Na 250 jaar geen ds. Hugenholtz meer
Ds. Tukker: onze strategie
is bijbelse prediking
Conferenties*
Speciaal geval
Vandaag
Trouw
K wartet
Congres Lausanne
moet versoberen
Perret ziet
kentering in
kerken Z. Afrika
Sjaloom gaat door
met diensten
Bisschop pleit
voor koloniaal
beleid Portugal
Publikatie van
werken van
Menno Simons
Nieuwe strijd
om celibaat
lllsillall
Nieuwe boeket
Geldboetes voor
Spaanse priesters
TROUW/KWARTET DONDERDAG 10 JANUARI 1974
KERK
door L. M. P. Scholten
Toen de heer Petrus Hugenholtz, omstreeks het jaar 1700 rector van
de Latijnse school in het Duitse stadje Wetter aan de Ruhr, twee van
zijn zoons toestemming gaf om theologie te gaan studeren, kon hij
onmogelijk vermoeden, dat hij daarmee een traditie inluidde van 250
jaar, waarin de familie Hugenholtz onafgebroken predikanten heeft
geleverd aan de kerk in Duitsland en Nederland. Met het overlijden
van ds. J. B. Th. Hugenholtz van Ammerstol is deze traditie afge
sloten.
Wij hebben 23 predikanten Hugen
holtz geteld in zeven generaties. En
kele algemene trekken keren steeds
weer terug: overwegend een confessio
nele gezindheid met een drang naar
het mystieke, die plotseling om kan
zwaaien naar de vrijzinnigheid, inte
resse voor de zending, sterk sociaal
gevoel en ook liefde voor het dier.
man van piëtistisch getinte vroom
heid, verdraagzaam, deftig, bemind,
ruim veertig jaar lid van het hoofdbd-
stuur van het Nederlands zendeling
genootschap, al klaagde Groen van
Prinsterer in 1848 over een gebrek
aan 'apostolisch karakter' in het door
hem geleide blad. Drie van zijn vier
zoons werden predikant.
De eerste was ds. Friedrich Wilhelm OmmSZWaai
Hugenholtz (1693-1730) in Schtitten-
dorf. Zijn jongste zoon, Petrus Her-
mannus. trok naar Nederland. Hij stu
deerde in Groningen en werd predi
kant, o.a. in Delft. Via diens zoon Pe
trus, die in Utrecht stond, komen we
dan bij Petrus Hermannus II (1796-
1871) te Rotterdam, echt een prototy
pe van een negentiende-eeuwse domi
nee: orthodox met een ethische inslag,
Philip Reinhard Hugenholtz (1821-
1889) bewoog zich aanvankelijk in
hetzelfde gematigd-ethisch-orthodoxe
vaarwater als zijn vader. Hij schreef
menig artikel in Ernst en Vrede, het
blad van Chantepie de la Saussaye.
Maar toen hij in Amsterdam stond,
verwekte hij grote opschudding, toen
hij zich op Pasen 1864 openlijk onder
Ds. J. B. Hugenholtz, laatste van een
respectabele rij
de modernen schaarde. Openlijk sprak
hij van de kansel zijn bezwaren uit
tegen het geloof aan de lichamelijke
opstanding van Christus.
Hij kreeg nog wel gedaan, dat in 1866
zijn broer Petrus Hermannus ni
(1834-1911) uit Leeuwarden in Am
sterdam beroepen werd, die al in zijn
studententijd tot de moderne richting
was overgegaan. Maar de positie van
de twee broers werd in Amsterdam
steeds moeilijker. Hun opvattingen
werden radikaler, hun gehoor verliep,
de verhoudingen in de kerkeraad wer
den steeds scherper door de groeiende
invloed van de rechtzinnigen en on
der de kerkdienst kwam het soms tot
onverkwikkelijke tonelen. Tenslotte
volgden de beide Hugenholtzen het
voorbeeld van Zaalberg, Busken Huet
en Pierson. Zij legden hun ambt neer
en verlieten de kerk Op 30 november
1877 stichtten zij met 300 getrouwen
de principieel-onkerkelijke Vrije Ge
meente, die nog steeds in Amsterdam
bestaat en waar nu E. Frater Smid en
G. J. de Nie voorgangers zijn.
Ook de jongste van het drietal, Fre-
derik Willem Nicolaas (1839-1900)
was 'modern' predikant geworden en
kon het in Nederland niet meer uit
houden. In 1885 werd hij voorganger
van de Vrije Hollandse Gemeente van
Grand Rapids.
