Universiteit van
Djakarta is bezet
1
Noorwegen vermoedt
net van Israëlische
agenten in Europa
De ABN vraagt of u even
'n zonnige vakantie komt uitzoeken.
Nixon weigert zich
door FBI-agenten te
laten ondervragen
Moskou wil noodlijdende
Galitsj niet laten gaan
anaka: elk land heeft zijn gewoonten
(er ontvoerd
Moordcomplot
intdekt
Migemene Bank Nederland i_
vakantiereizen
Masmoudi wijt zijn
ontslag aan de VS
Onthullingen tijdens proces in Oslo
Heath wacht
nog met
verkiezingen
Kidnap in Italië
Conferentie over
troepenvermindering
nog altijd in impasse
Conferentie door
ruzie over naam
Golf uitgesteld
ROUW/KWARTET VRIJDAG 18 JANUARI 1974
BUITENLAND
T7 K13
(JAKARTA, TOKIO (Reuter, AFP, AP, UPI, DPA) Militairen hebben gisteren de campus van
e universiteit van Djakarta bezet, kort nadat de Japanse premier Tanaka uit Indonesië naar Japan
Lg teruggekeerd. Volgens opgaven van de ziekenhuizen zijn bij de rellen van de voorgaande dagen
3 mensen omgekomen. In de ziekenhuizen liggen nog ongeveer 50 jonge mensen met kogelwonden
if verwondingen door bajonetsteken, stenen en glasscherven.
Sacharow vraagt Westen steun
[resident Soeharto heeft een bijeen
komst van zijn kabinet belegd om de
[ebeurtenissen te bespreken, die aan
hankelijk een anti-Japans karakter
ILFAST (UPI, AFP) —Een 32-ja-
Noordierse protestant, Robert
jell, is in de stad Carrickfergus, een
lustplaats op 8 kilometer ten noord-
asten van Belfast, ontvoerd. Hij reed
i zijn auto van zijn werk naar huis.
jell was in oktober van het vorig
(ar bekeurd wegens overtreding van
vuurwapenwet en zou eerstdaags
lorkomen. Men acht het niet uitge-
ioten dat protestantse extremisten de
(ïtvoering op hun geweten hebben
te voorkomen dat Bell uit de
•hooi klapt.
EW DELHI (Ap) De politie van
nbay heeft vijf mannen gearres-
lerd die ervan beschuldigd worden
tn moordaanslag te hebben beraamd
leiders van de Congrespartij van
•emier Gandhi. De mannen wilden
doen door bommen in het Indiase
irlement te gooien.
hadden. De betogers richtten zich ech
ter niet alleen tegen het Japanse 'eco
nomische imperialisme', maar ook te
gen het beleid van de Indonesische
regering. Gisteren was alles rustig in-
Djakarta. Er reden zelfs Japanse au
to's. Het nachtelijk uitgaansverbod is
nog van kracht. In totaal zijn meer
dan 200 arrestaties verricht. Onder de
arrestanten is de journalist Hadje
Prinsen, voorzitter van de Liga voor
de rechten van de mens. Hij is van
Nederlandse afkomst, maar sinds 1950
is hij Indonesiër en heeft gewerkt als
correspondent van de NCRV en enke
le Nederlandse dagbladen.
nomische ontwikkeling van dat land
te belemmeren. In het stuk wordt te
vens aangedrongèn op regionale sa
menwerking in Zuidoost-Azië en het
gebied van de Stille Oceaan.
MOSKOU (AP, Reuter) De Russische kernfysicus Andrej Sacha
row, zijn vrouw Jelena en de schrijver Wladimir Maximow hebben in
een open brief aan de internationale PEN-club en de Europese schrij
versbond steun gevraagd voor de Russische schrijverAlexander
Galitsj.
Begrip
Streng
Na afloop van het kabinetsberaad zei
minister van voorlichting Masjoeri Sa-
led dat streng zal worden opgetreden
tegen degenen die verantwoordelijk
zijn voor de onlusten. Woensdag had
den tienduizenden in Djakarta hun
woede gekoeld op de weinig populaire
Chinese minderheid. Zij vernielden
winkels en vermaakscentra. Er waren
toen veel minder studenten onder de
betogers. De studentenleiders hebben
zich van de acties tegen de Chinezen
gedistancieerd.
