Hervormden en r.k.
starten 'ecclesia' in
Haagse Kloosterkerk
/IlsillfiWI
Kerk in de wereld
Mindszenty van
functie ontheven
Vandaag
Trouw
Kwartet
Bouw van Almelose
moskee kan beginnen
Rel in Duitse
oecumene
Godsdienstvrijheid
in Noord-Vietnam
Minister Pronk
weet dus waar
hij heen moet
Beroepingswerk
Engelse zorg over
lakse dooppraktijk
Nieuwe boeken
TROUW KWARTET WOENSDAG 6 FEBRUARI 1974
KERK T2/K2
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG In maart starten in de Kloosterkerk aan het Lange Voorhout
elke zondagmiddag om 12 uur speciale Ecclesia-diensten.
Deze diensten gaan uit van de nieuw
gevormde 'Ecclesia' (letterlijk, ge
meente) waarin roomskatholieke en
reformatorische christenen samenwer
ken. Deze gemeente is tot stand geko
men uit de voorbereidende werkzaam
heden van een stuurgroep, waarin ge
durende een jaar drie rooms katholie
ke priesters en twee protestantse the
ologen hebben samengewerkt.
Deze samenwerking is niet bij ieder
een in goede aarde gevallen. Hoewel
in het bestuur van de Kloosterkerkge
meente (naar men weet, voortgeko
men uit de vroegere Duinoordkerkge
meente van ds. Creutzberg) algemeen
wel veel sympathie voor het denk
beeld van een dergelijk oecumenische
samenwerking bestond, voelden enke
len zich bezwaard om deze diensten
als uitgaande van de Kloosterkerkge
meente te organiseren.
Men heeft daarom de Kloosterkerk op
de normale voorwaarden voorlopig
voor de tijd van een jaar verhuurd
aan de Ecclesia en ds. Maria de Groot
toestemming verleend uit hoofde van
haar taak opdracht aan deze diensten
mede te werken.
De stuurgroep, die de diensten org?-
niseert, zal bestaan uit een gelijk aan
tal protestanten en roomskatholieken.
Ds. M. L. W. Schoch, de andere predi
kant van de Kloosterkerkgfemeente,
blijft zijn werk alleen in deze ge
meente vervullen.
Men zal er naar streven een gesprek
op gang te brengen tussen de leden
van de Kloosterkerkgemeentc en van
de Ecclesia.
Monniken
De Kloosterkerk is in de eeuwen van
zijn bestaan al vele malen in het
nieuws geweest. Gebouwd in de jaren
1397-1403 als kerk bij het Dominica
nerklooster, woedde er in 1566 de
beeldenstorm. De monniken herstel
den de schade, maar in 1574 moesten
zij Den Haag verlaten. Het klooster
werd een gasthuis, maar de kerk bleef
ongebruikt, althans als kerk, want in
1588 werd hij een paardestal van een
compagnie ruiters. Het jaar daarop
werd het koor (door een muur van de
kerk afgescheiden) een geschutgieterij
en de kerk een arsenaal. In 1690
vloog het kruithuis in de lucht en
werd de kerk zwaar beschadigd.
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Hoogoventoernooi
In zijn rubriek van zaterdag 2 februa
ri schrijft uw schaakmedewerker
Pachman: 'Jammer dat Timman zich
In het Hoogoventoernooi niet kon me
ten met de Russische grootmeesters,
die daar anders altijd vertegenwoor
digd zijn. Omdat dit keer de nieuwe
Nederlandse kampioen Sosonko mees
peelt, die (geheel legaal!) uit Rusland
is geëmigreerd, hebben de Russische
en Tsjechoslowaakse meesters zich
'verontschuldigd".
In feite echter moest de Tsjechoslo-
waakse deelnemer Smejkal zich <.p
het laatste moment ziek melden en
hebben de Russische schaakorganisato
ren de uitnodigingen voor het Hoogo
ventoernooi afgeslagen met de veront
schuldiging, dat zij op dat moment
geen spelers ter beschikking hadden
a.v.m. de gelijktijdig gespeelde kandi
datenmatches. Een verklaring, die ge
heel plausibel lijkt, want inderdaad
waren al hun sterkere spelers als
deelnemer of als secondant betrokken
bij de matches in Augusta, San Juan,
Palma de Majorca en Moskou.