Zijn zoon FAV.N. II (1868-1924) werk
te eerst als zijn vader onder de vrij
zinnige Nederlanders in Michigan,
maar ln 1895 nam hij een benoeming
aan als voorganger van de afdeling
Schiedam van de Nederlandse protes
tantenbond. Daar bracht zijn socialis
tische gezindheid hem al gauw in
moeilijkheden. De rede, die het afde
lingsbestuur hem verplichtte te hou
den ter gelegenheid van de troonsbe
stijging van koningin Wilhelmina,
leidde tot een flinke rel en in 1899
legde hij zijn ambt neer. Deze Hugen
holtz ging de politiek in en was later
jarenlang kamerlid voor de SDAP.
Intussen had stamhouder ds. Frie
drich Wilhelm Hugenholtz nog een
zoon: Johann Bernhardt Diederich,
die predikant was in Emlichheim,
evenals zijn zoon en zijn kleinzoon.
De dan volgende generatie, Gerhard
Willem Karei, nu eens geen dominee,
maar koopman, trekt naar Nederland.
Maar zijn zoon, Johannes Bernardus
Theodorus (1859-1922) vat de familie-
tradite weer op. Hij trouwt met een
zuster van VU-hoogleraar Geesink, is
predikant o.a. te Axel en oprichter
van de antivivisectiebond. Hierin
werd hij gevolgd door zijn jongste
zoon, de Leidse aövokaat mr. dr. W.
Hugenholtz, die jarenlang voorzitter
was van de Nederlandse vereniging
voor dierenbescherming.
Twee andere zoons sloten de oude fa
milietraditie af. G. W. K. (18S9-1969),
confessioneel evenals zijn vader, stond
in Ransdorp, Klaaswaal, Woubrugge
en Nijkerkerveen. J. B. Th. (1888-
1973) leerde in zijn studententijd bart
de Ligt kennen en werd gegrepen
door de idealen van het christen-soci-
alisme en het antimilitarisme. In 1924
richtte hij met Heerking Kerk en
Vrede op. Hij stond dertig jaar in
Amiwdrstol.
Afgezet
Ook de andere zoon van rector Petrus
Hugenholtz, Petrus Conradus, werd
het hoofd van een grote predikan
tendynastie, van wie we er één noe
men, omdat hij de enige in de familie
is geweest, die uit zijn ambt werd
ontzet. Ds. Henricus de Haan Hugen
holtz te Amsterdam werd in 1797 af
gezet en was zeven jaar ambteloos,
omdat hij weigerde de 'eed van bur
gertrouw' af te leggen in de Bataafse
Republiek.
Een traditie van 250 jaar, een tijd
waaraan de Vroegindeweij's, de Wie-
lenga's, de Van Dijken en de Ridder
bossen voorlopig nog niet kunnen tip
pen, is afgebroken, hoewel... Wie
weet?
De redactie behoudt zou het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet postbus 859
Amsterdam.
Gerechtigheid
Helaas moet worden geconstateerd dat
een deel van het Nederlandse volk
zich overwegend blind achter Israél
stelt in het Midden Oosten-conflict.
