i Dronten wordt met
e democratie gespeeld
Niet iedereen
blij met tweede
brug over Rijn
Wat nou, Excellentie!
Verplicht PPSen?
adsleden kijken afwisselend in de 'keuken' van de gemeente Personalia
Raadsvergadering trok
meer dan zeshonderd mensen
Thorn ('geen stad')
krijgt misschien
alsnog extra geld
Compromis gezocht
in Zevenaarse
onteigeningszaak
Politie-onderzoek
onder Chinese
restauranthouders
Bouw van lineaal van
100 miljoen guldenbegonnen
prijze»Ver
Nu reeds bij Albert Heijn jm
volop duidelijkheid
volop voordeel
Arnhem ook
'in' voor derde
'Samenwerking
ziekenhuizen
bij de grens'
Historische kerk in
Den Briel te koop
K8t
'KW VRTET ZATERDAG 26 JANUARI 1974
BINNENLAND
T9/K9
Jan Brokken
ai, de jongste gemeente
lederland, experimenteert, i
met de democratie. Die
menten zijn niet revolutio-
;ooien de boel niet zoals
jningen op z'n kop. Zij
êl interessant. Hoewel die
menten natuurlijk als ieder
spel worden gewaardeerd:
igen vinden het kinderach-
ideren noemen het niet se-
niet wezenlijk, niet struc-
Voor degenen, die zich
in het spel kunnen vinden,
Uiten echter een uniek ex-
ent.
ichten de gemeenteraadsleden
gelopen jaar bijvoorbeeld met
lege van burgemeester en wet-
'meespelen'. Ieder raadslid
ree weken 'meedraaien', mocht
Naderingen van B. en W. bijwo-
le laden opentrekken, alle be-
lgen bijwonen. Dit experiment
eigenlijk twee jaar geleden al.
neenteraad benoemde toen een
ervangend wethouder,
ieentewet (artikel 96) staat toe,
geval van ongesteldheid, afwe-
of ontstentenis van een wet-
de raad een plaatsvervanger
inwijzen. In de meeste gemeen-
moemt de raad pas een plaats-
iger, wanneer een wethouder
irig verstek moet laten gaan.
Dronten koos al bij voorbaat
aatsvervanger. Binnen een paar
en had de man al vier B. en
gadermgen bijgewoond. En hij
n wethouder al vier weken ver-
i;
Idslid was hierover enthousiast,
lijk zie je eens hoe het binnen
:ollege toegaat. Ieder raadslid
at eens moeten zien.' Hij was
iet uitgesproken, of één van de
van het college riep 'waarom
vë dat dan niet'. En het gebeur-
het eerste jaar 'stage lopen'
le raadsleden nu aan een tweede
beginnen. Binnen twee weken
het hele gemeentelijke appa-
atuurlijk niet van a tot z bestu-
Die mogelijkheid wordt in de
of wie weet nog in een der
ronde geboden.
ixperiment heeft de landelijke
gehaald.' zegt burgemeester mr.
van Veldhuizen (40). 'Maar het
Jicht niet als show bedoeld. In de
plaats bevordert zo'n experi-
de communicatie tussen de
Reden en, de wethouders. Voor
raadsleden is zo'n 'cursus' na-
ijk leerzaam. Tenslotte willen
gemeenteraden steeds meer op
arlement, op de Tweede Kamer,
lijken. Dit experiment heeft de
■urstaak van de gemeenteraad
ehs onderstreept. Volgens de ge-
tewet is de raad immers het
1 van de gemeente.'
dat parlementje spelen ligt de
meester overigens niet wakker,
et op het ogenb'ik een soort om-
g van functies: de Tweede Ka-
wil steeds meer gaan regeren en
imeenteraad wil steeds meer een
volksvertegenwoordiging gaan
en. Het parlement wil gemeente-
worden. de gemeenteraad parle-
Waarbij ik wil aantekenen, dat
emeenteraad natuurlijk ook een
vertegenwoordiging is.'