De Japanse premier Tanaka heeft gis
teren na aankomst in Tokio een bij
eenkomst van zijn kabinet belegd.
Voor zijn vertrek uit Djakarta, waar
hij vier dagen lang in het gastenver
blijf van de Indonesische regering
verbleef, werd een Indonesisch-Japans
communiqué gepubliceerd. Daarin
staat dat Japan de ontwikkelingssa-
menwerking met Indonesië zal uit
breiden, zonder de onafhankelijke eco-
Tanaka heeft in het beraad met zijn
ministers gezegd dat Japan zich meer
moet inspannen om het wederzijdse
begrip tussen Japan en Zuidoost-Azië
te verbeteren. Zijn tiendaagse reis
door de Filippijnen, Thailand, Singa
pore, Maleisië en Indonesië ging ge
paard met talrijke betogingen tegen
het 'economisch imperialisme' van Ja
pan. Alleen in Manilla bleven demon
stralies achterwege. Het felst waren
de betogingen in Djakarta.
De premier zei dat hij de demonstra
ties niet zo erg had gevonden. Elk
land heeft zijn eigen gewoonten, tra
dities en godsdienst. Als er onbegrip
is tussen Japanse bedrijven en de
plaatselijke bevolking moet Japan re
kening houden met deze verschillen
en het wederzijdse begrip bevorderen,
aldus de Japanse premier.
Eerder had een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken in
Tokio gezegd dat Japan voortaan
meer nadruk zal leggen op ontwikke
lingshulp door de overheid, en niet
zozeer via de particuliere ondernemin
gen.
De klachten van de landen van Zuid
oost-Azië houden onder meer in dat
de Japanse uitvoer naar deze landen
veel groter is dan de invoer. Japanse
bedrijven bekommeren zich alleen om
hun eigen belang en niet om dat van
het gastland.
Indonesische demonstranten juichten, toen een massagecentrum van
een Chinees in Djakarta afbrandde. Politie kwam even later de be
togers verjagen. Zij schoot met scherp.
WASHINGTON (Reuter, UPI, AP, AFP. DPA) President Nixon
heeft medewerking toegezegd aan het onderzoek, dat de FBI op ver
zoek van de speciale officier van justitie voor de Watergate-affaire
Leon Jaworski zal instellen naar de oorzaak van een 'gat' van meer
dan 18 minuten op een bandje met een conversatie tussen Nixon en
een van zijn voornaamste medewerkers, Bob Haldeman. De president
weigert echter door FBI-agenten ondervraagd te worden.
Watergate-rechter John Sirica heeft
gezegd 'e overwegen, de kwestie voor
te leggen aan de Grand Jury, die de
tenlastelegging in het Watergate-
schandaal •■oorbereidt. Deze jury kan
vervolging aanbevelen van degenen
die naar haar oordeel verantwoorde
lijk zijn voor het verdwijnen van de
tekst en de loop van het recht hebben
belemmerd.
In het Congres wint naar gemeld
ADVERTENTIE
Keus volop. Nu nog wel.
Maar het is zomer vóór u 't weet
De reisgidsen liggen klaar. Kom.
wordt de mening veld dat Nixon de
Republikeinse partij schade doet en
dat hij spoedig in staat van beschuldi*
ging moet worden gesteld, opdat kan
worden vastgesteld of hij al dan niet
schuldig is. Een lid van het Huis van
afgevaardigden (dat dit jaar in zijn
geheel moet worden herkozen) heeft
een nieuwe resolutie aangekondigd,
gericht op 'impeachement' (aanklacht
en vervolging) van Nixon. Het is Ro
bert Leggett, een democraat uit Cali-
fornië.
Onwettig
Zijn resolutie is gebaseerd op twee
onwettige daden van de president, nl.
belemmering van een onderzoek van
de FBI naar de ware toedracht van de
Watergate-afaire en goedkeuring van
een plan, dat een machtiging bevat
voor een inbraak.