Behalve de betuiging van instemming
met de wens naar veilige en gegaran
deerde grenzen, dient men de Israëli's
eveneens hun verkeerde daden voor
te houden. Zij hebben de bevolking
van twee dorpen omgebracht (Deyr
Jassin en Balad el Sjeik); zij plegen
kruipende annexatie van bezette ge
bieden (Golan en West Bank); >ij
bouwen in het Arabische gedeelte van
Jeruzalem (ook bezet gebied) meer cn
meer Israëlische woonhuizen op ontei
gende Arabische grond; zij hebben
minstens 300 van de ruim 400 Arabi
sche dorpen met buldozers met de
grond gelijk gemaakt; het bestuur :n
de Gaza-strook wordt op humanitaire
gronden aangevochten. Het streven
naar gerechtigheid is niet aan bepaal
de landen gebonden of aan bepaalde
volken voorbehouden, maar is een al
gemene opdracht, ook ten behoeve
van Palestijnen.
Rotterdam
ir. J. Vretigdenhil
Vuilnis
De heer Ubels ergert zich dood, (hij
mag wel oppassen) aan de oproep van
de stadsreiniging 'Houdt Uw stad
schoon'. Ik erger mij er altijd aan,
dat bepaalde mensen voor elk wisse
wasje de gemeente of de reiniging
aanwijzen als de schuldige. Nee, me
neer Ubels, wij mensen zijn oorzaak
van de vervuiling, geef uw ogen maar
goed de kost, overal papier, patatzak
jes, zelfs brood smijt men op straat
en dan de mensen die hun hond de
trottoirs laten bevuilen niet te verge
ten en zo zou ik kunnen doorgaan.
Nieuwendam
Hans de Vries
Cabaret Hiho
De heer Hydra noemde het optreden
van de heren Hilterman-Hoogendijk
'een soort voordracht voor twee he
ren, die hun rol maar niet uit hun
hoofd konden leren'. Eerlijk gezegd
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Mldd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
had ik de indruk met een nieuwe ca
baretgroep: het 'Wiegel cabaret-duo
Hiho' te maken te hebben, waarin de
acteurs met elke opmerking- over Den
Uyl, Vredeling, de 3e wereld en de
vakbeweging het gevoel hadden van
'wat een goeie opmerking maakten we
weer hè'. Overigens heb ik ook nog
aan een slechte versie van Johnny ->n
Rijk zitten denken, maar die waren
het ook niet, zo had ik inmiddels be
grepen. Misschien hebben ze volgende
keer een humoristisch programma, ik
zal me nu vast kietelen.
Aarle-Rixtel
J. A. P. Strops
Zelfkritiek
Dat de schrijver van het commentaar
'Zelfkritiek' (5-1-74) een pleidooi
voert voor zelfkritiek, siert de man,
maar dat hij daarbij al direct het
openbaar vervoer in bescherming
neemt, is toch wel minder noodzake
lijk. Enige maanden geleden werden
wij d.m.v. een rapport van de zijde
van de NS bang gemaakt met een as-
faltwoestijn. oZ rond het jaar 2000
zou Nederland 20-baans autowegen
tellen! Afgezien van het feit dat Ne
derland thans behoudens enkele 6-
baans wegen rond de grote steden -
nog nauwelijks toe is aan 4-baans-
wegen, leek dit rapport wel erg haas
tig opgesteld en de conclusie wat
voorbarig. Als men het publiek het
openbaar vervoer wil aanprijzen, moet
men meer doen dan 'paniekerige' rap
porten schrijven. Erger is, dat we ons
in Nederland nog al eens schuldig
maken aan de mentaliteit: 'Ik weet
wat goed voor u is'. Wie het artikel
'Zelfkritiek' goed leest, kan de conclu
sie trekken, dat we met onze trek
naar buiten het platteland verknoeid
hebben. Als de redakteur van mening
is dat er te veel wildgroei in allerlei
dorpen en stadjes is opgetreden, dan
kan men zich wel afvragen of ieder
een dan maar in de stad had moeten
blijven wonen. Welke alternatieven
waren er voor het naoorlogse woning
bouwbeleid? Het artikel riekt hier -
onbedoeld misschien naar een soort
regentenmentaliteit.