sijn immers de inwoners van de
erte, die een programma opstel-
die een kandidatenlijst voor de
ezingen samenstellen, die de
kiezen. En met de raadsverkie-
n in het vooruitzicht kunnen le-
van een partij soms met verras-
dingen naar voren komen, zoals
ronten. En daar ligt de burge
ter wèl wakker van.
dA-voorstel
euwjaarsrede
Drontens burgemeester, mr. E. P. van Veldhuizen: 'echt niet als show bedoeld
aanbevelingen voor een prgram-
ïeeft de Partij van de Arbeid in
ten namelijk de volgende zin op
men: 'Indien de burgemeester der
lente dat wenst, dient hij bij het
ieoverleg, voorafgaande aan de
oudersverkiezing. inzake het glo-
beleid, vertegenwoordigd c.q.
rezig te zijn.' Een moeilijke zin.
vlug overheen gelezen kan wor
maar die politiek gezien heel he
rijk is. Die burgemeester, hebben
leden van de P.v.d.A. gedacht,
nt nooit fractieoverleg bij, want
dient boven de partijen te staan,
r hij zit in het college van B. en
en zingt daar een behoorlijk
tje mee. hij heeft een mening en
maakt mede een stukje beleid,
rom zouden we hem dan niet eer-
inschakelen, niet eerder mee la
praten over dat beleid? Na de
lezingen, wanneer er wethouders
)emd moeten worden, komt dat
id uitvoerig ter sprake in de frac-
Dus nodigen we de burgemeester
voor uit.
reageert mr. Van Veldhuizen
rop? 'Dat men aan die burgemees-
gedacht heeft, vind ik erg leuk.
ir ik kom klem te zitten tussen
functie als voorzitter van B. en
met stemrecht aan de ene kant en
onpartijdig voorzitter van de ge-
mteraad zonder stemrecht ander-
s. Wanneer ik deze uitnodiging
vaard, ben ik geen onpartijdig
rzitter meer Wat ik wel kan doen
net alle fracties overleggen. Ik zou
roorbeeld alle fracties kunnen ont-
gen en hun mijn mening zeggen,
ik het doe? Dat weet ik niet. Ik
iht voorlopig maar af wat de ande
fracties doen. Ik zal maar zeggen:
ereen is van harte welkom.'
de Partij van de Arbeid aan die
•gemeester heeft gedacht, is niet zo
zonder, want het initiatief is eigen
van mr. Van Veldhuizen zelf uit-
[aan. Die nieuwjaarsrede, zo vond
jonge burgemeester, is eigenlijk
onding: de burgemeester praat
maar wat a titre personnel. Het zou
veel meer een beleidsstuk moeten
worden, waarin de burgemeester plan
nen en visies bekend maakt, de toe
komst van de gemeente schetst. Dan
wordt het natuurlijk ivèl een politiek
stuk, en daarom heeft mr. Van Veld
huizen voorgesteld dat burgemeester
en wethouders samen de nieuwjaars
rede opstellen.
Die rede werd en dat is;een vierde
experiment in de evenementenhal
De Meerpaal uitgesproken, waar de
gemeenteraad zijn eerste raadsverga
dering van het jaar hield. Meer dan
zeshonderd Drontenaren woonden die
vergadering bij. 'We proberen als ge
meenteraad zo kort en zo zakelijk-mo
gelijk te vergaderen. Op deze manier
kunnen de mensen zien, wat een ge
meenteraad is, hoe die functioneert.
Toen ik dit jaar de zaal binnenkwam,
was de eerste persoon die ik tegen
het lijf liep de werkster van het ge
meentehuis. Kijk, zo ieman,d zal nooit
naar een raadsvergadering in het ge
meentehuis komen en op eén van de
meestal lege stoeltjes achter in de
zaal gaan zitten. Maar naar de Meer
paal wil ze best komen.'
'Raadsvergaderingen,' zegt mr. Van
Veldhuizen, 'zijn geen Poolse dansen.
Je trekt er geen volle zalen mee.