Volgens een Harris-onderzoek zijn de
meeste Amerikanen van mening dat
Nixon een stadium heeft bereikt,
waarin hij zijn functie niet langer
doelmatig kan uitoefenen en dat hij
voor het welzijn van het land moet
aftreden. Slechts 30 procent is het
nog met hem eens.
De belastingbetaler, die de feiten over
de inkomstenbelasting van Nixon aan
de pers heeft doorgegeven, heeft ont
slag genomen, nadat hem was gezegd,
dat hij ontslagen zou worden.
Zijn identiteit is niet bekend gemaakt.
De rechercheur die hem ontdekt heeft,
kreeg een beloning. Op 29 januari zal
Nixon in de jaarlijkse State of the
Union-boodschap het Congres toespre
ken.
Galitsj, die twee jaar geleden uit de
Russische schrijversbond is gestoten
is door het Kremlin verboden het
land te verlaten om in de VS familie
leden op te zoeken. Galitsj. een joodse
Rus, had aldus Sacharow te horen
gekregen dat hij om 'ideologische re
denen' niet naar Amerika mocht.
De reden voor Galitsj uitstoting uit
de schrijversbond en uit de bond van
filmmedewerkers was destijds dat hij
andere joodse Russen zou hebben aan
gezet net land te verlaten en naar Is
raël te emigreren.
In de open brief schrijven de Sacha-
rows en Maximow: 'Al twee jaar heeft
deze wakkere man, die aan een ernsti
ge hartkwaal lijdt, moeten leven on
der scnier onleefbare voorwaarden en
voor zijn dagelijkse bestaan moeten
vechten. Pas toen hij met absolute ar
moede werd geconfronteerd diende
hij het verzoek in om in Amerika fa
milieleden te mogen bezoeken en daar
'n rustkuur te ondergaan. Op 14 janu
ari werd Alexander Galitsj op een Mos
kous visumbureau ontboden. Daar
kreeg hij in aanwezigheid van een in
burger geklede man, te horen dat hij
de reis om 'ideologische redenen' niet
zou mogen maken.'
'MENSENRECHTEN'
Gaiitsj is 55 jaar oud. Hij heeft ge
dichten en satirische liedjes geschre
ven, die hoewel zij nooit zijn uitgege
ven toch bij miljoenen jongeren in de
Sowjet-Unie bekend zijn. In de open
BEIROET, WASHINGTON (Reuter.
UPI, AFP). De zondag door presi
dent Bourguiba ontslagen minister
van buitenlandse zaken van Tunesië,
Mohammed Masmoudi, heeft in vraag
gesprekken met het Libanese blad Al
Nahar en het Frans- blad Le Figaro
zijn plotselinge ontslag geweten aan
Amerikaanse druk, omdat de Ameri
kanen hem 'zijn buitengewoon goede
betrekkingen met de Palestijnse ver
zetsbeweging, zijn pogingen om China
in de VN te krijgen en zijn erken
ning van Noord-Vietnam en van de
regering van het afgezette Cambod
jaanse staatshoofd prins Sihanoek'
zouden verwijten. Masmoudi ontkende
dat hij de Unie met Libië op zijn
'eentje had doorgedrukt. Bij de be
sprekingen daarover zouden aan Tu
nesische kant drie andere ministers,
de voorzitter van de (regerende) Des
tour-partij en vertegenwoordigers van
premier Nouira en hemzelf hebben
deelgenomen. Hijzelf zou veel meer
gevoeld hebben voor een fusie met
Algerije, maar president Bourguiba
koos voor Libië, nadat de inleidende
gesprekken daarover met president
Boumedienne op niets waren uitgelo
pen. Zijn ontslag had dan ook niets
met de fusie met Libië te maken.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft de beschuldigin
gen van Nouira ten stelligste ontkend
en verklaard dat men altijd de beste
betrekkingen met Masmoudi had on
derhouden.
door John Chadwick
In de Noorse hoofdstad Oslo is een proces aan de gang tegen een
zestal Joden, die ervan worden verdacht een Arabier te hebben
doodgeschoten. De Arabier, een Marokkaan, zou tot een Pa
lestijnse verzetsbeweging hebben behoord. In Noorwegen wordt
aangenomen dat de daders v ande moordaanslag leden zijn van
de Israëlische veiligheidsdienst en dat deze dienst een omvang
rijk netwerk in Europa heeft opgebouwd.
