
bewolking bij een matige zuid-zuidoos
ten wind. Op het Kanaaleiland Jersey
ivas het codewoord CAVOK van toe
passing: een soort geheimtaal ten be
hoeve van de luchtvaart, >t drie
dingen inhoudt: het horizontale zicht
is 10 km of meer, de basishoogte van
de laagste wolkenlacg is 1500 m of
hoger en geen neerslag of onweer. In
Ierland kwamen buien voor en vooral
ook in Spanje was het weer neer
slachtig: in het noordwesten plaatse
lijk 20 mm. Onweren deed het gister
middag boven west-België en bij de
zuidoostkust van Engeland.
De autoruiten die zaterdagmiddag tij
dens de storm op de Afsluitdijk zijn
verbrijzeld, zijn vermoedelijk naar
buiten kapot gesprongen. Op grond
van plotselinge barometerdalingen op
de vliegbasis Leeuwarden tussen
14 en 16 uur tweemaal 2.2 mb in een
uur nemen we aan dat er een
Weerrapporten van gisteravond 7-19 u.
max. neersl
soort vacuüm moet zijn ontstaan door
de. nadering van een zwarte wolk. Net
als bij een hoos zijn er daardoor als
contrast overdrukken ontstaan, onder
meer in genoemde auto's. Daardoor
barstten de voorruiten open. Ook op
12 januari LI. zijn in een bepaald
stadsdeel in Utrecht autoruiten naar
buiten kapot gesprongen.
HOOG WATER 14 februari. Vllsslngen:
7.02-10.34. Ilaringvlietsluizen: 8.36-21.08. Rot
terdam: 9.38-22.22. Scheveningcn: 8.00-20.37.
iJmuiden: 8.55-21.20. Den Helder: 12.08
Harlingen: 2.19-14.45. Delfzijl: 4.38-17.08
tijdelijk regen
c
jf i G&Èiï
cJ
■C» L Q
«iT
Lo
3
ANP/KNMI 1ï.
iv
Amsterdam
regenbui
10
0.1
De Blit
onbewolkt
10
0.1
Deelen
licht bew
10
0
Eelde
onbewolkt
9
0.2
Eindhoven
licht bew
10
0
Den Helder
regenbui
8
0.1
Luchth. Rtd.
hagelbui
10
0.5
Twente
onbewolkt
10
1
Vlissingen
onbewolkt
10
0
Zd. Limburg
onbewolkt
11
-'"o
Aberdeen
zw bew
7
0.1
Athene
onbewolkt
15
0
Barcelona
half bew
17
0
Berlijn
zwaar bew
13
0
Bordeaux
geheel bew
14
0.4
Brussel
onbewolkt
11
0
Frankfort
zwaar bew
11
0
Genève
zwaar bew
9
0.1
Helsinki
zwaar bew
3
0.6
Innsbruck
half bew
14
0
Kopenhagen
licht bew
0
0
Lissabon
half bew
5
0
Locarno
regen
5
37
Londen
zwaar bew
10
0.2
Luxemburg
licht bew
9
4
Madrid
regen
9
7
Malaga
zwaar bew
16
0.3
Mallorca
zwaar bew
16
0
Mtlnchen
half bew
11
0
Nice
half bew
12
7
Oslo
zwaar bew
5
3
Parijs
onbewolkt
12
0.1
Rome
weerlicht
15
0
Stockholm
licht bew
9
0
Wenen
onbewolkt
9
0
Zllrich
regen
9
0.3
Casa Blanca
zw bew
Istanboel
mist
7
0
Las Palmas
licht bew
23
0
ZONNIO
SNEEUW
ONWEER
OPKLARINGEN
*"ST BEWOLKING
REGEN 10 M AX. TE MP.
*10 MIN. TEMP.
WINDRICHTING
AHAGEL
onder redactie van loessmil
Werken in de grote vakantie doe
je als scholier alleen om iets te
verdienen. Maar voor wie z'n paas
vakantie zo wil besteden is dat
verdienen er niet bij. Daar is ie
trouwens te kort voor. Hoogstens
kun je je tijd nuttig maken door
een paar dagen ergens in een be
drijf je licht op te steken en dat is
precies de bedoeling, van de vakan
tiebesteding die het CBO (de stich
ting contactcentrum bedrijfsleven-
onderwijs) in petto heeft. Wie met
het CBO op verkenning door een
van de ongeveer honderd aangeslo
ten bedrijven wil, moet er zelfs
een kleinigheid voor over hebben.