Maar zo eens in het jaar mag je best
eens een poging wagen. Toen die
werkster me zei 'ja burgemeester, ik
wilde dat ook wel eens zien' dacht ik:
m'n avond is goed, we hebben ons
doel bereikt.'
Omkeren
Zo'n burgemeester, voor wie de ge
meenteraad 'heilig is' en de inspraak
'absoluut nodig", zo'n man zal wel
voor de gekozen burgemeester zijn.
'Nee, dat ben ik niet. Het huidige
systeem moet wel veranderd worden.
Maar voor een plaatselijk, politiek ge
bonden burgemeester ben ik niet. We
moeten de voordelen van het huidige
systeem handhaven een full-time
burgemeester, een coördinator, een
soort spelleider van de democratie
en we moeten de nadelen opheffen.
Daarom zou ik het huidige benoe
mingsbeleid willen omkeren: niet de
minister de burgemeester laten benoe
men en de raad daarbij inspraak ge
ven, maar de raad de burgemeester la
ten benoemen en de minister daarbij
inspraak geven.' Het nadeel van de
huidige procedure moet je wegnemen.
En dat nadeel is, dat er een burge
meester naar een gemeente wordt ge
zonden. Zo'n burgemeester moet juist
meent mr. Van Veldhuizen
Van een verslaggever
DEN HAAG Het is niet uitgesloten
dat het Limburgse Thron alsnog in
aanmerking komt voor een extra-uit
kering. Daartoe zal de gemeente een
gemotiveerd verzoek moeten indienen,
en daarna zal de raad voor gemeente-
financiën nog moeten worden gehoord.
Dit heeft staatssecretaris De Goede
(financiën) geantwoord op vragen van
de KVP-ka me rieden Hutschemaekers
en Fievez. Volgens de staatssecretaris
is 'het witte stadje' (zoals het ge
noemd wordt) met opgenomen op de
lijst van historische stadskerk, omdat
het niet wordt aangemerkt als 'stad'.
naar de gemeente worden gehaald,
zoals een kerkeraad een dominee be
roept.
De gemeenteraad is voor Van Veld
huizen inderdaad 'heilig'. Hij zou deze
raad bij de burgemeestersbenoemin
gen meer volmachten willen g^ven,
hij wil ook samen met de wethou
ders barrières voor het raadslid
maatschap opruimen. Eén van die
drempels was de financiële vergoe
ding die raadsleden krijgen. Niet dat
er in Dronten geen belangstelling
voor het raadslidmaatschap (de ge
middelde leeftijd van de raad is 44
jaar, vaiv de inwoners 23 jaar en on
der de jongeren is veel belangstelling
voor het lidmaatschap), maar een
raadslid moet er in de meeste geval
len toch financieel op toeleggen.
Een landelijke commissie, onder voor-^
zitterschap van de burgemeester van
Breda, ir. Merkx, heeft een nieuwe re
geling opgesteld en a'an de minister
van binnenlandse zaken aangeboden.
De minister heeft onlangs, in het blad
voor de Nederlandse gemeenten, ge
zegd initiatieven van gemeenten en
provincies af te wachten. Een verho
ging van de presentiegelden wordt
immers door de raad vastgesteld en
door Gedeputeerde Staten (de provin
cie dus) goedgekeurd. Dronten heeft
als eerste gemeente een verzoek bij
de minister ingediend. De gemeente
valt immers nog niet onder een pro
vincie. Wanneer de minister met het
voorstel akkoord gaat, ontvangen de
raadsleden precies het dubbeie van
voorheen: tweeduizend gulden per
jaar in plaats van duizend gulden.
Dit laatste punt heeft natuurlijk niets
met de experimenten te maken, waar
door Dronten de plaatselijke democra
tie weer nieuw leven wil inblazen.
Maar de snelle reactie van het ge
meentebestuur op een uitlating van
de minister heeft alles te maken met
het elan, waarmee in de jeugdige Fle-
vopolder gewerkt wordt. Of zoals bur
gemeester Van Veldhuizen zegt: 'Die
plaatselijke democratie, die is hele
maal niet dood, die is springlevend.'