In de eerste week van de rechtzit
ting heeft het openbaar ministerie
bewijsmateriaal aangedragen voor de
stelling dat er sprake is van gehei
me Israëlische operaties, die zich
uitstrekken over diverse landen.
Blijkens de uitlatingen van de be
klaagden zelf, worden er in Israël
plannen gemaakt voor acties tegen
Palestijnse guerrilla-operaties en de
ze plannen worden uitgevoerd door
teams van veiligheidsfunctionaris
sen, die diverse talen beheersen, uit
stekend bij kas zitten en die in vele
hoofdsteden kunnen beschikken over
appartementen en flats.
Aangenomen wordt dat het proces
dat in Oslo wordt gevoerd vérstrek
kende gevolgen zal hebben en ook
elders tot gerechtelijk optreden zal
leiden. Interpol is sterk op de voor
grond getreden nadat de zes be
klaagden. onder wie twee vrouwen,
werden gearresteerd na het dood
schieten van Achmed Bouchiki in
het skicentrum Lillehammer in juli.
Bouchiki was ogenschijnlijk een rus
tig levende restaurant-bediende die
met een aardig Noors meisje was ge
trouwd en die inmiddels vader was
geworden. Maar volgens de beklaag
den zou Bouchiki een geheim agent
zijn geweest van de pro-Palestijnse
Zwarte September-orgamsatie.
Zwarte September heeft zich verant
woordelijk gesteld voor acties als de
massamoord op Israëlische atleten
tijdens de Olympische Spelen van
1972 in Mlinchen en voor de moord
op de Jordaanse premier Wasfi Teil,
die een jaar eerder op de trappen
van de Sheraton Hotel in Cairo
werd neergeschoten.
Naast de activiteiten van zowel Ara
bieren als Israëli's in Scandinavië is
tot dusver tijdens het proces geble
ken dat er in heel Europa een mee
dogenloos schaakspel van Midden-
Oostenpolitiek wordt gespeeld. De
Parijse politie heeft een code ontcij
ferd in een notitieboek dat van een
van de beklaagden was. Op basis van
de gegevens ontdekte de politie ze
ven appartementen, die door Israëli
sche agenten in Parijs zouden zijn
gebruikt, aldus de Noorse officier
van justitie.
Een Algerijn, Ben Omane genaamd,
werd door de Israëli's geschaduwd
tot bij JJouchiki's huis in Lilleham
mer en beweerd wordt dat deze
Omane vanuit Ierland heeft geope
reerd. En de justitie in Rome heeft
onthuld dat tegen de zes. die nu in
Oslo terechtstaan, in Italië reeds een
onderzoek aan de gang was in ver
band met de moord op een man van
Al Fatach in Rome, Wail Abdel Zu-
aiter, die in 1972 was gepleegd.
Gehmer
De Noorse justitie heeft eerst ge
tracht te bewijzen dat de 36-jarige
Abraham Gehmer. de voormalige
eerste secretaris op de Israëlische
ambassade in Parijs, de belangrijk
ste sleutelfiguur in de Noorse opera
tie is geweest. Maar Gehmer en an
dere beklaagden hebben hardnekkig
ontkend meer te zijn dan pionnen
in een missie waarvoor iemand an
ders de opdrachten gaf.
Gehmer, een omvangrijke man met
een baard, beschrijft zichzelf als een
student in de politieke wetenschap
pen. Maar hij bekende tenslotte, na
zes maanden van kennelijk eenzame
opsluiting in de gevangenis, dat hij
in feite niet Leslie Orbaum was, on
der welke naam hij in juli met een
vals Brits paspoort Noorwegen was
binnengekomen. En een van de an
dere beklaagden. Dan Aerbel, een
Deense zakenman, liet tijdens het
kruisverhoor in de openbare recht
zitting vallen dat Gehmer een func
tie had bij het Israëlische ministerie
van defensie.