Dat de Russische schaakbond geen
spelers van de tweede garnituur heeft
willen sturen, kan reden voor kritiek
zijn, want al te duidelijk blijkt hier
uit, hoezeer zij erop gebrand zijn net
Hoogoventoernooi door een Rus te la
ten winnen, maar Pachmans veronder
stelling, dat het hun gaat om een bov-
cot tegen Sosonko lijkt voorshands ge
heel uit de lucht gegrepen, brengt
ook Sosonko in een schcvc positie cn
kan niet onweersproken blijven.
Amsterdam J. H. Donnar
Verrassend
Uw commentator ('Verrassend 1 en 2'
in Trouw-Kwartet van 31-1-74) is niet
enthousiast om het zacht uit ie
drukken over de rol van de V.V.D.
rond de benwnedistributie. Dat is zijn
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. fostma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.fliro
X 500.
goed recht, natuurlijk. Als hij die me
ning echter probeert te verduidelijken
met het citeren van een collega van
Het Parool, die een vooraanstaande li
beraal zou hebben ontmoet, begeeft
hij zich onmiddellijk op het pad van
de ordinaire roddel. Parools parle
mentair recacteur Van Wijnen zou
een vooraanstaande liberaal hebben
gesproken die alles weet over' partij
genoten in de Tweede Kamer.
'Vanwege verplichte discretie' wordt
de naam van die liberaal niet ge
noemd. Elke normale journalist zit
met de handen in het haar als hij een
bron heeft die anoniem wil blijven.
Het betekent immers dat een uitla
ting van zo'n bron bevestigd moet
worden. Als Van Wijnen dat niet di
rect doet is het nog iets anders dan
wanneer een anonieme commentator
het instemmend overneemt.
Van Wijnen schrijft onder persoonlij
ke titel, waarbij iedereen die hem
kent weet dat hij een enthousiast so
cialist is. De commentator van Trouw-
Kwartet is anoniem, en vertolkt in
feite wat de redactie vindt. Moet mijn
conclusie en daarmee ieders conclusie
luiden dat Trouw-Kwartet ook enthou
siast socialistisch is, waarbij anonieme
roddelpraat dankbaar kan worden ge
citeerd?
Ten tweede: Dat de V.V.D. alles beter
vond dan een -ijverbod op zondag,
obers, serveersters en pompbedienden
en daarmee impliciet ook een eerlijke
benzinedistributie accepteerde, is
nooit door de V.V.D. ontkend. Wel
vindt de V.V.D. dat de regering best
gekritiseerd mag worden over de aan
pak en uitvoering van deze benzine
distributie.
Als de commentator meent dat de
V.V.D. achteraf niet mag laten blijken
ongelukkjg te zijn met het beleid van
de regering en dat op deze wijze ver
duidelijkt, dan is dat naar mijn ge
voel een streven om koste-wat-kost,
met zindelijke en onzindelijke argu
menten, dit kabinet te verdedigen en
de critici aan te vallen.
Den Haag L. Rhïjnsburger,
Voorlichter Tweede-Kamer
fractie V.V.D.
Synode (1)
Synode(3)
Inmiddels hadden de contra-remon
stranten de kerk opengebroken, zo
goed en zo kwaad als het ging weer
wat ingericht en er op 9 juli 1617
weer een eerste dienst gehouden.
Prins Maurits en Willem Lodewijk
van Nassau verleenden hun onver
wachte steun door er op 23 juli 1617
ter kerke te gaan. Al naar gelang de
sympathieën noemde men de Kloos
terkerk toen de Prinsekerk of de
scheurkerk. Frederik Hendrik trouw
de er zelfs. Koning Lodewijk Napole
on stond de kerk in bruikleen af aan
de Waalse gemeente. Het koor even
wel bleef gesloten.