In Dronten dan, want in vele plaatsen
is die democratie behoorlijk vastge
roest.
Ambassadeur Shigeru Hirota, sinds
september 1970 ambassadeur, in Ma
leisië, is benoemd tot Japans ambassa
deur in Den Haag. Hij volgt Ryozo
Sunobe op, die sinds begin april 1972
in Nederland is geaccrediteerd.
Kluwerprijs De Kluwerprijs van
2.500 gulden voor een publikatie van
meer dan gewone verdienste op het
gebied van het technisch onderwijs Is
in Deventer uitgereikt aan de heer A.
de Rover voor zijn serie boekjes 'na
tuurkunde en mechanica op moderne
basis'.
Van een onzer verslaggevers
ZEVENAAR De gemeente Zeve
naar heeft alsnog de dagvaarding met
betrekking tot de onteigening van een
perceeltje grond ten gerieve van de
uitbreiding van de Turmac-sigaretten-
fabrieken, waarop jhr. H. van Nispen
van Sevenaer de biologisch-dynami-
sche teeltwijze toepast, ingetrokken.
Dit is gebeurd hangende onderhande
lingen met betrekking tot een veel
groter perceel, dat de gemeente Ze
venaar nodig heeft voor de aanleg van
een nieuw industrieterrein en waarbij
gezocht wordt naar een compromis.
Nog vorige week verklaarde het ge
meentebestuur dat beide zaken niets
met elkaar te maken hebben. Dat is
ook wel zo, maar het was het gemeen
tebestuur ontgaan, dat was afgespro
ken, hangende het zceken naar een
compromis, geen stappen bij de rech
ter te zullen ondernemen. Het ge
meentebestuur heeft jhr. Van Nispen
hierover zijn spijt betuigd.
Naar een compromis wordt thans op
verzoek van minister Gruijters ge
zocht door de Gelderse gedeputeerde
Van Verschuer. De gemeente Zeve
naar dagvaardde dezer dagen de moe
der van de jonker, die eigenares is
van het betwiste lapje (het gaat voor
de Turmac-fabrieken om een stukje
van 1.2 hectare, waarvan al tienelfde
gedeelte in handen van de gemeente
is), omdat dit volgens de Onteige
ningswet binnen een jaar na raadsbe
sluit moet geschieden. Wel is er een
mogelijkheid tot verlenging van deze
termijn door gedeputeerde staten. De
gemeente zal van die mogelijkheid in
dit geval gebruik maken.
Van een verslaggever
ROTTERDAM De politie heeft on
der ongeveer honderd Chinese restau
ranthouders een onderzoek gehojden.
Het doel van de enquête was een
beeld te krijgen van de pogingen die
zijn gedaan de restauranthouders geld
af te persen. In verband met het ver
trouwelijke karakter van het onder-
zoekwenst de politie geen gegevens
over de resultaten te verstrekken.
Vorige week werden twee Chinezen,
de 35-jarige kok L. M. T. en de 21-ja-
rige kelner Y. K. P., voor de officier
van justtie geleid. Zij werden ver
dacht van afpersing tot een bedrag
van tienduizend gulden. Onder bedrei
ging hadden zij gepoogd een Chinese
restauranthouder dit geld afhandig te
maken.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM ln Arnhem is de bouw van een nieuwe brug over de
Rijm begonnen. Een brug, die zo recht en strak is als een lineaal,
zonder fratsen en versieringen. Niettemin zullen de kosten wel op
zo'n honderd miljoen gulden uitdraaien en daarvan moet Arnhem
zelf de helft opbrengen. Niet iedereen is er blij mee en dat om ver
schillende redenen.
De nieuwe brug, >die ongeveer negen
honderd meter westelijk van de tegen
woordige Rijnbrug is geprojecteerd,
wordt een gemeentelijke brug. Wat er
nu ligt is een rijksbrug. Misschien
komt er nog een provinciale brug bij.