Het bewijsmateriaal met betrekking
tot de activiteiten van de beklaag
den is voor het grootste deel achter
gesloten deuren verzameld. Het pro
ces speelt zich af in een zaal zonder
ramen, die bewaakt wordt door met
geweren bewapende politiemannen,
met bontmutsen op, met kogelvrije
vesten aan en met speurhonden bij
de hand. In het winterse Oslo jagen
de sneeuwstormen regelmatig langs
het gerechtsgebouw terwijl de be
klaagden onder het geluid van gil
lende sirenes worden voorgeleid.
Het is een merkwaardig klimaat
voor een rechtzaak dat zijn oor
sprong vindt in de hitte van het
Midden-Oosten.
Noorwegen is Israël, evenals zijn
Scandinavische buurlanden, traditio
neel gunstig gezind geweest, hoewel
onder studenten en linkse groepe
ringen de sympathie voor de Arabi
Onder zware politiebewaking wordt een van de vrouwelijke beklaagden in het zogeheten 'Lilleham
mer' proces het gerechtsgebouw binnengebracht.
sche zaak begint toe te nemen. Maar
de voornaamste zorg van de meeste
Noren is te voorkomen dat het Ara
bischIsraëlische conflict ook in dit
rustige deel van Europa tot bloed
vergieten gaat leiden.
Functionarissen in Lillehammer, het
ski- en zomervakantiecentrum waar
de moord werd gepleegd, vertelden
dat de inwoners geschokt waren
door de koelbloedige moord op hun
drempel.
Israël
De affaire heeft bovendien spanning
veroorzaakt in de betrekkingen tus
sen Noorwegen en Israël. Het feit
dat twee van de beklaagden, Swi
Weinberg en Michael Dorf gearres
teerd werden in de flat van een Is
raëlische diplomaat die inmiddels
tot ongewenst persoon is verklaard
heeft de Noorse autoriteiten ont-
riefd.
Noorwegen verwerpt bovendien de
kritiek in Israëlische dagbladen dat
de pers de beklaagden al heeft ver
oordeeld voordat zij de rechtzaal be
traden. Verdens Gang, een Noorse
krant met een grote oplage, schreef
dat Joden of Arabieren evenals No
ren moeten worden veroordeeld we
gens dergelijke misdaden en ontken
de dat uit het voor de rechter bren
gen van het zestal enig anti-Israë
lisch vooroordeel kon worden afge
leid.
Het hof hoorde van de beklaagden
hoe flats soms met verschillende
sleutels werden gehuurd in Pa
rijs, Kopenhagen, Stockholm en Os
lo, terwijl voor de Noorse operatie
minstens zes auto's werden gehuurd.
De geheimzinnige vrouw op het pro
ces is de lange, slanke, 36-jarige
Sylvia Rafaël, afkomstig uit Zuid-A-
frika en in het bezit van het Israëli
sche staatsburgerschap. De langhari
ge beklaagde, die haar gelaat het
grootste deel van de dag verbergt
achter een donkere bril, een opge
slagen hoge jaskraag en een grappi
ge puntmuts, zegt dat zij onderwijze
res is.
Het ministerie van justitie zegt dat
zij als free-lance journaliste in Pa
rijs heeft gewerkt, waar zij bekend
stond onder de naam Patricia Rox
burgh en de Noorse pers schreef dat
zij bevriend was met het Jordaanse
koningshuis.
Zij heeft erkend dat zij Noorwegen
met een vals paspoort is binnenge
komen. In haar flat in Parijs
waarvoor de huur nog steeds door
onbekenden wordt betaald vond
de politie het notitieboekje met de
code, die haar op het spoor naar an
dere appartementen zette.
John Chadwick is correspondent in
Oslo van het Britse persbureau Reu
ter.
brief wordt de weigering Galitsj te la
ten gaan 'een onmenselijke daad' ge
noemd die in 'wrede tegenstelling is
met de (VN-)verdragen over de rech
ten van de mens, die ook door de re
gering van de Sowjet-Unie zijn onder
tekend en wel in september 1973.'
LONDEN (Reuter) De Britse pre-
mier, Edward Heath, heeft zijn land -
gisteravond in het ongewisse gelaten
over de vraag of hij al of niet van
plan is voortijdige verkiezingen uit te
schrijven, nu de industriële crisis
steeds ernstiger wordt.