Voorburg
J. J. Grevers
Vuurwerk (4)
Tussen oud en nieuw is weer voor
miljoenen de luent ingeknald. Afge
zien van de overlast met betrekking
tot zieken, ouden van dagen, huisdie
ren, enz. stel ik voor een belasting op
vuurwerk te .heffen, ten bate van di
verse liefdadige doeleinden. Beter zou
het zijn indien de fabrikanten zelf
konden besluiten een extra heffing
toe te passen, wederom tot genoemd
doel. Blijkt dit niet haalbaar, dan kan
men nog altijd gewoon, ook vuurwerk
aanbieden met een toeslag, gelijk bij
de kinderpostzegels ed. Wie neemt
het initiatief.?
Amsterdam
J. de Jong
Drugbeleid
Het is een feit dat via de softdrugs
een aantal gebruikers tot de hard
drugs komen. Ook al betreft «Ut
slechts een klein percentage, dat nog
gaat hét om zulke aantallen dat dit
reeds een voldoende argument moet
zijn tegen liberalisering van de soft
drugs. Veel falrijker zijn echter dege
nen, voor wie reeds het gebruik van
alleen softdrugs, rechtstreeks funes;
wordt. Het drugprobleem doet zich
immers met name voor bij de jeugd.
Dus bij mensen in dèt levensstadium,
waarin men zijn houding tegenover
het leven nog moet vinden, waarin
men moet leren schokken te incasse
ren en teleurstellingen te verwerken,
zichzelf te beheersen en zich te rich
ten naar idealen. Op die leeftijd blij
ken drugs niet maar 'ns een afleiding,
doch hèt middel om systematisch «'e
confrontatie met het leven uit de weg
te gaan. De rechtstreekse slachtoffers
van dit (soft) druggebruik zijn de
mensen zonder karakter en persoon
lijkheid, die met zichzelf en met de
maatschappij niets kan aanvangen. Dit
alles zou ook voor alcoholgebruik gel
den, zo werpt men tegen. In feite ech
ter blijkt sterke drank het bij de
jeugd geenszins in die mate te dóen
als 'vluchtmiddel'. En zelfs al ware
dit anders, dan zou men daarom zeker
niet ook de drugs vrij moeten geven,
maar integendeel de restricties inzake
alcohol moeten verscherpen. Tenslotte
is er de opwerping, dat men het pro
bleem befer door hulpverlening dan
via het strafrecht kan aanpakken.
Maar het eerste is natuurlijk geen al
ternatief voor het laatste. Hulp is
A"oor hen die slachtoffer zijn. Justi
tiële repressie wil voorkomen datmen
sen slachtoffer worden.
Oegstgeest.
A. Pieters
Studiedagen Gereformeerde Vrou
wenbond. Onderwerp 'bevrijd tot ge
rechtigheid'. Donderdag 14 februari te
Leeuwarden, gebouw Fenix, Valerius-
plein. Spreker ds. R. J. v. d. Veen.
Dinsdag 19 februari te Hilversum,
Het Hof van Holland, Kerkbrink.
Sprekers dr. J. Soetendorp en drs. S.
Noorda. Dinsdag 26 februari te Dor
drecht, Geref. Jeugdhuis DGJO, Mau-
ritsweg 282. Spreker ds. R. J. v. d.
Veen. Aanvang van alle studiedagen
10.30 uur. Aanmelden door storting
van 5 op giro 51 54 73 van geref.
vrouwenbond, Baarn, met vermelding:
studiedag te... (plaats invullen).
Toegang ook voor niet leden en he
ren. Conferentie over 'bidden nu'
op maandag en dinsdag 4 en 5 februa
ri, Kerk en Wereld Driebergen. Con
ferentie staat open voor iedereen, in
het bijzonier voor leden hervormde
vrouwendienst. Leiding mevr. wika M.
A. de Vlieger en H. Zunneberg. Prijs
34,50. Storten op giro 214945 van
Kerk en Wereld Driebergen met ver
melding van deze conferentie.