De nu in aanbouw genomen brug
krijgt in hoofdzaak een lokale funk-
tie. De brug, die voorlopig Roermonds-
pleinbrug heet, maar later mogelijk
een andere naam krijgt, dient in de
eerste plaats als verbinding tussen het
oude Arnhem en de over de Rijn ver
rijzende stadswijk Malbergen.
Dubbelstad
Eigenlijk is Arnhem bezig een dub
belstad te realiseren. Deventer heeft
dat een jaar of acht geleden ook
graag gewild. Aan de overzijde van de
IJssel zou een stad gebouwd worden
om aan Deventers ruimtenood tege
moet te komen. Daar heeft destijds
Deventer heel veel drukte over ge
maakt. maar de regering wees het
plan af. evenals de Eerste Kamer la
ter de inlijving van Diepenveen ver
wierp, zodat Deventer zich nu tevre
den moet stellen met alleen het dorp
Kolmschate als uitbreidingsmogelijk
heid.
In Arnhem is nooit zo nadrukkelijk
geadverteerd met een dubbelstadsplan.
Maar intussen is men druk bezig iets
dergelijks uit te voeren. Er komt aan
de overkant van de Rijn in de polder
een stad waar men 'u' tegen mag zeg
gen. Met een centrum-Kronenberg
waarvoor onder meer de Finse archi
tect Ervi werd aangetrokken. Een
hypermodern winkelcentrum, kantoor
flats. andere soorten van werkgelegen
heid, de beste voorzieningen enz.
Wel wordt het wat kleiner dan aan
vankelijk gedacht was. Een ontwikke
ling die vrij algemeen is. Overal ble
ken de voorspellingen te hoog te lig
gen. Gedacht was dat aan de andere
kant van de Rijn tachtigduizend men
sen zouden komen te wonen. Op het
moment telt Arnhem 130.000 inwo
ners. Voor 1980 wordt gedacht aan
slechts 136.000, en dat is toch heel an
dere koek. Over de rivier zullen er op
den duur dertigduizend wonen.
(ADVERTENTIE)
Binnen»
standaard-
hoeveelheid
„1 biunentort ^etdEVer.
&eelbeden «P
sundaardt^ van ptoduk
'ten- Mitiisfet hee{t
nomi**e ""aamsaLM g«-
vraag* e®voor *S
Zeer juist, minister Lubbers gaat de vermelding van de
Prijs Per Standaardhoeveelheid verplicht stellen.
Verstandige maatregel in het kader van de prijzen-
beheersing! Niets nieuws onder de zon voor AH klanten.
Zij profiteren al
zo'n halfjaar
tje van die bij
zonder nuttige -■.?
snehe
informatie. Bij de meeste artikelen vermeldt AH de Prijs
Per Standaardhoeveelheid. Met computer
strookjes aan het schap. De klant ziet in
één oogopslag welk artikel 't voordeligst is!
Ook heeft AH onlangs een miljoen PPS-reken-
schijven weggegeven. Daarmee kunt U eenvoudig de
Prijs Per Standaardhoeveelheid zelf vast stellen.
Zo ziet u maar, niet alleen regeren is vooruitzien.
Maar ja, AH is nu eenmaal altijd al progressief geweest.
Overigens hoeft niemand er op te wachten tot die
nuttige informatie overal doorgevoerd is. ledereen kan
er al van profiteren:
ch
Niet zo snel
Velen vragen zich af of de nieuwe
brug wel nodig is, gezien het feit dat
de groei lang niet zo snel gaat als
aanvankelijk was verwacht. Ook de
grote financiële aderlating, die de ge
meente ervoor moet ondergaan, wordt
als een bezwaar gevoeld, omdat men
bang is dat belangrijke dingen erdoor
in de knel komen. Ook zijn er bezwa
ren uit milieu-oogpunt. De mensen
uit Malbergen vinden dat door de
brug de wegen veel te dicht langs de
huizen komen te lopen. Zij boden
toen die dezer dagen de eerste aanzet
gaf, loco-burgemester mr. H. Bister
bosch, een beetje zuur een flesje
aan met 'de laatste frisse lucht'.