Maar daar krijg je dan ook een
cursus van twee tot vier dagen
voor terug, waarin een hoop over
het gekozen bedrijf verteld wordt
en waarin je een idee krijgt wat
je later zelf voor werk zou willen
doen.
Die honderd bij het CBO aangeslo
ten bedrijven en instellingen zijn
niet allemaal verschillend. De ban
ken zijn goed vertegenwoordigd
(met z'n tienen), net als de chemi
sche bedrijven (elf) en psychiatri
sche ziekenhuizen (22). Vijf ge
meentehuizen doeit er aan mee,
evenveel warenhuizen, maar. twee
uitgeverijen, één bouwbedrijf, twee
gewone ziekenhuizen en één om
roepvereniging. Ontzettend veel
soorten ondernemingen mis je ge-
«•oon tussen die honderd. Heel wat
scholieren zouden het misschien
best aantrekkelijk vinden om eens
rond te neuzen bij de Spoorwegen
of een andere grote vervoermaat
schappij, bij juweliers, in de film
industrie, een flink hotel, de ad
vocatuur, bij de justitie, op bloe-
menveiligen en -kwekerijen, willen
weten hoe het achter de schermen
van de grote mode toe gaat, wat er
allemaal aan de leiding van een
gevangenis vastzit of iets over
weer heel andere beroepen willen
horen, want er zijn er nu eenmaal
veel meer dan die je in die hon
derd bedrijven en instellingen van
het CBO terugvindt.
Voor die paar van de zoveel maal
meer bedrijvigheden in ons land
geren zich bovendien elk jaar
meer belangstellenden op dan die
bedrijven kunnen herbergen. De
meeste instellingen die de cursus
sen geven, kunnen niet meer dan
hooguit twintig leerlingen hebben
en dan zijn er ook nog bedrijven
tussen die alleen jongens vragen.
Het PEN in Bloemendaal bijvoor
beeld wil twaalf jongens, Shell
We hebben het al eens eerder ge
had over de vakantiekampen van
het landelijk centrum voor gere
formeerd jeugdwerk. Dat was on
geveer een jaar geleden, toen het
LCGJ zijn tenten ook al openstelde
voor jongeren die lichamelijk ge
handicapt zijn. Dat samen kampe
ren is vorig jaar voor alle partijen
erg prettig verlopen. Want, zegt
het LCGJ in de kampgids 1974
(Wegwezen), 'het is toch eigenlijk
te gek dat een lichamelijk of zin-
tuigelijk gehandiCaptc wel een vol
ledige dagtaak zou mogen vervul
len of de hele dag op school zou
mogen zitten, terwijl hij dan in
zijn vakantie geen mogelijkheden
heeft om met leeftijdgenoten in
contact te komen'. Vandaar dat
ook dit jaar in principe alle kam
pen voor zulke jongeren open-
- staan. Van tevoren evèn overleg
gen (postbus 99. Driebergen-Rij-
senburg, tel. 03438-6341) en de
zaak komt best voor elkaar. Op
hetzelfde adres is voor iedereen
Wegwezen te krijgen, waarin alle
mogelijkheden voor alle leeftijden
uitvoerig zijn beschreven. Er zijn
kampen voor acht-, maar ook voor
achttienjarigen, in binnen- en bui
tenland en natuurlijk ontbreken
de van ouds bekende zeil- en trek-
kampen niet.
overwegend jongens. Chevron en
Esso weer uitsluitend jongens, net
als de Nederlandse Aardolie Maat
schappij, plus een stuk of wat die
aanzienlijk meer jongens dan meis
jes willen voorlichten. Al die be
drijven zoeken cursisten die op
school de iviskunde-kant hebben
gekozen of ten minste een 'redelijk
inzicht in de exacte vakken' heb
ben, dus blijkbaar gaat men er nog
steeds ran int dat meisjes daar
niets van begrijpen. Een idee uit
het jaar nul.