Van een onzer verslaggevers
LAUSANNE - De organisatoren van
het internationale congres over wereld
evangelisatie hebben zich genood
zaakt gezien een bezuiniging door te
voeren. Zo hebben zij het aantal deel
nemers met tien procent gekort Daar
door zullen overigens toch nog 2700
mensen uit alle landen van de wereld
worden uitgenodigd voor dit congres,
dat van 16 tot 25 juli wordt gehouden
in Lausanne.
Er zullen dan toch nog meer dan
tweemaal zoveel mensen komen, dan
op het vorige wereldevangelisatiecon
gres, in 1966 in Berlijn, dat twaalf-
honclerd deelnemers telde. Men houdt
wel vast aan het quota-systeem, om
zeker te zijn van een voldoende verte
genwoordiging van niet-theologen,
vrouwen, jongeren en deelnemers uit
de derde wereld.
Dit congres wordt sterk gestimuleerd
door de organisatie van de Ameri
kaanse evangelist Billy Graham. Ook
de wereldraad van kerken levert een
eigen bijdrage. Zo is het januarinum
mer van International Review of
Misson gewijd aan allerlei aspecten
van evangelisatiewerk.
In speciale gevallen mogen nu ook in Italië vrouwen de communie
uitreiken. Een van de eersten die dit doet is Lisia di Misio, een amb
tenares uit Pescara. Zij heeft een speciaal gewaad aan.
Van een onzer verslaggevers
ZEIST 'Laten we ons bij de bijbelse prediking houden. Meer hoe
ven we niet te doen. Dat is wérend genoeg'. Dat zei ds. W. L. Tukker,
voorzitter van de gereformeerde bond in de hervormde kerk, giste
ren in zijn openingsrede op de jaarlijkse predikantencontio van de
bond.
Ds. Tukker merkte op, dat het onder
werp van zijn rede: 'Onze strategie'
hem door het bestuur opgegeven was.
Het had hem moeite gegeven, want
kerkpolitiek lag hem bepaald niet,
maar anderzijds: 'Onze naam gere-
GENEVE (EPD) Edmond Perret,
de secretaris-generaal van de hervorm
de wereldbond, verwacht, dat de calvi
nistische kerken in Zuid-Afrika zich
geleidelijk zullen gaan distanciëren
van de regeringspolitiek.
'Steeds duidelijker is daar de mening
te horen: wij zijn geen staatskerk', zei
Perret bij zijn terugkeer van een in
formatiereis mar de acht Zuidafri-
kaanse kerken, die bij de wereldbond
zijn aangesloten.
Tegelijk groeit volgens hem de erken
ning, dat voor de apartheidspolitiek
wel historische, politieke en sociale
gronden te vinden zijn, maar geen
bijbelse. De calvinistische kerken in
Zuid-Afrika, meest van Nederlandse
oorsprong, golden tot dus als uitge
sproken voorstanders van de apart
heid-
formeerde bond tot verbreiding on
verdediging van de Waarheid en
wat de kerkorde zegt over het weren
wat het belijden van de kerk weer
spreekt, kunnen ons nooit buiten de
strijd laten. Wordt de persoon van
Christus aangevallen of verschoven,
dan mogen wij niet afzijdig blijven.
Dan is krijgskunde geboden, ook in
de kerk, maar dan met de geestelijke
wapenrusting, waarvan Paulus spreent
in Efeze 6. Wordt die gehanteerd, dan
kan dat hard aankomen, maar dan
voelt elk, dat de waarheid en gerech
tigheid in geding zijn, en vrede geloof
en zaligheid presenteren zich', aldus
ds. Tukker.
Behouden
Paulus noemt ln dat hoofdstuk het
Woord als het zwaard des Geestes.
Het Woord is primair een zwaard om
te behouden. Er wordt wat geworsteld
in prediking en pastoraat om zielen te
behouden. Dat vraagt strategie: hoe
benaderen wij de mens in deze tijd?