In de loop der jaren werd de kerk
volgestouwd met hokken en banken
en galerijen en was er van het middel
eeuws karakter weinig overgebleven.
Dat veranderde toen de oecumenisch
en liturgisch ingestelde Duinoord
kerkgemeente, waarvan het kerkge
bouw vanwege de Duitse 'tankgracht'
was afgebroken, er in 1942 zijn dien
sten ging houden.
In 1953 volgde de authentieke restau
ratie van het schip en in 1957 ook
van het koor en van de crypt, waar in
vroeger eeuwen de monniken hun do
den hadden begraven. Ds Kwint leid
de er zijn liturgische dienstën, en
maakte van de Kloosterkerk in volle
eigenüjds°eP p'robfe^'atiek.11 Geheel* in°de De crypt van de Haagse Kloosterkerk. Eens zetten de dominicaner-monniken daar hun doden bij. Na
zin van deze traditie wil ds Maria de -fe Reformatie werden er in een deel van deze kelders munten geslagen. Bij de restauratie van 1957
Groot meewerken aan de nieuwe open
Ecclesia werd de crypt als oecumenische kerkruimte gebruikt.
Als meelevend lid van de geref ker
ken heb ik met instemming het arti
kel van de hoofdredactie 'Boten af
houden' gelezen. Hoe bestaat het dat
een aantal verblinde synodeleden, zo
achter de feiten aan kunnen hollen.
Moeten dan terwille van een aantal
verontrusten onze kerken weer waar
deloze introverte kerken worden.
Juist in de interkerkelijke samenwer
king, kan de toch al zo gescheurde
kerk, zich vooral als een éénheid in
verscheidenheid openbaren en zo ge
stalte geven aan het lichaam van
Christus. Maar nee het eigen kringe
tje moet zo nodig indien maar
enigszins mogelijk een aparte uit
zending, of de andere kerken moeten
voldoen aan zgn. 'ware leer' terwille
van 'geref. gewetensnood'. Leren de
gereformeerden het dan nooit?
Groningen
H. Straal
Synode(2)
Mijn lijfblad vindt de synodeweek der
geref. kerken niet van gehalte om in
een lijstje te zetten. Dat de schrijver
van dit commentaar zelf met grcot ge
mak het machtig 'Geloofsgetuigenis'
vergeet hetwelk de kerk is ingezon
den, schijnt niet tot zijn verlichte
brein te zijn doorgedrongen. Mijn
commentaar: 1. Het belijden der kerk
laat de redactie van mijn lijfblad Sibe
risch. 2. Vele IKOR/CVK-uitzendingen
waarin het evangelie, dat niet naar de
mens is. helemaal niet meer aan bod
komt, mag de synode rustig onbe
roerd laten. 3. De vrijzinnigen in de
geref. kerken (bedoelt U Kuitert c.s.)
worden rustig op één hoop geveegd
met de vrijzinnigen in de hervormde
kerk. dus ook met de Zwinglianen. Ze
kunnen zich dit nu maar voor gezegd
houden.
Woldendorp
R. Hulzinga (lid geref. Synode)
ALMELO De slichting 'Turkse
moskee Twente' zal in maart starten
met de bouw van een moskee. Nu de
bestektekeningen gereed zijn en de
grondtransactie met de gemeente Al
melo heeft plaatsgehad, is het wach
ten nog op het akkoord van gedepu
teerde staten. De Turkse ambassadeur
zal de eerste steen leggen.
MüNCHEN (KNA) Een nog ono
verzienbaar gevoel van onbehagen
grijpt binnen de Duitse oecumenische
beweging om zich heen als gevolg van
de geheime overgang van drie Luther
se dominees in Beieren naar de
rooms-katholieke kerk. Een van hun
bezwaren betrof de toelating van de
vrouw tot het ambt.
Het hoofd van de Beierse lutherse
kerk, bisschop Dietzfelbinger, heeft er
in een brief aan de dekens en senio
ren van zijn kerk zijn teleurstelling
over uitgesproken, dat de drie domi
nees hem niet eerst op de hoogte heb
ben gesteld van hun voornemen. Ook
de r.k. bisschoppen van München en
Regensburg, tot wie zij zich gewend
hebben, hadden hem niet ingelicht.