Wie voor zo'n cursus voelt, moet
in de op één na hoogste klas van
het VWO, havo, meao of mavo zitten
en een tientje voor een (verplich
te) ongevallenverzekering over
hebben. Huisvesting, reiskosten en
maaltijden komen raak helemaal of
gedeeltelijk voor rekening van het
uitnodigende bedrijf. Dat tientje
hoeft pas afgegeven te worden als
de schooldekaan heeft gezegd dat
je mee kunt doen. Die heeft ook
inschrijfformulieren en de brochu
re 'op verkenning', waar alles in
staat. En als hij z. niet heeft, kan
hij ze allebei gratis krijgen bij het
CBO, Statenplein 10 in Den Haag.
Natuurlijk is dit niet de aangewe
zen manier om een blinde voetgan
ger te helpen oversteken. Hoe het
wèl moet, staat in het kleine boek
je vol tips voor een prettig contact
met blinden 'niet zo. maar zo'.
Dankzij een vijfde druk is het
boekje nog steeds vekrijgbaar door
storting van 1,50 op postgiro
507500 t.n.v. Aktiefonds Nederland
se Bllndenbond, Rijswijk. Het is
inmiddels o» s verschenen in het
Frans, Duits, Italiaans en Spaans
en Is ook al te koop in België,
Spanje, Italië en Oostenrijk. Bin
nenkort komt er een Engelse uit
gave, die dan naar de Engels-spre
kende landen gaat.
Dat er behoefte was aan zulke
wenken, ls wel duidelijk: in korte
tijd zijn er veertigduizend exem
plaren verkocht en de zelf blin
de Belgische schrijver Herman
van Dyck krijgt er op 18 mei in
Dronten dc W. A. Jacobsprijs (een
oorkonde plus duizend gulden)
voor van de Nederlandse Blinden-
bond.
Minder mensen blijken centen op
te zouten dan we een week gele
den vreesden. Toen meldden we
dat het Rotterdamse warenhuis
Ter Meulen voor elke duizend cen
ten 12,50 gaf ter bestrijding van
zijn eigen centenvacuum. Binnen
vijf dagen waren er honderddui
zend centen binnen, die bij duizen
den tegelijk aangedragen werden,
maar de storm is daarna toch ge
luwd. De woeste centenstroom
werd een kabbelend beekje dat nu
zelfs al niet meer kabbelt. De fir
ma heeft tegen betaling van
500 ongeveer tweehonder
dduizend centen verzameld, waar
van een deel uiteraard intussen al
weer is uitgegeven.
Het acht dagen geldige kriskras-
abonnement is vorig jaar de absolu
te topper van alle bijzondere abon
nementen van de Spoorwegen ge
worden.
De 65-plus-heren en 60-plus-
dames, die vorig jaar met z'n allen
210.000 speciaal voor hen bestemde
kaarten versleten, zijn daarmee
verslagen, want van het kriskras-
abonnement zijn ei wel 225.000
verkocht. In de drie zomermaan
den alleen al waren dat er honderd
duizend.
Die grote omzet ligt volgens de
Spoorwegen vooral aan de lage
prijs. In 1960, toen de 'achtdaagse'
ingevoerd werd, kostte zo'n kaart
veertig gulden. Nu kost ie acht
gulden meer, een prijsstijging van
twintig procent in veertien jaar,
waarmee de NS beneden de 'nor
male' prijsontwikkeling is geble
ven.
Opvallend is, dat bepaalde groepen
jongeren liever het duurdere kris-
kras-abonnement hebben (waarmee
ze in de eerste klas mogen zitten)
dan de goedkope tienertoerkaart,
waarop ze alleen in een tweede
klascoupé mogen reizen. En verder
is gebleken, dat de kriskraskaart
steeds meer voor zakelijk gebruik
wordt gekocht, want wie twee of
drie keer per week een zakenreis
onderneemt, is met zo'n abonne
ment heel wat voordeliger uit dan
met losse retourtjes.
'Hij zegt, dat hij zo'n nummer op de televisie heeft gezien..