Hoe brengen wij het Woord erin?
Hoe brengen we de mensen tot de god
zaligheid, tegen alle vervlakking en
verderring in? Ds. Tukker noemde
enerzijds de 'gezapige genoegzaamheid
van een algemene religiositeit', ander
zijds een wettische vroomheid, die
aan de genade voorbijgaat, als net
evangelie frustrerende instellingen,
die de bediening der verzoening in de
weg staan.
Daartegen drong hij aan op een predi
ken van de volle raad Gods. Dan zal
de rijkdom des geloofs in de gemeen
te openbaar komen. Bevindelijk pre
ken is niet een apart plus, maar zit in
het bijbels predikent, Hoe rijker men
de voorwerpelijke waarheid uiteenzet,
hoe rijker de bevinding des geloofs
naar voren komt. En wat de verdere
'strategie' in het kerkelijke leven be
treft, ds. Tukker adviseerde zijn colle
ga's zich maar in elke kerkelijke ver
gadering ootmoedig, eenvoudig en
eerlijk op te stellen. Dat maakt de
trefkans van het Woord te groter. Dr.
W. Balke, ds C. den Boer en dr. W.
Aalders hielden de lezingen op deze
contio.
ODIJK Sjaloom gaat door met de
traditionele zondagsdiensten ondanks
de beazinedistributie. De eerstvolgen
de bijeenkomst is komende zondag 13
januari. Thema: welzijnskritisch recla
mebureau. Volgende week zondag 20
jan. gaat het over 'Geen belasting op
ontlasting' en op 27 januari over kri
tische economie. De aanvang van de
bijeenkomsten, die gehouden worden
op de boerderij van Sjaloom in Odijk.
is half elf.
Men kan desgewenst de bus richting
Wij bij Duurstede nemen vanaf het
station Utrecht. De bus vertrekt om
tien voor tien en stopt voor de boer
derij in Odijk.
De administratie van de Wereldkrant
(de voormalige bladen Sjaloom en
Hongerkrant) is nu geheel in Odijk
gevestigd. De Wereldkrant verschijnt
drie-wekelijks. Het abonnement kost
17.50 per jaar.
£1]
aal
LISSABON Als Portugal nog maar
tien jaar de gelegenheid heeft om in
Mozambique te blijven, dan zal de
toestand er verbeterd zijn- Dit is de
mening van de Portugese bisschop F.
Niza Ribeiro van Joao Belo in Mozam
bique. Hij heeft zijn opvatting uiteen
gezet in Lissabon.
Mgr. Ribeiro prees Portugals pogin
gen om in Mozambique een multiraci-
ale maatschappij te vormen. Tevens
sprak hij waarderend over de missio
narissen, 'omdat zij gltijd de taal van
het volk hebben gesproken'.
De bisschop sprak berichten tegen dat
de door de Portugezen gebouwde dor
pen op concentratiekampen zouden
lijken.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Binnen afzienbare
tijd verschijnt de eerste wetenschap
pelijke uitgave van de geschriften van
Menno Simons (1496-1561), de organi
sator en geestelijke leidsman van, de
doopsgezinde broederschap.
Menno's werken gaan verschijnen in
de nieuwe serie Documenta Anabap-
tistica Neerlandica, in twee of drie
delen. Het eerste zal wellicht in, 1975
uitkomen. De publikatie wordt voor
bereid door ds. H. W. Meihuizen, die
reeds in 1967 Menno's belangrijkste
geschrift, het Fundamentboek. op
nieuw uitgaf.
Aan een systematische publikatie van
de bronnen betreffende de oorsprong
van de doperse béweging in Neder
land werkt sinds 1968 de commissie
tot uitgave van documenta anabaptis-
tica neerlandica (CUDAN). De lei
ding heeft de Leidse kerkhistoricus
prof. dr. J. N. Bakhuizen van den
Brink, bijgestaan door de doopsgezin
de prof. dr. I. B. Horst.