Uit opmerkingen in het parlement
kan worden opgemaakt dat hij de ge
dachte van verkiezingen op 7 februari
heeft laten varen. Op deze datum had
den de meeste Britten gespeculeerd. -
Heath zei onder meer in het Lager-
huis dat hij nog niet heeft bepaald of -
en wanneer hij opnieuw een ontmoe-
ting zal hebben met de leiders van -
het Trade Union Congress (TUC)
over een oplossing van het mijnwer-
kersvraagstuk.
Minister James Prior heeft plannen -
bekendgemaakt voor een Lagerhuisde-
bat aanstaande maandag. Dat zou be- -
tekenen dat de noodzakelijke ontbin
ding van het parlement niet meer kan
komen voor de laatst mogelijke datum
die vereist is voor het houden van
verkiezingen op 7 februari.
Bovendien heeft Heath op een vraag
in het Lagerhuis geantwoord niet van
plan te zijn naar het Sandringham te
gaan, waar koningin Elizabeth mo
menteel een vakantie doorbrengt. Het
is de gewoonte dat een premier eerst
de monarch raadpleegt voordat hij al
gemene verkiezingen uitschrijft. I
Dit alles laat nog wel de mogelijkheid -
open dat Heath de datum 14 februari -
kiest. Een wat latere datum zou gaan
betekenen dat pas in de lente of zelfs
de herfst moet worden gewacht, om
technische redenen. De ambtstermijn
van de conservatieve regering loop of-
ficieel tot juli 1975.
BERGAMO (AP) —De 17-jarige zoon
van een industrieel in het Italiaanse
Bergamo is ontvoerd. De jongeman,
Piergiorgio Bolis, verdween woensdag:
spoorloos op weg naar school.
'Hij maakt het goed. Wacht af. Wij
zullen u terugbellen,' zo kreeg de fa
milie te horen van de vermoedelijke
ontvoerders. De ontvoering is de tien
de die zich binnen 13 maanden in Ita
lië heeft voorgedaan.
WENEN (AP). De leider van de,
Tsjechoslowaakse delegatie bij de be
sprekingen over troepenverminderin-*
gen in Midden-Europa heeft het NA-
VO-voorstel om de Amerikaanse en
Russische troepen eerst in aartal te
verminderen van de hand gewezen.
Tijdens een persconferentie zei hij^
dat het een zekere discriminatie van*
de andere deelnemers zou inhouden,"
warneer slechts twee landen zouden-
profiteren van de geldelijke voordelen'
die een lagere defensiebegroting ople
vert.
Hij maakte voorts duidelijk dat het
Warschaupakt niets ziet in een ge
meenschappelijk plafond voor de
strijdkrachten van de twee defensie-
blokken in Centraal Europa. De NA
VO heeft dit voorgesteld als tweede
stap na een troepenvermindering door
de Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie. Ilij bleef erbij dat het voorstel
van het Warschaupact - vermindering
van de troepen op basis van een ge
lijk percentage -de sleutel is voor
een rechtvaardige oplossing van het
vraagstuk der troepenvennindering.
KOEWEIT (Reuter). De con
ferentie die dit weekeinde in
Koeweit zou beginnen over de
olievervuiling van wat de Per
zen de Perzische Golf en de
Arabieren de Arabische Golf
noemen, ls uitgesteld omdat
men het nog niet eens Is kun
nen worden over de naam van
de Golf en daarmee ook niet
over die van de conferentie.
Koeweit staat in voortdurend
contact met Teheran om tot een
oplossing van het probleem te
komen. De regering van Koe
weit zou hebben voorgesteld het
maar bij de naam 'De Golf te
houden.
AMSTERDAM De Amerikaanse on
dernemingen Honeywell Inc. en Gene
ral Electric hebben thans een defini
tieve overeenkomst gesloten waarbij
Honeywell tegen contante betaling
een gedeelte van de procescomputer-
belangen van General Electric heeft
gekocht. De Amerikaanse regering
heeft haar goedkeuring aan de over
eenkomst verleend.