In meerderheid sprak de gemeente
raad zich in laatste instantie uit voor
de brug. De brug wordt 235 meter
lang en 35 meter breed met aparte
rijstroken voor de autobussen. Voor
dat men koos voor deze-zeer vlakke
brug zijn er wel veertig modellen ge
tekend.
'Nodig'
Arnhems gemeentebestuur vindt de
brug hoogst noodzakelijk, ook om de
oude verkeersbrug te ontlasten. Daar
doen zich regelmatig grote opstoppin
gen voor, met lange files en wachttij
den tot een uur, speciaal in de spitsu
ren. Bovendien heeft de brug door
het zeer intensieve gebruik veel gele
den, zodat een grondige revisie nodig
is. De nieuwe verbinding, hoopt men,
zal het lokale verkeer tussen de twee
stadsdelen van de oude brug weghalen.
Een derde?
Intussen blijft de gemeente Arnhem
ook 'in' voor de bouw van een derde
brug, een provinciale brug, de Ko-
ningspleinbrug. Die krijgt weer meer
betekenis voor de afwikkeling van het
interlokale verkeer. Zij zal aansluiten
op het Velperbroekcircuit, één van de
gootste verkeerspleinen van Neder
land, met verbindingen in alle wind
richtingen. Arnhem heeft met veel
inter-gemeentelijk en ook internatio
naal verkeer te maken.
Het zou weieens kunnen zijn dat de
bouw van de Roermondpleinbrug de
urgentie van de Koningspleinbrug
vermindert. Hiervan staat ook niet
vast de onzekerheid, die er nog be
staat over enige ontworpen provincia
le wegen. Ook over rijksweg vijftien
is nog geen definitieve beslissing ge
vallen. Het is mogelijk dat er nog een
voortgezette studie komt over de oe
ververbindingen over de Rijn nabij
Arnhem waarbij rijk, provincie en ge
meente betrokken zijn. Bij Heteren
ligt sinds kort ook een Rijnbrug,
maar het profijt daarvan is tot nu toe
klein omdat de aansluitingen in de
Betuwe nog slecht zijn. Hoeveel en
hoelang er ook gepraat wordt, toch
bestaat de indruk dat men in Neder
land terwijl het om kapitalen ver
slindende projecten gaat niet altijd
op dezelfde golflengte zit, waar door
de samenhang weieens uit het oog
wordt verloren.
Christelijke
partijen Zeeland:
GOES De drie christelijke partijen
in Zeeland, die samenwerken in het
Christelijk Democratisch Appel
(CDA) willen een goede samenwer
king tussen de ziekenhuizen in Oost
burg en in Brussel (België). Deze sa
menwerking was kort geleden afgewe
zen door het ministerie van volksge
zondheid. De CDA, die in Goes zijn
programma voor de komende staten
verkiezingen bekend heeft gemaakt,
wijst erop dat een harmonisatie van
het beleid op het gebied van sociale,
culturele en economische voorzienin
gen in de grensgebieden, een wens is
van de bevolking van Zeeuws-Vlaan-
deren.
In het gezamenlijke programma van
de christelijke partijen in Zeeland
staat voorts, dat deze provincie een
goed woon-, werk- en leefklimaat
dient te hebben. De bevolking dient
in de beleidsvorming van de overheid
te worden betrokken.
DEN BRIEL De zestiende-eeuwse
Sint Jacobskerk in Den Briel is te
koop. De kerk (waarin de hervormde
gemeente sinds een paar jaar geen
diensten meer houdt) staat op de mo
numentenlijst. De laatste jaren is er
onder meer in gedanst en gebadmin
tond.
De torenspits van de kerk is zijn hui
dige vorm van 1611, het uurwerk van
1691. In 1585, toen Den Briel een En
gelse pandstad was, werd het een 'En->
gelse kerk', nadat het eerder al een
cude-mannenhuis geweest was. In
1688 werd in de kerk het huwelijk ge
sloten tussen Pieter Joubert en Su
sanna la Roque, die vanwege hun pro
testantse geloof uit Frankrijk gezet
waren.