Het katholiek ordinariaat van
München heeft, samen met dat van
Regensburg, waar naar verluidt de
drie tot priester zullen worden ge
wijd. gereageerd dat het zeer goed
denkbaar is, dat de dominees zelf heb
ben aangedrongen op geheimhouding,
om de publieke opinie niet te schok
ken. Van zeker twee van de drie pre
dikanten, Betzner en Tillman, waren
hun bezwaren tegen bepaalde ontwik
kelingen, vooral rond de ambtsdiscus
sie, bekend. Bisschop Graber van Re
gensburg stelde zijn lutherse collega
al in 1970 op de hoogte van onrust hij
groepen predikanten.
LeHp-vvincf yyp jn
i,ipr
Van een verslaggever
DEN HAAG Volgens het partijse
cretariaat van de VVD is het ledental
van deze partij in één jaar met tach
tig procent gestegen, het is dc zeven
tigduizend gepasseerd. Op 1 januari
vorig jaar had de partij 38.600 leden.
ROME (UPI) Paus Paulus
heeft kardinaal Mindszenty ont
heven van zijn functie als aarts
bisschop van Esztergom en pri
maat van Hongarije.
De paus heeft het aartsbisdom, het
voornaamste in Hongarije, vacant
verklaard en mgr. Laszlo Lekai be
noemd tot 'apostolisch bestuurder' in
afwachting van verdere maatregelen.
Hij deed nog enkele bisschopsbenoe
mingen in Hongarije.
De positie van de 81-jarige Minds
zenty, die sinds 1971 als balling in
Wenen woont, was de voornaamste
bron van wrijving tussen het Vaticaan
en de Hongaarse regering. In de be
kendmaking van het Vaticaan wordt
gezegd, dat de paus zijn beslissing
heeft genomen 'gezien de pastorale
noden van het aartsbisdom Esztergom
en na een uitvoerige briefwisseling
met kardinaal Mindszenty.
Hongaarse ballingen hebben de maat
regel van de paus een bewijs ge
noemd, dat het Vaticaan een pion ge
worden is van de communistische re
gimes. 'Als het zo doorgaat, wordt het
Vaticaan de westerse versie van het
patriarchaat van Moskou', zei een bal
ling.
Het is komende vrijdag juist 25 jaar
geleden, dat Mindszenty na een ge
ruchtmakend proces in Boedapest tot
levenslang werd veroordeeld. Tijdens
de opstand van 1956 kwam hij vrij en
vluchtte hij naar de Amerikaanse am
bassade. Toen hij dit gebouw vijftien
jaar later verliet en naar Oostenrijk
reisde, schreef hij paus Paulus, dat
hij dit alleen deed, omdat de paus het
wilde. Hij noemde het aanvaarden
van zijn ballingschap 'het zwaarste
kruis van zijn leven'.
Bisdom zit omhoog
met olie-aandelen
NEW VORK De oliecrisis
heeft een gewetenscrisis in de
rooms-katholieke hiërarchie van
New York teweeggebracht. Het
aartsbisdom, dat een groot be
drag belegd heeft in de olie-
industrie. vraagt zich af, of het
niet bezig is zich dank zij het
energietekort op immorele wijze
te verrijken.
Een woordvoerder van kardinaal
Cooke heeft meegedeeld, dat het
aartsbisdom nu zijn beleggings-
politiek herziet, 'teneinde in
overeenstemming te blijven met
de katholieke ethiek inzake het
winst maken'. Het Newyorkse
aartsbisdom bezit een aandelen
pakket ter waarde van 23 mil
joen dollar (ongeveer 65 miljoen
gulden). Het vermogen is voor
een groot deel in dc olie-indus
trie belegd.
Mindszenty
ROME (KIPA) Steeds meer pries
ters worden in Noord-Vietnam gewijd.