Dit jaar verschijnt het eerste deel van
de reeks. Hierin zijn archiefstukken
uit de provincies Friesland en Gro
ningen uit de jaren 1530 tot 1550 ver
zameld, die betrekking hebben op de
doopsgezinden. De bewerker is dr. A.
F. Meilink. Andere delen, die op
komst zijn, inventariseren de doopsge
zinde belijdenisgeschriften, archivalia
betreffende Engels-Nederlands ana
baptisme van circa 1530 tot 1603 en
geschriften van de calvinist Marten
Micron tegen Menno Simons.
In Duitsland zijn al dertien delen ver
schenen van een serie bronnenmateri
aal over de begintijd van het doper-
dom. In Zwitserland (waar de doperse
beweging in 1525 in Zürich is begon
nen) is een serie van vier delen ge
pland.
Van een onzer verslaggevers
NIJMEGEN Dat Rome zich heeft
neergelegd bij het feit, dat de r.k.
theologie-opleidingen in Nederland
gehuwde priesters niet willen en niet
kunnen ontslaan als docent, is volgens
het weekblad De Bazuin waarschijn
lijk niet juist.
Het Romeinse bezwaar tegen deze do
centen wordt volgens drs. N. Versluis
niet weggenomen door het oprichten
van leefgemeenschappen voor priester
studenten, zoals het convict in Rol-
duc, door de verplichte pastorale sta
ge vóór de priesterwijding en door de
installatie van een bisschoppelijke
commissie voor de vaststelling van
normen, die aan een ambtsopleiding
gesteld moeten worden.
Hoewel de theologische faculteiten en
hogescholen een vrij grote zelfstandig
heid hebben en rechtsbescherming ge
nieten van de Nederlandse wet, blijft
Rome - aldus De Bazuin - deze instan
ties en de Nederlandse bisschoppen
onder druk zetten om de gehuwde
priesters", die er doceren, te ontslaan.
De Bazuin acht het bijzonder belang
rijk, dat de theologische faculteiten
en hogescholen in Nederland voor de
ze zaak hun handen in het vuur dur
ven te steken, nu de discussie over de
celibaatswetgeving elders vrijwel on
mogelijk is geworden.
GEWELD 1,1
ire
Al te gemakkelijk konkluderen
vaak dat geweld bij onze menseli
samenleving behoort. Het doet qq
denken aan de even al te gemakke
ke uitspraak, dat er altijd oorlog10'
moeten blijven. Wie maakt dat eig
lijk uit? Wat weten wij van de t et
komst? Wat we wel weten is dat
als mensen enorm veel kunnen be e\
ken. Zelfs in situaties die er op 't c n"-
ste gezicht nog al paniekerig uit z'.°
weten we het hoofd koel te hou<'1S1
en gaan we onmiddellijk koortsach
bezig om naar alternatieven te zoel'-
voor de zaken die ons ontvallen
die een dusdanig gat in onze samei
ving dreigden te slaan dat wij mo"
ten vrezen. Maar wij vrezen niet r
leen, wij gaan ook aan de gang.