De rooms-katholieken kunnen in volle
vrijheid hun godsdienstige praktijk
uitoefenen, volgens de afgevaardigde
van de christen-demokraten in het
Italiaanse parlement Danielo Morini.
Hij heeft deel uitgemaakt van een
parlementaire delegatie, die Hanoi
heeft bezocht.
Morini verklaarde geen enkele vorm
van discriminatie te hebben kunnen
constateren. De r.k. kerk in Noord-
Vietnam telt 12 bisschoppen en 2 mil
joen gelovigen. De opleving van de
kerk, die door de uittocht van rooms
katholieken in 1954 bijna met onder
gang werd bedreigd, noemde hij ver
rassend: er heerst dynamiek en de
toeloop tot de seminaries is bijzonder
groot.
Niet alles geeft volgens Morini reden
tot jubelen. De verbindingen tussen
Hanoi en Rome zijn zo goed als dood.
De bisschoppen hebben tot nu toe
geen kans gekregen naar Rome te rei
zen, zodat de verbindingen met het
centrum van de kerk alleen per brief
bestaan. Doordat de bisschoppen noch
het Vatikaans concilie noch de latere
bisschoppensynoden hebben mogen
bijwonen, is er b.v. van liturgische
vernieuwing weinig of geen sprake:
Rome niet langer voor
internationalisatie
van Jeruzalem
TEL AVIV De r.k. kerk streeft
niet langer internationalisafie. van Je
ruzalem na. daar dat niet réalistisch
is. Dit heeft de woordvoerder van het
Vaticaan, prof. Alessandrini, in een
vraaggesprek met het Israëlische dag
blad Haaretz verklaard.
Wat het Vaticaan thans wel wil, heeft
prof. Alessandrini niet vermeld. Het
Vaticaan heeft geen reden zich over
de wijze van beheer door Israël van de
heilige plaatsen te beklagen, aldus
Alessandrini. Hij heeft dit alles ge
zegd in een gespiek met het Israëli
sche dagblad Haaretz. Prof. Alessan
drini zei dat het niet de gewoonte is
van het Vaticaan om staten te erken
nen. waarvan de status wordt aange
vochten. Als de Arabieren Israël heb
ben erkend, zal het Vaticaan volgen,
aldus de woordvoerder van de paus.
door Aldert Schipper
Uw commentaar 'Boten afhouden'
brengt mij tot de conclusie dat wan
neer U zo berichten uit Lunteren ver
meldt het vrij zeker is dat de
synode de goede en juiste koers is ge
gaan. Zulk een synode acht ik hocg
en breng graag een woord van hulde
aan de broeders en zusters voor hun
arbeid in de bossen.
Amstelveen
G. Dekker
Bijna vijf maanden na de staatsgreep
tegen president Allende eisen luther
se Chilenen dat hun bisschop Helmut
Frenz aftreedt.
Frenz heeft als leider van het oecu
menische hulpcomité sinds oktober
vorig jaar 4.442 vluchtelingen Chili
uitgeholpen. De laatste ingeschreven
vluchteling vertrek afgelopen maan
dag.
Dat werk heeft Frenz bijna letterlijk
goed en bloed gekost. Hij heeft er
stad en land voor afgereisd. In de he
le wereld heeft hij asylplaatsen voor
'zijn' vluchtelingen gezocht. Overal
ook in ons land bezwoer hij dat
het ging om democratische mensen
die in levensgevaar waren gekomen
door de fascistische staatsgreep.
De bisschop koos partij voor de
mensen op wie gejaagd werd. Maar
zijn gemeente vond dat hij daarmee
ging staan aan de kant van haar poli
tieke vijanden.
Verwijten
Nog steeds wordt aan sommige poli
tieke vluchtelingen het vertrek gewei
gerd, in alarmerende omvang worden
mensen gearresteerd, gemarteld en te
rechtgesteld. Frenz is daarom gaan
zitten in een permanent comité voor
de mensenrechten in Chili.
Maar de Chileense lutheranen verwij
ten Frenz dat hij en de andere Duitse
dominees niets deden, toen het bezit
van de rijken in gevaar kwam onder
de regering-Allende.
Het feit dat Frenz geen Chileen maar
Duitser is, heeft hem tct dusver be
schermd tegen de junta. Mede daar
door kon hij doen wat hij heeft ge
daan. Maar dit voordeel keert zich nu
tegen hem, nu zijn gemeente hem laat
vallen.
'Zij hebben als buitenlanders makke
lijk praten over recht en gerechtig
heid', zeggen de Chileense lutheranen.
'Als het hun niet langer bevalt, dan
kunnen zij vertrekken, maar wij wo
nen hier voorgoed'.
De gemeente is bang dat de over het
hele land verspreid wonende leden de
kerk de rug toekeren. Frenz breekt de
gemeente af, verwijten zij hem.
Kanselboodschap
ln juli 1973, dus nog net voor de val
Helmut Frenz
van Allende, nam de synode in Santi
ago een 'woord aan de gemeenten'
aan 'n soort herderlijk schrijven, waar
in gewaarschuwd werd tegen geweld,
waarin om dialoog werd geroepen en
om strijd tegen onrecht. 'De strijd om
recht en vrede in Chili mag niet de
vernietiging van de tegenstander ten
doel hebben. Dat betekent dat we
morgen reeds bereid moeten zijn om
als broeder diegene te aanvaarden, die
vandaag onze tegenstander nog is'.
Een schitterend stuk. Maar het is
nooit van de kansels voorgelezen. Om
dat het recht voor de rijken in Chili
weldra leek te zijn teruggekeerd?
De Chileense lutheranen zullen aller
lei aan Frenz voor de voeten willen
werpen. Natuurlijk zijn diegenen die
hun ogen sluiten voor het onrecht dat
om hen heen plaatsvindt meer 'gerus
te gemeenteleden' dan die bedrijvige
bisschop, die de kerk maar .afbreekt.
De wereldraad van kerken heeft zo
juist bekendgemaakt dat er voor de
hulp aan vluchtelingen en voor het
werk van de commissie van de men
senrechten nog ruim een miljoen dol
lar nodig is. Minister Pronk weet dus
waar hij heen moet met het geld dat
hij dit weekeinde beloofde aan de
Chileense kerken en vakbonden. Maar
laat dat geld vooral niet in handen
komen van hen die zo bang zijn dat
de gemeente niet wordt gebouwd.
DE VRAGENDE MENS
Toch kom ik nog even terug op die
uitzending van Zienswijze van zondag
avond jl. Zoals al gezegd, ik had
geen potlood bij de hand en* heb dus
alleen nog een enkele herinnering,
aan wat dc jonge mensen van de drie
uitgenodigde groepen met elkaar be
spraken. Gisteren legde ik er de na
druk op dat 't nog al vaag Was en dat
was 't ook. Je kreeg er niet meteen
vat op. Nu kan iets vaag. zijn omdat
het eenvoudig verder niet duidelijk té
maken is. Van dat aspect was hier
ook iets aanwezig. Omdat de harde
feiten van het leven niet in 't vizier
kwamen, zelfs de vragen naar ,-eert
houding ten opzichte van abortus- en
homofilie ontvingen slechts bijeen
enkeling een duidelijke beantwoor-
ding. ging t blijkbaar over de waarde
en de vorm van de religieuse -erva
ring. De ander, de- niet-aanwezige
kwam daardcor alleen -over als de
mens die nog deelgenoot moet.worden
gemaakt van dit geloof (de.Jezus.Peo
ple) deze blijdschap (de Children of
God) of deze kennis (Divine Enlight-
ment). Daa-Hnn* kregen deze begrip
pen iets formeels: als je maar geloof,
blijdschap of kennis hebt! Inhoudelijk
bleef alles in het onduidelijke. Eén
poging nl. van de Jezus People-leider,
die stelde dat alleen door bloed verge
ving komt. was er, maar zal zeker
niet door iedereen begrepen zijn. Op
getrokken wenkbrauwen gaven daar
getuigenis van. Wat echter wel duide
lijk was, was dit, dat hier een groep
jongeren bijeen was in wie een ver
langen zich kenbaar maakte naar vre
de en innerl;jkheid. Dat is een legi
tiem verlangen en daarin vertegen
woordigen zij waarschijnlijk een veel
groter aantal jonge mensen. Het is de
vraag hoe met dit verlangen rekening
gehouden dient te worden, wat de
kerken daarmee aan moeten als zij al
in het gezichtsveld van deze jongeren
opdoemen. Niet dat de vragende niens
de norm van de boodschap kén Zijn,
maar die vragende mens kan niet ge
negeerd worden, want tot hem en met
hem moet immers gespróken worden.