binnen de kortste keren geven we
kaar weer hoop. Niemand kan zeg;"
wat van dit alles houdbaar en dra de
krachtig is voor de toekomst van crd
bestaan, maar het gebeurt Maar tegf
over het geweld staan wij lakou^,
ker. 't Is net alsof we die zaak op J0J
geven hebben. Is het zoveel moei s
ker? Soms glijdt er een krant in n^nt
bus die bij het openslaan al met< n
op de eerste pagina vol geweld sta en
Er vinden moorden plaats, bomaam ,ail
gen. kapingen en het afschuwli
dreigen en daar dwars doorheen n
den tanks, vliegen mirages voor o|asi
en wat al niet meer. En intussen sl(oo:
een man ergens een vrouw neer n
wurgt haar in koelen bloede. Doen us
daar genoeg aan. Wij die dan zo kntff,
zijn en overal geld voor over h$hc
ben. Hebben wij het geweld gelabrii
geaccepteerd. Door heel die zg. oles
crisis schijnen we deze hete zaak n
taal vergeten te zijn. Het geweld lijjoi
normaler dan ooit geworden. Of mtvij
ten de machten van het geweld nu oei
zich de geweldige kluif van #n
atoomoorlog zien ontgaan zich op d#
wijze wreken en zijn wij zo gerust Pa
steld dat we- het kleinere geweld
nmn voor wat het is? Maar
schrijf ik van machten. Die macht
ziin wij zelf. Ik wil een gelovig mi a<
zijn en niemand hoeft bang te z P
dat ik God vergeet, maar hiervi^1
zijn wij verantwoordeliik. en ik v
geet God juist niet als ik eraan hei'
ner dat wij verantwoording zul
moeten afleggen voor ons accepte
van geweld. er
3
NED. HERVORMDE KERK
Aangenomenr naar Garderén: T. /ai
Jong te Nieuw Lekkerland.
Bedankt: voor Hoevelaken: P. WeP
land te Uddel. f,
GEREF. KERKEN J®1
Overleden: I. M. de Graaf (67) ®J
Voorburg: stond voordien te Emmiij
Erfseheidenveen en te Rinsumagees n
Overleden: I. M. de Graaf (67)
Voorburg; stond voordien te Emm
Erfseheidenveen en te Rinsumagee;
Vijf deeltjes in de serie Kort
Goed. Onder redactie van Kees FC
en Rob Nieuwenhuys. Qucrldo. 2 e
per deeltje. p,
De bijzonder informatieve serie 'K
en Goed' heeft een poosje stilgesta
Maar er is m die periode niet stil e
zaten door de redacteuren Fens e
Nieuwenhuys. Onlangs verschei
liefst vijf deeltjes tegelijk: Lodewl(
van Deyssel (Het vreemd en heerl
Heelal), gekozen en ingeleid dip
Harry M. G. Prick; De Schoolmees®
(Knittelverzen), gekozen en ingel o
door Rob Nieuwenhuys; Jan Ha j;
(En die man ben ikzelf), gekozen
ingeleid door Kees Fens; Willem lö
schot (Verzen van vroeger), gekoi
en ingeleid door C. Bittremieux D<
Godfried Bomans (Voor het don|a
worden), gekozen en ingeleid
Kees Fens.
Het plezierige van deze boekjes is
de inleidingen helder geschreven
cn de schrijvers er van uitgegaan zj
dat de te behandelen auteur voor
eerst het leven van de lezer binni
treedt. Dat is een prima uitgangspuL
want de boekjes zijn buitengewql
geschikt voor scholieren en addei 1
die deze serie benutten voor een e
ste kennismaking met een schrijv
Van de populaire Bomans kun je
moeilijk voorstellen dat hij volstr
nieuw voor iemand is. Des te mf®
bewondering voor de inleiding
Fens die op bepaélde facetten van
mans attendeert die verslinders
zijn oeuvre weieens uit het oog vei'<
ren zouden kunnen hebben. Evei
Fens' boekje over Hanlo, waarin )i
bijvoorbeeld door te wijzen op de e j
ste alinea van het opgenomen 'Oi
het understatement' meer aantoi e
dan zelf te gaan expliceren.
is n
n i]
BILBAO De gouverneur van
Noordspaanse provincie Biskaye he
de acht priesters, die vorige maa j
een zit-staking hielden in het 1
schoppelijke paleis, een boete op
legd van 25.000 en 100.000 pesetas
1.500 tot 5.000 gulden).
Vijf andere priesters die ook aan(
zit-staking ten gunste van hun col
ga's in de concordaatsgevangenis
Zamora hadden meegedaan, hebb^
eerder gelijke straffen opgelegd gek
gen. De priesters hebben besloten
boetes niet te betalen en in pla
daarvan de gevangenis in te gaan.