NED HERV KERK
Beroepen te Bodegraven: J. Vroegin-
deweij te Emmeloord; te Kootwijk: J.
Wieman te Albiasserdam.
Bedankt voor Oene: J. C. Schuurman
te Putten.
GEREF KERKEN
Beroepen te Holten: G. W. H. Pedde-
mors te Amersfoort: te Middelburg: J.
van Eijk te Steenwijk.
Aangenomen naar Poortugaal: J. van
der Haagen te Nieuwendijk (tevens
ziekenhuispred
GEREF KERKEN (VRIJG. BV)
Bedankt voor Emmeloord: J. H. Veef-
kind te Krommenie.
CHR GEREF KERKEN
Beroepen te Eindhoven: J. J. Rebel te
Hilversum-O. (reet.).
Bedankt voor Doornspijk: G. Éouw te
Scheveningen.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Oudemirdtim: P. Hon-
koop te Kampen: te Nijkerk: C. Hege
man te Tholen.
Bedankt voor Zaandam: R, Boogaard
te Leiden.
1
LONDEN In de anglicaanse kerk.
maakt men zich zorgen over'liét feit,
dat vele kinderen weliswaar worden
gedoopt, maar dan niet meer in de
kerk worden gezien vóór hun huwe
lijkssluiting. Zo werden in '1970
347.000 kinderen gedoopt. maar
slechts 113.000 ontvingen het sacra
ment van het vormsel.
De geestelijken hebben niet het recht
de doop te weigeren. Zij kunnen de
ouders hoogstens verzoeken, hun be
loften bij de doop waar te maken. Op
de komende synodevergadering (19
tot 22 februari) komt een voorstel
een iets trengere praktijk ingang te
doen vinden. Daarnaast zou men een
soort van zegening willen invberen'
voor die kinderén, van wie de ouders
zich niet willen binden hun belofte
tot opvoeding in het geloof te aan
vaarden.
De synode zal zich ook .bezighouden
met de toelating tot het avondmaal,
eerder dan het jaar van het vormsel
(14 jaar). Men zou meer naar de
praktijk van de r.k. kerk willen over
gaan, die kinderen reeds vanaf 7 jaar
tot de communie toelaat
De Spaanse burgeroorlog en zijn ge
volgen, onder redactie van prof. dr. J.
Lechner. 143 blz., ƒ18,75. Uitgave
Universitaire Pers, Leiden.
Dit (nogal prijzige!) boekje bevat de
voordrachten, in oktober 1972 gehou
den in een studium generale te Lei
den. De namen van de sprekers/-
schrijvers maken duidelijk dat hier
een aantal specialisten bijeen is: H.
Thomas, A. L. Constandse, J. Garcia.
Durén, R. de Jong, R. Th. J. Buve.'F.
Carrasquer, J. Lechner, A. Porta en
F. Valera. Zij geven niet een algeme
ne inleiding tot de Spaanse burger
oorlog van 1936-1939 (daarvoor zou
den dc tegenstellingen ook wel te
groot zijn, zoals tussen Hugh Thomas'
en Rudolf de Jong) maar werpen
licht op een aantal belangrijke facet
ten, zoals de verbindingen met het
buitenland, het anarchisme, de intelli
gentsia, de kerk en de gevolgen voor
het verloop van de Tweede Wereld
oorlog. Een lijst van belangrijke da
ta, een kaartje van Spanje, een opgaaf
van boeken en een register zijn toege
voegd.
W.F.S.
